Ипак қурти боқиш агротехникаси - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Ипак қурти боқиш агротехникаси

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

50.5 KB

Ипак қурти боқиш агротехникаси Режа: 1. Қуртхоналарни қурт боқиш учун тайёрлаш. 2. Кичик ва катта ёшдаги қуртларни парваришлаш. 3. Такрорий қурт боқиш.

Таянч иборалар: Қурт боқиш, қуртхона, дезинфекция, кичик ёшдаги қуртлар, катта ёшдаги қуртлар, пўст ташлаш, уйқуга кетиш, озиқлантириш, ғаналаш, такрорий қурт боқиш. Жамоа хўжаликларида қурт боқиш мавсумига тайёргарлик ишлари қўйидагиларни ўз ичига олади. -қурт боқиш календарь режасини тузиш; -қуртхоналар учун яроқли биноларни танлаш ва уларни таъмирлаш; -керакли асбоб-анжомларни тахт қилиб қўйиш; -қурт брқувчилар звеноларини ташкил қилиш; -қурт боқувчилар билан шартномалар тузиш; -қурт боқиладиган хоналарни ва асбоб-анжомларни дезинфекция қилиш (зарарсизлантириш); -тутзорлар ва якка қаторлаб экилган тутларни парвариш қилиш. Инкубатория ва қуртхоналар, одатда 4% формалин эритмаси билан дезинфекция қилинади, 4% ли дезинфекцияловчи эритмани тайёрлаш учун қўшиладиган сув миқдори қўйидаги формула ёрдамида аниқланади. С= х – 4% 4% бунда, С-4% ли формалин эритмасини тайёалаш учун қўшиладиган сув миқдори; х-заводдан келтирилган формалиннинг паспортидаги концентрацияси. Хўжаликка келтирилган формалиннинг концентрацияси 40% бўлганда 4% дезинфекцияловчи эритма тайёрлаш учун қўшиладиган сув миқдори. С= х – 4% = 40% - 4% = 36% = 9л 4% 4% 4% бўлади. Демак, 4% ли эритма тайёрлаш учун 40 ли концентрацияли 1литр формалинга 9 литр сув қўшилар экан. Агар келтирилган формалиннинг концентрацияси 30% ли бўлса, 4% ли эритма тайёрлаш учун С= 30% - 4% = 26% = 6,5л. 4% 4% сув қўшиш керак бўлади.

Дезинфекция учун кальций гипохлоритнинг 2% ли эритмаси ишлатилади. Бундай эритмани тайёрлаш учун кальций гипохлоритнинг 200 г кукуни 10 литр сувда эритилади. Сўнгра 100 грамм аммиакли селитра қўшилади ва яхшилаб аралаштирилади. Эритмадан хлор ҳиди келиб туради. Ипак қуртлари ўзининг 23-25 кундан иборат қуртлик даврида пилла ўрагунга қадар 4 маротаба пўст ташлаб 5 ёшдан иборат даврни ўтади. Шундан 1-2-3 ёшини ипак қуртининг к и ч и к ё ш л а р и, 4-5 ёшини эса к а т т а ё ш л а р и деб аталади. Ипак қуртлари кичик ёшда жуда нозик бўлиб, авайлаб парвариш қилишни талаб этади. Биринчи ёшда қуртларнинг тишлари кичик ва нозик бўлганлиги учун уларга серсув ва майин тут барглари 5-6 мм кенгликда қирқиб тўғраб берилади. Биринчи ёшда қуртлар ғаналанмайди. Ипак қуртлар жуда тез ўсади ва танаси йириклашиб боради. Шунинг учун уларнинг ҳар бир барг берилганда сийраклаштириб озиқланиш майдони кенгайтириб борилади. Биринчи ёшининг биринчи кунида бир қути қурт 0,5 м2 жойда турган бўлса, ёш охирига келиб у 2м 2 жойни эгаллаши керак. Иккинчи ёшдаги қуртларга барг тайёрлаш биринчи ёшдагига ўхшаш бўлиб, тут дарахтидан териб олинган барглар салқин хонада сақланади. Иккинчи ёшнинг биринчи кунида барг йирикроқ қилиб тўғраб берилади. Иккинчи ва учинчи кунлари эса бутун барг япроқчаси билан соалинади. Қуртларнинг бу ёши ҳам уч кун давом этади ва жами 17-20 кг барг сарфланади. Уларга бир кунда 8-9 маротаба (шундан икки маротабаси кечқурун) барг берилади. Учинчи ёшга ўтган қуртлар ҳаракатчан бўлиб, танаси тўлиқ оқаради ва ўзининг ҳақиқий рангини эгаллайди. Бу ёшда қуртлар бир маротаба ғаналанади. Ипак қуртининг учинчи ёши 3-4 кун давом этиб 60-70 кг барг сарфланади. Уларга бир кунда 7-8 маротаба (шундан кечаси икки марта) барг берилади. Учинчи ёшда қуртхонадаги ҳарорат 26С ҳавонинг нисбий намлиги 65-70% бўлади. Учинчи ёшдаги қуртлар бир сутка давомида ухлаб тургач. Тўртинчи ёшга ўтади.

Учинчи ўйқудан турган қуртлар катта ёш ҳисобланади. Бу ёшдаги қуртлар тез ҳаракатланадиган, тут баргларининг юмшоқ жойларини тўлиқ ейдиган ва танаси бир мунча йириклашган бўлади. Қуртларнинг ёши катталашган сари уларнинг ҳароратга ва нисбий намликка бўлган талаби (кичик ёшлардагига нисбатан) бирмунча пасайиб боради. Агарда қуртнинг кичик ёшларида қуртхонадаги ҳарорат 26-27С, ҳавонинг нисбий намлиги 6570% бўлган бўлса, тўртинчи ёшида ҳарорат 26-25С ва нисбий намлик 6070%, бешинчи ёшида эса ҳарорат 24-25С ва нисбий намлик 60-65% бўлиши лозим. Ёшнинг охирига келиб бир қути қурт 25-30м2 жойни эгаллайди. Қуртларнинг тўртинчи ёши 4-5 кун давом этиб, жами 170 кг барг берилади. Бир кугда 6-7 маротаба (шундан 1-2 кечаси) барг берилади. Куртнинг ёши катталаши танаси йириклашган сари у нафас олиш учун шунчалик кўп кислород талаб қилади ва карбонад ангилрид чиқаради. Шунинг учун бу ёшда қуртхонани ҳар 2-3,5 соатда 20-25 минут дераза ёки эшикни очиб шамоллатилади. Куртларнинг тўртинчи уйқуси 1,5-2 кун давом этади. Уйқудан уйғонган қуртлар 5 ёш ҳисобланади. Қуртларнинг бешинчи ёши 7-8 кун давом этиб, бир қути қурт учун жами 750-800 кг барг сарфланади. Бир кунда 5-6 маротаба барг берилади. Шундан 1-2 мартаси кечаси берилади. Бешинчи ёшдаги қуртлар танаси жуда йирик ҳажми катталашган ва серҳаракат бўлади. Бир қути қурт бир кунда ўзидан 60 литр сувни буғлайди. Натижада қуртхонадаги намлик ортиб боради. Шунинг учун қуртхонани ҳар 2-2,5 соатда 30-40 минут давомида эшик ёки деразани очиб шамоллатилади. Бешинчи ёшида қуртхона ҳароратини меъёрдан ортиқ бўлишига йўл қўймаслик керак. Бу ёшда хонадаги ҳарорат 24-25С, ҳаво намлиги эса 60-65% бўлиши керак. Қурт боқиш даврида белгиланган баргнинг ейилмаган қисми, новдаси, қурт ахлати тўпланиб қолади. Бу чиқиндилар ғана деб, уларни олиб ташлаш ғаналаш деб аталади. Биринчи ёшида қуртлар ғаналанмайди. Иккинчи

ёшнинг иккинчи кунида қуртлар биринчи марта ғаналанади. Учинчи ёшда бир марта, тўртинчи ёшда 1-2 марта ғаналанади. Бешинчи ёшда барг бериш кескин кўпайиши натижасида ғана кўп тўпланади. Шунинг учун бу ёшда 2-3 марта ва пилла ўрашдан олдин ғаналанади. Такрорий қурт боқиш. Япония, Хитой, Ҳиндистон ва бошқа Осиё мамлакатларида ёз ва куз мавсумларида такрорий қурт боқилиб, 3-4 марта ҳосил оладилар. Республикамизда такрорий қурт боқиш биринчи маротаба 1928 йилда синаб кўрилган. Такрорий қурт боқилганда қўшимча пилла ҳосили олинади, қуртхона ва қурт боқишда ишлатиладиган анжомлардан тўлиқ фойдаланилади ҳамда қурт боқувчи бригда ҳамда звенолар йил давомида иш билан таъминланади. Такрорий қурт боқиш агротехникаси узига хос хусусиятга эга. Жумладан ёзнинг иссиқ кунларида мўътадил ҳарорат ва намликни таъминловчи қалин деворли қуртхоналар талаб қилинади. Қуртхоналарни унчалик баланд бўлмаган 1-2 қаватли (биринчи қавати пол сатхидан 40-50 см) сўри ва сўкчаклар билан таъминлаш, баҳорги қурт боқишда фойдаланган бино ва асбоб анжомларни 4% ли формалин эритмаси ва монохлорамин билан зарарсизлантириш (дезинфекциялаш) ҳамда асосан тут дарахтларидан оқилона фойдаланиш зарур бўлади. Чунки кузда тут барги дағаллашиб сифати пасаяди. Юқори ҳарорат ипак куртининг ривожланишини тезлаштириб, овқатга бўлган талабини оширади ва организмдаги намликни кўп йўқотади. Қурт боқиш даврида қуртхонадаги ҳаво намликнит кўп йўқотади. Қурт боқиш даврида қуртхонадаги ҳаво намлигини меъёрида сақлашга эътибор бериш зарур.

Адабиётлар рўйхати 1. Республикада пиллачиликни ривожлантириш чора тадбирлари тўғрисида Вазирлар Маҳкамасининг 2012, 2013, 2014, 2015 йиллардаги қарорлари ва фармонлари. 2. Абдуллаев У. Тутчилик, Т. 1991 й. 3. Абдурахмонов А.Рождественский К.М. Ипак қурти наслчилиги ва уруғчилиги. Тошкент, 1991 й. 4. Ахмедов Н., Муродов С. – Ипакчилик асослари. Тошкент, 1998 й. 5. Федеров А.И. «Тутоводство» Селхозиз 1954. 6. Сахобиддинов С.С. «Ўсимликлар систематикаси» Ўқитувчи, 1970. 7. «Пиллачилик» Ўкув қўлланмаси. 1971. 8. «Тутоводство лабораторно практические работы» Ўқитувчи, 1974. 9. Рахманбердиев К., Дузь-Крятченко М.Ф., Муҳаммеджанова Ш. «Лабораторно практические работы» «Матбуот», Т., 1978. 10. Рахманбердиев К., Муҳаммаджанова Ш. «Тут селекцияси» «Меҳнат»,1988.

Похожие

Ипак қурти биологияси

Ипак қурти касалликлари ва зараркунандалари

Ипак қурти уруғини жонлантириш ва тарқатиш

Чорва молларини боқиш ва озиқлантириш

Чорва молларини боқиш ва озиқлантириш