Cho`zilish va siqilish - Материаловедение - Рефераты

Cho`zilish va siqilish

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

979 KB

Cho`zilish va siqilish Reja: 1. Bo`ylama kuchlar va ularning epyuralari. 2. Guk qonuni. 3. Tashqi yuklanmalarni qo`yish usuli, sterjenlar shakllarining kuchlanish va deformatsiyalarga ta'siri. 4. Murakkab hollarda ichki kuchlar eyuralari. 5. Oddiy cho`zilish va siqilishda deformasiya. 6. Cho`zilish diagrammasi.

Tayanch iboralar: cho`zilish, siqilish, absalyut cho`zilish, nisbiy cho`zilish, puasson koefisiyenti, cho`zilish va siqilish diagrammasi, Guk qonuni, elastiklik chegarasi, proporsionallik chegarasi, mustahkamlik chegarasi. Buylama kuchlar va ularning epyuralari Cho`zilish va siqilish xossalari mashinasozlik hamda qurilish konstruktsiyalari elementlarida tez-tez uchrab turadi. Sterjenlarning mahkamlanish turiga va yuklanmalarning ta'sir xarakteriga qarab turli xil cho`zilish yoki siqilishlar paydo bo`ladi. Agar sterjen ko`ndalang kesim yuzasidagi ichki kuchlar nolga bo`ylama kuch N dan iborat bitta ichki kuchga keltirilsa hamda boshqa barcha ichki kuchlar nolga teng bo`lsa, sof cho`zilish yoki siqilish ro`y beradi. Sterjenning chekka uchlariga yoki oraliq kesimlariga quyilgan cho`zilish yoki siqilishni paydo qiluvchi tashqi kuchlar sterjen o`qi bo`ylab yo`nalgan bo`lishi yoki bu o`q bo`ylab teng ta'sir etuvchiga keltirilishi lozim. N bo`ylama kuchni topish uchun, kesish usulidan foydalaniladi. Bunda, sterjen uning o`qiga perpendikulyar bo`lgan tekislik bilan qirqilib, ikki qismga ajratiladi, deb faraz qilamiz. Bir qismning ikkinchisiga ta'siri bo`ylama kuch N bilan almashtiriladi. N kuchi cho`ziluvchi xarakterga ega bo`lsa, shartli ravishda I+I musbat ishorali siqiluvchi xarakterga ega bo`lsa, (kesimga qarab yo`nalgan bo`lsa) I-I manfiy ishora olanadi. rasm

N kuchining yo`nalishi noma'lum bo`lsa, uni musbat ishorali qilib olish maqsadga muvofiqdir. Muvozanat tenglamalarini yechganda N kuchi “+” chiqsa, sterjen ushbu kesimda cho`ziladi, agar “-” ishorali chiqsa, siqiladi. Masalan, 1-rasm (a) da tasvirlangan sterjenning m-n kesimlaridagi bo`ylama kuchini topish uchun qirqish tekisligining chap tomonidagi bo`lagining muvozanatini(1-rasm b) tekshiramiz. Buning uchun ∑ Z=0 tenglamasini tuzamiz: N-P= O N =P «+» ishorasi sterjen cho`zilishiga ishlayotganini bildiradi. Murakkab hollarda ichki kuch eyurasini ko`rish maqsadga muvofiqdir. Har bir ordinatasi ushbu kesimdagi bo`ylama kuch qiymatiga teng bo`lgan grafik bo`ylama kuch N epyurasi deb ataladi. Epyura odatda sterjen o`qiga parallel bo`lgan bazis chiziq atrofida quriladi. rasm Agar sterjenning dastlabki uzunligi l va cho`zilgandan keyingi uzunligi l 1 ga teng bo`lsa,  l absalyut cho`zilishi deyiladi.  l = l 1 -l  l absalyut cho`zilishning sterjenning dastlabki uzunligiga bo`lgan nisbatiga nisbiy bo`ylama deformatsiya deyiladi.          1 Nisbiy bo`ylama deformatsiya o`lchamsiz miqdordir. Har xil materiallar bilan o`tkazilgan tajribalar shuni ko`rsatadiki, materiallarning elastiklik deformatsiyasi chegarasida absalyut bo`ylama deformatsiya sterjenga ta'sir etayotgan kuchga to`g`ri proportsional, uning kesim yuzasiga teskari proportsional bo`ladi;       E- proportsionallik koeffitsenti (Yung moduli) EF – ko`paytma kesim yuzasining birligi deyiladi.

Agar formulaning chap va o`ng tomonlari  ga bo`lsak va    ekanligini e'tiborga olsak quyidagi natijani olamiz;    (Guk qonuni) Demak, normal kuchlanishi bo`yicha deformatsiyaga to`g`ri proportsional ekan. Unda E kattalik elastiklik modulini ifodalaydi. Absalyut va nisbiy bo`ylama deformatsiya formulalarini ingliz olimi R.Guk (1635-1703) da isbotlagan. Shu sababli, oddiy cho`zilishda nisbiy bo`ylama deformatsiya quyidagiga teng bo`ladi.       1  Ko`ndalang deformatsiyalar ham shunga o`xshash topiladi. (3-rasm) a o`lchami yo`nalishida rasm   1 o`lcham yo`nalishida   1 bu yerda «-» ishorasi cho`zilishda ko`ndalang o`lchamlarning qisqarishi uchun quyilgan. Oddiy cho`zilish yoki siqilishda ko`ndalang deformatsiya absolyut qiymatning bo`ylama deformatsiya absolyut qiymatiga nisbati Puasson koeffisenti deyiladi. ] [ ] [ E E   Cho`zuvchi kuch P bilan namunaning cho`zilishi  l orasidagi grafik bog`lanish cho`zilish diagrammasi deyiladi. Cho`zilish diagrammasi o`zi yozar mashinka bilan (IM-4R tipidagi mashinka) avtomatik ravishda yoki namuna cho`zilishni o`lchash yo`li bilan va cho`zuvchi kuchlarga mos keluvchi nuqtalar bo`yicha chiziladi. Material xossalarini o`rganish uchun normal kuchlanishli  va deformatsiya  o`rtasidagi bog`lanishni bildiruvchi diagrammadan foydalanish qulay. Proportsionallik chegarasi  ps deb Guk qonuni to`g`ri keladigan eng katta kuchlanishiga aytiladi. (St.3 po`lat uchun  ps =2100 kgk/sm 2 =210 MN/m 2 )

Elastiklik chegarasi  el deb, (Guk qonuni to`g`ri keladigan) material yuksizlantiriladigan qoldiq deformatsiya hosil qilmasdan, material ichidagi beriladigan maksimal kuchlanishga aytiladi. Oquvchanlik chegarasi  oq deb, (material) nagruzka ortmagani holda deformatsiya orta boradigan kuchlanishi xolatiga aytiladi. Namuna chidash bera oladigan eng katta nagruzkaning uning dastlabki kesim yuzasiga bo`lgan nisbati mustaxkamlik chegarasi  m deb ataladi.

Похожие

Cho`zilish va siqilishdagi potentsial energiya

Cho`zilish va siqilishda statik noaniq masalalar

Cho`zilish va siqilishda elastiklik modullari turlicha bo`lgan balkalarning egilishi

Kuchlanish holati. Urinma kuchlanishlar. Bosh kuchlanishlar

Temir va uning qotishmalari