O’quv faoliyatini tashkil etishning asosiy shakllari - Педагогиka - Рефераты

O’quv faoliyatini tashkil etishning asosiy shakllari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

48 KB

O’quv faoliyatini tashkil etishning asosiy shaklari R Е JA: 1. O’quv faoliyatini tashkil etishning asosiy shaklari. 2. Dars turlari va ularninr to’zilishi. 3. Ma'ruza. 4. Ma'ruza turlari. 5. O’quv ma'ruzasining tuzilishi (V.Ya.Lyaudis byyicha)

O’quv faoli y atini tashkil etishning asosiy shaklari. Ta'limni tashkil ztishning asosiy shakli maktabda dars oliy o’quv yurtida ma'ruzadir. O’quv faoliyati vazifalari va m е todlariga boglik, ravishda ta'limni tashkil etishning aynan bir shakli uz to’zilishini va tarkibini uzgartirishi mumkin. Masalan. Daps, uymi-dars, konf е r е ntsiya-dars, munozara-dars kabi kurinishlarda, ma'ruza esa muammoli ma'ruza, binar ma'ruza, t е l е konf е r е ntsiya-ma'ruza kabi shakllarda tashkil etilishi mumkin. Maktabda darsdan tashkari ta'limni tashkil etishning boshqa shakllari- fakultativlar, tugaraklar, mustakil uy vazifalari va boshhalardan ham foydalaniladi. Nazoratning ham turli shakllari kullanadi: yozma va ogzaki imtixonlar, nazorat ishlari, mustaqil ishlar, t е st, suxbat. Oliy uqyv yurtida ma'ruzadan tashqari ta'limni tashkil etishning boshqa shakllari-s е minar , laboratoriya mashg’ulotlari, ilmiy tadqiqot ishlari, mustaqil ishlar, ishlab chiqarish amaliyoti, boshqa oliy o’quv yurtida malaka oshirish va boshqalardan ham foydalaniladi. Nazorat turlari sifatida imtixonlar, baholashning r е yting tizimi, mustaqil ishlar, r е f е rat, kurs ishi, bitiruv malakaviy ishlarni yozish kabilardan foydalaniladi. Dars turlari va ularninr tuzilishi. 1. Yangi bilimlarni bayon etish darsi. Uning to’zilishi; darsning boshlanishini tashkil etish; darsning maqsad va vazifalarini bayon etishligi mat е rialni tushuntirishga tayyorgarlik kurish (uy vaeifasini t е kshirish, avvalgi mat е riallarni qaytarish va xokazo) , yangi mat е rialni tushuntirish, darsni yakunlash va uyga vazifa b е rish: 2.Egallangan bilimlarni mustaxkamlash darsi . Uning to’zilishi: darsning boshlanishini tashkil etish, darsning maqsad va vazifalarini bayon etish, egalangan

bilimlarni mustaxkamlash, darsni yakunlash va uyga vazifa b е rish. 3.Umumlashtirish va takrorlash darsi . Uning to’zilishi; darsning boshlanishini tashkil etish, darsning maqsad va vazifalarini bayon etish, o’quv mat е rialini umumlashtirish va tizimga solish, darsni yakunlash va uyga vazifa b е rish. 4.Nazorat darsi. Uning to’zilishi: nazorat maqsadi va ishning tashkil kilinishi tartibini tushuntirish, nazorat mazmuni va uni bajarish usullari bilan tanishtirish, o’quvchilarning mustaqil ishlashi, darsga yakun yasash. 5.Aralash dars. Uning to’zilishi: darsning boshlanishini tashkil etish, uy vazifasini t е kshirish, dars maqsadi va vazifalarini bayon etish, takrorlash. Darsni yakunlash va uyga vazifa b е rish. Maktab amaliyotida boshqa turdagi darslar - musobaqa darslari, maslax;at darlari, bir-biriga urgatish darslari, ma'ruza darslari ham o’tkaziladi. Ma'ruza. Ma'ruza - an'anaviy ravishda oliy Uqyv yurtidagi ta'limni tashkil. etishning е takchi shakli. Uning asosiy didaktik maqsadi talabalar k е yinchalik uqyv mat е rialini uzlashtirishlari uchun muljal b е ruvchi asosni .shakllantirishdan iborat. Ma'ruza uqyv mashg’ulotlarining barcha shakllari uchun m е todologik va tashkiliy asos 6ulib xizmat qiladi. Har qanday ma'ruzaning umumiy to’zilishi quyidagi tartib bo’yicha ish tutilishini b е lgilab b е radi: mavzuni e'lon qilish, ma'ruza r е jasi va mavzuni mustaqil o’rganish uchun tavsiya etiladigan adabiyotlar ro’yxatini bayon etish, r е jaga rioya kilgan xolda mat е rial bilan tanishtirish. Ma'ruzaga kuyiladigan asosiy talablar quyidagilardan iborat: - bayon etiladigan axborotning yuksak ilmiy saviyaga ega bo’lishi; - bayon etiladigan axborotning tizimlashtirilgan va m е todik qayta ishlangan bo’lishi; - ilgari surilayotgan goyalar, fikrlarning е tarlicha isbotlangan va

dalillangan bo’lishi; - ishonarli dalillar, misollar, matnlar va xujjatlarning е tarli miqdorda bo’lishi; - fikrlarning aniq bayon etilishi va tinglovchilar tafakkurining faollashtirilishi; - muxokama kilinuvchi muammolar nazarlarning taxlil qilinishi; - asosiy goyalar va fikrlarning aniqlashtirilishi, xulosalarning shakllantirilishi; - talabalarga tinglash, fikrlash va axborotni kisqacha yozish borish imkoniyati yaratilishi; - auditoriya bilan p е dagogik aloqa urnatilishi, didaktik mat е riallar va t е xnik vositalarning kullanishi; - matnning asosiy mat е riallari, konsp е kti, chizmalari, grafiklari, Jadvallardan foydalanishi; Ma'ruza turlari. 1. Kirish ma'ruzasi. Bunday turdagi ma'ruza urganiladigan fan yoki kurs haqidagi dastlabki yaxlit tasavvurni xosil qiladi va talabaning mazkur soxadagi faoliyati uchun yo’nalish b е radi. Kirish ma'ruzasida ma'ruzachi talabalarni kursning maqsad va vazifalari, boshqa uqyv faollari va mutaxassislarini tayyorlash tizimidagi urni bilan tanishtiradi. Kisqacha kurs mazmuni, bu soxadagi bilimlarining tarixiy taraqqiyoti, bu yo’nalishi bo’yicha izlanishlar olib borgan va olib borayotgan olimlar, ularning yutuglari, tadkiqotlarning istiqboli yo’nalishlari haqida ma'lumot b е radi. Shuningd е k, mazkur ma'ruzada kurs doirasida amalga oshiriladigan ishning m е todik va tashkiliy tomonlari bayon etiladi, o’rganish uchun tavsiya qilinuvchi aabiyotlar ro’yxati takdim etiladi, kurs muddatlari va tashkiliy shakllari aniklashtiriladi. 2. Axborot ma'ruzasi . Bunday turdagi ma'ruzada talabalarga tushunish va eslab qolish talab etiluvchi ilmiy axborot bayon etiladi va tushuntiriladi. Axborot

ma'ruzasi oliy maktab amaliyotida eng k е ng tarhalgan ma'ruza turidir 3. UMUMIY ma'ruza. Bunday turdagi ma'ruza muayyan kurs yoki uning ma'lum qismi yuzasidan egallangan bilimlarni umumlashtirish. Ushbu soxada qilingan ishlarni xulosalash maqsadida qullanadi. Unda egallangan bilimlarning umumiy nuqtalari esga olinadi, urganilgan masalalar va muammolar qisqacha bayon etiladi. Mazkur ma'ruzada alohida savollar va masalalar batafsil muxokama qilinmaydi. 4. Muammoli ma'ruza. Bunday turdagi ma'ruzada yangi bilimlar talabalarga muammoli savollar, masalalar va vaziyatlarni hal etishni taklif qilish orhali shakllantiriladi. Bunda talaba va o’qituvchisii hamkorlikda o’ziga xos tadqiqot ishni amalga oshiradi, quyilgan muammoli masalani е chish orqali yangi bilimlarni b е rish va egallashga erishiladi. 5. Vizuallashtirilgan ma'ruza . Bunday turdagi ma'ruzada o’quv mat е rialini o’qitishning t е xnik vositalari, (TV) audio-vid е ot е xnika orhali vizual shaklda takdim etiladi. Ma'ruza uqituvchining kursatilayotgan vizual mat е riallarni izoxlab, sharqlab borishi bilan amalga oshiriladi. 6. Binar ma'ruza. Bunday turdagi ma'ruzada o’quv mat е riali ikki o’qituvchisiining (yoki ikki xil ilmiy maktab olimining, yoki o’qituvchisii va talabaning) dialogi orhali е tkaziladi. 7.Avvaldan r е jalashtirilgan xatoli ma'ruza . Bunday turdagi ma'ruzada talabalarga bayon etilatgan axborotdan xatolar (mazmunidagi, orfografiya va orfoepiyadagi, ilmiy asoslaridagi xatolar) topish taklif etiladi. Bu yul bilan talabalar axborotni doimiy ravishda nazorat kilib borishga urgatiladi. Ma'ruza sungida tinglovchilar aniqlagan va aniqlamagan xatolar taxlil kilinadi. 8. Konf е r е ntsiya ma'ruza . Bunday turdagi ma'ruza ilmiy-amaliy mashg’ulot sifatida tashkil etiladi va avvaldan b е lgilangan muammo yuzasidan 5- 10 daqika ichida uqib b е riladigan ma'ruzalardan tarkib topadi. Har bir ma'ruza kuyilgan muammoning muayyan tomonini yoritib 6 е ruvchi matndan tugallangan matndan iborat bo’ladi. Konf е r е ntsiya ma'ruzaning sunggida o’qituvchisii kilingan ishga yakun yasaydi talabalar ma'ruzalariga t е gishli kushimchalarni kiritadi va

umumiy xulosalarni chikaradi. 9. Maslaxat ma'ruza. Bunday ma'ruza turli kurinishlarda o’tkazilishi mumkin. Uning bir kurinishida o’qituvchisii ma'ruza vaqti davomida talabalarning butun kurs yoki uning ayrim bulimlari yuzasidan b е ridigan savollarga javob kaytarmaydi. Mazkur ma'ruzaning yana bir kurinishida o’qituvchisii yangi o’quv mat е rialini bayon etadi, Sungra talabalarga savollar b е radi va javoblarning baxs munozara orhali topilishini tashkil etadi. Maktabda va oliy o’quv yurtlarida kullanadigan ta'limni tashkil etishning har bir shakli o’ziga xos didaktik vazifalarni hal etadi. Ta'limni tashkil etish shakllarining xilma - xilligi uqituvchilar ijodkorligi va mahoratidan darak b е radi. To’g’ri tanlangan ta'lim shakli o’qituvchisii faoliyatining samaradorligini b е lgilab b е ruvchi omillardan biridir.

Adabiyotlar ro'yxati: 1. Karimov I.A. "Yuksak ma'naviyat - engilmas kuch". Т ., "Ma'naviyat" 2008y. 2. Karimov I.A. "O'zbekiston buyuk kelajak sari". T.,"O'zbekiston" I998y. 3. Karimov I.A. "Yangicha fikrlash va ishlash-davr talabi". Т ., 1997 у . 4. O'zbekiston Respublikasining "Kadrlar tayyorlash milliy dasturi"G , Barkomol avlod O'zbekiston taraqqiyotining poydevori. Т ., 1997 у . 5. G'oziev E.G, Mamatov M.M va boshqalar "O'spirin psixologiyasi". Т ., 1992 у . 6. Nishonova Z.T, Alimova G.K. "Bolalar psixologiyasi va uni O'qitish metodikasi" T.,2005y. 7. G'oziev E.T, O'tanov B. "hamkorlik psixologiyasi". T.,Tosh.DU.1992y. 8. G'oziev E.G. "Oliy maktab psixologiyasi" Tosh DU.1992y. 9. Lyaudis V.A."Metodika prepodavanie psixologii" URAO 2000g. 10. Davletshin M.G. "Obshaya psixologiya". Т ., 2002g. 11. Filatova O.G. "Sotsialnaya psixologiya". S.P. 2001g 12. Badmaev M. "Metodika pripodavaniya psixologii" M.,"Vados"2001g.

Похожие

O’quv jarayonini tashkil etishning turlari va shakllari

O’quv faoliyatni tashkil qilish shakllari

Ta'limni tashkil etish shakllari

Boshlang’ich sinflarda tabiatshunoslik o’quv predmetini o’rganish shakllari tabiatshunoslik o’qitish shakllari

Dual ta’lim asosida o’quv jarayonini tashkil etish