Dala pasporti va ularni ishlab chiqarishga joriy qilish - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Dala pasporti va ularni ishlab chiqarishga joriy qilish

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

37.5 KB

Dala pasporti va ularni ishlab chi q arishga joriy qilish Reja: 1.Dala pasporti xaqida tushuncha 2.Dala pasporti qisimlari. Z.Dala pasportidan foydalanish.

TAYANCH TUSHUNCHALAR. Pasport, dala pasporti, kontur, kontur chegaralari, adres qismi, operativ (amaliy) qism, tuproq-agrokimyoviy qism, pasportlashtirish. Hozirgi paytda agrokimyoviy xizmat tarmoqlari keng ko’lamda elektron xisoblash texnikalaridan foydalanishga va tuproqlarni agrokimyoviy tekshirish natijalarini umumlashtirishning yagona sestemasini yaratishga o’tmoqdalar. Agrokimyoviy tekshirish ishlariga elektron hisoblash mashinalarini tadbiq qilinishi agrokimyoviy xaritanomalardan dalalarni pasportlashga O’tishni taqozo qilmoqda.Bu narsa agrokimyoviy ko’rsatkichlar to’g’risidagi ma‘lumotlarni mashinalar yordamida ishlab chiqib, ularni elektron-hisoblash mashinasi xotirasida jamlashga va sUngra ushbu ma‘lumotlardan O’g’it qo’llash rejasini melioratsiya ishlari loyixa-smeta hujjatlarini tuzishda hamda dalalarni komplks agrokimyoviy madaniylashtirishda ko’p marotaba foydalanishga imkon beradi. Tuproq agrokimyoviy pasporti tuproqlar xaqida, ularning granulometrik tarkibi, reaktsiyasi, gumus, makro va mikro elementlarning miqdori va boshqa ko’rsatkichlar haqida ma‘lumot beradigan hujjatdir. Qishloq xo’jalik ekinlari ekilgan maydon tuproqlarini pasportlashda xo’jalik xududi pasportlashtirilgan kontirlarga bo’linadi. Pasportlashtirilgan kontur - tuproq - agrokimyoviy ko’rsatkichlari yaqin bo’lgan, bir xil relefli ekin maydoning bir qismidir . Bunday konturlar bir xil ekin turi yoki shudgor bilan band bo’lgan maydon bo’lishi kerak. Har bir pasportlashtirilgan kontur nomerlab chiqiladi va uning uchun pasport tuziladi. Konturlarning chegaralari ularning nima bilan band ekanligiga qarab turli rangdagi chiziqlar bilan belgilanadi. Masalan, shudgorlar-qizil, pichanzorlar-yashil, yaylovlar-jigarang, ko’p yillik daraxtzorlar-ko’k rangli chiziqlar bilan chegaralanadi.Sug’oriladigan maydonlardagi kontur chegaralari ekin turiga qarab turli rangdagi punktir chiziqlar bilan belgilanadi.

Pasport tuzishda dala ishlariga tayyorgarlik, tuproqlarni dalada tekshirish va laboratoriya analizlari xuddi agrokimyoviy xaritanoma tuzishdagi kabi bajariladi, faqat agrokimyoviy xaritanoma O’rniga dalaning tuproq - agrokimyoviy pasporti tuziladi. Dalalarning pasportini tuzishda yer tuzish rejasi va tuproqlarni agrokimyoviy tekshirish natijalari yozilgan jurnal asosiy hujjat hisoblanadi. Jurnalga xo’jalik to’g’risidagi ma‘lumotlar va tuproq analizining natijalari yoziladi. Ushbu jurnal tuproqlarni kimyoviy tekshirish natijalarini elektron hisoblash mashinasi yordamida qayta ishlashda asosiy hujjat hisoblanadi. Olingan natijalarni EHM da qayta ishlash uchun jurnalning alohida grafalari kodlanadi. Masalan, xo’jalik tipi, maxkama, tuproq zonasi va viloyati grafalari, ularning yagona qabul qilinadigan kodlari bilan to’ldiriladi. Aniqlangan agrokimyoviy ko’rsatkichlar va ulani aniqlash uslublari ham kodlar bilan belgilanadi. Tuproqlarni agrokimyovii tekshirishning natijalari yozilgan qaydnoma jurnalning asosiy qismi hisoblanadi. Uning shakli va yozilishi faqatgina agrokimyoviy xaritanoma va dala pasporti tuzish uchun emas, balki EHM da qayta ishlash uchun ham qulay bo’lishi kerak.Har bir elementar uchastka bo’yicha ma‘lumotlar qaydnomaning alohida qatoriga yozib qo’yiladi. Qaydnomani to’ldirish brigada yoki bo’lim nomerlari ularning xo’jalikdagi nomeriga mos ravishda yoziladi, shuningdek ekin maydonining, almashlab ekishning, tuproqlarning, tuproq eroziyasining, sho’rlanishining tiplari, mexanik tarkibi tegishli kodlar bilan belgilanadi. Dala pasportining shakli . Pasport 3 qisimdan iborat: Adres, tuproq agrokimyoviy va amaliy. Pasportning adres qismida viloyat, tuman, xo’jalikning nomi, bo’lim yoki brigadaning nomeri, ekin turi, almashlab ekish va dalaning nomeri, uning maydoni xaqyadygi ma‘lumotlar yoziladi.

Tuproq-agrokimyoviy qismi o’z ichiga tuproqlarning xillari granulometrik tarkibi, eroziyasi, oziq elementlar miqdori va boshqa ma‘lumotlarni oladi. Pasportning amaliy qismida o’g’itlash melioratsiya ishlari madaniy ekinlar, ularning hosildorligi to’g’risidagi ma‘lumotlar yoritiladi. Pasport hamma tipdagi ekinlarga tuziladi. Haydaladigan yerlar; sug’oriladigan, quritiladigan, lalmikor, pichanzor va yaylovlar yaxshilangan ko’p yilik daraxtlar, plantatsiyalar bo’yicha dala nasportlari xo’jalikning har xil dalarida bir hil bo’lishi mumkin. Ularning ko’rsatkichi har xil. Pasportizatsiya qilinadigan uchastkalarni ajratishni tuproqshinos -agrokimyogar va xo’jalikning bosh agronomi tuproqni agrokimyoviy tekshirishdan oldin o’tkazadi. Bunda xo’jalikda yuzaga kelgan yerdan foydalanish sistemasi ham hisobga olinadi. Alohida ishlov beriladigan uchastka bu dala uchun o’rtacha arifmetik qiymati hamma agrokimyoviy ko’rsatkichlar bo’yicha hisoblanadi. Agar ikki xil tuproq bo’lsa, kam unumdorlisi hisobga olinadi va pasportga yoziladi. Dala pasporti bu dala yoki alohida ishlov beriladigan uchastkaning tabiiy xo’jalik holati xaqidagi ma‘lumotlar tuplami. U maxsus kartochkaga yoki EHM ga yoziladi. U 3 qisimdan iborat. 1.Manzilgoh 2.Tuproq - agrokimyoviy Z.Operativ . Manzilgoh qismi - viloyat, tuman, xo’jalikning nomi, brigada nomeri, ekin tipi, nomeri va uning maydoni, almashlab ekish tipi. Pasportning tuproq agrokimyoviy qismi - tuproq tipi , tipchasi, mexanik tarkibi, eroziyaga uchraganlik darajasi, oziq elementlar miqdori va tuproqning boshqa agrokimyoviy xossalari. Operativ qismi - qo’llanilgan o’g’itlar, meliorantlar, ekiladigan ekinlar va ularning hosildorligi to’g’risida ma‘lumotlar, o’g’itlarni qo’lash bo’yicha tavsiyalar. SHudgor - qizil

Pichanzor - yashil Yaylov - mallarang Ko’p yilik daraxtlar - ko’k Dala pasporti o’g’itga bo’lgan talabni aniqlashda va o’g’itlarni qulash bo’yicha tavsiyanoma tuzishda foydalaniladi. Dala pasporti o’g’itlarni qo’llash rejasini, o’g’itlarni qo’llash bo’yicha loyhalash-smeta hujjatlariii, tuproqni kimyoviy melioratsiyalash, ushbu dalada ishlatilgan ug’itlarning dozasiii va nisbatini hisoblash bo’yicha, hosildorlikni hisoblash bo’iicha rejalar tuzishda boshlang’ich material bo’lib xizmat qiladi. Pasportlashtiriladigan uchastkaning tuproqshunos agroximik va bosh agronom tomonidan tanlab ajratiladi. Bu ish xo’jalikda yuzaga kelgan yerdan foydalanish tizimini hisobga olgan xolda tuproqni agrokimyoviy tekshirish oldidan O’tkaziladi. O’zi alohida ishlov beriladigan uchastka-bu almashlab ekishni bir dalasi yoki hamma joyida har yili bitta ekin ekiladigan dalaning bir qismi. Alohida ishlov beriladigan dalani tavsiflash uchun hamma agrokimyoviy ko’rsatkichlar bo’yicha O’rtchasi hisoblanadi. Tuproq nomlari eng ko’p tarqalgan xillari bo’yicha beriladi. Bunda bitta alohida ishlov beriladigan dalada ikki xil yoki undan ortiq tuproq farqlari bo’lsa pasportga agrokimyoviy ko’rsatkichlari eng past bo’lgan tuproq xili ko’rsatkichlari yoziladi, ushbu ko’rsatkich bo’yicha tuproq mexanik tarkibi ko’rsatiladi. Hamma analitik ko’rsatkichlar alohida ishlov beriladigan dalaning chegarasida olingan hamma aniqlashlarning O’rtacha arifmetik ko’rsatkichi kO’rinishida pasportga tushiriladi. Analitik ishlar tugagandan so’ng pasportlashtiriladigan uchastkalarning qayd etilgan sxemasi qayta kO’riladi va bosh agronom bilan kelishiladi. Har bir pasportlashtiriladigan daladagi hamma elementar uchastkalar bo’ycha tuproq agrokimyoviy ko’rsatkichlari ikkita kO’shni ta‘minlanganlik chegarasida bo’lishi kerak. Uchta ta‘minlanganlik darajasidagi uchastkalar ham bitta pasportlashtiriladigan dalaga birlashtirilishi mumkin, buning uchun ikki chetki, ya‘ni oxirgi agrokimyoviy ko’rsatkichlar orasidagi farq analitik xatolik chegarasida bo’lishi kerak.

Pasportlashtiriladigan uchastkalarning oxirgi sxemasi- bu pasportlashtiriladigan qishloq xo’jalik ekinlari chegaralari tushirilgan ichki xo’jalik yer tuzish rejasidir. Ekinlar chegarasi har xil rangli chiziqlar bilan ajratiladi: shudgor - qizil, pichanzor- yashil, yaylov - malla, ko’p yillik daraxtlar-ko’k chiziqlar bilan chegaralanadi Bunda sug’oriladigai shudgor, yaxshilangan pichanzor yoki yaylov punktir chiziqlar bilan qayt etiladi.

Adabiyotlar : 1. Niyozaliev, Otabekov va boshqalar "Agrokimyodan amaliy mashg’ulotlar" Toshkent "Mexnat" 1989 y. 2. A Mavlonov, I.CHumachenko, A Abdujalolov "Paxtachilikda agroximya xizmati" Toshkent, "O’zbekiston" 1978 y. 3. Ф.А. Юдин. "Методика агрохимических исследований" Москва. "Колос" 1980 г. 4. Составление и использавание почвенних карт. Под ред к.с-х. н. А.Д. Кашанского. Москва. Агропромиздат 1987 г. 5. Ю.Федорин, АПонамарева "Составление агрохимических картограмм" Казсельхозгиз, 1964 г. Алма-Ата. 6. Пособие по агрохимическому обслуживанию хозяств Казакистана. Под обш ред. Ю.С Папенко. Алма-Ата "Кайнар", 1977 г

Похожие

Dala tajribasiga qo’yiladigan talablar va dala tajribalarining turlari

Ilmiy tadqiqot ishlarida dala va ishlab chiqarish tajribalarini qo’yish. Dala tajribalarini o’tkazish uslubi asosida o’tkazishni o’rganish

Dala ishlari va tadqiqotlari

Dala tajribasi va uning xususiyatlari

O’simliklarni zararli organizmlardan himoya qilish bo’yicha o’tkaziladigan dala tajribasidagi kuzatishlarlarning va aniqlashning zaruriy miqdorlari