Узумни сақлаш ва қайта ишлашда қўлланиладиган халқ усуллари - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Узумни сақлаш ва қайта ишлашда қўлланиладиган халқ усуллари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

35.5 KB

Узумни сақлаш ва қайта ишлашда қўлланиладиган халқ усуллари Режа: 1. Узумни оддий ертўлада осилган ҳолда сақлаш. 2. Узумни қамишдан тўқилган чий ёки бўйраларда сақлаш. 3. Узумдан шинни тайёрлаш. 4. Узумлардан «Малага» тайёрлаш.

1. Халқ усулида узум сақлаш учун оддий ертўла, хужра ва бошқа оддий иншоотлардан фойдаланилади, бу бинолар қаттиқ совуқларни ўтказмайдиган, ҳаво айланиб турадиган бўлиши керак. Халқ усулларида узумни сақлаш шуни кўрсатадики, янги узилган узумларни уй шароитида апрель-май ойигача сақласа бўлар экан. Бу усулда сақлаш учун узумни тўлиқ пишиб етилишини ва иложи борича кечроқ узиб сақлашга қўйиш керак (1). Хонанинг шипига рейкалар қоқилади ва уларнинг ораси 80см бўлади. Узум бошлари эса бир –биридан 30-40 см узоқликда осилади. Буни енгиллаштириш учун узум бошлари бир-бирига жуфт қилиб бойланади ва шу ҳолатда рейкаларга осилади. Лекин узум бошлари бир бирига тегмаслигини ёддан чиқармаслик керак. Узумни сақлаётган хонани тез-тез шамоллатиш ва олтингугурт билан дудлаб туриш керак (2). 2. Тошкент вилоятида узумни сақлашда қамишдан тўқилган чийларда ёки пахса деворли уйлар ёки ертўлалардан фойдаланилади. Улар албатта шамоллатиладиган бўлиши керак. Девор бўйлаб тўрт қатор устма-уст қилиб сўкчаклар қўйилади. Сентябрь ойининг охири октябрнинг бошларида узум узилади ва улар яхшилаб тозаланади, сўнг бир қатор қилиб чийларга ётқизилади. Узум банди тепага қаратиб қўйилади. Шундай йўсинда 4 қатор чий тўлдирилади. Хоналарда узум сақлаганда 1,5 тоннагача узум сиғдирса бўлади. Узум сақлашга қўйилгандан кейин бир соат мобайнида олтингугурт билан дудланади (30г/м 3 меъёрида) кейин шамоллатилади. Сақлаш жараёнида ҳар 15-20 кун мобайнида узумлар кўздан кечирилиб чириган, эзилган узум доналари олиб ташланади. Бу усул билан февраль- март ойларигача узум сақласа бўлади, албатта узум ўзини товар холатини бироз йўқотади, лекин таъми сақланиб қолади. 3. Узумни серқанд навлари (қора кишмиш, Ҳусайни, Нимранг ва бошқа навлари) дан яхши ва сифатли шинни тайёрласа бўлади.

Шинни бемалол шакарни ёки мураббони ўрнини босади ва тайёрлаш унчалик қийин эмас. Шиннини тайёрлаш қўйидаги тартибда амалга оширилади. Узум яхшилаб сараланади, тозаланади, сувга чайилади. Ундан шарбат олиш учун қандай ишлар қилинган бўлса худди шундай технологик тадбирлар қайтарилади. Узум ғужумлари ажратиб эзилади, пресслар ёрдамида узум шарбати ажратиб олинади (3). Бу ишлар ниҳоятда тозаликка риоя қилинган ҳолатда бажарилади. Олинган узум шарбати секин қайнатилади, яъни шарбатдан сув миқдори борган сари камайиб, қанд миқдори эса ортиб боради, қуйилтирилган шарбатни рефрактометр кўрсаткичлари 70-80 га келганда шинни тайёр ҳисобланади. Айрим вақтда шиннига ҳар хил зираворлар ҳам солинади. 4. “Малага” сўзи испанча бўлиб, узумни мускат ёки йирик донали узумларни тупида ёки боши билан ўзида сўлитилганидир. Яъни узумларни қуритилмай сақлаш ҳолатига айтилади ва намлиги 28-30 % га келтирилади. Бунга асосан узум доналари ва тўкилмайдиган навлар танланади.

Адабиётлар: 1. Х. Бўриев, Р. Жўраев, О. Алимов. Мева-сабзавотларни сақлаш ва уларга дастлабки ишлов бериш. Т., ”Меҳнат”, 2002, 51-54 бет. 2. Ғ. Исроилов. Узумни халқ усулларида сақлаш. Т., 1986, 14 бет. 3. Р. Ризаев. Узумни халқ усулларида қайта ишлаш. Т., 1988, 12 бет.

Похожие

Узумни бошқариладиган газ муҳитида сақлаш

Узумни сақлаш ва уларга таъсир қилувчи омиллар

Картошка етиштириш, сақлаш ва қайта ишлаш технологияси

Полиз экинлари етиштириш, сақлаш ва қайта ишлаш технологияси

Пиёзбошли сабзавот экинлари етиштириш, сақлаш ва қайта ишлаш технологияси