Пойабзал тановорини йиғиш технологик жараёнини лойихалаш - Материаловедение - Рефераты

Пойабзал тановорини йиғиш технологик жараёнини лойихалаш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

97 KB

Пойабзал тановорини йиғиш технологик жараёнини лойихалаш Режа: 1. Тановорни йиғиш технологик жараёнини лойиҳалаш услуби. 2. Технолоки жараённи лойиҳалашни уч босқичи. 3. Тановорни йиғиши схемасини қуриш. 4. Технологик карта тузиш.

Таянч сўз ва иборалар. Тановор, тановорни йиғиш, лойиҳалаш бочқичлари, бошланғич маълумотлар, жараён схемаси, детал чизмалари, назорат партияси, узелларга ажратиш, деталларга ишлов бериш, буклаш, қирғоқни тушириш, бўяш, реквизит, жамлаш, қўйдириш, технологик карта. Тановорни йиғиш технологик жараёнини лойиҳалаш услуби Тановорни йиғиш технологик жараёнини лойиҳалаш услуби. Хозирги пайтда пойабзални деталларига ишлов бериш ва йиғиш операцияларини кетма-кетлиги технологик ва йўриқ карталарини тўпламларини "Маркавий илмий текшириш институти" да тайёрланган умумлаштирилган услубиятларга ва соханинг илғор корхоналарини тажрибаларига асосланиб тузилади. Бу технологик хужжатларни "Москва тўқимачилик ва енгил саноат институти" да ишлаб чиқилган услуб бўйича олиш мумкин. Технолоки жараённи лойиҳалашни уч босқичи Технологик жараённи лойиҳалашни уч босқичи. Технологик жараённи лойиҳалашнинг услубияти асосига машинасозликда қўлланиладиган ишлаб чиқариш жараёнини буюмни чизмаси бўйича тузиш қўйилган. Бунда технологик жараённи лойиҳалашнинг уч босқичи назарда тутилган: 1. Жараённи лойиҳалаш учун барча зарур бошланғич маълумотларни тўплаш ва ўрганиш.

2. Деталларга ишлов бериш ва йиғиш схемаларини кенгайтирилган технологик жараёнларини схемаларини тузиш ва операцияларини тузиш ва операциялар кетма-кетлигини тузиш. 3. Технологик ва йўриқ картасини тузиш. Таклиф этилаётган услубни яримботинкани тановорини йиғиш жараёнининг қуриш мисолида кўриб чиқамиз. Биринчи босқич. Бу босқичда мазкур буюмга қўлланиладиган материалларга ДАСТларни танланади ва ўрганилади. Шунга ўхшаш буюмларга ишлов бериш ва йиғишни мавжуд услублари билан танишиб чиқилади, тановорни ва деталларни чизмалари тайёрланади ва бошқа маълумотлра тўпланади. Фабрикаларда модел чертежи ҳар доим ҳам тайёрланавермайди, шунинг учун уни қисқача тавсифлаймиз Чизмада тановорни асл катталикда базис чизиқларини тартиб билан рақамлари қўйилган деталларини тасвирини кўрсатилади, чизмада барча чоклар, уларни узунлиги, эгрилиги ҳам кўрсатилади ва шартли равишда ишлов бериш жараёнлари белгиланади. Бир пайтни ўзида тановорни технологиявийлигини аниқлаш мақсадида уни тайёрлаш учун кетадиган вақтни дастлабки ҳисобланади. Бу вақтга келиб дастлабки материалдан пойабзални биринчи назорат партияси тайёр бўлиши керак. Бу талабда қарама-қаршилик бордек туюлади; ишлаб чиқариш жараёнини лойиҳалашни эндигина бошланаяптию, пойабзал, биринчи тановорини тикиш керак. Бироқ бу тавсияда қарама-қаршилик йўқ. Тановорни кўплаб ишлаб чиқариш жараёни лойиҳаланаётганда одатда сезиларли миқдор (15-20 минг жуфт) назарда тутилади. Рационал

жараённи тузиш учун жараённи операцияларга тўғри бўлиш, зарур типдаги жихоз танлаш, операцияларини бажариш меъёрларини асослаш ёрдамчи материалларни ип, игна ва бошқа тури ва зарур сони аниқланади. Бир жуфт тановорни тайёрлаш учун юқори малакали ишчини тажрибаси етарли. У тайёрланган назорат тановори лойихачи томонидан намунани лойихасига қўйилган деталларни йиғиш имкониятларини дастлабки аниқлаш қаратилган. Бу холатда яккалаб ишлаб чиқаришни тажрибаси кўплаб ишлаб чиқаришни лойиҳалашга ёрдам беради. Иккинчи босқич. Тановорни йиғиш схемаси ва кенгайтирилган технологик жараёнини схемасини тайёрланади. Бунинг учун қуйидаги принциплардан келиб чиқилади: деталларни йиғишни узеллар бўйича йиғиш усулида бажарилади, сўнгра алоҳида деталлардан тановор йиғилади. Биринчи навбатда турли жуфтликларни бир-бирига чалкашиб кетишини олдини олиш учун деталларни энг кўп узелларни йиғиш тавсия қилинади. Деталларни узелларга кейинчалик узелларни, буюмга йиғишни кетма-кетлиги шундай бўлиши керакки олдинги операцияларни бажарилиши кейингиларни осонлаштирсин. Бунда борича ясси платформали машиналарда бажариладиган жараёнларни кўпроқ лойиҳалаш керак. Чунки, колонкали, енгил машиналарни махсулдорлиги кичикроқ. Ипни улаш оперциясидан қутулиш ниятида чокланиши ва охири деталларни қирғоғини яхшиси, тортиш қирғоғига тушгани маъқул.

Тановорни йиғиш схемасини қуриш. Йиғиш схемасини қуришни тановорни ёки уни чизмасини ҳаёлан таркибий қисмларга-узелларига ва деталларга бўлишдан бошланади. Бошқа деталлар билан камроқ туташиш нуқталари бўлган узелни биринчи бўлиб ажрашини тавсия қилинади. Узелларни танлаб олинган йиғиш схемасини тузилади. Бунинг учун ҳаёлан узелларда деталлар ажратилади ва тартиби ёзилади. Бизнинг мисолимизда танланган яримботинкада иккита узел бор. Аввал олдинги узел ажратилади кейин орқа узел. Олдинги узел боковинка, астарлик (газлама ва чарм), тилча, орқалик астарлик ва бетликдан иборат; Ярим ботинка узелларга ажратиш схемаси Узелдан дастлабки ёнлик ажратилади, сўнг астар ажратилади ва у ҳам икки газлама ва чарм астарга ажрайди. Сўнгра оралиқ астар ажратилади, охирида бетлик ўзи қолади. Орқа узелда оралиқ астар орқа ташқи тасма чарм, орқа пистон, ости орқалик астари ва дастаклар бор. Дастлаб чарм астар ажратилади, сўнгра орқа ташқи тасма, пистон оралиқ астари, оралиқ астар дастаклар ва дастакни ўнг ва чапга ажратилади. Шундан сўнг тескари томонга юриб мана шу ажратиш асосида тановор йиғиш тановор йиғиш схемаси тузилади. Тановор деталларига ишлов бериш технологик жараёнини схемасини кўриш

Тановор йиғиш схемасига асосланиб, деталларга ишлов беришга ёйилган технологик жараёнини тузилади. Бунда тайёргарлик операциялари ҳам кўрсатиладики, бу билан ёйилгандан жараён схемасидан фарқ қилади. Тартиб билан операцияларни номлари ёзиб чиқилади. Аввал битта узелга ишлов бериш операцияларни номлари кейин қолганлари ёзилади. Узелдан охирида узилган деталга ишлов бериш опера циясини ёзишдан бошланади. Мисол учун, агар орқа узелни йиғиш технологик жараёнин схемасини бир қисмини тузишга бўлса, операцияларни дастакни тайёрлаш ва йиғишдан бошлаб ёзилади, (дастакни қирғоғини бўяш учун шилиши, безак чокни ўрнин белгилаш ва хоказо). Операцияни номланиш ва таркибини ўхшаш турдаги пойабзал ишлаб чиқариш жараёнларини тасдиқланган рўйхатидан олдин олган маъқулроқ. Агар умумлаштириш операциялар рўйхатини иложи бўлмаса у холда оригинал операция тузилади. Барча зарур операцияларни ёзиб олингач, уларга тартиб рақамлари қўйиб чиқилади. Бунинг учун яна узелларни қараб чиқиб, юқоридаги принципга мос келадиган узелни операцияларидан технологик тузиш бошланади. Сўнгра ёйилган маълумотларни сиқилган ҳолда жадвалга маълумотларни сиқилган холда жадвалга киритилади ва уни пойабзал ишлаб чиқаришни технологик жараёни деб аталади. № Жихоз Ишчилар сони

Операция номи Ишч ини разр яди Иш тури қ-қўлда м- номи зав од 100 жуфтга вақт меъёри хисо б хақи қий за ҳи ра 1. Қирғоқлар ни буклаш 6 М 0128 1/ Р1 0,68 7 Жараёнга ишлаб чиқаришни ечиш ва назорат қилиш бўйича қўшимча операцияларни ҳам киритилади. (масалан, детални конвейерга қўйиш, сифатни назорат қилиш ва х.к.) Охирида технологик ва йўриқ карталари тузилади. Устки деталларга ишлов бериш № Технологик операцияла р номи Иш характ ери Жихоз типи Технологик меъёрлар Қўлланилади ган ёрдамчи жихозлар 1. Деталарни конвейерга қуйиш Қ Столдан конвейер гача 2. Деталларни қалинглиги бўйича текислаш М -470 Устки материаллар учун 0,1-0,2 мм ёки 2 га бўлинади Ташқи ном пичоқ 3. Деталларни қирғоғини тушуриш М АСГ-13- 1-0 Деталл қирғоғини тикиш учун 0,3 мм толшино мер, линейка

қалинлик 3 мм эни букиш учун 0,2-0,3 мм қалинлик, 6 мм эни, қуйдириш ва бўяш учун 0,7-0,8 2мм, эни. Тачноц чок учун 0,4- 0,6 4. Кўринадига н жойларни бўяш Қ СТ-6 Пойабзал сифатли ва чиройли бўлиши учун қирғоқлар бўялади. Сувга чидамли, булар банк Б-1, шет 5. Деталл қирғоқлари ни бўяш М ЗКД-1-0 БУС МК 012286/Р 1 Кўринадиган қирғоқлар чиройли ва мустаҳкам бўлиши учун букилади. Елим Н1 6. Астарликла рга реквизитлар қўйиш М КДВ, 06049/Р3 Реквизиторла р иссиқлик ёрдамида қуйилади Фольга 7. Қуйма патакка реквизитлар М - - -

қўйиш 8. Сифатини текшириш Қ Стол ГОСТ талабларига мос келиши текширилади . Нуқсонли деталлар чиқариб ташланади ГОСТ 9. Деталларни комплектла ш Қ Стол Размерлар бўйича комплектлан ади Боғлаш учун шнурлар Унчалик қалин бўлмаган материаллар учун куйдиришни бир кўрингиши иссиқлайин буклаш қўлланилади. Бунда қирғоқ 180° га букланади. Бунинг учун 333 ПМЗ, ОКВ, ЦНИИКП конструкциясидаги магина ва 01048 (РI/Чехия) машиналари фақат куйидириш учун ишлатилади. Бу машиналарда детални қирғоғи таянчга тиралади ва босқич ва столча ёрдамида ички томонини юқорига қилиб қиздирилган. У симоб акобага узатилади. Скобани бир томони чармни ички томонига тегиб туради. Иссиқлик таъсирида толани узунлиги қисқаради ва юз томон тортишади, детални қирғоғи букланади ва болғача букламни мустахкамлайди. Материални суриш тезлигига яъни иссиқликни таъсир қилиш давомийлигига боғлиқ холда қирғоқни 90-180° га букиш мумкин. Суриш қадами 2 м/мин.

Машиналарни қиёсий тавсифи қуйида келтирилган Ўртача мураккабликдаги деталлар учун махсулдорлик ОКВ ЦНИИКИ 01048/Р1 Жуфт соат М/мин 25-33 1,9-4,3 25-33 1-7 63 5,2 Скобани температураси С 500-1300 400-1200 500-1200 Ўлчамлари, мм Столда 600х900 Столда 600-900 530-570 Оралиқ астарлик ёпиштириш. Оралиқ астарликни ёпиштиришдан мақсад деталларга мустахкамлик бериш, деталларни чўзилишини камайтириш, кийиб юриш даврида пойабзални шакл сақлашлик қобилиятини яхшилаш безаш чоклари бўшаштириш жойларни мустахкамлайди ва тановарни тортиш пайтида шаклни сақлашдан иборат. Шевро, замша, валюрдан қилинган деталлар қалинлигидан қатъий назар оралиқ астарлик билан мустаҳкамлашиш керак. Бошқа турдаги унча қалин бўлмаган чармлардан қилинган деталларни ҳам мустаҳкамлаш керак. Бунда қуйидаги талабларга риоя қилиш керак: оралиқ астарлик устки деталлар ва астарлик билан бирга тортиладиган бўлиши керак; тайёр пойабзалда оралиқ астарликни қирғоғи кўриниб қолмаслиги керак оралиқ астарлик букланмаслиги керак; оралик астарликни қирғоқлари тановорни йиғишда битта чок билан тикилиши керак (бу детални мустаҳкамлигини оширади). Оралиқ астарликни қирғоқлари букланадиган деталларни қирғоқларидан қуйидаги масофада бўлиши керак, мм. перфорацияси бўлса 8-9

перфорация бўлмаса 5-6 қўйдириладиган деталларни қирғоғидан 2-3 тортиш қирғоғидан 5-6 Оралиқ астарликни қирғоқлари деталларни қирғоқларидан параллел бўлиши керак. Оралиқ астарликни ёпиштириш учун эластик плёнка ҳосил қиладиган каучукли ёки синтетик елим ишлатилади. Пойабзални гигиеник хусусиятларини сақлаш ва елимни тежами учун уни оралиқ астарликка 2-3 мм кенгликда оралигини 5-6 мм қилиб суртилади. Елимни НМП ва 012 30/Р2 машиналарда соатига 187 жуфт деталга суртилади. Машинани ўлчамлари 850х480 мм. Елимни узатиши ва деталга суртиш валиклари ёрдамида амалга оширилади. (Суртиш валигига ўйиқлар қилинган). Елим қатламини қалинлигига созлаш мумкин. Ҳозирги пайтда истиқболли усул сифатида оралиқ астарликдаги термопластик елим плёнкасидан фойдаланиб деталларни бирлаштириш қаралмоқда. Бунинг учун ПВ-1-0 ва 01275/Р1 Ково прессларидан фойдаланилади. Бурилувчи столустидаги деталга оралиқ астарлик қўйилади. Машина ишга туширилгач, стол бурилади ва детал қиздирилган матрицани остига келиб тўхтайди ва елимлаш операцияси бажарилади. Биринчи детал ва елимланаётган пайтда ишчи иккинчи деталсиз кейинги уяга қўяди ва жараён такрорланиб давом этади. Устки деталларни текислаш Иссиқлайин парчаланиш, босим остида қўйиш усулларида пойабзал ишлаб чиқарилганда, шунингдек, олдиндан ишлов бериш айёрлаб олинган ва шаклланган тагликларни қўлланган холда пойабзал ишлаб чиқарилганда пойабзални аниқ ва размерини доимий бўлишига талаб кучаяди. Шу сабабли деталларга дастлабки ишлов бериш операцияларини биринчиларидан сифати детални қалинлигини

текислаш тавсия қилинади. Шу мақсадда тасмалик қилувчи 06122/Р3 машинаси қўлланади. Бу машинада қалин чармларни 2-3 қатламга ажратиш деталларни бир хил қалинликка келтириш, учлик деталини астарсиз пойабзалга қўйиш учун бетликни 3 қисмни иккилаш операциялари бажарилади. Кейинги пайтда чиққан янги машиналарда шаклдор аралаш- қалинлигини текислаш ва қирғоқни шилиш мумкин. Машинада 2 та узатувчи вал бўлиб, иккилаш тасмасимон иккилаш ўлиб пичоқ ёрдамида бажарилади. Машинани махсулдорлигини соатига 50 та бичилган жамланма ишчи йўли 400 мм, ўлчамлари 100х900 мм, массаси 1485 кг чармни юзаси ва орқа томонидаги қатламларни текислаш мумкин. Ишлаб берилган детални қалинлигини рухсат этилган четланиши -0,1 мм дан кичик, минимал қалинлик 0,2 мм. Чарм деталларни перфорациялаш. Перфорациялашда одатда 0,8- 1 мм ли тешгичлар қўлланади, 1 мм дан каттаси йирик ҳисобланади. Бу операцияни тикув машинасида бажарилади. Бунда игна ўрнига тешгич қўйилади. Перфорациялаш бобина кўпинча устки детални кескичи билан бирлаштириб юборилади. Детални қирқиш билан бир пайтда перфорациялаш операцияси бажарилади, аммо бу усул қимматга тушади. Шу мақсадда яна Ково бирлашмасини 06099/Р1, Р2 пресси ҳам қўлланади. Бу прессларда ўргич ва тасман узатиш механизмлари бўлиб, шулар ёрдамида перфорацияланади. Биринчи прессда ўлчамлари 200-200 мм бўлган деталларга иккинчисида 230-280 мм бўлган деталларга ишлов бериш мумкин. Биринчи прессни ўлчамлари 110х1210 мм, иккинчиси, 1400х720 мм. Бу операцияни Россияни АВГ-8 прессларида ҳам бажариш мумкин. Детал қирғоқларини буклаш. Бу операцияни мақсади детални қирғоқларини мустаҳкамлаш ва буюмга чиройли ташқи кўриниш бериш. Чарм ва газламани букланган қирғоқларини кенглиги 3-4 мм, икки қават газламаники 4-5 мм. Эгрилик радиуси кичик бўлган

деталларни қирғоқларини аввалдан 1,5-2 мм чуқурликда қирқиб олинади. Елимлаш учун термопластик елимлар ва елим эритмалари қўлланилади. Буклаш учун ЗКВ, ЗКВ-1, МЗК-1 машиналари (маҳсулдорлиги 200-400 жуфт смена) ҳамда икки хил вариантда ишлайдиган - елимни автоматик узатадиган ва бундай механизми бўлмаган 01280/Р1 машинаси ишлатилади. Махсулдорлиги сменада 400-500 жуфт. Ярим автоматик равишда ишлайдиган МСГ машинаси ҳам ишлаб чиқарилган бўлиб, бу машинада этикни юқориги кантини бир пайтда елимлаб букланади. Термопластик елим қирғоққа аввалдан суртиб қўйилади. Машинани махсулдорлиги сменага 1100-1400 жуфт. Босоножка пайпоқсиз кийиладиган пойабзални тасмасини икки томонлама ёки узлуксиз буклайдиган машиналар ҳам ишлатилади. Бу машинада бир пайтни ўзида елим суртиб, букланади ва қуритилади. Кичик деталларни (бант, тилча) букишда букиш матрицалари бўлган параллел равишда автоматик буклаш машиналари ҳам ишлатилади. Уларнинг маҳсулдорлиги сменада 4000-6000 жуфт. Технологик карта тузиш Технологик карта қуйидагича бўлади: Дастакларни бетликка тикиш операциясини технологик картаси. А. Дастакларни бетликни устига гофирлари устма-уст тушадиган қилиб қўйиб иккита параллел чок билан астарлик билан қўшиб тикилади, дастакларни олдинги бурчакларини П-симон чок билан қўшиб тикилади, қотирма чок қилинади. Қотирмалар дастакларда симметрик холатда бўлиши керак. Қотирма чокни узунлиги 10-11 мм. Бетлик ва дастакларни тортиш қирғоқлари мос келиши лозим. Биринчи

чокдан қирғоққача масофа 1,0-1,2 мм (қалинлиги 1,0-1,2 мм чарм деталлар учун). Чоклар орасидаги масофа пойабзални тасдиқланган моделига мос бўлиши ва 4,0 мм дан кўп бўлмаслиги керак. Хромли упука ва бузоқча чармидан қилинган деталлар учун чокни частотаси 1 см га 6-8 та. Б. Пахтақоғоз иплари 30, 40 В. 230 синф, 34-А синф, 330-8 синф, 01153/22 синф, 24-синф тикув маши- налари.

Адабиётлар: 1. В.П.Несторов, О.С.Закарян. Проектирование процесса производства обуви., Киев.6 1985 йил., 41-45 бетлар. 2. А.Н.Калита, В.А.Фукин. Технология изделий из кожи. М., 1969 йил. 3. Справочник обувшика. Технология., М., 1969 йил. 4. Аналитическая справка. Новое зарубежное оборудование, технология для обувной промишленности.6 М., 1991 йил.

Похожие

Пойабзални йиғиш жараёнини лойиҳалаш услуби.

Технологик жараёнларни таркиби ва функциялари. Уларни умумлаштириш

Курсни вазифалари. Илмий техник ривожланиш рационал технологик жараённи асоси. Пойабзал фабрикаларини ишлаб чиқариш таркиби

Материалларни пойабзални устки деталларига бичиш технологик жараёнларини лойиҳалаш

Машинасозликда ўзаро алмашиниш