Маккажўхорида ўсиш қуввати ва унувчанлик қобилиятини аниқлаш - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Маккажўхорида ўсиш қуввати ва унувчанлик қобилиятини аниқлаш

Загружено в:

22.09.2023

Скачано:

0

Размер:

458 KB

Маккажўхорида ўсиш қуввати ва унувчанлик қобилиятини аниқлаш Маккажўхори уруғларнинг унувчанлиги уларнинг экиш сифатларининг асосий кўрсаткичларидан бири бўлиб, уруғларнинг биологик ва хўжалик қимматини ифодалайди (расм). Уруғларнинг экиш сифатини тўлароқ баҳолаш учун уларнинг ўсиш қуввати ҳам ҳисобга олинади. Улар соғлом униб чиққан уруғлар миқдори бўлиб, кўкартириш учун олинган ҳамма уруғларнинг миқдорига нисбатан процент ҳисобида белгиланади. расм. Маккажўхори сўтаси ва уруғлари ташқи кўриниши

Маккажўхори уруғликларининг экиш сифатлари лаборатория таҳлили маълумотларига асосланиб баҳоланади. Машғулотнинг мақсади. Машғулотнинг мақсади талабаларга лаборатория шароитида маккажўхори уруғлари ўсиш қуввати ва унувчанлигини аниқлаш усулини ўргатишдан иборат. Керакли ўқув предметлари ва лаборатория асбоб ускуналари . Амалий ва лаборатория машғулотлари учун ўқув ва услубий қўлланмалари, ҳар хил маккажўхори навлари уруғликларидан ўртача намуналари, 0.01 аниқлигидаги лаборатория электрон тарозилари ва махсус уруғ санаш электрон қурилма, олдиндан зарарсизлантирилган термостат, уч хил пластик косачалар (расм 103), механик сув сепгич, ростилни, тобланган қум (донли дуккакли экинлар уруғликлари фақат кумда ўстирилади), совитилган қайноқ сув, пинсет, метал бўлгичлар, куракча ва қум зичлагич, дафтар, қалам, ўчиргич, чизғич. Машғулот ўқитувчининг қисқа лаборатория таҳлилларини бажариш тартиби ҳақидаги йўлланмаси билан бошланади. Талабаларнинг академик гуруҳлари иштирокида ўтказиладиган лаборатория таҳлилларида маккажўхори нав ёки дурагайларга таъаллуқли уруғликлари ўртача намуналаридан лабораторияда қанчалик борлигига қараб 4, 6 кишилик кичик гуруҳларга бўлинишлари керак. Лаборатория шароитида уруғларнинг унувчанлигини таҳлил қилиш ишлаб чиқарилган давлат андозаси (ГОСТ 12038-84) услубияти бўйича амалга оширилади. Талабалар кичик гуруҳидан бир киши лаборатория мутаҳасисси кўрсатмасиги асосан (расм) уруғлик ўртача намунаси жойланган халтачадан тарози ёрдамиди 2 та, ҳар бири 200 граммдан ишчи намуна Биринчи ишчи намуна ўсиш қуввати ва унувчанлик таҳлили учун ишлатилади. Иккинчи ишчи намуна эса бошқа уруғлик сифати кўрсатгичларини таҳлили учун алоҳида олиб қўйилади.

расм. Аккредитацияланган марказий синов лабораторияси катта лаборанти Тожибоэва Мавлюда ва ТошДАУ амалиётчиси, 4-босқич талабаси Бозорова Севаралар ўртача намунадан ишчи намуна ажратиб олмоқда. Навбатда талабалар биринчи ишчи намунадан кичик косачаларга, ҳар бири 50 тадан тўрт такрорда экиш учун тўртта киччик намуналар ажратиб оладилар (расм). Кичик косачалардаги уруғлик кичик намуналари экиш учун тайёрланган нам қумли ростилниларга экилади. Экиш қумга уруғ қадаш ҳар бир ростилнининг икка қисмига 50 тадан, икки такрорни жойлаштириш тартибида амалга оширилади. Экилган уруғлар устидан қум ёпилиб, зичлагич ёрдамида энгил босиб текисланади. Ҳар бир ростилнилар рақамланиб, уларга экилган санаси ҳам ёзиб қўйилади.

Уруғларнинг унувчанлиги термостат ёрдамида аниқланади. Талабалар кичик гуруҳлари термостат ва бошқа ишчи предметларнинг зарарсизлантирилганлиги ва зарарсизлантириш тартиби билан такрорий танишадилар (8–машғулот маълумотларидан). расм. Аккредитацияланган марказий синов лабораторияси лаборанти Оҳунжанова Малоҳат ва ТошДАУ амалиётчиси, 4-босқич талабаси Жумаэва Нодиралар кичик намуналарни ростилниларга экишмоқда. Уруғларни ўстириш махсус оптимал ҳароратли (25оС) термостат (расм) ва бошқа талаб қилинган шароитларда амалга оширилади (жадвал).

Кичик гуруҳлар томонидан уруғлар экилган ростилнилар ишлаб турган термостат токчаларига жойлаштирилади. Жадвал. Маккажўхори уруғларининг ўсиш қуввати ва унувчанлигини аниқлаш № Nav yoki duragayla r nomi Undirishda qo’llaniladi Undirish tempyeraturasi, 25 o S. YOrug’lik yoki qorong’ulik Aniqlash muddati, kunlar Tahlil natijasi, o’rtacha % da. O’sish quvvati Unuvch anlik O’sish quvvati. Unuvcha n-lik. 1 Qum ., ., ., Qorong’u 4 7 2 Qum ., ., ., Qorong’u 4 7 3 Qum ., ., ., Qorong’u 4 7 4 Qum ., ., ., Qorong’u 4 7 Термостатнинг ҳарорати (25оС), ҳар куни уч муддатда-ерталаб, тушлик вақтида ва кечқурун текширилиб, дафтардаги жадвалга ёзиб борилади. Ҳарорат фарқи уруғлик учун белгиланган (25оС) ҳароратдан +- 2оС дан ортиб ёки камайиб кетмаслиги керак. Термостат таглигига идиш ва унга сув қуйилади. Идишдаги сув сатҳи 1.5-2.0 см бўлиш ва ундаги сув ҳар 3-5 кунда янгиланиб турилади. Ростилнилардаги уруғлар ўсиш қуввати ва унувчанлиги жадвалда кўрсатилган шароит ва муддатларда таҳлил қилиниб, уруғларнинг ўсиш қуввати ва унувчанлиги аниқланади. Таҳлил натижалари 4- иловадаги уруғ намунаси унувчанликни аниқлаш варақасига (дафтарга кўчириб чизилиши ва мутахассис ёрдамида маълумотлар билан тўлдирилади) ёзилади. Уруғнинг бошланғич ўсиш қуввати ва асосий унувчанлиги ҳар бир кичик кичик намуна бўйича алоҳида аниқланади. Бунда бошланғич унувчанликни аниқлашда нормал ҳолда унган уруғ ва чириган уруғ алоҳида-

алоҳида саналиб, чириган уруғ олиб ташланади. Уруғнинг асосий унувчанлигини аниқлашда унган ва унмаган ҳамма уруғни санаб, гуруҳларга (нормал унган, нормал унмаган, бўккан, ва чириган) ажратилади. Ҳар тўрттала кичик намуналардаги уруғларнинг униши ўртача ҳисоблаб чиқилади. Ўртача 2 га кўпайтирилиб натижа юқоридаги жадвалдаги таҳлил натижаси устунчасиги ёзилади. Такрорлаш натижалари орасидаги фарқи белгиланган ГОСТ талаби меъёридан ошмагандагина таҳлил натижаси тўғри ҳисобланади (жадвал). Акс ҳолда таҳлил такрорланади. Жадвал. Уруғликларни унувчанлигини таҳлили натижалари Унувчанликни ўртача арифметик фоизи Мумкин бўлган фарқ, %. (4х100 учун) 99 ёки 1 +- 2 97 дан -98 гача ёки 2 дан -3 гача +- 3 95 дан -96 гача ёки 4 дан -5 гача +- 4 92 дан -94 гача ёки 6 дан -8 гача +- 5 88 дан -91 гача ёки 9 дан -12 гача +- 6 83 дан -87 гача ёки 13 дан -17 гача +- 7 75 дан -82 гача ёки 18 дан -25 гача +- 8 62 дан -74 гача ёки 26 дан -38 гача +- 9 39 дан -61 гача +- 10 Масалан талабаларнинг биринчи кичик гуруҳининг Ўзбекистон 400 ДР дурагайи уруғлиги бўйича таҳлили натижасидаги маълумотларининг тўғрилигини текширилади. Такрорлар бўйича унувчанликлар: 96,0; 96,0; 96,0 ва 96,5 %. Натижалардан кўриниб турибдики, такрорлар орасидаги фарқлар жадвалдаги мумкин бўлган фарқ +- 4 дан киччик. Шунинг бу кичик гуруҳ томонидан бажарилган Ўзбекистон 400 ДР дурагайи уруғлиги бўйича таҳлили натижаси тўғри деб хулоса қилинади.

Топшириқлар. 1.Талабалар маккажўхори уруғи ўсиш қуввати ва унувчанлигини аниқлаш усулини ўрганиш бўйича амалга оширган таҳлилари натижасида олган кўникмаларини янада мустаҳкамлаш мақсадида, мустақил иш учун бошқа нав ёки дурагай уруғликларининг ўсиш қуввати ва унувчанлигини ўрганиш таҳлилини такрорлайдилар. 2.Таҳлил натижалари ГОСТ меъёридан ошган гуруҳ талабалари талаб доирасида ўз уруғлиги таҳлилини яна такрорлайди.

Адабиётлар: 1. Абдукаримов Д.Т. Донли экинлар селекцияси ва уруғчилиги. Тошкент 2010й. 402 б. 2. Абдукадиров Д.Т. Қишлоқ хўжалиги экинлари селекцияси ва уруғчилиги. Тошкент 2002 й. 275 бет. 3. Азизов Б.М. Кузги буғдой дон сифатини оширишнинг муҳим омиллари. Ж.Ўзбекистон аграр фани ҳабарномаси. 3 (69)-сони, 2017й. 4. Азизов Б.М., Исроилов И.А., Худойкулов Ж.В. Ўсимликшуносликда илмий тадқиқот ишлари. Дарслик. Тошкент 2014. 265 б. 5. Азизов Қ.Қ., Ашуров К.К. Қанд жўхорининг янги навларини яратишда селекцияни тутган ўрни “ЎЗБЕКИСТОН ПАХТАЧИЛИГИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ ИСТИҚБОЛЛАРИ” номли Республика илмий тўплами 2014 йил (I-ҚИСМ) 128 ва 130 бетлари 6. Ан Хе Сунг, Азизов К.К., Еденбаев Д., Бобоев Фю Г., Тахирбаева Д.У. Тритикале етиштириш қўлланмаси. Ташкент. 2017. 22 б. 7. Виноградов Б.И., Атабаева Х.Н., Дементьева А.А. Ўсимликшунослик. “Мехнат” матбуоти. 1987. 166 б. 8. Дала тажрибаларини ўтказиш услубиятлари. Тошкент 2007. 149 б.

Похожие

Тритикале уруғларини 1000 та дон оғирлиги, ўсиш қуввати ва унувчанлик қобилиятини аниқлаш

Сули уруғларини қабул қилинган услуб асосида 1000 дона дон оғирлиги, ўсиш қуввати ва унувчанлик қобилиятини аниқлаш

Буғдой уруғлари ўсиш қуввати ва унувчанлигини аниқлаш

Жўхори уруғларини 1000 дон оғирлиги, кўкариш кучи ва унувчанлик қобилиятини аниқлаш

Арпа уруғларини қабул қилинган услуб асосида 1000 дон оғирлиги, ўсиш қуввати ва унувчанлигини аниқлаш