Чарм буюмларини ишлаб чиқариш технологик жараёнларини автоматлаш тирилган лойиҳалаш - Материаловедение - Рефераты

Чарм буюмларини ишлаб чиқариш технологик жараёнларини автоматлаш тирилган лойиҳалаш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

79 KB

Чарм буюмларини ишлаб чи қ ариш технологик жараёнларини автоматлаш тирилган лойи ҳ алаш. Технологик жараённи математик модели. Лойи ҳ алаш алгоритми Режа : 1. Автоматлаштирилган тизимни яратилиши. 2. Бошқаришни умумий схемаси. 3. Ишлаб чиқаришни математик модели. 4. Предикатлар рўйхатини тузиш. 5. Технологик жараённи формаланган ёзуви. 6. Оптимал жараённи танлаш алгоритми. 7. Технологик ечимни қ абул қ илиш схемасини тузиш. Жараённи ифодаси. Чегараларни аниқлаш.

Таянч сўз ва иборалар. Автоматлаштирилган тизим, бошқаришни умумий схемаси, бошқариладиган объект, бошқарувчи қурилма, технологик ечим, конструктор, технологик ечимни қабул қилиш хусусияти, предикатлар, чегаралашлар, сатқ. Чарм буюмлар ишлаб чиқариш технологик жараёнларини автоматлаштирилган лойиқалаш. Технологик жараённи математик модели. Лойиқалаш алгоритми. Автоматлаштирилган тизимни яратиш Лойиқалаш усуллари бўйича тўплаган маълумотлар лойиқалашнинг янги босқичи бўлиш лойиқалашни автоматик тизимини яратишга олиб қолади. Бундай масалани қўйилишига ва ечимини топишга кейинги йилларда пойабзални моделларини сонини тез кўпайиб кетиши қам шароит яратди. 1966 йилда содиқ иттифоқда 10,5 мингта бўлган бўлса, 1975 йилда 20 минг, 1980 йилда 18 минг атрофида, 1986 йилда эса 20 мингга етади. Кейинги пайтларда янги моделларни сонини бунданда кўпайиб кетиши кутиляпти. Умумлашган графикка кўра янги моделдаги пойабзални ишлаб чиқаришда технологияни тузиш ва меқнат сарфини қисоблашга 16-19 гача одам кун кетади. Бу битта модел учун, бир неча минг янги модел миқёсида оладиган бўлсак, кўплаб муқандисларни йил давомида банд қилиб қўяди. Бу ишларни бажариш учун корхонада мухандисларни сонини кўпайтириш билан муаммони қал қилиб бўлмайди. Бунинг ўрнига мухандисни меқнатини сифат жихатдан ўзгартириш керак. Мухандисни қайтарилиб турадиган, чарчатадиган қисоблашлардан қутилтириб, бу ишларни ЭХМ гатопшириш автоматлаштириш элементларини киритиш керак.

Пойабзал технологиясида тушунтириш бўлимларига формалаштирилган қоидалар тўпламини қўшиш керак. Бу ишни мухандисни фаолиятини математик ифодалашни тузишдан бошлаш керак. Буларни эса ЭХМ тушинадиган тилда, яъни алгоритм ва ЭХМ ни ишлаш дастурини тайёрлаш керак. ЭХМ қўллаш деганда инсонни лойиқалаш жараёнидан бутунлай четлаб қўйиш мумкинлиги тушунилмайдиган. У ЭХМ ни ишини назорат қилиб туради. Ишни сўнгги босқичида мухандис ЭХМ да ишлаб чиқилган технологик лойиқани қўллаш тўқрисида қарор қабул қилади. Автоматлаштирилган лойиқалашни боши эвристик ишларни формалаштиришдир. Маълумки, технологик жараённи функцияси бошланқич материални тайёр буюмга айлантириши шунинг учун технологик жараённи лойиқалашни техник бошқариш тизимида бошқариш таъсирини шакллантириши деб қараш мумкин. Бунда кибернетик ёндошишни қўллаш мумкинки унинг ёрдамида бошқариш қонуниятларини анализ қилинади. Бош қ аришни умумий схемаси Лойиқалашга кибернетик ёндошиш бошқаришни қайта (тескари, охиридан бошига қараб) алоқали масалаларни умумий схемасини қўллашга имкон яратади. (схема). Схемада пунктр чизиқ билан оптимал технологик жараён Ропт (чиқиш маълумотлари) ишлаб чиқарувчи бошқарувчи қурилма чегаралаб қўйилган. Бу маълумот пойабзал тўғрисидаги кириш маълумоти ва уни тайёрлаш учун техник шартлар СпқС.....,Сп асосида тузилади. Бошқариш назариясига кўра ҳар бир тизимда атроф муқитни бошқарувчи қурилмага ёки бошқариладиган объект Сво га тўсатдан таъсири СВв мавжуд. Мисол учун

бошқариладиган объектга мухитни намлиги узайганда, қолипни пластмассалари эскирганда, тортиш операцияларида уларни синиши ва хоказолар пойабзални тановоридан физик-механик хусусиятларини ўзгариши содир бўлиши мумкин. СВб таъсирини натижасига мисол технологик ечимларни мумкин бўлган зонасида аввалдан режалаштирилмаган пойабзални таг қисмини бирлаштириш янги усулини (қўйма) ишлаб чиқариш бўлиши мумкин. Технологик ечимларни мумкин бўлган зонаси Рв га илмий текшириш институтида ва корхонани архивида бўлган барча ишланган технологик ечим вариантлари киради. Рухсат этилган технологик елимлар зонаси Рр га мўлжалланган конструкторлик хусусиятлар 3 га эга бўлган пойабзал тайёрлашга замин яратадиган технологик ечимлар тўплами киради. Мисол учун агар конструктор елимлама усулда пойабзал тайёрлашни мўлжалланган бўлса мумкин бўлган ечимлар зонасига тортиш участкасида тановорни мих, елим шнур ва бошқалар ёрдамида тортиш кириши мумкин. Тортишни мана шу барча усуллари зонасида бўлади, лекин бу гурухга қирқоқни ташқарига букиб тортадиган рант ва доппел усуллари кира олмайди. Бошқариш қурилмасига кириш маълумоти 3 ни киритилган, мумкин бўлган технологик ечимлар зонасидан рухсат этилган технологик ечимлар зонаси шаклланади. Агар конструктор юқорида келтирилган мисолда ечимли тортишни режалаштирилган бўлса, у холда рухсат этилган технологик ечимлар зонасига мих ва шнур билан тортиш усуллари кирмайди. Кейинги босқичда 3к Сп маълумоти асосидан битта оптимал вариант танланади. Масалан уч операцияли ЗНК, ЗПК, ЗГК жихозларини қўлланадиган вариант. Тескари (охиридан бошига) алоқа тизимда бошқарилувчи қурилмасига оптимал ечимни қўллаш тажрибаси хақида маълумотни узатиш йўли билан амалга оширилади.

Бунга мисол фабрикаларда кенг қўлланиладиган синаш учун тайёрланган пойабзал янги натижаси (агар зарурат бўлса унга ўзгартиришлар) киритилади. Юқоридаги бошқариш схемасидан келиб чиқадики, технологик ечим қабул қилиш жараёнини формаллашган ёзуви (модель) қуйидагича бўлади. Лойиқалашнинг барча масаласини бундай таърифлаш мумкин: фазодаги мумкин бўлган ечимлардан қўллашни оптимал нуқтасини ажратилсин. Кириш маълумоти асосида фазони нуқталарини Ропт нуқталарига ўтиши қоидалари лойиқалашни алгоритми бўлиб хизмат қилади. Моделлар тизими технологик жараённи лойиқалаш жиқоз танлаш материалга ЭХМ қисоблаш ва бошқалар учун тузилади, шунинг учун биринчи навбатда технологик жараённи математик моделини тузиб олиш керак. Таклиф этилаётган лойиқалашни умумий услуби биринчи навбатда муаммони тизимли анализ қилишни кўзда тутади. Дастурланган усулни тузиш мураккаб бўлгани (қўллаш эса содда) учун лойиқалаш жараёнини қатор сатқларда бўлиш ва қар қайси сатқда таркибий қисмларни уларни ечишни кейинчалик оптималлаш билан ажратиш зарур. Шунингдек буюм конструкциясини предикатларини буюмни ишлаб чиқаришга сезиларли таъсир кўрсатувчи хусусиятлари ажратиш ишлаб чиқариш жараёнин математик моделини, лойиқалашни дастур ва алгоритмини тузиш тавсия қилинади. Ушбу муаммоли тизимни ечими асосига пойабзални конструкцияси хақидаги тасаввурларни ва уни ишлаб чиқаришни технологик жараёнини ягона бир бутун деб қисобловчи кўплаб элементлардан ташкил топувчи тизимлар хақидаги тушунчаларни қабул қилиш мумкин. Бу холда технологик жараённи умумий функцияси деб бошланқич материални ёки ярим фабрикатни пойабзалга айланишини қисоблаш мумкин.

Зо қ П ёки қисқартирилган холатда ЗоП х Зк бу ерда: Зо-пойабзал йиқиладиган ярим фабрикатлар, деталлар, узеллар. Зк-йиқилган узел ёки пойабзални аниқловчи охирги холат. П-айлантириш (ўтказиш) белгиси. (1) функцияда ЗоП одатда мураккаб қисобланади ва у қатор функцияларга ажрайди. бу ерда: функция деталларни бир оралиқ иккинчисига ўтказувчи функциялардан иборат. ёки қисқартирилган ифодаси: Шундай Ф(ЗП) ёзувида кўрсатилишича бошланқич холатидан Зо детал fi операцияси ёрдамида З холатига ўтказилади, ундан эса f операцияси ёрдамида / холатига ўтказилади ва бу технологик жараённи барча сатхларини Ф1 ,Ф2...Фn ёзувлари тузиб чиқилади. Бу бутун тизимни таркиби функциясини тасвирланиши ва ишлаб чиқаришни технологик жараёнини математик моделини қисми қисобланади. Математик моделга шунингдек пойабзални детални ёки узелини қар бир сатхда ишлов берилгандан кейинги холатини тавсифловчи бази парметрларни қам киритилади. Мисол учун уни таннархи ишлов бериш давомийлиги жихоз тури ишчининг разряди қўлланиладиган материаллар ва х.к. Технологик жараённи алоқида сатхларини эмас, балки тўлалигича тизимни қаралаётганлиги сабабли математик моделга барча сатхларни ўзаро боқлиқлигини ва тавсифини қам киритилади. Уларни геометрик усулларини объектларини текширишга қўллашни ўрганувчи графалар назарияси ёрдамида тасвирланади. Графа (грекчадан чизаман, расм соламан) - бе геометрик схема бўлиб унда кўплаб берилган баландликлар бизнинг мисолимизда (бизнинг

мисолимизда) технологик жараёнлар кетма-кет, узлуксиз чизиқлар ёйилар билан (конвейерлар, олиб узатгичлар) туташган. Бунинг учун графа дарахт схемада хақиқатан қам оддий дарахтга ўхшайди. Бунда технологик жараённи графаси тузилади, унинг кўплаб баландликлари ва операцияларига изоморф кўплаб ёйлари Д- эса жараённи қисмлари ва кейинчалик тартибга (тугаган қисми). Бу холда пойабзал ишлаб чиқариш технологик жараёнини тўла математик модели қуйидагича кўринишга эга бўлади: Бу ерда nқ1,2,3,…..,е Ишлаб чиқаришни математик модели. Математик моделни 1 чи қаторида ишлаб чиқариш жараёнини материалга ишлов беришда бошланувчи ва дастлабки хусусиятлар 30 га эга бўлган 1 чи қисмини таркиби функцияси ва технологик тавсифи ёзилган. Кейинги қаторлар Ф1 дан Фn гача ишлаб чиқариш жараёнини қар бир бўлакларидаги операциялар тавсифи мисол учун тановорни тикиш, тортиш ва бошқалар. Фо дан Фn гача бўлиши сатхларини сонини технологик жараёнини схемаси ёрдамида аниқланади ва пойабзални модельер белгиланган хусусиятлари З11... Зn ни сонига боқлиқ бўлади, мисол учун З1-безак чок, 32-пистон ва бошқалар. Предикатлар рўйхатини тузиш Технологик жараённи математик -модели элемент сифатида бошқариш қурилмасига Р ва Ролтни аниқловчи (ра) блокларга киради.

Технологик ечими мана шу схемасига кўра РО ни топиш учунчидан пойабзални хусусиятлари Зк хақидаги маълумотни 2 чидан технологик маълумотни СnқU(fn;УijFn) унинг таркибига лойиқалаш шартлари хақида маълумот У бўлади, технологик операцияларни тўпламлари ва уларни Гn ни орқасидан келиш қоидалари ёзувни эса бўлишдан керак. Буюмни хусусиятини З хақидаги маълумотларни йўлакай маълумот 2 чи тур маълумотларни (формула) ўрнатувчи таълимот десак машинада лойиқалашни вазифаси йўлакай маълумотни ўрнатилувчи маълумот ёрдамида Ролтга айлантиришдан иборат. Шунга ўхшаш барча холатларда йўлакай ва ўрнатилувчи маълумот ёрдамида ЭХМ дан қатъий қоида бўйича ёзилган қолатда рақамлар ёки жадваллар кўринишида киритилади. Бунинг учун пойабзални хусусиятлари қақидаги маълумотларни (предикатларни) уларнинг тўла рўқати кўринишида ёзилади. (схема). Технологик ечимни қабул қилиш схемасини тузиш. Янги наъмунадаги пойабзални ишлаб чиқариш учун корхонани бунга тайёрлаб олиш керак, технологик жараённи схемасини танлаш, маршрут тузиш операцион технологияни танлаб олиш лозим. Йирик корхоналарни иш тажрибасига таянган холда пойабзал ишлаб чиқариш тизимини функционал ва таркибий моделларини маълумотларини хисобга олиб, пойабзал ишлаб чиқариш операцияларини танлаш, жихозларга ва ишчиларга эхтиёжни хисоблаш бўйича технологик ечим қабул қилиш жараёнин схемаси тузилди. (схемага қаранг). Технологик ечимни қабул қилиш жараёнин ифодаси. Тузилган схемадан кўриниб турибдики, пойабзал ишлаб чиқаришда лойиқалаш жараёни ечимларни қар бир босқичда ечимларни кетма-кет деталлаштириладиган кўп сатхли характерга эга.

Лойиқани мақсади Дастлабки маълумотларни тайёрлаб ва лойиқалаш мақсадини аниқ ифодалаб 1-блок масалани тўлалигича ёки қисман тайёр ечимини топишга харакат қилади. Бунда дастлабки маълумотни танланади, тизимга солинади ва анализ қилинади: корхона режаси, давлатстандартлари, илгари ва бошқалар. Умумлашган технологияда ёки архивда технологик хужжатлар бўлса, уларни тайёр холда у ердан олинади. Агар иложи бўлмаса (2-блок), у холда пойабзал ишлаб чиқаришни тизимини моделини ва технологик масалани ечиш усулини тайёрланади (3-блок). Кўпинча модель масалани мақсади ва уни ечишга қўйилган турли чегаралашлар орқали ифодаланган математик символлардан иборат бўлади. Одатда, масалани ечишда бир пайтни ўзида бир нечта мақсадларга эришиш керак бўлади. Масалан, пойабзал ишлаб чиқаришда қуйидаги мақсадларга эришишга харакат -илинади. Талаб қилинаётган ассортиментда, сифатли пойабзал чиқариш мавжуд жихозлар нархи хисобига таннарх белгиланган минимал миқдорига эришиш, мехнатни механизациялаш ва х.к. Таннархни минималлаш талабларини қуйидагича ифодалаш мумкин: бу ерда -та намунадаги бир жуфт пойабзални ишлаб чиқариш таннархи; Х- ишлаб чиқарилган пойабзаллар сони; min-минималга интилиш. Чегараларни аниқлаш Технологик ечимни қабул қилиш жараёнида корхонадаги мавжуд турли чегаралашларни қам қисобга олиш керак. Масалан, жихозларни талаб даражасидаги нархини мавжудлиги, цехларни қувватлари ва бошқалар. Мақсад функциясини илгари қисобга олинмаган асосий бўлмаган мақсадларини энди математик символлар билан чегаралашлар сифатида ёзилади. Мақсад функцияси ва чегаралашлар тизимини биргаликдаги ифодаси ўрганилаётган ходисани модели қисобланади. Математик модел

хақида кейинги бўлимларда алохида тўхталиб ўтамиз. Лойиқалашни тўртинчи, бешинчи ва олтинчи босқичларини пойабзал саноатига хос бўлган ечимларни қабул қилиш кетма-кетлигида ва боқлиқлигида кўриш мақсадга мувофиқ. Юқоридаги схемада бу ишларни бажарилишини умумий тартиби берилган. (4,5,6-блоклар). Масалаларни ечиш схемаси қар бир блокда бир хил: аввал ечимларни иложи борича кўпроқ сони тузиб олинади (4,4,4-блоклари), сўнгра ахамияти камроқ вариантларни (5,5,5-блоклари) тушириб қолдириш критерийларини танланади (6,6,6-блоклар). Ечимни қабул қилиш жараёни кўп сатхли бўлганлиги сабабли, 4,5,6-блокларни қар бирида қўшимча 3 та сатх ажратилган. Технологик хужжатларни тайёрлашни технологик жараёнини схемасини тузишдан, яъни деталларни йиқишни кетма-кетлигини аниқлашдан бошланади. Тўртинчи босқичнинг биринчи сатхида (4-блоки) технологик жараёни схемасини бир нечта варианти тайёрланади. Бешинчи босқичда (5- блок) схема вариантларини тушириб қолдириш критерийси танланади. Биринчи сатхда критерийлар эвристик (ижодий авторни изохи) унча аниқ эмас, кўпинча оқзаки маълумотга таянган. Масалан, схемани тушириб қолдириш критерийси сифатида умумий талаб йиқиш схемасини тузганда узеллар усулидан фойдаланиш (бунда деталлардан узеллар, узеллардан буюм йиқилади) талаби қўйилади. Олтинчи блокни биринчи сатхида кўплаб схема вариантларидан танланган критерий ёрдамида энг рационали танлаб олинади. Иккинчи сатхда (4,5,6) рационал технологик жараён танланади. Унинг таркибида операциялар рўйхати (маршрут), жихозлар номи қар бир операцияни бажариш учун вақт меъёри, ишини разряди, ишчилар сони, ишлатиладиган материал бўлади. Тўртинчи босқични иккинчи сатхини (4-блоки) мақсади мавжуд пойабзални йиқиш схемалари бўйича технологик жараёнларни кўплаб

вариантлари тузиш. Масалан, агар тортиш жараёнини барча усулларини кўриб чиқиш керак: елимлама, ички шакллаш, шнур ёрдамида, мих ёрдамида ва бошқалар. Бу масалани ечиш учун технологик жараённи схемасидан ташқари деталлар, материаллар, буюмга техник талабалар, жихозларни тавсифлари ва бошқалар хақидаги маълумотлар қам қўшимча талаб қилинади. Бу маълумотлар биринчи блокда. Бешинчи босқични иккинчи сатқида (5-блоки) технологик жараёнларни вариантларини анализ қилиш критерийсини аниқлаш критерийси энди сонли ўлчамга эга бўлиши керак, чунки худди шу босқичларда асос яратилади ва бутун корхонани фаолиятини узлуксизлиги даражаси аниқланади. Масалан, критерий сифатида кўпинча меқнат сарфи ва таннархи минимал бўлиши. Тушириб қолдириш натижасида 6 босқичда оптимал технологик жараён олинади. Автоматлаштириш даражаси юқори бўлса ишчи органлар, асбобларни қамда автоматик механизмларини ёрдамчи харакатларини троекториясини математик ифодалаш операциялари бажарилади. (7 ва 8-блоклар). Бу сатхда бахолар фақат рақамли сув билан ёзилган маълумотлар йўқ. қар қандай сатхда қабул қилинган синаб кўриш керак. Кўпинча бу ишни (9-блок) ишлаб чиқариш шароитида янги пойабзални тажриба партиясини тайёрлашда бажарилади. Шундай қилиб, пойабзал ишлаб чиқаришдаги мавжуд технологик ечимни қабул қилиш жараёнини анализидан маълум бўлдики, жараён итернатив (кетма-кет) ва эвристик (ижодий) характерга эга.

Похожие

Материалларни пойабзални устки деталларига бичиш технологик жараёнларини лойиҳалаш

Пўлат ишлаб чиқариш

Саноатда пўлат ишлаб чиқариш

Пойабзал тановорини йиғиш технологик жараёнини лойихалаш

Қора металлар ишлаб чиқариш асослари