Tekis va hajmiy kuchlanishlar va ularda guk qonuni - Материаловедение - Рефераты

Tekis va hajmiy kuchlanishlar va ularda guk qonuni

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

963 KB

Tekis va hajmiy kuchlanishlar va ularda guk qonuni Reja: 1.Tekis kuchlanishlar holatida qiya yuzachalardagi kuchlanishlar. 2.Hajmiy kuchlanishlar. 3.Tekis va hajmiy kuchlanishlarda Guk qonuni. 4.Hajmiy kuchlanish holatida potentsial energiya.

Tayanch so`z va iboralar : kuchlanish, tekis kuchlanish, hajmiy kuchlanish, kuchlanish holatida potensial energiya, urinma kuchlanish, deformatsiya natijasida hajmning o`zgarishi. 1. Bunda parallelepipedning yuklanmagan ё g`iga perpendikulyar bo`lgan qiya yuzachalardagi kuchlanishlarni tekshiramiz. 8.1–rasmda elementar parallelepipedni ZY tekisligiga perpendikulyar bo`lgan qiya tekislik bilan qirqib,elementar uchburchak prizma ajratib olingan.а  -normal kuchlanish  -urinma kuchlanish Qabul qilingan Z,Y o`qlar uchun buralish soat strelkasi xarakatiga qarshi yo`nalishda hosil qilinsa, y> 0 8,1-rasm,a dan  cos 1 dF dY dF z    sin 1 dF dZ dF Y   tengliklar hosil bo`ladi Qiya yuzachadagi а  va  kuchlanishlarni uchburchak prizma muvozanatidan topamiz.        2 sin sin cos 2 2 zy y z          2 cos 2 sin 2 zy y z    Hajmiy kuchlanish holati. D astlab hajmiy kuchlanish holatida bo`lgan detalning biror A nuqtasidan o`tgan ixtiyoriy yuzadagi kuchlanishlarni aniqlaymiz, bunda uchta o`zaro tik yuzalarga ta'sir qilgan oltita zo`riqish kuchi faktorlari    у х ху у х       ma'lum bo`lsin. Kuchlangan detalning A nuqtasi

tevaragida elementar piramida ajratamiz. (8.1-rasm) . Bu piramidaning uch tomoni ixtiyoriy X,Y,Z koordinatalar sistemasining tekisliklarini tashkil qiladi. To`rtinchi tomoni ixtiyoriy yo`nalgan tekislik bilan kesilgan va normali Y bo`lgan ab yuzadan iborat. Bu normalning X,Y,Z o`qlar bilan tuzgan burchaklarini    , , bilan ifodalaymiz. Endi m l     cos, cos va n cos ifodalarni qabul qilib, ularni yo`naltiruvchi kosinuslar deb aytamiz. 1.1 – rasm Piramidaning muvozanat shartini yozamiz: 0      dFn dFm dFl dF P X xy xy x x    ;       0 dFl dFn dFm dF P Y xy zy y x    ;       0 dFm dFl dFn dF P Z yz xz z z    . bundan: n m l P zx yx x x       ; l n m P xy zy y y       ; m l n P yz xz z z       . To`liq kuchlanish P x ,P y va P z tuzuvchi kuchlanishlar asosida yasalgan paralleyepipedning diagonaliga teng bo`ladi: 2 2 2 z y x P P P P    Bu tuzuvchi kuchlanishlarni  normaliga proyektsiyalab, abs yuzaga qiluvchi normal kuchlanishni aniqlaymiz: ;n P m P l P z y x     Urinma kuchlanish ushbu ifodadan aniqlanadi: 2 2 n n n P     1.2 –rasm.

Hajmiy kuchlanishni Mor doirasiga asosan aniqlasak, (8.2-rasm b) dan ko`rinadiki hajmiy kuchlanish holatidagi maksimal normal kuchlanishlar eng katta va eng kichik bosh kuchlanishlarga teng bo`ladi, ya'ni1 max    ; 3 min    . shunday qilib,xajmiy kuchlanish xolatidagi eng katta doiraning radiussiga yoki maksimal va minimal bosh kuchlanishlarning yarim ayirmasiga teng bo`ladi: 2 3 1 max      bu maksimal urinma kuchlanish 2  kuchlanishga parallel va X,Z o`qlar bilan 45 o burchak tuzgan yuzada ta'sir qiladi. Bu kuchlanish m=0 bo`lgan.ya'ni Mor doirasining VA koordinatasi bilan aniqlanadi. (8.2-rasm.b) Hajmiy kuchlanish holatida bo`lgan detaldan elementar parallelepiped ajratib uning deformatsiyasini tekshiramiz. (8.3-rasm). bu elementar parallelepipedning 1.11.111 o`qlariga parallel yo`nalgan bosh kuchlanishlarning 3 2 1 , ,    deformatsiyalarini E 1 ,E 2 ,E 3 xarflari bilan belgilaymiz.Endi 1 bosh o`qqa parallel bo`lgan E 1 deformatsiyani har qaysi bosh kuchlanishlardan mustaqil ravishda topib, so`ngra kuchlar ta'sirini bir-biriga halal bermaslik printsipiga asoslanib qo`shamiz.Birinchi bosh kuchlanishga parallel qirrani shu kuchlanishdan hosil bo`lgan nisbiy deformatsiyasi Guk qonuniga asoslanib 1  ga teng.shu qirraning o`zi 3 2,  bosh kuchlanishlarga nisbatan tik joylashgani uchun bu kuchlanishlardan hosil bo`lgan ko`ndalang deformatsiya

tegishlicha Е 3 va Е 2 ga teng bo`ladi. Shunday qilib. (1) qirraning umumiy deformatsiyasi: Е Е Е 3 2 1 1        ; Xuddi shu usulda (2) va (3) qirralar uchun ham umumiy deformatsiya formulasini hisoblab chiqaramiz.Natijada quyidagi munosabatlar hosil bo`ladi.    3 2 1 1       Е Е ;    3 1 2 1       Е Е ;    2 1 3 1       Е Е . Bu ifoda hajmiy kuchlanish holatidagi Guk qonuni deb ham yuritiladi. Tekis kuchlanish holati uchun deformatsiya formulalarini chiqarish mumkin, bu kuchlanish holati uchun Q 3 =0 bo`ladi:  3 1 1 1      Е ;   122 1      Е ;   313 1     Е . Deformatsiya natijasida hajmning o`zgarishi: Deformatsiya natijasida hajmning o`zgarishini topamiz va uni Q bilan belgilaymiz; ; 1 V V V V V Q     Bunda V elementning deformatsiyagacha bo`lgan hajmi, ya'ni V=dx.dy,dz V 1 - elementning deformatsiyadan keyingi hajmi: V= (1+E 1 ) dx (1+E 2 )dy (1+E 3 )dz=V(1+E 1 +E 2 +E 3 ) ; Bundan yuqori darajadagi cheksiz miqdorlarini qoldirib ketdik, demak ;3 2 1 1         V V V Q Hajmning algebraik ixchamlasa, hajmning nisbiy o`zgarishi uchun quyidagi ifoda kelib chiqadi:   321 2 1          E Q Agar ) 2 1(3   E ni K bilan belgilasak: ; 3 3 2 1 K Q      

Bunda ) 2 1(3    E K bo`lib, hajmiy deformatsiyaning moduli deyiladi. 3 3 2 1 `       rto ; Demak, deformatsiya faqat bosh kuchlanishga bog`liq bo`lmay balki o`rtacha kuchlanishga ham bog`liq bo`lar ekan. Hajmiy kuchlanish holatida potentsial energiya Solishtirma potentsial energiya U ni ya'ni hajmiy kuchlanish holatida elastik deformatsiyalar tufayli materialning hajm birligida to`plangan energiyani topamiz. Buning uchun 3 2 1 ; ;    bosh kuchlanishlar ta'sirida bo`lgan tomoni 1 ga teng bo`lgan kubni tekshiramiz. Oddiy cho`zilish uchun ; 2 1 E U   formulasini chiqargan edik. Bu formulani bir yo`la uchta kuchlanish ta'sir qiladigan hol uchun umumlashtirib yozamiz: ; 2 1 2 1 2 1 3 3 2 2 1 1 E E E U       Bu formulaga Guk qonuni asosida bosh kuchlanishlar orqali ifodalangan nisbiy bosh deformatsiyalarni qo`yamiz. Natijada bosh kuchlanishlar orqali U ifodasini quyidagicha yozamiz:     3231212 32 22 1 2 2 1           EU Adabiyotlar: 1. M.T O'rozboyev «Materiallar qarshiligi kursi» Toshkent, «O'qituvchi» 1979 yil. 2. K.M Mansurov «Materiallar qarshiligi kursi» Toshkent, «O'qituvchi» 1983 yil. 3. A.V Darkov, G.S Shpirov «Soprotivleniye materialov» Moskva «Vo'sshaya shkola» 1993 g. 4. N.M Belyayev va boshqalar, «Materiallar qarshiligidan masalalar to'plami» Toshkent, «O'qituvchi» 1993 yil.

5. N.M Belyayev i dr. «Sbornik zadach po soprotivlenin materialov» M, «Nauka» 1992 g.

Похожие

Siljish, sof siljish, undagi guk qonuni

Kuchlanish holati. Urinma kuchlanishlar. Bosh kuchlanishlar

Buralish. Burovchi momentlarni hisoblash

Sof egilish. Normal va o'rnima kuchlanish. Eilishda potensial energiya

Cho`zilish va siqilishda statik noaniq masalalar