Буғдой уруғлари ўсиш қуввати ва унувчанлигини аниқлаш - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Буғдой уруғлари ўсиш қуввати ва унувчанлигини аниқлаш

Загружено в:

22.09.2023

Скачано:

0

Размер:

290.5 KB

Буғдой уруғлари ўсиш қуввати ва унувчанлигини аниқлаш Режа: 1. Уруғларнинг унувчанлиги 2. Қишлоқ хўжалиги экинлари уруғликлари сифат кўрсаткичларини лабораторияда таҳлил қилиш

Қишлоқ хўжалиги экинлари селекцияси ва уруғчилиги адабиётларидаги маълумотларга қаралганда, уруғларнинг унувчанлиги уларнинг экиш сифатларининг асосий кўрсаткичларидан бири бўлиб, уруғларнинг биологик ва хўжалик қимматини ифодалайди. Уруғларнинг экиш сифатини тўлароқ баҳолаш учун уларнинг ўсиш қуввати ҳам ҳисобга олинади. Улар кўкартириш учун олинган ҳамма уруғларнинг миқдорига нисбатан процент ҳисобида белгиланади. Уруғчилик амалиётида қишлоқ хўжалиги экинлари уруғликларининг экиш сифатлари лаборатория таҳлили маълумотларига асосланиб баҳоланади. Лаборатория шароити ҳамма вақт уруғларнинг униб чиқиши учун қулайроқ бўлганлиги учун уруғларнинг унувчанлиги даладагига нисбатан доимо юқори бўлади. Шундай бўлса ҳам уруғларнинг лабораторияда аниқланган унувчанлиги экишга яроқлилик сифатларини этарли даражада аниқроқ ифодалайди деб қабул қилинади. Машғулотнинг мақсади. Машғулотнинг мақсади талабаларга лаборатория шароитида буғдой уруғлари (расм) ўсиш қуввати ва унувчанлигини аниқлаш усулини ўргатишдан иборат. расм Буғдой уруғининг ташқи кўриниши.

Лаборатория шароитида уруғларнинг унувчанлигини таҳлил қилиш ишлаб чиқарилган давлат андозаси (ГОСТ 12038-84) бўйича, махсус термостатлар (расм) оптимал ҳароратли ва бошқа талаб қилинган шароитларда амалга оширилади (жадвал). Жадвал Буғдой уруғларининг ўсиш қуввати ва унувчанлигини аниқлаш № Ekinlar nomi Undirishda qo’llaniladi Undirish tempyeraturasi, 20 o S. YOrug’ lik yoki qorong’ ulik Aniqlash muddati, kunlar Tahlil natijasi, o’rtacha % da. O’sish quvvati Unuvch anlik O’sish quvvati. Unuvchanl ik. 1 Yumshoq bug’doy Filtr qog’oz, qum ., ., ., Qorong ‘u 3 7 2 Qattiq bug’doy Filtr qog’oz, qum ., ., ., Qorong ‘u 4 8 Керакли ўқув ва лаборатория асбоб-ускуналари. Лаборатория машғулотлари учун услубий қўлланма, жадваллар, дафтар, қалам, ўчиргич, чизғич, буғдой уруғликлари ўртача намуналари, олдиндан зарарсизлантирилган совутувчи ва иситувчи термостат, петри косача, механик сув сепгич, ростилни (расм), фильтр қоғозлари, пинсет, куракча ва зичлагич. 1-иш . Ўқитувчининг қисқа лаборатория ишларини бажариш тартиби ҳақидаги йўлланмасидан сўнг талабалар жойларда этиштирилган ва ҳар хил навларга таъллуқли буғдой уруғликлари ўртача намуналаридан қанчалик борлигига қараб 3, 6 кишилик кичик гуруҳларга бўлинишадилар. Навбатда қишлоқ хўжалиги экинлари уруғликлари сифат кўрсаткичларини лабораторияда таҳлил қилиш учун аккредитацияланган марказий синов лабораториясидан бирининг иш тартибига ўхшаш ҳолатда (8- лаборатория машғулоти ва расмга қаранг) ўз дафтарларига уруғлик маълумотлари кўчирилади.

Ундан ташқари дафтарга ўз таҳлил натижаларини ёзиб бориши учун жадвал 16 ҳам кўчириб чизилади. расм. Экинлар уруғликларини унувчанлигини таҳлил қилиш учун фойдаланиладиган термостат ва уруғ идишлари. Уруғларнинг унувчанлиги термостат ёрдамида аниқланади. Унувчанликни аниқлаш учун таҳлил бошлаш олдидан фойдаланиладиган барча асбоб -ускуналар зарарсизлантиришлари шарт. Бунинг учун термостат, 2 қисм сувга 1 қисм 40% ли формалин аралашмаси тайёрланиб ёки техник этил спирти (96% ли) билан термостат ички юзаси ва бошқа барча идиш ва асбоблар артиб чиқилади. Идиш ва асбоблар термостат ичига жойланиб эшиги ёпиб қўйилади. Лаборатория ишчи шароитида асбоб-ускуналарнинг зарарсизлантирилиши ҳар 10 кунда бир марта такрорланади. Талабаларнинг ҳар бир кичик гуруҳидан бир киши уруғлик тозалиги таҳлилидан ўтган қопчадаги уруғлик намунасини таҳлил учун стол устига

тўкади. Бошқа гуруҳлар талабалари ҳам бу талабанинг ишларини кузатиб боради ва параллел ҳолатда ўз таҳлилларини давом эттирадилар. Таҳлил ўқитувчи кузатувида тўрт такрорда амалга оширилиши кўзда тутилади. Шунинг учун талаба тўрт марта алоҳида - алоҳида 100 донадан уруғ (тўртта кичик намуналарини) олади. Уларнинг ўсиш қуввати ва унувчанлиги алоҳида аниқланиши керак. Натижалари ўртача фоиз ҳисобида дафтардаги жадвалга кўчириб ёзилади. Уруғни ундириш учун пластмасса ёки металл ростилни идишларидан (98- расм) фойдаланилади. Ҳар бир идишга этикетка ёпиштирилиб, унга кичик намунанинг рақами, шунингдек уруғнинг бошланғич ва асосий унувчанлиги аниқланадиган кунлари ёзиб қўйилади. Бундан сўнг фильтр қоғоз ростилнига мослаб қирқилади, унга жойлаштирилади ва ўртаси тўсиқ ёки фильтр қоғозини ўзи билан деворча қилиб идиш иккига ажратилади. Фильтр қоғоз сувга тўйинтирилади ва ростилнининг ҳар бир бўлинган қисмига 100 донадан уруғ жойланади (расм). Жами иккита ростилни ҳар бири икки такрорли, яъни тўртта такрор, битта буғдой нави уруғлиги учун этарли ҳолатида тайёр бўлади. Ростилнилар ишлаб турган термостатга жойланади ва экилган куннинг қайси вақтида экилган бўлса, ҳар суткада бир марта шу вақтда термостатдан олиниб сув сепгич билан намланиб, яна термостатга жойланади. Термостатнинг ҳарорати (20оС), ҳар куни уч муддатда-ерталаб, тушлик вақтида ва кечқурун текширилиб, дафтардаги жадвалга ёзиб борилади. Ҳарорат фарқи уруғлик учун белгиланган (20оС) ҳароратдан +- 2оС дан ортиб ёки камайиб кетмаслиги керак. Термостат таглигига идиш ва унга сув қуйилади. Идишдаги сув сатҳи 1.5-2.0 см бўлиш ва ундаги сув ҳар 3-5 кунда янгиланиб турилади. Ростилнилардаги уруғлар ўсиш қуввати ва унувчанлиги 15-жадвалда кўрсатилган шароит ва муддатларда таҳлил қилиниб, уруғларнинг ўсиш қуввати ва унувчанлиги аниқланади. Таҳлил натижалари 4- иловадаги уруғ

намунаси унувчанлигини аниқлаш варақасига (дафтарга кўчириб чизилиши керак) ёзилади. Уруғнинг бошланғич унувчанлиги (ўсиш қуввати) ва асосий унувчанлиги ҳар бир кичик намуна бўйича алоҳида аниқланади. Бунда бошланғич унувчанликни аниқлашда нормал ҳолда унган уруғ ва чириган уруғ алоҳида-алоҳида саналиб, чириган уруғ олиб ташланади. Жадвал Уруғликларни унувчанлигини таҳлили натижалари Унувчанликни ўртача арифметик фоизи Мумкин бўлган фарқ, %. (4х100 учун) 99 ёки 1 +- 2 97 дан -98 гача ёки 2 дан -3 гача +- 3 95 дан -96 гача ёки 4 дан -5 гача +- 4 92 дан -94 гача ёки 6 дан -8 гача +- 5 88 дан -91 гача ёки 9 дан -12 гача +- 6 83 дан -87 гача ёки 13 дан -17 гача +- 7 75 дан -82 гача ёки 18 дан -25 гача +- 8 62 дан -74 гача ёки 26 дан -38 гача +- 9 39 дан -61 гача +- 10 Уруғнинг асосий унувчанлигини аниқлашда унган ва унмаган ҳамма уруғни санаб, гуруҳларга (нормал унган, нормал унмаган, бўккан, ва чириган) ажратилади. Ҳар тўрттала кичик намуналардаги уруғларнинг униши ўртача ҳисоблаб чиқилади. Такрорлаш натижалари орасидаги фарқи белгиланган ГОСТ талаби меъёридан ошмагандагина таҳлил натижаси тўғри ҳисобланади (жадвал). Акс ҳолда таҳлил такрорланади.

Топшириқлар. 1.Талабалар буғдой уруғи ўсиш қуввати ва унувчанлигини аниқлаш усулини ўрганиш бўйича амалга оширган таҳлилари натижасида олган кўникмаларини янада мустаҳкамлаш мақсадида мустақил иш учун бошқа нав ёки тур уруғликларининг ўсиш қуввати ва унувчанлигини ўрганиш таҳлилини такрорлайдилар. 2.Таҳлил натижалари ГОСТ меъёридан ошган гуруҳ талабалари талаб доирасида ўз таҳлилни яна такрорлайдилар.

Адабиётлар: 1. Абдукаримов Д.Т. Донли экинлар селекцияси ва уруғчилиги. Тошкент 2010й. 402 б. 2. Абдукадиров Д.Т. Қишлоқ хўжалиги экинлари селекцияси ва уруғчилиги. Тошкент 2002 й. 275 бет. 3. Азизов Б.М. Кузги буғдой дон сифатини оширишнинг муҳим омиллари. Ж.Ўзбекистон аграр фани ҳабарномаси. 3 (69)-сони, 2017й. 4. Азизов Б.М., Исроилов И.А., Худойкулов Ж.В. Ўсимликшуносликда илмий тадқиқот ишлари. Дарслик. Тошкент 2014. 265 б. 5. Азизов Қ.Қ., Ашуров К.К. Қанд жўхорининг янги навларини яратишда селекцияни тутган ўрни “ЎЗБЕКИСТОН ПАХТАЧИЛИГИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ ИСТИҚБОЛЛАРИ” номли Республика илмий тўплами 2014 йил (I-ҚИСМ) 128 ва 130 бетлари 6. Ан Хе Сунг, Азизов К.К., Еденбаев Д., Бобоев Фю Г., Тахирбаева Д.У. Тритикале етиштириш қўлланмаси. Ташкент. 2017. 22 б. 7. Виноградов Б.И., Атабаева Х.Н., Дементьева А.А. Ўсимликшунослик. “Мехнат” матбуоти. 1987. 166 б. 8. Дала тажрибаларини ўтказиш услубиятлари. Тошкент 2007. 149 б.

Похожие

Маккажўхорида ўсиш қуввати ва унувчанлик қобилиятини аниқлаш

Арпа уруғларини қабул қилинган услуб асосида 1000 дон оғирлиги, ўсиш қуввати ва унувчанлигини аниқлаш

Тритикале уруғларини 1000 та дон оғирлиги, ўсиш қуввати ва унувчанлик қобилиятини аниқлаш

Сули уруғларини қабул қилинган услуб асосида 1000 дона дон оғирлиги, ўсиш қуввати ва унувчанлик қобилиятини аниқлаш

Жўхори уруғларини 1000 дон оғирлиги, кўкариш кучи ва унувчанлик қобилиятини аниқлаш