Bug’doy urug’lari o’sish quvvati va unuvchanligini aniqlash - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Bug’doy urug’lari o’sish quvvati va unuvchanligini aniqlash

Загружено в:

22.09.2023

Скачано:

0

Размер:

284.5 KB

Bug’doy urug’lari o’sish quvvati va unuvchanligini aniqlash Reja: 1. Urug’larning unuvchanligi 2. Qishloq xo’jaligi ekinlari urug’liklari sifat ko’rsatkichlarini laboratoriyada tahlil qilish

Qishloq xo’jaligi ekinlari seleksiyasi va urug’chiligi adabiyotlaridagi ma’lumotlarga qaralganda, urug’larning unuvchanligi ularning ekish sifatlarining asosiy ko’rsatkichlaridan biri bo’lib, urug’larning biologik va xo’jalik qimmatini ifodalaydi. Urug’larning ekish sifatini to’laroq baholash uchun ularning o’sish quvvati ham hisobga olinadi. Ular ko’kartirish uchun olingan hamma urug’larning miqdoriga nisbatan protsent hisobida belgilanadi. Urug’chilik amaliyotida qishloq xo’jaligi ekinlari urug’liklarining ekish sifatlari laboratoriya tahlili ma’lumotlariga asoslanib baholanadi. Laboratoriya sharoiti hamma vaqt urug’larning unib chiqishi uchun qulayroq bo’lganligi uchun urug’larning unuvchanligi daladagiga nisbatan doimo yuqori bo’ladi. Shunday bo’lsa ham urug’larning laboratoriyada aniqlangan unuvchanligi ekishga yaroqlilik sifatlarini etarli darajada aniqroq ifodalaydi deb qabul qilinadi. Mashg’ulotning maqsadi. Mashg’ulotning maqsadi talabalarga laboratoriya sharoitida bug’doy urug’lari (rasm) o’sish quvvati va unuvchanligini aniqlash usulini o’rgatishdan iborat. rasm Bug’doy urug’ining tashqi ko’rinishi. Laboratoriya sharoitida urug’larning unuvchanligini tahlil qilish ishlab chiqarilgan davlat andozasi (GOST 12038-84) bo’yicha, maxsus tyermostatlar

(rasm) optimal haroratli va boshqa talab qilingan sharoitlarda amalga oshiriladi (jadval). Jadval Bug’doy urug’larining o’sish quvvati va unuvchanligini aniqlash № Ekinlar nomi Undirishda qo’llaniladi Undirish tempyeraturasi, 20 o S. YOrug’ lik yoki qorong’ ulik Aniqlash muddati, kunlar Tahlil natijasi, o’rtacha % da. O’sish quvvati Unuvch anlik O’sish quvvati. Unuvchanl ik. 1 Yumshoq bug’doy Filtr qog’oz, qum ., ., ., Qorong ‘u 3 7 2 Qattiq bug’doy Filtr qog’oz, qum ., ., ., Qorong ‘u 4 8 Kyerakli o’quv va laboratoriya asbob-uskunalari. Laboratoriya mashg’ulotlari uchun uslubiy qo’llanma, jadvallar, daftar, qalam, o’chirgich, chizg’ich, bug’doy urug’liklari o’rtacha namunalari, oldindan zararsizlantirilgan sovutuvchi va isituvchi tyermostat, petri kosacha, mexanik suv sepgich, rostilni (rasm), filtr qog’ozlari, pinset, kurakcha va zichlagich. 1-ish . O’qituvchining qisqa laboratoriya ishlarini bajarish tartibi haqidagi yo’llanmasidan so’ng talabalar joylarda etishtirilgan va har xil navlarga ta’lluqli bug’doy urug’liklari o’rtacha namunalaridan qanchalik borligiga qarab 3, 6 kishilik kichik guruhlarga bo’linishadilar. Navbatda qishloq xo’jaligi ekinlari urug’liklari sifat ko’rsatkichlarini laboratoriyada tahlil qilish uchun akkreditatsiyalangan markaziy sinov laboratoriyasidan birining ish tartibiga o’xshash holatda (8-laboratoriya mashg’uloti va rasmga qarang) o’z daftarlariga urug’lik ma’lumotlari ko’chiriladi. Undan tashqari daftarga o’z tahlil natijalarini yozib borishi uchun jadval 16 ham ko’chirib chiziladi.

rasm. Ekinlar urug’liklarini unuvchanligini tahlil qilish uchun foydalaniladigan tyermostat va urug’ idishlari. Urug’larning unuvchanligi tyermostat yordamida aniqlanadi. Unuvchanlikni aniqlash uchun tahlil boshlash oldidan foydalaniladigan barcha asbob -uskunalar zararsizlantirishlari shart. Buning uchun tyermostat, 2 qism suvga 1 qism 40% li formalin aralashmasi tayyorlanib yoki texnik etil spirti (96% li) bilan tyermostat ichki yuzasi va boshqa barcha idish va asboblar artib chiqiladi. Idish va asboblar tyermostat ichiga joylanib eshigi yopib qo’yiladi. Laboratoriya ishchi sharoitida asbob-uskunalarning zararsizlantirilishi har 10 kunda bir marta takrorlanadi. Talabalarning har bir kichik guruhidan bir kishi urug’lik tozaligi tahlilidan o’tgan qopchadagi urug’lik namunasini tahlil uchun stol ustiga to’kadi. Boshqa guruhlar talabalari ham bu talabaning ishlarini kuzatib boradi va parallel holatda o’z tahlillarini davom ettiradilar. Tahlil o’qituvchi kuzatuvida to’rt takrorda amalga oshirilishi ko’zda tutiladi.

Shuning uchun talaba to’rt marta alohida - alohida 100 donadan urug’ (to’rtta kichik namunalarini) oladi. Ularning o’sish quvvati va unuvchanligi alohida aniqlanishi kyerak. Natijalari o’rtacha foiz hisobida daftardagi jadvalga ko’chirib yoziladi. Urug’ni undirish uchun plastmassa yoki metall rostilni idishlaridan (98- rasm) foydalaniladi. Har bir idishga etiketka yopishtirilib, unga kichik namunaning raqami, shuningdek urug’ning boshlang’ich va asosiy unuvchanligi aniqlanadigan kunlari yozib qo’yiladi. Bundan so’ng filtr qog’oz rostilniga moslab qirqiladi, unga joylashtiriladi va o’rtasi to’siq yoki filtr qog’ozini o’zi bilan devorcha qilib idish ikkiga ajratiladi. Filtr qog’oz suvga to’yintiriladi va rostilnining har bir bo’lingan qismiga 100 donadan urug’ joylanadi (rasm). Jami ikkita rostilni har biri ikki takrorli, ya’ni to’rtta takror, bitta bug’doy navi urug’ligi uchun etarli holatida tayyor bo’ladi. Rostilnilar ishlab turgan tyermostatga joylanadi va ekilgan kunning qaysi vaqtida ekilgan bo’lsa, har sutkada bir marta shu vaqtda tyermostatdan olinib suv sepgich bilan namlanib, yana tyermostatga joylanadi. Tyermostatning harorati (20 o С ), har kuni uch muddatda-yertalab, tushlik vaqtida va kechqurun tekshirilib, daftardagi jadvalga yozib boriladi. Harorat farqi urug’lik uchun belgilangan (20 o С ) haroratdan +- 2 o S dan ortib yoki kamayib ketmasligi kyerak. Tyermostat tagligiga idish va unga suv quyiladi. Idishdagi suv sathi 1.5-2.0 sm bo’lish va undagi suv har 3-5 kunda yangilanib turiladi. Rostilnilardagi urug’lar o’sish quvvati va unuvchanligi 15-jadvalda ko’rsatilgan sharoit va muddatlarda tahlil qilinib, urug’larning o’sish quvvati va unuvchanligi aniqlanadi. Tahlil natijalari 4- ilovadagi urug’ namunasi unuvchanligini aniqlash varaqasiga (daftarga ko’chirib chizilishi kyerak) yoziladi. Urug’ning boshlang’ich unuvchanligi (o’sish quvvati) va asosiy unuvchanligi har bir kichik namuna bo’yicha alohida aniqlanadi. Bunda boshlang’ich unuvchanlikni aniqlashda normal holda ungan urug’ va chirigan urug’ alohida- alohida sanalib, chirigan urug’ olib tashlanadi.

Jadval Urug’liklarni unuvchanligini tahlili natijalari Unuvchanlikni o’rtacha arifmetik foizi Mumkin bo’lgan farq, %. (4x100 uchun) 99 yoki 1 +- 2 97 dan -98 gacha yoki 2 dan -3 gacha +- 3 95 dan -96 gacha yoki 4 dan -5 gacha +- 4 92 dan -94 gacha yoki 6 dan -8 gacha +- 5 88 dan -91 gacha yoki 9 dan -12 gacha +- 6 83 dan -87 gacha yoki 13 dan -17 gacha +- 7 75 dan -82 gacha yoki 18 dan -25 gacha +- 8 62 dan -74 gacha yoki 26 dan -38 gacha +- 9 39 dan -61 gacha + - 10 Urug’ning asosiy unuvchanligini aniqlashda ungan va unmagan hamma urug’ni sanab, guruhlarga (normal ungan, normal unmagan, bo’kkan, va chirigan) ajratiladi. Har to’rttala kichik namunalardagi urug’larning unishi o’rtacha hisoblab chiqiladi. Takrorlash natijalari orasidagi farqi belgilangan GOST talabi me’yoridan oshmagandagina tahlil natijasi to’g’ri hisoblanadi (jadval). Aks holda tahlil takrorlanadi. Topshiriqlar. 1.Talabalar bug’doy urug’i o’sish quvvati va unuvchanligini aniqlash usulini o’rganish bo’yicha amalga oshirgan tahlilari natijasida olgan ko’nikmalarini yanada mustahkamlash maqsadida mustaqil ish uchun boshqa nav yoki tur urug’liklarining o’sish quvvati va unuvchanligini o’rganish tahlilini takrorlaydilar.

2.Tahlil natijalari GOST me’yoridan oshgan guruh talabalari talab doirasida o’z tahlilni yana takrorlaydilar.

Adabiyotlar : 1. Абдукаримов Д.Т. Донли экинлар селекцияси ва уруғчилиги. Тошкент 2010й. 402 б. 2. Абдукадиров Д.Т. Қишлоқ хўжалиги экинлари селекцияси ва уруғчилиги. Тошкент 2002 й. 275 бет. 3. Азизов Б.М. Кузги буғдой дон сифатини оширишнинг муҳим омиллари. Ж.Ўзбекистон аграр фани ҳабарномаси. 3 (69)-сони, 2017й. 4. Азизов Б.М., Исроилов И.А., Худойкулов Ж.В. Ўсимликшуносликда илмий тадқиқот ишлари. Дарслик. Тошкент 2014. 265 б. 5. Азизов Қ.Қ., Ашуров К.К. Қанд жўхорининг янги навларини яратишда селекцияни тутган ўрни “ЎЗБЕКИСТОН ПАХТАЧИЛИГИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ ИСТИҚБОЛЛАРИ” номли Республика илмий тўплами 2014 йил (I-ҚИСМ) 128 ва 130 бетлари 6. Ан Хе Сунг, Азизов К.К., Еденбаев Д., Бобоев Фю Г., Тахирбаева Д.У. Тритикале етиштириш қўлланмаси. Ташкент. 2017. 22 б. 7. Виноградов Б.И., Атабаева Х.Н., Дементьева А.А. Ўсимликшунослик. “Мехнат” матбуоти. 1987. 166 б. 8. Дала тажрибаларини ўтказиш услубиятлари. Тошкент 2007. 149 б.

Похожие

Makkajo’xorida o’sish quvvati va unuvchanlik qobiliyatini aniqlash

Arpa urug’larini qabul qilingan uslub asosida 1000 don og’irligi, o’sish quvvati va unuvchanligini aniqlash

Tritikale urug’larini 1000 ta don og’irligi, o’sish quvvati va unuvchanlik qobiliyatini aniqlash

Suli urug’larini qabul qilingan uslub asosida 1000 dona don og’irligi, o’sish quvvati va unuvchanlik qobiliyatini aniqlash

Bug’doy urug’larini qabul qilingan uslub asosida 1000 dona og’irligi va namligini aniqlash