Qutichaga tabiat, hayvonot olami va inson qomati aks etgan kompozitsiyalar ishlash - Изобразительное искусство - Рефераты

Qutichaga tabiat, hayvonot olami va inson qomati aks etgan kompozitsiyalar ishlash

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

42.5 KB

Qutichaga tabiat, hayvonot olami va inson qomati aks etgan kompozitsiyalar ishlash Reja:  Mo'yqalam.  Stilizatsiya

Qutichaga tabiat, hayvonot olami va inson qomati aks etgan kompozitsiyalar ishlash uchun o'quvchilar turli hajmlarda qutichalar tayyorlaydi. Aniq o'lchamga asosan kompozitsiya asoslari qonun- qoidalariga rioya qilgan holda turli eskizlar ishlaydilar. Kompozitsiya eskizlarini ishlashdan avval o'quvchi to'rt bosqichdan iborat materiallar to'playdi. Bunday ashyolarning ko'pligi kompozitsiya eskizining yechimini tez topishga yordam beradi. 1-mashq. Tabiatdan o'simliklar, gullar, daraxtlar, tog', toshlar, sav, bulutlar tasvirini ishlash. Tabiatdan o'simliklar, gullar, daraxtlar, tog', toshlar, suv, bulutlar va turli parrandalar, tovus, laylak, turna, qirg'ovul, kaklik, burgut, kalxat, lochin, zag'izg'on, kabutar, qaldirg'och va boshqa qushlarning qoralama tasvirini qalam va turli ashyolarda ishlaydilar. Qalamning bir necha turlari bor. Ular grafit qalami, pastel, sangina, sous, ko'mir qalamlar. 2-mashq. Turli qush, parrandalar tasvirlarini qalam va suv bo'yoqda ishlash. Tabiat muzeyiga yoki hayvonot bog'iga borib turli parrandalar tovus, laylak, turna, qirg'ovul, kaklik, burgut, kalxat, lochin, zag'izg'on, kabutar, qaldirg'och va boshqa qushlarning qoralama va rangtasvirini, qalam, pastel, sangina, sous, ko'mir qalamda qog'ozlarga ishlanadi. Qog'oz buyuk kashfiyotlardan biri bo'lib, u asosiy yozuv ashyosi hisoblanadi. U kashf qilinguncha insonlar tosh, sopol, teri, daraxt po'stloqlari, pergament, yosh jonivorlarning ishlov berilgan terisi, taxta va suyakdan foydalanishgan. Ular og'ir, qo'pol, uzoq saqlash imkoniyati bo'lmaganligi, hasharotlarning kemirishi sababli yaroqsiz holga kelganligi uchun bir qancha noqulayliklar tug'dirardi. Qog'oz birinchi marta Sharq davlatlaridan Xitoyda kashf qilingan. U o'zining yengilligi, ishlatish, yozish, tasvir chizish uchun qulayligi, uzoq muddatga saqlash imkoniyatlari mavjudligi bilan ajralib turadi. Uning xom ashyosi asosan daraxt mahsulotlari va latta matolardan iborat. VIII asrda Samarqandda, keyinchalik esa Bog'dodda Xorun ar-Rashid davrida yo'lga qo'yildi. X-XI asrlarda qog'oz ishlab chiqarish O'rta Sharqda keng tarqaldi. Xitoy, Hindiston, Suriya va Iroq mamlakatlarida qog'oz ishlash yaxshi o'rganilib, boshqa davlatlarga ham tarqala bordi. Markaziy Osiyo mamlakatlaridan Samarqand va Buxoroda qog'oz ishlash yaxshi yo'lga qo'yildi. Samarqand, Buxoro qog'ozlari sifatli hisoblangan.

Mo'yqalam. Nozik chiziqlar chizish, kichik hajmdagi ranglarni bo'yash uchun rassomga mo'yqalam kerak bo'ladi. Miniatura ustalari mo'yqalamlarni o'zlari tayyorlashgan. Ular ikki oylik mushuk bolasining orqa bosh qismidagi mo'ydan kesib olib, uni issiq suvda yog'idan xalos qilishgan. Tutam yunglami taxta ustida donalab terishib, eng uzun mo'y o'rtasiga qo'yilib, qolganlari ikki yon tomonga terilgan. So'ng ipak ip bilan bog'langan va oldindan tayyorlangan kaptar, xo'roz yoki g'oz patining ichiga joylashtirishgan. Pat ikki tomondan kesilgan g'ovak trubka holida 3x4 sm atrofida olingan. G'ovak pat qalamchaning ikkinchi tomoniga behi, tol daraxti novdasidan yog'och ushlagich yasab joylashtirilgan.3-mashq, Hayvonot olami tasvirlangan qoralama va tasvirlarini suv bo'yoqlarda ishlash. Hayvonot olami, ot, tuya, sher, yo'lbars, qoplon, bo'ri, tulki, it, kiyik, qo'y, echki va inson qomatlari tasvirlangan qoralama va rangtasvirlarini suv bo'yoqlarda ishlanadi. Suv bo'yoq (akvarel) eng qadimgi bo'yoqlardan biri bo'lib, ma'nosi «rang va suv» dir. Suv bo'yoqlar suvda tez va yaxshi erishi, mo'yqalamga yaxshi yopishishi, qog'oz, oq karton kabi sathlarni tekis bo'yashi, dog' hosil qilmasligi, qog'oz sathidan yengil yuvilishi, surkalmasligi va yorilmasligi lozim. O'ziga xoslik tomoni qog'oz sathida tiniq shaffof tovlanadi. Bu dars jarayonidan maqsad o'quvchi va talabalar hayvonlarning turli harakatlarini kuzatish va plastik anatomiyasi, xarakterini o'rganish, ularda hayvonot dunyosiga nisbatan mehr uyg'otish, estetik zavq olish, kuzatuvchanlik qobiliyatini rivojlantirish. 4-mashq. Inson qomati aks etgan qoralama tasvirini ishlash. Inson qomati aks etgan qoralama tasviri ishlanadi. To'plangan unsurlar asosida qoralamalar tasvirini miniatura kompozitsiyasi ioyihalarida ishlatish uchun stilizatsiyalashtiriladi. Stilizatsiya - muqallid narsalarning shakl va tuzilishini soddalashtirish yoki murakkabiashtirish. Miniatura kompozitsiyalaridagi qoralama tasvirlarni ramziylashtirilishda chiziqlar muhim ahamiyatga ega. CMziq rassomning amalda eng ko'p qo'llaydigan badiiy tilidir. Uning yordamida shakl va tekislik chegaralari aniqlanadi. Chiziq tasvir etilayotgan shaklni atrof-rnuhitdan ajratib ko'rsatuvchi chegaradir. U shakl chegarasini aniqlash bilan birga, rassomning ichki hissiyoti va hayajoniga ta'sir etadi. £hiziqqa tasviriy san'atda ko'plab tavsiflar berilishi

shundandir. U yengil va sehrli, turg'un va intiluvchan, iliq va shiddatlidir, Tarixdan ko'p rassomlar chiziqni his qilish qobiliyatiga ega bo'lib, bizga san'atda ulkan badiiy meros qoldirgan. Chiziqli yo'l bilan tasvirlash va aniqlashtirish ijodning o'ziga xos uslubi hisoblanadi. Rassom ixtiyoriy san'at asari, shuningdek, kompozitsiya yaratishda turli chiziqlardan foydalanadi. Bu - to'g'ri gorizontal, to'g'ri vertikal, egri chiziqlar, qiyshiq, siniq, aralash, parallel va kesishuvchan chiziqlardir. Siluet shaklning tekislikdagi soyasidir. Siluetning muhim tavsifi unirig geometrik shaklidadir. Shunday qilib, barcha ustma-ust tushgan bezaklar, qismlarda aniq bo'lmasada, ko'z bilan chamalab, uning taxminan u yoki bu geometrik shaklga tegishli ekanligini ko'rishimiz mumkin. Siluet inson qomati shaklining asosini belgilab, uning biron- bir davrga tegishliligini ko'rsatadi. Qadimgi miniaturalardagi tasvirlar bizni siluetlarning ko'plab turli xilma-xilliklari bilan tanishtiradi. Nazarimizda, silueti xuddi sodda geometrik shaklga intilayotgandek. Bundan kelib chiqib, uchta geometrik shaklni ajratib olamiz: to'g'ri burchakli to'rtburchak, uchburchak, trapesiyali va ovalli shu uch shaklni o'zak shakl desak adashmaymiz. 5-mashq. To'plangan ashyolar asosida miniatura kompozitsiyasini ishlash, O'tgan darslarda ishlangan qoralama va siluetlar asosida qog'ozga tabiat, hayvonot olami va inson qomati aks etgan, kompozitsiya asoslari, qonun-qoidalari, miniatura kompozitsiyasida kompanovka, simmetriya va assimetriya, marom (ritm), kompozitsiyada stilizatsiya, shakllarni teng qismlarga bo'lish, mutanosiblik, kengko'lamlilik, dinamika kabi qoidalarni inobatga olgan holda eskiz oldi izlanishlari olib boriladi. Rangshunoslik haqida ma'lumotlar, axromatik va xromatik ranglar, ranglarning asosiy xususiyatlari kabi qoidalarni inobatga olib planshetga kompozitsiya eskizlar ishlanadi. Amaliy mashg'ulotlar davomida o'quvchidan inson qomati, hayvonlar, o'simliklar, turli manzaralar tasvirini qog'oz sathiga joylashtirishda ritmga qat'iy rioya qilish, rasm ritmi, imo- ishora, harakatlarni mohirona bera bilish, bo'y&qlardagi ichki monandlik, rassomlarga xos bo'lgan rasmlarni chiza bilish fazilatlari, aks ettira olish mahoratlari o'quvchilardan talab qilinadi.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI 1.Rеmpеl L.I. Pandjara. -- T.; Gosudarstvеnno`y izdatеlstvo xudojеstvеnnoy litеraturo`. 1957 2. Zaxidov P.Sh. Fеrganskaya rospis. – T.; Gos. izd. xud. lit. Uzbеkistana. 1960 Rеmpеl LI. Arxitеkturno`y ornamеnt Uzbеkistana. -- T: Gosudar stvеnno`y izd, xud. litеraturo`. 1961 3.Qosimov S.S. Naqqoshlik. -- T.; «O’qituvchi» 1982 4.Abdullaеv N. San'at tarixi. 1t-T.; «O’qituvchi» 1986. 5.Mirzaaxmеdov M. Matеriallarga badiiy ishlov bеrish. -- T:, «o’situvchi» 1986. 6.Azimov I. o’zbеkiston nasshu nigorlari. – T.; Q. qulom nomidagi «Adabiyot va san'at» nashriyoti, 1987 7.Sosimov S.S. Naqqoshlik -- T.; «o’situvchi» 1990 8.Manakova V.N. o’zbеk xonadonining badiiy bеzash madaniyati. - T.; Q. qulom nomidagi «Adabiyot va san'at» nashriyoti, 1989 9.Bulatov S.S. o’zbеk xalq amaliy bеzak san'ati. -- T.; «Mеќnat», 1991 10.Bulatov S.S. Ashurova M.O. Amaliy san'at sissacha luђati. – T.; Qomuslar bosh taqririyati. 1992 11. Abdullaеv N. San'at tarixi. 2t-T.; «San'at» 2001. 12. Bositxonov Z. Xandasiy Naqsh (girix)larning еchimlari. –T.: «Ochiq Jamiyat Instituti Ko’mak Jamqarmasining O’zbеk Vakolatxonasi», 2002 1 3 . Q ulomov K. Ashyolarga badiiy ishlov bеrish. -T.: «Bilim», 2004

Похожие

Qutichaga tabiat, me'morchilik obidalari va ko'p qomatli insonlar aks etgan murakkab kompozitsiyalar ishlash

O‘tirgan holatdagi inson qomati kompozitsiyani tasvirlash

Liboslar tarixi va ularni badiiylashtirish. Kompozitsiyalar ishlash

Murakkab shakldagi qutichaga «ov» mavzusida kompozitsiya ishlash

San`at tarixiga muqaddima. Tasviry san`atning tur va janrlari. San`atning tarbiyaviy ahamiyati. Tasvir va ifoda vositalari