Xaritografiyalash ishlarini tashkillashtirish va dala ishlariga tayorgarlik ko’rish - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Xaritografiyalash ishlarini tashkillashtirish va dala ishlariga tayorgarlik ko’rish

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

44 KB

Xaritografiyalash ishlarini tashkillashtirish va dala ishlariga tayorgarlik ko’rish Reja: 1. Yirik masshtabli agrokimyoviy tadqiqotlarni tashkillashtirish. Javobgar shaxslarning vazifalari. 2. Dala ishlarni o’tkazish uchun rejaviy xaritografik asos. 3. Dala ishlarini o’tkazish uchun kerak bo’ladigan asbob uskunalar.

TAY A NCH TUSHUNCHALAR. Tuproq xaritasi, orientir, kesma. Tekshirishni tashkillashtirish, guruhlar tuzish, xo’jalik tuproqlarini o’rganish. To’plangan materiallar bilan tanishish. Dala ishlariga tayorlanish. Dala ishlarida kerakli asbob uskunalar. Yer tuzish rejasi, topografik va agrofotografik asos. 1. Katta masshtabli agrokimyoviy tadqiqotlar viloyatning ixtisoslashtirilgan agrokimyoviy labaoratoriyalari yoki oliy o’quv yurtlar va ilmiy tekshirish tashkilotlarining tuproq-agrokimyoviy guruhlari, otryadlari tomonidan olib boriladi. Xo’jalik teritoriyasida agrokimyoviy tadqiqotlarni o’tkazish uchun laboratoriyada 2 - 3 ta guRUH tashkil qilinadi. Tarkibiga guruh boshlig’i (laboratoriyaning katta tuproqshunosi) agrokimyoviy otryadlarning boshliqlari kiradi. Tuproq agrokimyoviy otryad tarkibiga otryad boshlig’i (tuproqshunos- agrokimyogar), 2 - 4 ta tuproqshunos – agrokimyogar kollektorlar (to’plovchilar) tekshirish o’tkazilaetgan xujalikning agronomi va bir nechta yordamchi ishchilar kiradi. Hamma otryadlarga analitik va xaritografik xizmat kursatish markazlashtirilgan xolda va agorkimyoviy laboratoriya mudiririning rahbarligida laboratoriya tomonidan amalga oshiriladi. Agrokimyoviy laboratoriya boshlig’i viloyat chegarasida o’tkaziladigan tuproq - agrokimyoviy tadqiqotlar tartibi va hajmini agro ishlab chiqarish tashkiloti bilan kelishishi kerak va hamma guruh va otryadlarni kerakli xaritografik material (tuproq xaritasi, yer tuzilish rejasi topografik va aerofotografik asoslar) bilan ta‘minlashi kerak. Bundan tashqari u agrokimyoviy xaritani tayorlashni, agrokimyoviy qissa va xo’jalikda o’g’itlarni to’g’ri qo’llash bo’yicha tavsiyalar ishlab chiqishni o’z vaqtida ta‘minlashi kerak va oxirigacha shakllantirilgan va ishlab chiqilgan agrokimyoviy tadqiqot materiallarini. 1) xo’jalikka va 2) agro ishlab chiqarish topshirishi kerak.

Tuproq - agrokimyoviy guruh boshlig’i quyidagilarni bajaradi: а) xo’jalik chegarasida tuproq - agrokimyoviy tadqiqotlarga rahbarlik qiladi, hamda ishlarning sifati va o’z vaqtida bajarilishiga javob beradi. b) ishlarning kalendar bo’yicha rejasini tuzadi, tuproq - agrokimyoviy guruhlar laboratoriyaning analitik guruhi va xaritografik byuro ishini tashkil va nazorat qiladi va qabul qilib oladi. v) katta agrokimyogar va xaritograf bilan birgalikda agrokimyoviy xaritani shakllantirish, ularni xaritografik nagruzkasini, tiplar ekinlar va almashlab ekish dalalari bo’yicha yer maydonini hisoblash tartibini aniqlaydi. g) katta agrokimyogar bilan birgalikda va tajriba stantsiya yoki ilmiy tekshirish institutlarining agrokimyoviy bo’limlari yordamida agrokimyoviy qissalar va xo’jalikda o’g’itlarni to’g’ri qo’llash bo’yicha tavsiyanomalar tuzishni ta‘minlaydi. d) katta agrokimyogar va xaritograf bilan birgalikda alohida (ayrim) xo’jaliklar, bo’yicha olingan analitik va xaritografik materiallar asosida tuman yoki viloyat teritoriyasi uchun umumiy agrokimyoviy xarita va qissa tuzadi. Tuproq - agrokimyoviy otryad boshlig’i quyidagi ishlarni bajaradi: а) dala ishlari boshlanishdan oldin tuproq - xaritografik materiallar va xo’jalikning yerlardan foydalanish tarixi bilan tanishib chiqadi. b) xo’jalik agronomi bilan birgalikda xo’jalik dalalarini aylanib chiqadi va dala chegaralari, joylardagi orientrlar, tuproqning relefi va eroziyalashganlik darajasi bilan tanishadi. Kartografiyalash jarayonida tuproq xaritasi bilan joilar tuproq qoplamining bir biriga mos kelishi tekshiriladi. Agar xaritada noaniqliklar bo’lsa xaritani korrektrovka qilish va tuproq konturlari chegarasini aniqlash bo’yicha ishlar olib boriladi.

v) tuproq - agrokimyoviy xaritografiyalash bo’yicha dala ishlarining kalendar rejasini tuzadi. Xo’jalik dalalari bo’yicha ishlarni ketma-ketligini aniqlaydi; tuproq namunalarini olish chastotasini, ayrim dalalardan olinadigan namunalar miqdorini belgilaydi. g) ish rejasiga mos ravishda aralash tuproq namunalarni olishni tashkil kiladi va shaxsan rahbarlik qiladi. d) tuproq namunalarini ko’zdan kechiradi, ularni quritishni tashkil qiladi, kerakli analizlarni belgilaydi (aniqlaydi) tuproq namunalari vedomostini (qaydnoma) tuzadi. Tuproq namunalarini tashishni kuzatib boradi. е) kameral davrida olingan materiallarga, dala va laboratoriya tadqiqotlari ko’ndalangiga ishlov beradi hamda chizuvchi va agrokimyogar bilan birgalikda agrokimyoviy xarita va qissa tuzadi. j) agrokimyoviy xarita va xo’jalik tuproqlarini o’rganish bo’yicha olingan boshqa materiallarini guruh boshlig’iga topshiradi; laboratoriya va guruh boshlig’i ko’rsatmasiga binoan xo’jalik rahbarlariga agrokimyoviy xarita va qissani topshiradi. Agrokimyoviy laboratoriya rahbarlari tuproq - agrokimyoviy tekshirish ob‘ektini aniqlaydi, ish hajmini, ularni bajarish tartibini belgilaydi; guruhni kerakli kartografik materiallar bilan ta‘minlaydi. Tuproq-agrokimyoviy guruh boshlig’i har bir tuproqshunos - agrokimyogarning ish joyi va hajmini aniqlaydi va uning kalendar ish rejasini tasdiqlaydi. Tuproqning agrokimyoviy tavsifi va tekshirilayotgan xo’jalik zonasida o’g’itlarning samaradorligi bo’yicha chop etilgan va qo’lyozma materiallarini to’playdi, o’rganadi va bir tizimga soladi. Tuproq - agrokimyoviy otryadi boshlig’i qishda materiallarni (tuproq xaritasi, yer tuzish rejasi, dala tarixi kitobi, qo’llaniladigan o’g’itlar miqdori) yig’adi va bir tizimga soladi.

Xo’jalikda qabul qilingan agrotexnika, tuproqqa ishlov berish, o’g’itlarni qo’llash tajribasini o’rganadi, ohaklash, gipslash to’g’risidagi ma‘lumotlarni yig’adi. Xo’jalikni mahalliy o’g’itlar bilan ta‘minlanganligini aniqlaydi, xo’jalikning omborxonalari ularning hajmi bilan tanishadi. 2. Dala ishlarini o’tkazish uchun rejaviy - xaritografik asos tayyorlanadi bu asos bo’lib xo’jalikning yerdan foydalanish rejasining eng yangi nusxasi hisoblanadi. Bu rejaga tuproq xaritasidagi tuproq konturlari o’tkaziladi. Asosda tuproq kesimlari va qazilmalar olingan joylar qayd etiladi (tuproq tekshirishida). Har bir tuproq kesimi va qazilmasi belgisi (nomeri) oldiga tuproq qissasidan olingan tuproqning agrokimyoviy analizlar (pH, N, P, K) natijalari yoziladi. Keyin bu asos bir necha nusxaga ko’paytiriladi. Bu dala ishlarini o’tkazishga kerak bo’ladi. To’plangan materiallar bilan tanishib chiqqandan keyin otryad boshlig’i xo’jalik agronomi bilan birgalikda xo’jalik dalalari bilan joylarda tanishadi. Bunda yangi paydo bo’lgan orientrlar (yo’l, qurilish, daraxtzor va boshqalar) va har xil ekinlar chegarasi aniqlanadi va dala xaritasiga tushiriladi. Muntazam o’g’itlanadigan va o’g’itlanmaydigan dalalar qayd etiladi. Dalalardagi ekinlar axvoli va ularning o’t bosganlik darajasi bilan tanishadi. Almashlab ekish dalalari bo’yicha makro mizo-mikro relefni, dalani eroziyaga uchraganlik va haydalganlik darajasini qayd etadi. Xo’jalik tarixi, dalalarini o’rganish va tuproq tavsifi hamda o’g’itlarni qo’llash bo’yicha olingan materiallarni va boshqalarni "agrokimyoviy tekshirishning dala kundaligiga" yozadi. Bundan tashqari keyingi 3-4 yildagi hosildorlik, agrotexnika, kimyoviy moddalar hisobga olinadi. Kundalikka xo’jalik, tuman, viloyat nomi, brigada yoki bo’lim nomeri, almashlab ekish dalasining nomeri, maydoni (ga), joylashish joyi, yo’lga nisbatan joylashish holati, relef, tuproq qoplami mexanik tarkibi yoziladi. Yuqorida ko’rsatilgan tayorgarlik ishlaridan keyin otryad boshlig’i dala ishlarining kalendar rejasini tuzadi; dalalar

bo’yicha ishlarning ketma-ketligini, aralash tuproq namunalarining chasttotasini alohida dalalardagi ularning miqdorini belgilaydi. Bunda dala tarixi, tuproq qatlami, tuproq analizida olingan agrokimyoviy ma‘lumotlar hisobga olinadi. Agar tuproq xaritasi eskirgan bo’lsa (10-15 yildan ko’p) yoki yetarli darajada batafsil bo’lmasa, ish rejasiga tuproq kesimlarini qazishni ham kiritadi. U kesimlar bo’yicha genetik va agrokimyoviy tavsif (chirindi, azot, singdirilgan asoslar, muxit reaktsiyasi va x.k) uchun kerak bo’ladi. Keyin xaritografik materialni dala ishlariga tayyorlash boshlanadi. Buning uchun o’zgartirilgan tuproq xaritasidan (asos) har 200 - 300 ga yerga nusxa qilinadi (ishchi kartochkalar). Kartochkalarga asosiy orientirlaridan (yo’l, dala chegaralari, ariq, daraxt) foydalanib elementar uchastkalar setkasini ( to’r) tushiradi. Elementar uchastka bu bitta aralash tuproq namunasi bilan tavsiflanadigan eng kichik maydon. Bunda elementar uchastka maydonini kvadrat yoki to’g’ri turtburchakli qilib olishga harakat qiladi. Keyin uchastkalar nomerlanadi. Nomerlar maydoning yuqori o’ng burchagiga qo’yiladi. Uchastka nomeri aralash namuna nomeriga to’g’ri keladi. Xo’jalikning yerldan foydalanish rejasida almashlab ekish dalalari chegaralari qo’yilgan bo’ladi. ushbu rejaga muvofiq ish hajmi tekshirish ob‘ektlari (haydaladigan yer, bog’, yaylov va h.k) namuna olish tartibi aniqlanadi. Laboratoriyaning katta xaritografi, viloyatning yer tuzish xizmatidan kerakli masshtabdagi rejaviy-xaritografik asosdan 8-10 egz-r oladi, buning 2 ekz (nusxa) otryad boshlig’ida qoladi bittasi aralash tuproq namunasi olishda va dala chegaralaridagi o’zgarishlarni tushirish uchun ishchi xarita sifatida ishlatiladi. Har bir dalada yoki uchastkada. - ularning maydoni (ga). - Ekiladigan ekin - Elementar uchastkaning nomeri - CHislo - SHifr Namuna olagan tuproqshunos- agrokimyogarning imzosi.

Qolgan nusxalar (6-8 ta) kartogramma va ularning nusxasini tayyorlash uchun xizmat qiladi . 3. Dala ishlarini o’tkazish uchun kerak bo’ladigan predmetlar. 1. Xo’jalikning xaritografik asosi (masshtab 1: 5 000). Unda konturlar, tuproq eksplekatsiyasi, elementar uchastka turi bo’lishi kerak. 2. Aralash namunalarni olish uchun tuproq burgusi 3. Latta materialda tikilgan xaltacha yoki qog’oz xaltachalar. 4. Xalta yoki yashik 5. Lopatka (kesma uchun) 6. Metr o’lchagich (20 yoki 1 m) 7. Pichoq. 8. SHpagat, o’rash uchun qog’oz 9. Dalajurnali. 10. Etiketkalar 11. Namunalar uchun vedomostlar. 12.Kompas 13.Ishorat belgisi 14.Ekker

Adabiyotlar : 1. Niyozaliev, Otabekov va boshqalar "Agrokimyodan amaliy mashg’ulotlar" Toshkent "Mexnat" 1989 y. 2. A Mavlonov, I.CHumachenko, A Abdujalolov "Paxtachilikda agroximya xizmati" Toshkent, "O’zbekiston" 1978 y. 3. Ф.А. Юдин. "Методика агрохимических исследований" Москва. "Колос" 1980 г. 4. Составление и использавание почвенних карт. Под ред к.с-х. н. А.Д. Кашанского. Москва. Агропромиздат 1987 г. 5. Ю.Федорин, АПонамарева "Составление агрохимических картограмм" Казсельхозгиз, 1964 г. Алма-Ата. 6. Пособие по агрохимическому обслуживанию хозяств Казакистана. Под обш ред. Ю.С Папенко. Алма-Ата "Кайнар", 1977 г

Похожие

Tuproqni dalada tekshirish va xaritaga tushirish

Dala tajribasiga qo’yiladigan talablar va dala tajribalarining turlari

Dala ishlari va tadqiqotlari

Dala tajribasi va uning xususiyatlari

Tokzorlar uchun agrokimyoviy xaritanoma tuzish