Жўхори уруғларини 1000 дон оғирлиги, кўкариш кучи ва унувчанлик қобилиятини аниқлаш - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Жўхори уруғларини 1000 дон оғирлиги, кўкариш кучи ва унувчанлик қобилиятини аниқлаш

Загружено в:

22.09.2023

Скачано:

0

Размер:

485.5 KB

Жўхори уруғларини 1000 дон оғирлиги, кўкариш кучи ва унувчанлик қобилиятини аниқлаш Машғулотнинг мақсади. Машғулотнинг мақсади талабаларга жўхори навларининг уруғликларида 1000 дона вазни, кўкариш кучи ва унувчанлик қобилиятларини аниқлаш услублари билан таништиришдан иборат. Жўхорининг 1000 дона уруғи вазни фақат кондицион уруғликлар учун аниқланади. Керакли ўқув предметлари ва лаборатория асбоб ускуналари . Амалий ва лаборатория машғулотлари учун ўқув ва услубий қўлланмалари, ҳар хил жўхори навлари уруғликларидан ўртача намуналари 0.01 аниқлигидаги лаборатория электрон тарозилари (расм), олдиндан зарарсизлантирилган совутувчи ва иситувчи термостат, лаборатория косачалари, механик сув сепгич, ростилнилар, мелал қум бўлгич, намланган қум, фильтр қоғозлари, пинсет, куракча ва зичлагичлар (расм), қаламлар, ўчиргичлар ва чизғич.

расм. Лаборатория таҳлили учун керакли ишчи предметлар Машғулот ўқитувчининг ёки лаборатория мутахассисининг лаборатория таҳлилларини бажариш тартиби ҳақидаги йўлланмаси билан бошланади. Академик гуруҳ талабалари лаборатория таҳлилларни тўлиқ ўзлаштиришлари учун лабораторияда жамланган жўхорининг ҳар хил навларга таъллуқли уруғликлари ўртача намуналаридан қанчалик борлигига қараб 3, 6 кишилик кичик гуруҳларга бўлинишиб ишлашади. 1-иш . Талабаларнинг гуруҳлари 1000 дона жўхори уруғининг вазнини аниқлашлари учун стандарт услубиятига асосан жўхори уруғликлари ўртача намуналар ва тегишли ёрлиқ жойлаштирилган халтачалардан бирини танлаб ажратиб оладилар. Навбатда қишлоқ хўжалиги экинлари уруғликлари сифат кўрсатгичларини лабораторияда таҳлил қилиш учун аккредитацияланган марказий синов лабораториясидан бирининг иш тартибига ўхшаш ҳолатда (расм) ўз дафтарларига уруғлик маълумотлари кўчирадилар. Синов лабораторияларида бириктирилган намуналар ҳужжатларини тўғрилиги ўрганилади ва рўйхатга олиш дафтарига хўжалик номини, нави, авлоди, хосил йили, келиб чиқиши, уруғлик партия рақами ва вазни, жой сони ва бошқа стандарт талабидаги маълумотлар қайд этилади. Талабаларнинг ҳар бир кичик гуруҳидан бир киши ўзларининг уруғлик тозалиги таҳлилидан ўтган уруғлик намунаси стол устига тўкилади. Бу ишчи намунадан, танламасдан 500 донадан 2та субнамуналар санаб олинади. Улар 0,01 аниқлигидаги электрон тарозида тортилади. Олинган вазн кўрсатгичларини иккига кўпайтириб 1000 та уруғ вазни аниқланади. ГОСТ 12042-80 га биноан икки қайтарилиш бўйича алоҳида тортиб аниқланган маълумотлар бир бирига қўшилиб 2га бўлиш орқали ўртачаси чиқарилади. Шу билан бирга икки қайтарилиш ўртасидаги фарқ аниқланади ва у рухсат этилган фарқ билан солиштирилади (жадвал 39). Солиштириш 41-жадвал маълумотлари бўйича амалга оширилади. Мисол учун: 1-субнамуна оғирлиги 16,68 г. 2-субнамуна оғирлиги 17,05 г бўлсин.

Икки намуналарнинг умумий оғирлиги: 16,68 +17,05 = 33.73 ёки 34 г. Икки қайтарилиш ўртасидаги ҳақиқий фарқ: 17.05- 16.68 = 0.37 г. Икки қайтарилишни қўшгандаги оғирлиги (34 г) ни жадвалдаги “Ўнлик” бўйича устунидан 3 ни, жадвалнинг “Бирлик” устунларидан эса 4 топилади. Бу ҳар иккала сонларнинг жадвал бўйича кесишган катагидаги рухсат этилган фарқ 0,51 эканлиги аниқланади. Шундай қилиб, икки параллел таҳлиллар ўртасидаги фарқ (0,37) рухсат этилган фарқдан (0,51 дан) кичик бўлгани учун таҳлил тўғри ўтказилган деб ҳисобланади. Агар таҳлиллар ўртасидаги фарқ рухсат этилган фарқдан ортиқ чиқса, таҳлил учун учинчи субнамуна олинади ва натижа маълумоти юқоридаги икки субнамуналар натижалари билан ҳисобланиб ўртачалар фарқи рухсат этилган фарқ билан солиштирилади. Жадвал. Рухсат этилган фарқлар катталиклари, г. O’nlik Birlik 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 - 0,02 0,03 0,04 0,06 0,08 0,09 0,10 0,12 0,14 1 0,15 0,16 0,18 0,20 0,21 0,22 0,24 0,26 0,27 0,28 2 0,30 0,32 0,33 0,34 0,36 0,38 0,39 0,40 0,42 0,44 3 0,45 0,46 0,48 0,50 0,51 0,52 0,54 0,56 0,57 0,58 4 0,60 0,62 0,63 0,64 0,66 0,68 0,69 0,70 0,72 0,74 5 0,75 0,76 0,78 0,79 0,81 0,82 0,84 0,85 0,87 0,88 6 0,90 0,92 0,93 0,94 0,96 0,98 0,99 1,00 1,02 1,04 7 1,05 1,06 1,08 1,10 1,11 1,12 1,14 1,16 1,17 1,18 8 1,20 1,22 1,23 1,24 1,26 1,28 1,29 1,30 1,32 1,34 9 1,35 1,37 1,38 1,40 1,41 1,42 1,44 1,45 1,47 1,48 Топшириқ 1. Талабалар кичик гуруҳлари 1000 дона уруғликлари вазнлари таҳлили натижаларини таққосланг ва илмий ҳамда амалий билимларга асосланиб мавжуд фарқларини асослаб беринг. 2-иш. Лаборатория шароитида жўхори уруғларининг унувчанлигини таҳлил қилиш ишлаб чиқарилган давлат андозаси (ГОСТ 12038-84)

услубияти бўйича фильтр қоғозда (расм), фильтр қоғоз рулонида ва қумга экиш шаклларида амалга оширилади. Талабалар кичик гуруҳидан бир талаба лаборатория мутаҳасисси кўрсатмасиги асосан 250 грамлик уруғлик ишчи намунасидан, танламасдан 4 та ҳар бири 100 тадан кичик намуналар косачаларга ажратиб олади. расм. Фильтр қоғоз ёрдамида лабораторияда уруғ ўстириш. Талабалар кичик гуруҳидан бир талаба лаборатория мутахасисси кўрсатмасиги асосан 250 грамлик уруғлик ишчи намунасидан, танламасдан 4 та ҳар бири 100 тадан кичик намуналар косачаларга ажратиб олади. Бу кичик намуналари қоғоз ёрлиқ билан ўз тартибида рим рақамларида (И, ИИ, ИВ ва В) рақамланади. Кичик косачалардаги уруғлик кичик намуналари экиш учун тайёрланган нам қумли ростилниларга экилади (расм). Экиш, қумга уруғ қадаш ҳар бир ростилнининг икка қисмига 100 тадан, икки такрорни жойлаштириш тартибида амалга оширилади. Экилган уруғлар устидан қум ёпилиб, зичлагич ёрдамида энгил босиб текисланади (расм). Ҳар бир ростилнилар рақамланиб, уларга экилган санаси ҳам ёзиб қўйилади. Уруғларнинг унувчанлиги термостат ёрдамида аниқланади. Талабалар кичик гуруҳлари термостат ва бошқа ишчи предметларнинг

зарарсизлантирилганлиги ва зарарсизлантириш тартиби билан такрорий танишадилар (8–машғулот маълумотларидан). Уруғларни ўстириш махсус оптимал ҳароратли (25оС) термостат (расм) ва бошқа талаб қилинган шароитларда амалга оширилади (жадвал). Жадвал. Жўхори уруғларининг ўсиш қуввати ва унувчанлигини аниқлаш № Navlar nomi Undirishda qo’llaniladi Undirish tempyeraturasi, 25 o S. YOrug’lik yoki qorong’ul i k Aniqlash muddati, kunlar Tahlil natijasi, o’rtacha % da. O’sish quvvati Unuvch anlik O’sish quvvati. Unuvchanlik . 1 Qum ., ., ., Qorong’u 4 8 2 Qum ., ., ., Qorong’u 4 8 3 Qum ., ., ., Qorong’u 4 8 4 Qum ., ., ., Qorong’u 4 8 Кичик гуруҳлар томонидан уруғлар экилган ростилнилар ишлаб турган термостат токчаларига жойлаштирилади (расм). Термостатнинг ҳарорати (25оС), ҳар куни уч муддатда-ерталаб, тушлик вақтида ва кечқурун текширилиб, дафтардаги жадвалга ёзиб борилади. Ҳарорат фарқи уруғлик учун белгиланган (25оС) ҳароратдан +- 2оС дан ортиб ёки камайиб кетмаслиги керак. Термостат таглигига идиш ва унга сув қуйилади. Идишдаги сув сатҳи 1.5-2.0 см бўлиш ва ундаги сув ҳар 3-5 кунда янгиланиб турилади. Ростилнилардаги уруғлар ўсиш қуввати ва унувчанлиги жадвалда кўрсатилган шароит ва муддатларда таҳлил қилиниб, уруғларнинг ўсиш қуввати (расм) ва унувчанлиги аниқланади. Таҳлил натижалари 4-иловадаги уруғ намунаси унувчанликни аниқлаш варақасига (дафтарга кўчириб чизилиши ва мутахассис ёрдамида маълумотлар билан тўлдирилади) ёзилади.

Уруғнинг бошланғич ўсиш қуввати ва асосий унувчанлиги ҳар бир кичик кичик намуна бўйича алоҳида аниқланади. Бунда бошланғич унувчанликни аниқлашда нормал ҳолда унган уруғ ва чириган уруғ алоҳида- алоҳида саналиб, чириган уруғ олиб ташланади. Уруғнинг асосий унувчанлигини аниқлашда унган ва унмаган ҳамма уруғни санаб, гуруҳларга (нормал унган, нормал унмаган, бўккан, ва чириган) ажратилади. Ҳар тўрттала кичик намуналардаги уруғларнинг униши ўртачаси ҳисоблаб чиқилади. Натижа фоиз кўрсатгичида юқоридаги жадвалдаги таҳлил натижаси устунчасиги ёзилади. Такрорлаш натижалари орасидаги фарқи белгиланган ГОСТ талаби меъёридан ошмагандагина таҳлил натижаси тўғри ҳисобланади (жадвал). Акс ҳолда таҳлил такрорланади. расм. Аккредитацияланган марказий синов лабораторияси лаборантлари Арипова Насиба ва Ғофурова Насибалар жўхори уруғлиги ўсиш қувватини таҳлил қилишмоқда.

Масалан талабаларнинг биринчи кичик гуруҳининг Ўзбекистон паканаси нави уруғлиги бўйича таҳлили натижасидаги маълумотларининг тўғрилигини текширилади. Такрорлар бўйича унувчанликлар: 95,7; 96,0; 95,0 ва 95,5 %. Натижалардан кўриниб турибдики, такрорлар орасидаги фарқлар ... жадвалдаги мумкин бўлган фарқ +- 4 дан киччик. Шунинг бу киччик гуруҳ томонидан бажарилган Ўзбекистон паканаси нави бўйича таҳлили натижаси тўғри деб хулоса қилинади. Жадвал. Уруғликларни унувчанлигини таҳлили натижалари Унувчанликни ўртача арифметик фоизи Мумкин бўлган фарқ, %. (4х100 учун) 99 ёки 1 +- 2 97 дан -98 гача ёки 2 дан -3 гача +- 3 95 дан -96 гача ёки 4 дан -5 гача +- 4 92 дан -94 гача ёки 6 дан -8 гача +- 5 88 дан -91 гача ёки 9 дан -12 гача +- 6 83 дан -87 гача ёки 13 дан -17 гача +- 7 75 дан -82 гача ёки 18 дан -25 гача +- 8 62 дан -74 гача ёки 26 дан -38 гача +- 9 39 дан -61 гача +- 10 Топшириқ 2. Ҳар бир кичик гуруҳлар талабалари дафтарларига қайд этган термостат ҳарорати ва термостат таглигидаги идиш суви сатҳининг таҳлилларгача бўлган кунларда ўзгариш фарқлари маълумотларининг аҳамиятлигини текширадилар.

Адабиётлар: 1. Абдукаримов Д.Т. Донли экинлар селекцияси ва уруғчилиги. Тошкент 2010й. 402 б. 2. Абдукадиров Д.Т. Қишлоқ хўжалиги экинлари селекцияси ва уруғчилиги. Тошкент 2002 й. 275 бет. 3. Азизов Б.М. Кузги буғдой дон сифатини оширишнинг муҳим омиллари. Ж.Ўзбекистон аграр фани ҳабарномаси. 3 (69)-сони, 2017й. 4. Азизов Б.М., Исроилов И.А., Худойкулов Ж.В. Ўсимликшуносликда илмий тадқиқот ишлари. Дарслик. Тошкент 2014. 265 б. 5. Азизов Қ.Қ., Ашуров К.К. Қанд жўхорининг янги навларини яратишда селекцияни тутган ўрни “ЎЗБЕКИСТОН ПАХТАЧИЛИГИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ ИСТИҚБОЛЛАРИ” номли Республика илмий тўплами 2014 йил (I-ҚИСМ) 128 ва 130 бетлари 6. Ан Хе Сунг, Азизов К.К., Еденбаев Д., Бобоев Фю Г., Тахирбаева Д.У. Тритикале етиштириш қўлланмаси. Ташкент. 2017. 22 б. 7. Виноградов Б.И., Атабаева Х.Н., Дементьева А.А. Ўсимликшунослик. “Мехнат” матбуоти. 1987. 166 б. 8. Дала тажрибаларини ўтказиш услубиятлари. Тошкент 2007. 149 б.

Похожие

Тритикале уруғларини 1000 та дон оғирлиги, ўсиш қуввати ва унувчанлик қобилиятини аниқлаш

Маккажўхори уруғларини 1000 дон оғирлиги ва намлигини аниқлаш

Сули уруғларини қабул қилинган услуб асосида 1000 дона дон оғирлиги, ўсиш қуввати ва унувчанлик қобилиятини аниқлаш

Арпа уруғларини қабул қилинган услуб асосида 1000 дон оғирлиги, ўсиш қуввати ва унувчанлигини аниқлаш

Буғдой уруғларини қабул қилинган услуб асосида 1000 дона оғирлиги ва намлигини аниқлаш