Cho`zilish va siqilishdagi potentsial energiya - Материаловедение - Рефераты

Cho`zilish va siqilishdagi potentsial energiya

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

5659 KB

Cho`zilish va siqilishdagi potentsial energiya Reja: 1. Deformasiyaning potentsial energiyasi. 2. Cho`zilish diagrammasi 3. Siqilish diagrammasi.

Tayanch iboralar: Potensial energiya, cho`zilish diagrammasi, siqilish diagrammasi, cho`zuvchi kuch, siquvchi kuch, bajarilgan ish. Jismga quyilgan tashqi kuchlar o`zlari hosil qilgan kuchlanishlarda ish bajaradilar. Bu ish jismda deformatsiyaning potensial energiyasi ko`rinishida to`planadi. Kuch ta'siri olingangach, to`plangan energiya hisobidan jism o`zining dastlabki o`lchamlarini tiklaydi. P kuch bilan miqdoriga cho`zilgan prizmatik sterjenni ko`rib chiqamiz; Kuch brusga asta-sekin O dan boshlab, P miqdorigacha quyilagi va deformatsiyaning potensial energiyasiga teng bo`ladi. A= I Cho`zuvchi kuch O dan P gacha o`zgarish jarayonida uning qandaydir P 1 qiymatida brusning cho`zilishi 1 ga teng bo`lsin (1 –rasmga,a) P 1 kuchga dP 1 orttirma beramiz unda cho`zilish qiymatga ortadi. Bu ko`chishda P 1 kuch bajargan elementar ish quyidagiga teng bo`ladi. d A=P 1 d  ; (1-rasm, b) da elastiklik deformatsiyalar chegarasida yuklangan sterjenning cho`zilish diagrammasi ko`rsatilgan P 1 d  qiymat diagrammasining quyi shtrixlab qo’yilgan ensiz polosasi yuziga teng. d A=d  ; A=    d  ; rasm Ish (potentsial energiya ham) elastik deformasiyalar chegarasida uchburchak ko`rinishidagi cho`zilish diagrammasi yuzasiga teng bo`ladi. 1 U =A= — P  ; 2 Tashqi kuch urniga unga teng bo`lgan N ichki kuch qiymatini va formuladan cho`zilish qiymatini qo`yamiz.

N 2  U= ——— ; ґE F U= 2 1    n i i i i 1 2 ; Namunani uzish uchun sarflangan to`la ish, yuqorida elastik deformatsiyalar chegarasida tashqi kuch P ning bajargan ishi mazkur chegaradagi cho`zilish diagrammasining yuziga tengli isbot qilingan edi. Tashqi kuch P ning brusni uzishda bajargan to`la ishi cho`zilish diagrammasining to`la yuziga tengligi ko`rinib turibdi. Cho`zilish diagrammasining yuzi, quyidagi formuladan topiladi. A =ґP M  у ; Bu yerda, P М  у - to`g`ri to`rtburchak yuzi; г to`ldirish koeffisienti. rasm. Uzilishdagi xaqiqiy nisbiy deformasiya shartli deformasiyadan ancha katta bo`ladi. Masalan, kam uglerodli po`lat uchun shartli deformatsiya 21-33 % bo`lsa haqiqiysi 100 %-200 % ga teng bo`ladi. Taqqoslash uchun 3-rasmda kam uglerodli po`latning haqiqiy va shartli cho`zilish diagrammalari ko`rsatilgan. Haqiqiy diagramma butun uzunligi bo`ylab shartli diagrammaga nisbatan yuqoridan o`tadi.

rasm. Siqilishda materiallar «Holatini» o`rganish uchun siqilish diagrammalari quriladi. Materiallarni siqilishga sinash balandligi diametriga teng bo`lgan silindrik namunalarda bajariladi. Boshqa materiallar uchun kub ko`rinishdagi namunalardan foydalaniladi (yog`och namuna uchun 50 mm, simentit namuna uchun 70 mm, beton namuna uchun 200 yoki 300 mm qabul qilinadi). Materiallarni siqilishga sinashning o`ziga xos xusisiyatlari bor: Plastik materiyallar ciqilganda pachoqlanadi, ko`ndalang kesim yuzi kattalashadi, shu bilan birga siquvchi kuch hamda shartli deformatsiya orta boradi. Shunday qilib ularning mustahkamlik chegarasi haqidagi tushuncha o`z fizik ma`nosini yuqotadi. Plastik po`latning cho`zilishdagi va siqilishdagi oquvchanlik chegaralari taxminan bir-biriga teng bo`ladi. Mo`rt materiallar (cho`yan) siqilganda juda kam deformasiyalanadi, binobarin, sinash boshlanishidayoq, ularning siqilish diagrammasi egri chiziq bilan tasbirlanadi. Cho`yanning siqilish diagrammasi bilah cho`zilish diagrammasi bir- biridan farq qilmaydi. Demak, mo`rt materiallarning siqilish diagrammasi Guk qonuniga bo`ysinmaydi, ammo juda kichik kuchlanishlarga tegishli bo`lgan diagrammaning bir qismi to`g`ri chiziqdan juda oz og`adi. Cho`yan namunalar uning o`qi bilan 45 o burchak tashkil qilgan qiya yuzalar bo`ylab eng katta urinma kuchlanish yo`nalishida emiriladi.

Umuman olganda turli konstruksiyalarda ishlatiladigan materiallar ikki guruhga bo`linadi: 1) Plastik materiallar, bularga po`lat, mis, dyurralyuminiy kabi materiallar kiradi. Bunday materiallarsezilarli darajada deformatsiya qoldirib emiriladi. 2) Mo`rt materiallar, bularga cho`yan, beton, g`isht kabi materiallar kiradi. Bumateriallar juda oz deformatsiya qoldirib emiriladi. Po`lat va cho`yanning siqilish diagrammalarini ko`rib chiqamiz. Ularning cho`zilish diagrammasi tasvirlangan. Yuklanishning boshlang`ich davrida kam uglerodli plastik po`lat siqishda kuchlanish diagrammasi cho`zilishdagi diagrammaga o`xshash bo`lib, gorizontal qiya to`g`ri chiziqdan iborat. So`ngra diagramma egrilanib, gorizontal juda kichik burchak ostida oquvchanlik uchaskaiga o`tadi. Siqilishda oquvchanlik maydonchasi cho`zilishdagi kabi aniqlanmaydi. Siqilishda proportsionallik, elastiklik va oquvchanlik chegaralari taxminan cho`zilishdagiga nisbatan o`xshash. Cho`zilish va siqilishda diagrammaning to`g`ri chiziqli uchastkalarning og`ish burchaklari bir xil, demak elastiklik modellari ham bir xil

BA'ZI MATERIALLARNING CHO`ZILISHI VA SIQILISHDAGI MUSTAHKAMLIK CHEGARALARI JADVALI. Materialning nomi Musta hkam lik chegaralari Cho`zil ishda Siqilis hda Cho`zi lishda Siqilis hda СТ .3 Xromli po`lat 20x Duraiyuminiy Д 16 Titan qotishma ВТ Kul rang cho`yan Qarag`ay tolalari bo`ylab Granit Qum tosh G`isht Beton Bakalet Tekistolet ПТК Yog`och qatlami plastiklik СВАМ 1:1 38-47 80 45-50 80-90 12-38 8 0,3 0,2 0,07- 0,3 0,025- 0,175 2-3 10 21 - - - - 150- 150 4 12-26 4-15 0,7-3 0,5-3,5 8-10 25 36 380- 476 800 450- 500 800- 900 120- 380 80 3,0 2 0,7-3 0,25- 1,75 20-30 100 210 - - - - 500 - 1500 40 120- 260 40 – 150 0,7- 30 5-35 80-100 250 360

Похожие

Cho`zilish va siqilish

Cho`zilish va siqilishda statik noaniq masalalar

Cho`zilish va siqilishda elastiklik modullari turlicha bo`lgan balkalarning egilishi

Siljish, sof siljish, undagi guk qonuni

Tekis va hajmiy kuchlanishlar va ularda guk qonuni