Маҳсулотларнинг сифат кўрсаткичлари ҳақида маълумотлар - Метрология - Рефераты

Маҳсулотларнинг сифат кўрсаткичлари ҳақида маълумотлар

Загружено в:

14.05.2023

Скачано:

0

Размер:

260.5 KB

Маҳсулотларнинг сифат кўрсаткичлари ҳақида маълумотлар Режа: 1. Маҳсулотларининг сифат кўрсаткичлари 2. Пахтанинг физик-механика хусусиятлари 3. Пахта толасининг физик-механик хусусиятлари 4. Табиий толалар ҳақида умумий маълумотлар

Маҳсулотларининг сифат кўрсаткичлари Пахта ва пахта маҳсулотларининг сифат кўрсатгичларини ҳозирги бозор иқтисодиётининг асосий вазифаларидан бири ҳисобланади. Кейинги пайтларда истеъмолчиларнинг пахта маҳсулотларига бўлган талаби кундан кунга ортиб бормоқда. Чунки, ҳозирги пайтда Республикамизнинг ички бозорлари хориждан келтирилаётган сифатли маҳсулотларга бўлган талаби катта. Бизнинг асосий мақсадимиз ички бозорларимизни ўзимизда ишлаб чиқарилаётган сифатли маҳсулотларни кўпайтириш ва тўлдириш, ҳамда республикамиз экспорт салоҳиятини оширишдан иборатдир. Пахта маҳсулотларини ташқи ва ички бозорларда рақобатлаша оладиган бўлиши керак. Маҳсулот сифатини яхшилаш ва унинг рақобатбардошлигини ошириш ва таъминлаш масаласи республикамиз иқтисодиётини янада ривожлантириш учун катта аҳамиятга эгадир. Юқори сифатли маҳсулотларни ишлаб чиқариш, таъминлаш ва режалаштиришда замонавий баҳолаш услублари ва сифат кўрсаткичларининг стандартларини яхши билишлари лозим. Пахта маҳсулотларини сифатини яхшилаш учун қатор амалий ишлар олиб борилмоқда. Халқаро ИСО ташкилотига 1992 йилда аъзо бўлган Ўзбекистон Республикасида метрология ва стандартлаштириш бўйича асосий талабларни бажариш борасида «Сифат» тизими жорий этилди. Маҳсулот сифатини яхшилаш ва уни ошириш муҳим аҳамиятга эгадир. Бунинг учун муҳандис техник ходимлардан янги турдаги технологик машиналар яратиш ва фойдаланиш, маҳсулот сифатини баҳолашда математик усулда асослашни билишларини талаб этади. Булардан кутилаётган асосий мақсад назарий ва амалий билимларни жамлаб, пахта маҳсулотлари сифатини баҳолаш ва стандартлаштириш ишларини амалга оширишдир.

Маҳсулот сифатини баҳолаш ва баҳолашнинг назарий ва амалий жиҳатдан боғланиш масалалари кейинги пайтларда мустақил илмий йўналишда шаклланиб бормоқда. Пахта маҳсулотларини сифат кўрсаткичларини стандартлаштиришда «сифат» тушунчаси ва уни баҳолаш услубларини кўриб чиқиш лозим бўлади. Маҳсулот сифати- маҳсулотнинг барча хоссалари бўлиб, ундан фойдаланиш давридаги истеъмолчилар талабини қондиришидир. Маҳсулотнинг сифатини ишлатилиш даврида аниқлаш, талаб даражасига қараб ўзгариб боради. Шу сабабли, бир ёки бошқа бир турдаги маҳсулот учун, айниқса кўп мақсадларда ишлатиладиган маҳсулотларнинг сифатини баҳолаш доимий ўлчамда бўлмайди. Кўпгина илмий-тадқиқот ишларида ва адабиётларда «сифат» тушунчаси кенгроқ ишлатилади ва унга берилаётган таърифлар ҳам турличадир. Баъзида, проф. А.Н.Соловев «сифат» тушунчасини қуйидагича баҳолайди: “Материал сифати - бу талаб хоссаларига боғлиқ бўлиб, материалнинг қайта ишланилиши ва ишлатилиши учун яроқлилиги демакдир”. Маҳсулотнинг сифат кўрсаткичи - маҳсулот хоссасининг миқдорий хусусияти бўлиб, сифат таркибига киради, яъни уни яратиш ва ишлатиш, ҳамда истеъмолчиларга етказишдаги талабини қондириш. Пахта маҳсулотларининг сифат кўрсаткичлари бўйича талаб шартлари стандартлар, техник шартлар ёки меъёрий-техник ҳужжатларда келтирилган бўлади. Барча маҳсулотларнинг сифат кўрсаткичлари ифодаланиши бўйича ўлчамли ва ўлчамсизга (нисбий ёки балли) бўлинади. Сифатни баҳолаш даражаси - бу жараёнларнинг жами бўлиб, ўзига сифат кўрсаткичларининг номенклатурасини қўшади ва маҳсулот сифатини бошқаришда уларнинг сонли қийматини, шу билан биргаликда базали ва нисбий кўрсаткичларини аниқлайди. Маҳсулот хоссаси – маҳсулотнинг яратилиши, ишлатилиши ёки истеъмолида ҳосил бўлувчи объектив имкониятлар.

Хозирги пайтда меъёрий-техник ҳужжатларнинг талабларини ҳисобга олган ҳолда, пахта маҳсулотларининг сифат кўрсаткичларини баҳолашда маҳсулотнинг нави аниқланади, аттестасиялаш даврида эса унинг сифат босқичи белгиланади. Маҳсулот сифатини назорат қилиш - бу текширишга боғлиқ бўлган маҳсулот сифат кўрсаткичлари талабларида белгиланади. Синов - объектни миқдорий ёки сифат хоссалари бўйича экспериментал аниқлаш демакдир. Синов услуби – синов ишларини ўтказиш учун белгиланган принципларнинг қўлланилишидаги жами қоидалари. Маҳсулот сифати бошланғич қийматга эга бўлади. Шу сабабли маҳсулот сифатини баҳолаш ёки ўлчашда қуйидагиларни аниқлаш ва асослаш лозим: -тўла-тўкис ишончли баҳолаш усуллари материал хоссаларининг меъёрий шартларига боғлиқлиги бўлиб, бу хоссаларни аниқлашда хатоликлар ҳисобга олинади; -сифат кўрсаткичларини танлаш, материалнинг ишлатилишга тўла-тўкис яроқлилигини кўрсатади; -таъминловчи имкониятларини ҳисобга олган ҳолда меъёрий шартларнинг расионал даражаси. Маҳсулот сифат кўрсаткичини ифода этган бирлигига қараб қуйидагиларга ажратиш мумкин: -миқдорий бирликларда акс этган; -миқдорий бўлмаган бирликларда акс этган; -асосга биноан синаш йўли билан олинган; -биргина хоссасини ифода этувчи; -бутун бир неча хоссасини ифода этувчи. Маҳсулот сифатини баҳолашда натижанинг қанчалик тўғри ва ҳақиқатга яқин бўлиши ҳам катта аҳамиятга эгадир. Сифат кўрсаткичини аниқлашда одатда оддий стандарт синаш усули ишлатилади. ўлчашнинг хатолиги 5 фоиздан ошмайдиган махсус асбоб-

ускуналар ёрдамида бажарилади. Синов ишларини олиб боришдан олдин намуна белгиланган шароитда сақланиши лозим. Бунда бошланғич кўрсаткичларини белгилаш катта аҳамиятга эга. Бошланғич кўрсаткичлар ўз навбатида тўғри ёки нотўғри, аҳамиятли ёки аҳамиятсиз бўлиши мумкин. Текшириш орқали аниқланган ўлчашлар маҳсулот сифат даражасини мужассамлаштирган негизли кўрсаткичлар билан таққосланади. Шунинг натижасида, бу даража ё ўзгаради, ё ўзгармайди, ёки умуман доимий қолиши мумкин. Пахтанинг физик-механика хусусиятлари Бир неча йиллар давомида асосий майдонларда экилаётган пахта навларининг толалари бўйича умумлаштирилган технологик хусусиятлари 1- жадвалда келтирилган. 1-расм. Пахта кўриниши Пахта сселекцион навларининг толалари бўйича технологик хусусиятлари 1-жадвал Seleksion navi Shtapel massaviy uzunligi, mm Chiziqli zichligi, m∙tex Nisbiy uzilish kuchi, gf/tex Mikroneyr kо’rsatkichi Tipi Uzun tolali navlar

Termiz 31 36,0 153 30,2 - 3 О’rta tolali navlar S-6524 33,5 159 25,8 4,2 4 S-4727 31,7 177 25,1 4,5 5 An-Boyovut 2 31,8 171 25,1 4,3 5 Buxoro 6 32,5 167 25,5 4,0 5 Namangan 77 32,4 176 25,0 4,1 5 Xorazm 127 33,6 179 25,3 4,4 4 Omad 32,6 185 24,4 4,3 5 Oqqо’rg’on 2 32,6 167 25,4 4,1 5 Sharaf 75 32,7 157 24,5 4,5 5 Mexnat 32,1 172 24,6 4,4 5 Oqdaryo 6 34,0 178 25,1 - 5 Пахтанинг зичлиги гс– 1300 кг/м3 (тойланган толанинг зичлиги 1500 кг/м3 га тенг деб қабул қилинади), бўш уюлган пахтанинг зичлиги дс – ғўзани селекцион навига, саноат навига ва унинг терим усулига боғлиқ. Бўш уюлган пахтанинг ҳажмий зичлиги 2-жадвал Fizik-mexanika xususiyatlari Qо’lda terilgan paxta Mashinada terilgan paxta, 1 navI nav II nav III nav

B о ’sh uyulgan paxta hajmiy zichligi, kg/m 3 G’ovakligi G ’ ovaklik koefitsiyenti 64 95,0 19,3 61 95,3 20,3 59 95,5 21,1 60 95,0 20,7 Пахтанинг табиий уюлиш бурчаги а = 450 га тенг, ён томонлари чекланган ҳажмда пахтанинг сиқилиши қуйидаги ифода билан белгиланади: d s = mR n , Бу ерда дс - уюлган пахтанинг ҳажмий зичлиги, кг/м3; Р - нисбий сиқилиш босими, Н/м2; м – пахта намлигига боғлиқ бўлган коэффициент; н - Ғўза селекцион навига боғлиқ бўлган миқдор. И нав пахта учун «м» - коэффициентини «н» миқдорига нисбатан бўлган кўрсаткичлари 3-жадвал Намлик, фоиз м н 3 5 6 7 8 9 10 21,8 22,4 22,7 22,8 22, 9 23,1 23,2 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 Пахта массасидаги ташқи кучлар таъсири остида силжишга бўлган қаршилик (т) пахтага бўлган солиштирма босим (Р) ва пахта тузилиш ёпишқоқлиги (С) га боғлиқ.

Бу ерда тг ж – ички сирғаниш коэффициентига (ф) тенг бўлган пахтанинг ички сирғаниш бурчаги. Нисбий ён босимининг кўрсаткичлари (қ) Н/м2 ларда ўлчанади ва қуйидаги тенглама билан аниқланади қ = К . П; бу ерда: Р-нисбий босим, Н/м2; К - пахта намлигига боғлиқ бўлган ён босим коэффициенти. Пахта ҳажмий зичлигининг (дс) сиқишнинг солиштирма босимига (Р) қараб ўзгариши. 4-жадвал Nisbiy bosim, kN/m 2 Uyulgan paxtaning hajmiy zichligi, kg/m 3 I nav IV nav 1,27 4,7 11,0 17,2 23,5 29,7 105 149 188 214 240 252 100 132 165 187 208 218 Ён босим коэффициенти (К) пахтанинг 1 саноат нави учун энг катта кўрсаткичга эга. Нав пасайиши билан коэффициент (К) камаяди, пахтанинг В нави учун коэффициент (К) И нав коэффициентининг 85 фоизини ташкил этади. Пахта ён босими коэффициенти (К) миқдори 5-жадвал И нав пахтанинг намлиги, фоиз К

5 6 7 8 9 10 0,177 0,172 0,168 0,164 0,161 0,158 Турғунлик ва ҳаракатдаги ишқаланиш коэффициентининг қиймати пахтанинг нави ва нисбий босимидан ташқари унинг селекцион нави ва намлигига ҳам боғлиқ. Пахтанинг саноат нави пасайиши билан ишқаланиш коэффициенти қисман камаяди. Пахта учун ишқаланиш коэффициентлари (Мн ва Мг) нинг кўрсаткичлари 6-жадвал Paxta harakat qilayotgan sirtning nomi Nisbiy bosim kN/m 2 (kgf/cm 2 ) b о ’lganda ishqalanish koefitsiyentlari qiymati 0,098 (0,001) 0,49-2,45 (0,005-0,025) 4,9-9,8 (0,05-0,1) Mn Mg Mn Mg Mn Mg

P о ’lat (prokat) Transporter tasmasi: Rezina qavatisiz Rezina qavatli G’isht: pishgan xom Somon suvoq 0,80 0,90 0,86 0,87 0,80 0,82 0,70 0,78 0,72 0,81 0,73 0,71 0,55- 0,50 0,80- 0,65 0,47 0,80- 0,77 0,73- 0,75 0,55- 0,45 0,75- 0,50 0,45 0,76- 0,75 0,68- 0,71 0,40,45 0,55- 0,50 0,45 0,77 0,70 0,70 0,39 0,50- 0,40 0,44 0,73 0,68- 0,64 0,68- 0,64 Пахта толасининг физик-механик хусусиятлари Пахта толасининг пахта толаси бўйлаб ишқаланиш коэффициенти ф ҳаракат тезлиги 0,1 м/с бўлганда 0,24 га тенг. Пахта толаси пўлат бўйлаб ишқаланганда тезликка қараб ишқаланиш коэффициенти қуйидагиларга тенг. Пахта толасининг пўлат арра бўйлаб ишқаланиш коэффициенти 0,3 га тенг. Толанинг чигитга бирикиш мустаҳкамлиги. Толанинг чигитга бирикиш мустаҳкамлиги пахтани қайта ишлаш технологиясида, пахтага қайта ишлаш хом ашёси сифатида қаралганда, толанинг валикли ва аррали жинлашда ҳал қилувчи аҳамиятга эга. Бу табиий кўрсаткичга ускуналар ишининг миқдорий (иш унумдорлиги), ҳам сифат (толада ифлослик ва нуқсонлар миқдори, калта тола мавжудлиги) кўрсаткичлари боғлиқ бўлади. Узун толали навлар учун бир дона толанинг чигитга бирикиш мустаҳкамлиги кўрсаткичлари 7-жадвал Seleksiya navi Tolaning birikish mustahkamligi, sN (gf) Xalaza Yoni Umumiy

Termiz 24 3,55 (3,62) 3,42 (3,49) 3,49 (3,56) Termiz 31 3,87 (3,95) 4,44 (4,53) 4,15 (4,24) Табиий толалар ҳақида умумий маълумотлар Табиий толалар инсон хаётида кўп асрлардан буён фойдаланилиб келинади. Табиий толаларни чидамлилиги, узоқ муддат фойдаланилиши ва ташқи кўринишини яхшилаш ишлари узоқ тарихга эга. Тўқимачилик буюмларини қўлда тайёрлашда толани бўяш қадимдан фойдаланилганини мисол бўлиши мумкин. Табиий бўёқлар билан бўяш одамсцивилизацияси каби кекса хисобланади. Ҳозирги кунда табиий толаларни тузилиши ва кимёвий таркибини ўрганиш хамда уларнинг кимёвий ва физик хусусиятларини ошириш мақсадида илмий изланишлар ва тажрибалар олиб борилмоқда. Табиий толаларни хусусиятларини ошириш усуллардан одатда намлаш ишлатилади. Бунда кимёвий модда сув билан реакцияга киришиб тола сув билан тўйинади. Бу реакциялар, фойдаланишда бир хил бўлмайди. Толага намликни кириб бориши катта амалий ахамиятга эга. Табиий толаларни хусусиятларини яхшилашда физик усулдан фойдаланиш мумкин. Табиий толаларни хусусиятларини яхшилашда плазма, қисқа разрядни нам кимёвий жараёнда ишлов бериш усули дан фойдаланиш мумкин. Толага кимёвий ишлов беришда кўпича турли моддалардан фойдаланилади. Толага кимёвий ишлов бериш унинг физик ёки кимёвий хусусиятларини яхшилаш мақсадида амалга оширилади. Бу толаларга жун, пахта, ва ўсимлик толалари киради. Пахта табиий толалардан энг зарури ҳисобланиб, дунё бозорида толага бўлган эхтиёжни 40% ни ташкил қилади. Пахта толаси бошқа ўсимликлар

каноп, зиғир ва бошқа, толаларига нисбатан битта тўқимадан асосансселлюлозадан иборат бўлади. Пахта чигит ва унинг сиртида жойлашган толардан иборат бўлиб, пахта толаси ўсиш жараёнидассилиндирик шаклда бўлиб бир учи ёпиқ ва иккинчи тамондан чигитга бириккан бўлади. Тола чигитдан ажратилгандан кейин тола қурийди ва буралган лента шаклида бўлади (2-расм). Пахта толасини сифатини яхшилаш мақсадида кимёвий ишлов бериш усулини қўлланилишини тарихи узун бўлиб, бу усулдан бошқасселлюлозали толаларга ишлов беришда хам ишлатилган. Толани ташқи кўринишини ва мустахкамлигини яхшилаш мақсадида оқартириш ва бўяш жараёнлари амалга оширилади. Мамлакатимиз азалдан ўзининг иқлими, серунум тупроғи, йер ости ва йер усти бойликлари билан машҳур бўлиб келган. Бугунги кунда ҳам Ўзбекистонда етиштирилаётган қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари жаҳон бозори пештахталарида ўзига хос ўрин эгаллайди. Буни биргина пахтачилигимиз мисолида ҳам кўришимиз мумкин. Ҳозирда мамлакатимизда ҳар йили 3,2-3,3 миллион тонна пахта хомашёси етиштирилиб,ундан олинган сифатли толанинг 50 фоиздан ортиғи хорижга экспорт қилинмоқда. Бундай муваффақиятга эришишнинг асосий омили ҳукуматимиз томонидан соҳага берилаётган доимий эътибор ва айниқса, иқтисодий имтиёзлар, фан ва техника ютуқлари ҳамда илғор технологияларни жорий этиш, фермерлик ҳаракатига катта йўл очилиши ҳисобланади. Босқичма-босқич олиб борилаётган ислоҳотлар туфайли фермер хўжаликларининг моддий техника базаси йилдан-йилга мустаҳкамланиб борилмоқда.

2-расм. Пахта толаларини электрон микрофотографияси: (а) бўйлама ва (б) кўндаланг қирқими. Тўқимачилик ва енгил саноатда хомашё сифатида ишлатиладиган пахта толаси, каноп, ипак, жун каби табиий толалар ва хар хил сунъий толаларга бўлган талаб йилдан-йилга ортиб бормоқда. Тўқимачилик саноатида қўлланиладиган хомашё асосан икки турга бўлинади: табиий ва кимёвий толалар. Табиий толаларга - табиатдан хосил бўлган, ўсимлик, минерал толалар ва жониворлардан олинган жун толалари киради. Яъни, пахта, каноппоядан, зғирдан ва бошқа ўсимликлардан олинадиган толалар, жун толаси жониворлардан олинади. Минерал толаларга эса асбест киради.

Кимёвий толаларга-юқори молекуляр бирикма таъсирида кимёвий йўл билан олинадиган толалар киради. Мустақил Республикамизда тўқимачилик саноатини кенг ривожланиши йўлида, дунё андозаларига мос келадиган янги техника ва технологиялар билан қайта жиҳозланмоқда. Ушбу саноат ўз ичига салкам 15 га якин тармоқларни қамраб олган. Ишлов берилаётган хом ашё ва ишлаб чиқарилаётган маҳсулот турига қараб, қуйидаги тармоқларга бўлинади: пахта толасига ишлав берувчи, канопни қайта ишловчи, жунга ишлов берувчи, ипакни қайта ишловчи ва бошқалар. Ҳозирги кунда дунё бўйича йилига 24-25 миллион тонна пахта толаси ишлаб чиқарилмоқда. Ватанимиз пахта толасини чет элга экспорт қилиш бўйича учинчи ўринда туради. Шуни таъкидлаб ўтиш керакки, республикамизда ишлаб чиқарилаётган пахта толаси дунёнинг кўпчилик мамлакатларига, жумладан, Россия, ХХР, Жанубий Корея, Индонезия ва бошқа мамлакатларга экспорт қилинади. П ахта ва толанинг хўжалик ҳамда технологик кўрсаткичлари нуқтаи назаридан бир кўсакдаги пахтанинг ва 1000 дона чигитнинг вазни, тола чиқиши, узунлиги, ингичкалиги, нисбий узилиш кучи, пишиб етилганлиги, микронейр кўрсаткичи, толанинг бир текислилиги ва ташқи кўриниши муҳим аҳамиятга эга. Ғўзанинг селекцион нави маълум морфологик ва агрохўжалик белгиларига эга бўлиб, илмий-тадқиқот муассасасида селекциянинг илмий усули асосида яратилиб ишлаб чиқарилган ва хўжалик нуқтаи назаридан қийматга эга бўлган ғўза навидир. Ўзбекистон Республикаси ҳудудларида кейинги йилларда ғўзанинг 20 дан ортиқроқ раёнлаштирилган селекцион навлари экилмоқда. Наманган 77 нави кўпроқ Қашқадарё вилоятида, Хоразм 127 нави - Хоразм вилоятида, Бухоро 6, Наманган 77, С-6524 каби навлар республиканинг кўпгина вилоятларида экилиб келинмоқда. Янги навларни маълум даражада чекланган ҳолда пахта

экиладиган худудларга мўлжаллаб яратилиши мақсадга мувофиқдир, чунки ҳар бир ҳудуд шароитига мослаштирилиб яратилган янги навлар эрта пишарлиги, юқори ҳосилдорлиги ва тола чиқишининг юқорилиги, ҳамда касалликларга чидамлилиги билан амалдаги навлардан устунлигини кўрсатса мақсадга эришилган ҳисобланади. Асосий майдонларда экилаётган пахта навларининг баъзи бир ўртача аниқлиқдаги агрохўжалик кўрсаткичлари 8-жадвалда келтирилган. Бу кўрсаткичлар маълум миқдорда навларни ўзаро таққослаш имконини беради. Бунда тола чиқиш кўрсаткичи селекция соҳасида қабул қилинган услуб билан аниқланган. Пахтани давлат агрохўжалик экинлари рўйхатига киритилиб Ўзбекистон Республикаси ҳудудида экишга тавсия этилган навларининг баъзи бир ўртача аниқлиқдаги агрохўжалик кўрсаткичлари 8-жадвал Селекцион нав Вегетасион даври, кунлар Ҳосилдор- лик, с/га Тола чиқиши, фоиз Бир кўсакдаги пахтанинг массаси, г Вилт билан касаллани ш даражаси, фоиз Давлат реестрига кирган санаси, йил Ан-Боёвут 2 114-118 31,3- 48,2 34,7-35,5 5,0-6,1 2,9-59,0 1983 С-6524 127-131 34,0-37,1 34,3-36,2 4,9-5,5 4,1-31,4 1988 Бухоро 6 119-127 31,5-51,7 35,5-36,3 5,9-7,4 1,0-13,2 1990 Наманган 77 109-131 31,4-45,6 37,2-39,9 4,5-6,4 1,0-50,1 1994 Хоразм 127 119 40,8 37,0 5,2 - 1997 Термиз 31 121 41,0 32,9 2,8 9,0 1998 Омад 110-123 33,3-44,6 35,1-36,4 4,9-6,1 1,5-32,9 1999 Оқдарё 6 117-128 38,1-44,5 35,1-36,9 5,0-6,0 2,3-33,5 2000 Оққўрғон 2 104-128 38,9 35,5-37,1 4,9-6,1 1,0-45,0 2000

Адабиётлар: 1. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 21 апрелдаги «Олий таълим тизимини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги ПҚ-2909-сонли қарори. 2. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 28 ноябрдаги Пахтачилик тармоғини бошқариш тизимини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги ПҚ-3408-сонли қарори. 3. Пахтани қабул қилиш ва сақлаш бўйича йўриқнома Т.: 2017 4. Бўриев, Қ.Жуманиязов, А.Салимов “Уруғлик чигит тайёрлаш технологияси”. Т.:, «Пахтасаноат илмий маркази» АЖ-2016 5. Р.Бўриев, Қ.Жуманиязов, А.Салимов “Пахтанинг сифатини аниқлаш”. Т.:, «Пахтасаноат илмий маркази» АЖ - 2015. 6. Р.Бўриев, Қ.Жуманиязов, А.Салимов “Пахтани дастлабки ишлаш машиналаридан фойдаланиш”.Т.:,«Пахтасаноат илмий маркази» АЖ - 2015 7. Р.Бўриев, Қ.Жуманиязов, А.Салимов “Мехнатни муҳофаза қилиш ва техника хавсизлиги”. Т.:, «Пахтасаноат илмий маркази» АЖ - 2015.

Похожие

Сифат маҳсулот сифат кўрсаткичлари маҳсулот сифатининг мажмуий кўрсаткичлари

Температурани ўлчаш ҳақида асосий маълумотлар ва ўлчов асбоблари

Техник эффект кўрсаткичлари пухталик ишончлилик кўрсаткичлари тайёрлик коэффициенти

Қурилишда сифат назорати

Пухталикни баҳолаш маҳсулот сифат назорати сифат даражасини оптималлаштириш