Логистик тизим ва моддий оқимлар тушунчаси - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Логистик тизим ва моддий оқимлар тушунчаси

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

42 KB

Логистик тизим ва модий оқимлар тушунчаси Логистик тизим тушунчаси, логистиканинг асосий (негиз) тушунчаларидан бири ҳисобланади. Иқтисодий механизмлар фаолиятини таъминловчи турли хил тизимлар мавжуд. Ушбу кўпликдан айнан логистик тизимларни, уларни таҳлил қилиш ва янада такомиллаштириш мақсадида, ажратиш лозим. Логистик тизим хақида гап юритишдан олдин, «тизим» тушунчасини таърифлаб ўтамиз. Тизим (юнончадан олинган бўлиб - қисмлардан ташкил топган бир бутун; бирлашма маъносини англатади) – бу муайян бир бутунликни пайдо қилувчи, ва бир-бири билан алоқа ва муносабатларда бўлувчи унсурлар кўплигидир. Қуйидаги 4-та хусусиятга эга бўлган объектни бемалол «тизим» деб аташимиз мумкин: 1. бутунлик ва алоҳидалик 2. ўзаро алоқа 3. ташкил этиш, тартиб 4. интегратив жиҳатлар (яъни фақат унсурлар биргалигида юзага келадиган ху-сусиятлар) Моддий оқимлар харакати малакали ходимлар томонидан, турли хил техника: транспорт воситалари, ортиш-тушириш ускуналари ва бошқалар ёрдамида амалга оширилади. Шунингдек, логистик жараёнга турли бино ва иншоотлар ҳам жалб этил - ган бўлади. Жараённинг кечиши эса харакатланаётган ва йиғилаётган юкларнинг, уш-бу жараёнга тайёргарлик даражасига ҳам боғлиқ. Юклар ўтишини таъминловчи иш-лаб-чиқариш кучларининг йиғиндиси, яхшими ёмонми, аммо ташкил этилган. Уму-ман олганда, бирор-бир моддий оқимлар мавжуд бўлса, қандайдир товар ўтказувчи тизим ҳам мавжуд бўлади. Одатда, бундай тизимлар махсус лойиҳаланмасдан, айрим унсурларнинг (турли корхоналар ёки уларнинг бўлимлари) фаолияти натижа-сида юзага келадилар.

Логистика, бир-бири билан келишилган материал ўтказувчи (логистик) тизим-ларни лойиҳалашни ўз олдига вазифа қилиб қўяди. Ушбу тизимлардан чиқувчи мод-дий оқимлар параметрлари олдиндан берилган бўлади. Бу тизимлар, уларга кирувчи ишлаб-чиқариш кучларининг юқори даражада келишилганлиги билан, бошқалардан фарқ қиладилар. Юқорида айтиб ўтилган тизимнинг 4-та хусусиятини, логистик тизимга нисбатан кўриб чиқамиз: Биринчи хусусият: тизим бу бир-бири билан алоқадор бўлган унсурлар йиғин-дисининг бутунлигидир. Логистик тизимни унсурларга ажратишни турлича амалга ошириш мумкин. Макродаражада моддий оқим бир корхонадан иккинчисига ўтади, ва унсур сифа-тида ушбу корхоналар, ҳамда уларни боғловчи восита сифатида қаралиши мумкин. Микродаражадаги логистик тизимни эса қуйидаги тизимчалар кўринишида тас-вирлаш мумкин: (мукаммал қаралганда ушбу тизимчаларнинг ҳар бири мураккаб бир тизим эканлиги аён бўлади) Харид – ушбу тизимча логистик тизимга моддий оқимни киришини таъминлай-ди. Ишлаб-чиқаришни режалаштириш ва бошқариш – бу тизимча эса харид ти-зимчасидан моддий оқимни қабул қилиб олади ва турли технологик операцияларни бажариш жараёнида уни бошқариб туради. Айнан ушбу технологик операциялар меҳ - нат предметини меҳнат маҳсулотига айлантирадилар. Реализация (савдо) – бу тизимча моддий оқимни логистик тизимдан чиқиб ке - тишини таъминлайди. Харид килиш Ишлаб чи қ аришни бош қ ариш Та қ симлаш Моддий о қ им

2.1.-расм. Микрологистик тизим схемаси. Кўриб турганимиздек, логистик тизим унсурлари турлича ва бир вақтнинг ўзида бир-бирига мос. Уларнинг мослиги мақсад ягоналиги билан таъминланади, ва ушбу мақсадга логистик тизимни ҳар бир унсури хизмат қилади. Иккинчи хусусият (алоқалар): Логистик тизим унсурлари орасида муҳим алоқа-лар мавжуд. Улар бирор-бир қонуний зарурият билан интегратив жиҳатларини ҳам белгилайдилар. Макрологистик тизимларда, унсурлар орасидаги алоқа асосини шарт - нома ташкил этади. Микрологистик тизимларда эса унсурлар ички ишлаб-чиқариш муносабатлари билан боғланган бўладилар. Учинчи хусусият (ташкил этиш): логистик тизим унсурлари орасидаги алоқалар маълум тарзда тартиблаштирилган бўлади, бу эса логистик тизим ташкил этилгани-дан далолат беради. Тўртинчи хусусият (интегратив жиҳатлар): логистик тизим, унинг бирор-бир унсури ҳам алоҳида равишда эга бўлмаган жиҳатларга (хусусиятларга) эга. Бу зарур бўлган товарни, зарур вақтда, зарур жойга, лозим бўлган сифатда ва минимал хара-жатлар билан етказиш қобилияти, ҳамда ташқи муҳитнинг ўзгарувчан шароитларига (талабнинг ўзгариши, техник воситаларнинг ишдан чиқиши ва ҳ.) мослашиш қоби-лиятидир. Логистик тизимнинг интегратив жиҳатлари, унга материалларни харид қилиш, уни ўз ишлаб-чиқариш қувватларидан ўтказиш ҳамда ташқи муҳитга чиқариш имко-нини беради, ва шу билан бирга олдиндан белгиланган мақсадларга ҳам эришилади. Пайдо бўлган талабга, маҳсулотни тезда етказиб бериш билан жавоб берадиган логистик тизим, ишлаб-чиқариш корхонаси ҳудудидан то мамлакат ҳудудигача ва ун-дан ҳам катта бўлиши мумкин. У ташқи муҳит ўзгаришларига мослашиб, кўникиб, уларга тезда жавоб қайтариши мумкин. Логистик тизимга берилган умумий таъриф қуйидагича: логистик тизим – у ёки бу логистик функцияларни бажарувчи, тескари алоқага эга

бўлган, ташқи муҳит ша-роитларига яхши мослашувчан тизимдир. У одатда бир неча тизимчалардан ташкил топган, ва ташқи муҳит билан мустаҳкам алоқаларга эга бўлади. Логистик тизим си-фатида саноат корхонаси, қишлоқ хўжалик корхонаси, ҳудудий ишлаб-чиқариш маж-муаси, савдо корхонаси ва бошқалар кўрилиши мумкин. Логистик тизимнинг мақсади – бу харажатларнинг берилган чегарасида, товар ва буюмларни белгиланган жойга, зарур бўлган миқдорда ва ассортиментда, ҳамда мумкин бўлган максимал да-ражада ишлаб-чиқариш ва шахсий истеъмолга тайёрланган ҳолда етказиб беришдир. Логистик тизим чегаралари ишлаб-чиқариш воситаларини айланиш цикли билан белгиланади. Олдин ишлаб-чиқариш воситалари харид қилинади. Улар моддий оқим кўринишида логистик тизимга келиб тушадилар, омборга қўйиладилар, қайта ишла-надилар, сақланадилар, ва кейинчалик, логистик тизимга келиб тушган молиявий маб-лағлар эвазига, логистик тизимдан истеъмолга чиқиб кетадилар.

Адабиётлар рўйхати 1. Аникин Б.А. Логистика: Учеб.пособие. М.: Инфра М. 2000 г. 2. Аникин Б.А Практикум по логистике. Учебное пособие. Москва Инфра- М 2002 г. 3. Гаджинский А.М. “Логистика” М 2003 г.– 407 с. 4. Гаджинский А.М. Практикум по логистике. М.: ИВЦ «Маркетинг», 2001 г. 5. Миротин Л.Б., Сергеев В.И. Основ ы логистики. Учебное пособие. Москва, “Инфра-М”, 1999 г. 6. Неруш Ю.М. Л огистика. Учебник для вузов.-3-е изд., перераб. и доп.- М.: ЮНИТИ-Дана, 2003 г. 7. Неруш Ю.М. “Коммерческая логистика” М “Банки и биржи” Издательское обьединение “ЮНИТИ” 1997 г.-240 с. 8. Саркисов С.В. Управление логистикой. Учебное пособие. Москва ЗАО «Бизнес-школа «Интел-Синтез» 2001 г. 9. Саматов Ғ.А. Ё.К.Қориева. Б.Пайзиев. Рақобат муҳитида халқаро транспорт тизими фаолиятининг логистик ишончлиги. Тошкент 2003 й. 10. Чудаков А.Д. Л огистика. Учебник. М.: ООО «Издательство РДЛ», 2001 г. 11. Ballou R.H. Basic Buisness logistics. New York, 1987 г. 12. Cristopher M. The Strategy of distribution management. London, 1986 y. 13. Kearney A.T. Logistics Productivity the Competitive edge in Europe. – Chicago, 1994 y. 14. Magee J., Capacino W., Rosenfiueld D. Modern logistics management. – New York, 1986 y.

Похожие

Логистик тизим тўғрисида асосий тушунчалар. Логистиканинг ривожланиш босқичлари

Тақсимот логистикаси

Ишлаб-чиқариш логистикаси

Ахборот логистикаси

Харид логистикаси