Murakkab shakldagi qutichaga «ov» mavzusida kompozitsiya ishlash - Изобразительное искусство - Рефераты

Murakkab shakldagi qutichaga «ov» mavzusida kompozitsiya ishlash

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

37.5 KB

Murakkab shakldagi qutichaga «ov» mavzusida kompozitsiya ishlash «Ov» mavzusida kompozitsiya ishlash uchun talabalar Amir Xisrav Dehlaviy, Nizomiy, Alisher Navoiyning «Xamsa» dostonlariga ishlangan «Shikor» mavzusiga oid miniatura rasmlari bilan tanishib chiqadi. O'rta asr xattot va musavvirlari o'z asarlarini asosan maxsus ishlov berilgan va silliqlab, ba'zida turli ranglarga bo'yalgan qog'oz va qutichalarda yaratgan. Kitob varaqlari va qutichalarni qog'ozdan tayyorlab, turli tus va rangga bo'yab, uning ustiga miniaturalar chizishgan. Yuzada nozik chiziqlar chizish, tilla hal berish, ravon yozish yoki ranglar bilan ishlash uchun qog'oz va qutichalarga qo'shimcha ishlov berilgan. Hajmiy kompozitsiya uchta fazoviy koordinatlar bo'yicha rivojlangan shakl bo'lib, hamma tomondan ko'rinadigan nisbatan yopiq yuzaga egadir. Hajmiy deb quyidagi belgilarga ega bo'lgan shakllarga aytiladi: - barcha uchta o'lchamlari nisbatan bir xil qimmatli; - balandligi ko'proq bo'linib turadi; - eni va chuqurligi balandligiga nisbatan ko'proq ustunlikka ega. Hajmiy kompozitsiyaga past gorizontal qaralsa, mahobatlilik taassuroti vujudga keladi. Tomoshabinning shaklga yaqinlashgan sari uning qirralari perspektiv qisqarish ortadi. Shaklga tomoshabinning 30° burchak ortida qarash optimal hisoblanadi. Bunda shaklning barcha qismlari ko'rinish maydoniga tushadi. Hajmiy shakllarning ko'rinishiga yuqoridagi shartlardan tashqari uning yuzasining bo'linishi va og'irligi ham ta'sir qiladi. Frontal kompozitsiyaga nisbatan ko'rilgan bo'linish turlari va usullari hajmiy kompozitsiya uchun ham o'z kuchini saqlaydi. Bir necha alohida hajmlardan iborat bo'lgan kompozitsiyada hajmlarning ikki xil o'zaro bo'ysunishi bo'lishi mumkin: dominantli va dominantsiz. Dominant!! - barcha hajmlar o'z og'irligi bo'yicha nisbatan tengdir. Ko'p hollarda hajmiy kompozitsiyaning birligi va butunligi uchun shaklning barcha belgilarni o'ziga bo'ysundiruvchi kompozitsion markazning aniqlab ko'rsatilishi muhim ahamiyatga ega. Predmetning bir yuzasi (tomoni), kompozitsiyaning ayrim hajmiy qismi yoki alohida shakl bunday markaz bo'lishi mumkin. Hajmiy kompozitsiya barcha qismlarining kompozitsiya markaziga nisbatan joylashishiga qarab shaklning simmetrik yoki asimmetrik ekanligi aniqlanadi. Ko'pincha vertikal simmetriya o'qiga yoki vertikal simmetriya tekisligiga ega bo'lgan kompozitsiyalar uchraydi. Chuqur -fazoviy kompozitsiya moddiy elementlar yuza, hajm, fazo va ular orasidagi intervallardan tashkil topadi. Kompozitsiyaning eni va chuqurligi ko'rsatkichlari hamda balandligi, chuqurligi nisbatiga qarab uni chuqur-fazoviy kompozitsiyaga kiritish me'yorlari mayjuddir. Yopiq

fazoning chuqurligini aniqlash misoli ko'rsatilgan. Chuqurlik darajasi ushbu fazoda dominant shaklning turli holatda joylashishiga qarab o'zgaradi. Chuqurlilik darajasi kompozitsiyaga fazoni bir qator ketma-ket planlarga bo'luvchi belgilar kiritilishi tufayli kuchayishi mumkin. Bu usul teatr dekoratsiyalari kompozitsiyalarida ko'p ishlatiladi. Chuqurlikni ifodalash uchun fazo chegaralarining mavjud bo'lishi yetarli emas. Chuqurlikni sezishga yordam beradigan qo'shimcha shaklni bo'luvchi belgilar kiritilishi lozim. Bo'linish ma'lum chegaraga ega, undan ortib ketsa, bo'linish faktura bo'lib tuyuladi. Fazo chuqurligini ifodalash uchun ishlatiladigan yuqoridan qayd etilgan usullardan tashqari «qirqim» usuli deb atalgan usul ham mavjud. Bunda ushbu fazo ichkarisiga o'zining katta o'lchami bilan yo'naltirilgan shakl uni qirqish harakatini yuzaga keltiradi. Shaklni shaklga ustma-ust qo'yish usuli shundan iboratki, bunda biri ikkinchisini bekitishi kerak. Bu ichkariga qarab shakllaraing ketma-ket joylashishini kuzatish imkonini beradi. Perspektiva usuli - fazo chuqurligini ichkarisini berishning eng kuchli usullaridan biridir; bunda chiziqli va havoli perspektivadan foydalaniladi. Tomoshabinga yaqin joylashgan shakllar o'lchamlari, undan uzoqroq joylashgan hududi shunday shakllarga nisbatan kattaroq tuyuladi. Ular aniqroq va relyefliroq bo'lib ko'rinadi.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI 1.Rеmpеl L.I. Pandjara. -- T.; Gosudarstvеnno`y izdatеlstvo xudojеstvеnnoy litеraturo`. 1957 2. Zaxidov P.Sh. Fеrganskaya rospis. – T.; Gos. izd. xud. lit. Uzbеkistana. 1960 Rеmpеl LI. Arxitеkturno`y ornamеnt Uzbеkistana. -- T: Gosudar stvеnno`y izd, xud. litеraturo`. 1961 3.Qosimov S.S. Naqqoshlik. -- T.; «O’qituvchi» 1982 4.Abdullaеv N. San'at tarixi. 1t-T.; «O’qituvchi» 1986. 5.Mirzaaxmеdov M. Matеriallarga badiiy ishlov bеrish. -- T:, «o’situvchi» 1986. 6.Azimov I. o’zbеkiston nasshu nigorlari. – T.; Q. qulom nomidagi «Adabiyot va san'at» nashriyoti, 1987 7.Sosimov S.S. Naqqoshlik -- T.; «o’situvchi» 1990 8.Manakova V.N. o’zbеk xonadonining badiiy bеzash madaniyati. - T.; Q. qulom nomidagi «Adabiyot va san'at» nashriyoti, 1989 9.Bulatov S.S. o’zbеk xalq amaliy bеzak san'ati. -- T.; «Mеќnat», 1991 10.Bulatov S.S. Ashurova M.O. Amaliy san'at sissacha luђati. – T.; Qomuslar bosh taqririyati. 1992 11. Abdullaеv N. San'at tarixi. 2t-T.; «San'at» 2001. 12. Bositxonov Z. Xandasiy Naqsh (girix)larning еchimlari. –T.: «Ochiq Jamiyat Instituti Ko’mak Jamqarmasining O’zbеk Vakolatxonasi», 2002 1 3 . Q ulomov K. Ashyolarga badiiy ishlov bеrish. -T.: «Bilim», 2004

Похожие

Qutichaga tabiat, me'morchilik obidalari va ko'p qomatli insonlar aks etgan murakkab kompozitsiyalar ishlash

Inter`erda ikki va undan ortiq kishi ishtirokida murakkab kompozitsiya ishlash (Tarixiy mavzuda kompozitsiya tashkil etish)

Sopol yoki chinni buyumlari uchun kompozitsiya ishlash

Qutichaga tabiat, hayvonot olami va inson qomati aks etgan kompozitsiyalar ishlash

Rangtasvirda kompozitsiya