Ўрта махсус, касб-ҳунар таълим муассасаларининг меъёрий хужжатлари - Педагогиka - Рефераты

Ўрта махсус, касб-ҳунар таълим муассасаларининг меъёрий хужжатлари

Загружено в:

22.09.2022

Скачано:

0

Размер:

37 KB

Ў рта махсус, касб-ҳунар таълим муассасаларининг меъёрий хужжатлари РЕЖА: 1. Давлат таъли стандартлари. 2. Ўқув режалари. 3. Ўқув дастурлари.

Таълимнинг мазмуни унинг мақсадидан келиб чиқади. Таълимнинг мазмуни деганда, ўқувчиларнинг ўқиш жараёнида эгаллаб олиши лозим бўлган ҳамда тизимга солинган билим, малака ва кўникмаларнинг аниқ белгиланган доираси тушунилади. Таълимнинг мазмуни бир қатор эҳтиёжларни ҳисобга олиш билан белгиланади. а) ижтимоий ишлаб чиқаришнинг энг зарур эҳтиёжлари, нжтимоий тузумнинг хусусиятлари; б) давлатнинг халқ таълими ва муайян турдаги; ўқув юрти олдига қўядиган мақсад ҳамда вазифалари; в) ўқитиш қоидаларидан келиб чиқадиган ва ўқувчиларнинг имкониятларини (ёш имкониятлари ва бошқалар) эътиборга олувчи дидактик талаблар. Жамият тарихий тараққиётининг ҳамма босқичларида мактабларда ёшларга бериладиган таълимнинг мазмуни, ҳажми ўша ижтимоий тизимнинг иқтисодий талаб ва эҳтиёжлари, фан ва техника тараққиёти даражаси билан белгилаб келинган. Таълим мазмунини белгилаб берувчи асосий меъёрий ҳужжатларга: ДТС, ўқув режаси, ўқув дастури киради. Ўқув-меъёрий ҳужжатларни тузиш, белгилаш ўқув-тарбия жараёнининг педагогик ва услубий назария билан боғлайдиган элементи ҳисобланади. Таълим мазмунини танлаш ҳозирги босқичма-босқич ўқишни ташкил қилиш шароитида алоҳида аҳамиятга эга, чунки бу ерда ўқув дастурий ҳужжатлар ҳар қайси алоҳида олинган йўналишга (бакалавр, магистр, лиқей, гимназия, коллеж) алоҳида- алоҳида тузилади. Давлат таълим стандарти - узлуксиз таълимнинг муайян босқичида шахс (мутахассис) нинг тайёргарлик даражаси ва мазмунига қўйиладиган минимум талаблар. Таълимнинг давлат таълим стандарти таълим олувчилар умумтаълим

ва касбий тайёргарлигига, савиясига қўйиладиган мажбурий минимал даражани белгилаб беради. Давлат таълим стандарти қуйидаги принқипларга таянган ҳолда ишлаб чиқилади: - давлат таълим стандартининг давлат ва жамият талабларига, шахс эҳтиёжига мослиги; - ўқув дастурлари мазмунининг жамият ижтимоий-иқтисодий тараққиёти ҳамда фан-техника ривожланиши билан боғлиқлиги; - ўрта махсус, касб-ҳунар таълимининг бошқа таълим турлари ва босқичлари билан узлуксизлиги ва таълим мазмунининг узвийлиги; - таълим мазмунининг инсонпарварлиги; - таълим мазмунининг республикадаги барча ҳудудларда бирлиги ва яҳлитлиги; - таълимнинг мазмуни, шакли, воситалари ва усулларини танлашда инновақия технологияларга таяниш; - педагогик тафаккурда қарор топган анъанавий қарашлар билан “Таълим тўғрисида” ва “Кадрлар тайёрлаш миллий дастури” қонунларида ифодаланган замонавий талабларнинг узвийлиги; - илғор демократик хорижий мамлакатларнинг таълим соҳасида меъёрларни белгилаш тажрибаларидан миллий хусусиятларни ҳисобга олган ҳолда фойдаланиш. Давлат таълим стандарти таълим мазмуни, шакллари, воситалари, усулларини, унинг сифатини баҳолаш тартибини белгилайди. Таълим мазмунининг ўзаги ҳисобланган стандарт воситасида мамлакат ҳудудида фаолият кўрсатаётган турли муассасаларда (давлат ва нодавлат) таълимнинг барқарор даражасини таъминлаш шарти амалга оширилади. Давлат таълим стандарти ўз моҳиятига кўра ўқув дастурлари, дарсликлар қўлланмалар, низомлар ва бошқа меъёрий ҳужжатларни яратиш учун асос бўлиб хизмат қилади.

Ўрта махсус, касб-ҳунар таълимининг давлат таълим стандарти ўзининг тузилиши ва мазмунига кўра давлат, ҳудуд, мактаб манфаатлари ва воситалари мувозанатини акс эттиради ҳамда энг асосийси ўқувчи шахси, унинг интилишлари, қобилияти ва қизиқишлари устиворлигидан келиб чиқади. Давлат таълим стандартини бажариш Ўзбекистон ҳудудида фаолият кўрсатаётган мулкчилик шакли бўйсунишидан қатъи назар барча таълим муассасалари учун мажбурийдир. Таълим мазмунини қуйидаги ҳужжатлар акс эттиради. Ўқув режаси. Ўқув режаси ўқув жараёни графиги, ўқув предметларининг ҳажми ва рўйхати, уларнинг ўқув даври бўйича тақсимоти, мазмуни ва ўтиш тартиби берилган давлат ҳужжатидир. Ўқув дастури. ҳар бир ўқув фанини ўқитиш учун ажратилган билимлар ҳажми, тизими ва ғоявий-сиёсий йўналишини аниқлаб берадиган давлат ҳужжатидир. Ўқув дастури ўқув режаси асосида ишлаб чиқилади. Ўқув дастурида ўқув йили давомида алоҳида фанлар бўйича ўқувчиларга бериладиган илмий билим, кўникма ва малакаларнинг ҳажми белгилаб берилади. Дастурда ҳар қайси ўқув фанларининг мазмуни изчиллик билан ёритилади ва маълум мавзулар орқали кўрсатилади. Маълум мавзу юзасидан ўқувчи ўзлаштирнши лозим бўлган билим, кўникма ва малакалар қисқача ифодалаб берилади. Ўқув дастури қуйидаги бир қатор қоидаларга амал қилган ҳолда тузилади. 1. Дастурнинг қатъийлиги. Ўқув дастурлари жамиятимиз тараққиётининг ҳар бир босқичида фан, техника, ишлаб чиқариш ҳамда ижтимоий муносабатлар соҳасида эришилган даражани акс эттириши лозим. Бу, улар ҳар йили кўриб чиқилиши керак, деган гап эмас, аксинча, ҳамма ўқув фанларига оид дастурларнинг бир неча йиллар мобайнида қатъий бўлишига эришмоқ даркор. Дастурнинг қатъийлиги қатъий

дарсликлар ишлаб чиқиш учун катта аҳамиятга эгаки, бу дарсликлар узоқ яшаши ва ўқув жараёнида узоқ фойдаланиши керак. 2.Ўқув дастурида илмийлик қоидаси. Дастурга борлиқни аниқ, ҳаққоний акс эттирган, илмий жиҳатдан текширилган ишончли материаллар киритилади. Илмий билимларнинг тобора ривожланиб бориши ва уни ишлаб чиқаришда тадбиқ этилишига доир маълумотлар мактаб ўқув фанларига ҳам ўзгаришлар киритишга олиб келганидек, ўқув дастуридаги айрим эскирган масалалар ўқув фанларидан чиқариб ташланади. 3. Ўқув материаллари мазмунини тўғри танлаш, фан материалларини танлашда унда исботлар, мисоллар, мантиқий умумлашма ва хулосаларнинг тўғри уйғунлашувига алоҳида эътибор берилади. Аниқ мисоллар бўлмаса ўрганилаётган ҳодисаларни назарий жиҳатдан тушуниш мумкин эмас. 4. Назариянинг амалиёт билан бирлиги қоидаси. Ўқув дастурида назариянинг амалиёт билан бирлиги қоидаси, биринчи навбатда, энг аввало, илмий билимларнинг турмушда, ишлаб чиқариш амалиётида тутган ўрни кўрсатиб берилади. Илмий билим кўникма ва малакаларнинт ўзаро мустаҳкам боғлиқ бўлиши ҳамда таълим жараёнидаги назарий маълумотларнинг амалда қўлланиб бориш жараёнида ўз аксини топади. 5. Ўқув дастурларида тарихийлик қоидаси. Ўқув дастурлари тарихийлик қоидасига асосланган ҳолда тузилади. Бунда ўқув фанларининг характери назарда тутилади. Масалан, тарих фанини ўқитишда тарихий воқеалар изчиллик ва хронологик тарзда баён этилса, мавзутика, информатика, физика ва бошқа қатор фанларни ўқитишда фан оламидаги маълум бир илмий ҳодиса, қоида ва қонунларнинг пайдо бўлиши, унинг келажак истиқболига оид маълумотлар бериб ўтилади. 6. Дастур икки усул билан: кетма-кет (мунтазам) ва конқентрик (марказлашган) тарзда жойлаштирилиши мумкин. Кетма-кет жойлаштирилган-да ўқув материалининг ҳар бир кейинги қисмининг

давоми бўлади, ҳар бир қисмдаги материалнинг мазмуни унинг мазкур синф ўқувчиларига тушунарли бўлишини ҳисобга олган ҳолда тўла ёритилади.

Похожие

Таълим мазмуни ва ўрта махсус, касб – ҳунар таълими

Касб-ҳунар коллежларида ўқув режалаштириш хужжатлари

Ўрта махсус касб ҳунар таълими стандартлари таълим ва ўқитиш мазмунига қўйиладиган талаблар

Касб ҳунар ўқув юртларида махсус фан ўқитувчиларнинг педагогик фаолияти

Узлуксиз таьлим тизимида ўрта махсус касб хунар таьлими