Dala ishlari va tadqiqotlari - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Dala ishlari va tadqiqotlari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

172.5 KB

Dala ishlar i va tad q iqotlari Reja: 1. Dalani elementar uchastkalarga bo’lish. 2. Namuna olish texnikasi, me ` yoriy, usullari. 3. Namunani quritish va unga bo’lgan talablar.

TAYANCH TUSHUNCHALAR. Elementar uchastka, elementar uchastkaga bo’lish, ishorat belgisi, ekker, individual namuna, aralash namuna, burg’u, etiketka, namuna quritish, namuna chuqurligi, namunani saqlash. 1. Dala ishlari ikkita operatsiyani o’z ichiga oladi: a) dalani elementar uchastkalarga bo’lish, b) elementar uchastkalardan aralash tuproq namunalarini olish. Ishchi kartochkaga tushirilgan elementar uchastkalar setkasiga mos ravishda ekker va ishorat belgilaridan foydalanish amalda dalani uzida uni paykallarga bo’ladi. Agar orientrlar soni ko’p bo’lsa dalani bir nechta elementar uchastkani o’z ichiga oluvchi yirik bo’laklarga bo’lish mumkin. Agar orientrlar kam bo’lsa, dala oldin ancha kichik, hatto elementar uchastkalarga bo’linadi. Buning uchun metr yordamida dala uzinasi bo’ylab elementar uchastka uzunligiga teng uzunligidagi masofa o’lchab olinadi va u yerga ishorat belgisi qo’yiladi. Keyin yana o’lchash o’sha yo’nalishda davom ettirilib ikkinchi elementar uchastka bo’yi o’lchanadi va ishorat belgisi qo’yiladi va h.k.

Birinchi ishorat belgisi elementar uchastka yarmiga teng qolganlari ishorat belgisi eniga teng. 2.Elementar uchastka uzunligini 10 ga bo’lamiz va ikkita namuna olamiz. 1 namuna dioganal bo’yicha ham olinishi mumkin. Nishab joylarda nishablikka ko’ndalangiga yurib namuna olinadi. Namuna burg’i bilan olinadi. Osipov - VIUA burg’usi yoki trosli burg’i. Aralash namuna olinib xaltachaga solinadi va yorliq yozilib tashlanadi. Yorliqda (etiketkada) xo’jalik nomi, namuna olingan joy (dala, almashlab ekish), ekin turi, namuna nomeri, chuqurligi, sana. imzo. Kundalikka ob havo holati, tuproq qatlamining o’ziga xosligi, ekin holati mikrorelef yoziladi. Tuproq namunalari baxorda (o’g’it qo’llash va ekishdan oldin) yeki kuzda (yig’imdan keyin) olinishi kerak. Tuproq namunalari Markaziy Osiyoda erta baxor yoki kech kuz va qishda ham olinishi mumkin. Ug’itlar kichik dozada qo’llanilsa ikki uch oydan keyin namuna olinadi. Agar namunalar qandaydir sabablarga kura o’g’it qo’llanguncha olinmagan bo’lsa, unda namuna o’g’it qo’llanilgandan ikki uch oydan keyin olinishi mumkin. Go’ng qo’llanilsa bir yildan keyin olinadi. Namuna 0 - 20 , 0-30 sm dan olinadi. 15 % yerdan xaydov ostidan olinadi. Haydov osti qatlamidan sug’oriladigan yerlarda yeki unumdorligi bir xil bo’lmagan yerlarda olinadi. Bog’, tokzorlarda 0-25, 25-40 , 40-70 sm gorizontlarda , o’tloq va yaylovlarda 0-15 sm qatlamdan namuna olinadi. Kam miqdordagi ( 10-15%) namuna 20-40 sm qatlamdan olinadi. Sug’oriladigan yerlarda 2-3 ga yerdan bitta aralash namuna , tog’li rayonlarda - 0,5 -3 ga yerdan bitta aralash namuna olinadi. Aralash namuna 20 ta individual namunadan iborat. Aralash namuna massasi 300-350 gr bo’lishi kerak. Aralash tuproq namunalarini olish uchastkasi tuproq sharoitiga qarab quyidagicha bo’ladi.

1 – Kategoriya 1 - 3 ga yerdan bitta aralash namuna, relefi turli tuman notekis joylarda, tuproq hosil qilish jinsi har xil bo’lgan tuproq qoplami bir xil bo’lmagan yerlarda, o’rmon zonasida. 2 – Kategoriya 3 - 6 ga yerdan bitta aralash namuna , o’rmon-cho’l va cho’l rayonlarida. Relefi har xil. 3 – Kategoriya 5-10 ga yerda 1 ta aralash namuna: cho’l raionlarinnig tekis yoki kam har xil relefli yerlarda va tuproq qoplami bir xil joylarda. Sug’oriladigan yerlarda 2-3 gektar yerdan bitta aralash namuna olinadi. Tog’li rayonlarda 0,5 -3 ga maydondan bitta aralash tuprok namunasi olinadi. Xo’jalik yoki almashlab ekishda o’g’itlar intensiv qo’lanilganda tuproq namunalari olish uchastkalari 1,5 barobaoga ortadi. Aralash namunani hosil qiladigan individual namunalar rangi va mexanik tarkibi bo’yicha yaqin yo’lishi kerak. Namuna olishda o’t qalinligiga ham e‘tibor berish kerak. Namuna ajralib usib turgan joydan olinmasligi kerak. Qator orasiga ishlov beriladigan ekinlardan ikki xil joydan olinadi: qator orasi va qatordan . З.Daladan olib kelingan namunalar darrov quritiladi, havo quruq holatigacha quritiladi. Ularni xaltachada uzoq saqlash mumkin emas ular o’zgarib ketishi mumkin. Namunalar yaxshi ventilyatsiya bo’ladigan joyda, soyada quritiladi. Quyoshda quritish mumkin emas. Tuproq qog’ozga ingichka qatlam qilib yoyiladi va vaqti – vaqti bilan aralashtiriladi. Katta kesaklari ezilib maydalaniladi. Quritilgandan keyin xaltachaga qayta solinib etketkalanib laboratoriyaga analiz uchun jo’natiladi. Xo’l namunalarni xaltachalarda saqlash yoki laboratoriyaga jo’natish mumkin emas. Chunki har xil mikrobiologik jarayonlar ta‘sirida tuproqning kimyoviy xossasi o’zgarishi mumkin, ayniqsa gidrolizlanadigan azot miqdori tez o’zgaradi. Laboratoriyaga jo’natish uchun namunalar 100 tadan qilib yashiklarga joylanadi va uning ichiga qaydnoma xam solinadi. Bitta qaydnoma nusxasi xo’jalikda qoldiriladi .

Adabiyotlar: 1. Niyozaliev, Otabekov va boshqalar "Agrokimyodan amaliy mashg’ulotlar" Toshkent "Mexnat" 1989 y. 2. A Mavlonov, I.CHumachenko, A Abdujalolov "Paxtachilikda agroximya xizmati" Toshkent, "O’zbekiston" 1978 y. 3. Ф.А. Юдин. "Методика агрохимических исследований" Москва. "Колос" 1980 г. 4. Составление и использавание почвенних карт. Под ред к.с-х. н. А.Д. Кашанского. Москва. Агропромиздат 1987 г. 5. Ю.Федорин, АПонамарева "Составление агрохимических картограмм" Казсельхозгиз, 1964 г. Алма-Ата. 6. Пособие по агрохимическому обслуживанию хозяств Казакистана. Под обш ред. Ю.С Папенко. Алма-Ата "Кайнар", 1977 г

Похожие

Dala tajribasiga qo’yiladigan talablar va dala tajribalarining turlari

Dala tajribasi va uning xususiyatlari

Xaritografiyalash ishlarini tashkillashtirish va dala ishlariga tayorgarlik ko’rish

Dala pasporti va ularni ishlab chiqarishga joriy qilish

Ilmiy tadqiqot ishlarida dala va ishlab chiqarish tajribalarini qo’yish. Dala tajribalarini o’tkazish uslubi asosida o’tkazishni o’rganish