Таъмирланган машиналарнинг сифатини ва ишончлилигини таъминлаш - Машиностроение - Рефераты

Таъмирланган машиналарнинг сифатини ва ишончлилигини таъминлаш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

84.5 KB

Таъмирланган машиналарнинг сифатини ва ишончлилигини таъминлаш Режа : 1.Машиналарнинг сифат кўрсаткичлари ва уларни аниқлаш усуллари. 2.Машиналарнинг сифат даражасини баҳолаш усуллари. 3.Қишлоқ хўжалик техникаларини сифати ва пухталигини ошириш тадбирларининг иқтисодий самарадорлиги

Машиналарни таъмирлаш сифатини бошқариш. Қишлоқ хўжалик техникасини таъмирлаш сифати кўпинча техник назоратни тўғри ташкил қилишга ҳамда текширувчининг иш жойида ускуналарни тадбиркорлик билан қуроллантиришга, технологик талабларга катъий амал қилишга ва таъмирлашга доир техник талабларни тўлиқ бажаришга боғлиқ. Таъмирлаш корхоналарини техник жиҳатдан қуроллантириш машиналарни таъмирлаш сифатига таъсир этади. Шунинг учун ҳам энг биринчи вазифа таъмирлаш корхоналарининг моддий-техника базасини яратиш ва такомиллаштиришдан иборат. Шундай қилингандагина машиналарни таъмирлаш таннархи камаяди ва ишлаб чиқариш хажми ошади. Таъмирлаш ишларини сифатли бажариш учун юқори малакали кадрлар тайёрлаш ҳамда деталлар, бирикмалар, агрегатлар ва машиналарни таъмирлаш сифатини назорат қилишни тўғри ташкил қилиш лозим.

Техник назорат тизими ва унинг турлари. Маҳсулотнинг сифати ГОСТ 15467-79 га мувофик назорат қилинади. Ишлаб чиқариш жараёнида машинанинг ёки унинг асосий қисми ва бирикмасини таъмирлашнинг сифати таъмирлаш технологиясига амал қилиш, техник талаблар ва таъмирлашда иштироқ этувчи шахслар малакасига боғлиқ. Агар йиғма бирикмалар ўлчамлари шакли ёки бошқа назорат қилинадиган параметрлари бўйича техник талабларга жавоб бермаса, бундай маҳсулотлар яроқсизга чиқарилади. Таъмирлаш корхоналарида ва хўжаликларда янги, таъмирланган ёки илгари фойдаланилган деталларнинг ва йиғма бирикмаларнинг техник холатини аниқлаш учун техник назоратнинг куйидаги турлари фарқланади: Янги технология-лар яратиш Корхонани техник жихатдан куролланти- риш Кадрларни малакасини ошириш Моддий техника базасини яратиш Техник талабларни т ў лик бажаришТехнологик талабга риоя қ илишТехник назоратни й ў лга к ў йиш Машина- ларни таъмирлаш сифатини бошкариш

ишлатилишига қараб, ўтказиладиган жойига қараб, техник назорат ўтказиладиган маҳсулотни камраб олишига қараб. ТЕХНИК НАЗОРАТ ТУРЛАРИ Обектни ишлатилишига караб Ўтказиладиган жойига қараб Техник назорат ўтказиладиган маҳсулотни камраб олишига қараб

Даврий назорат Охирги назорат Операцияни бошлашдан олдин ўтказилади - га н назорат Оралиқ назоратДастлабки назорат Обектни ишлатили- шига караб назорат турлари Ўтказиладиган жойига қараб назорат турлари Қўзгалмас (стационар) назорат Қўзгалувчан назорат

Ишлатилишига қараб - ўтказиладиган назорат куйидаги қўринишларда бўлади. Дастлабки назоратга - кейинчалик ишлов берилиши керак бўлган эхтиёт қисмлар, материаллар тайёрланган қуймаларни назорат қилиш киради. Буларга яна металл қиркувчи ускуналарни ва назорат ўлчагич асбобларини доимий назорат қилиш ҳам киради. Дастлабки назоратни синчковлик билан бажариш - бракнинг олдини олишнинг асосий шартларидан биридир. Оралиқ назорат - деталларга ишлов бериш. ювиш, қисмларга ажрати ш , таъмирлаш, йиғиш каби бутун технологик жараёнлар тугатилгандан сўнг ўтказилади. Операцияни бошлашдан олдин ўтказиладиган назоратга алоҳида эътибор берилади. Оралиқ назорат кўп меҳнат талаб қилади. У анча самарадор бўлишига қарамай унинг сифати кўпинча ҳар бир бажарувчининг малакасига ва алоҳида йўл топишига боғлиқ. Таъмирланган деталлар, бирикмалар ёки машиналарнинг оҳирги назорат қилинувчи параметрларнинг норматив техник хужжат талабларига Техник назорат ўтказиладиган маҳсулотни камраб олишига қараб назорат турлари Бир бошдан (ялпи) назорат Танлаб (алоҳида) назорат

мос келишига кўра баҳоланади. У таъмирлашнинг ажралмас қисми бўлиши ва корхонанинг техник назорат хизмати ёрдамида ўтказилиши керак. Охирги назоратда корхонанинг иши сўнги маҳсулотга қараб баҳоланади ҳамда таъмирнинг сифати ва машиналарнинг таъмиридан кейинги даврдаги ишлаш пухталиги аниқланади. Юқорида келтирилган назоратнинг барча турлари ишчи назоратига таалуқлидир. Даврий назорат - ўтказишдан асосий мақсад бракнинг олдини олиш ёки унинг пайдо бўлишини аниқлаш, мақсади ёки режалаштирилган назорат бўлиши мумкин. Назоратнинг бу кўриниши, техник назорат хизматини ёки шу корхонани ҳамда юқори турувчи ташкилотнинг ташаббуси билан ўтказилади. Жойида ўтказиладиган назорат маҳсус жиҳозланган участкаларда ўтказилади, керакли назорат ўлчови ускуналар билан таъминланади. Маҳсулотни юқори сифатли бўлишини таъминлайди, меҳнат унумдорлигини оширади ва назорат вақтида меҳнат сарфини камайтиради. Шунингдек қўзгалмас (стационар) назоратда назорат участкасига бериладиган маҳсулотнинг иш ҳажми ошади ва таъмирлашдаги ёки йиғишдаги иш жойида ёрдамчи ишлаб чиқариш майдонига талаб ошади. Шунинг учун маҳсулот сони, махсус участка назоратини аниқлашда техник, технологик ва иқтисодий мезонлар ҳисобга олинади. Қўзгалувчан назорат- катта хажмдаги деталлар ва йиғма бирикмаларни (каркаслар, рамалар, корпуслар ва бошқа шу кабиларда) таъмирлашда ва йиғишда иш жойининг айнан ўзида ўтказилади. Бундай назоратда ишлаб чиқаришни ва шу маҳсулот нуқсонларини аниқлашнинг сифати камайиши мумкинлигига қарамай, қўшимча ишлаб чиқариш майдонига талаб камаяди ва юк ташиш хажми қискаради. Маҳсулотнинг камраб олиш даражасига кўра назорат 2 турга бўлинади: Бир бошдан (ялпи) назорат қилиш муҳит (жавобгар) деталларни, бу деталларнинг таъмирлангандан кейинги ёки эхтиёт қисмларнинг йиғишга

келганда ўтказиладиган назорат, таъмирлар орасидаги давр (катта меҳнат сарфига карамасдан ) таъмир сифатини оширишдаги ва машиналарни ишончли ишлашини таъминлашдаги асосий фактордир. Танлаб (алоҳида) назорат ўтказиш катта хажмдаги эхтиёт қисмларни қабул қилишда, бир хилда таъмирланган деталларни назорат қилишда, корхоналардан маҳсулотларни қабул қилишда ва тайёр маҳсулотларни б уюртмачига беришда қўлланилади. Бундай катта миқдордаги деталларни техник холатини маълум бир аниқликда баҳолаш мумкин. Шу билан бирга иш хажми ҳам камаяди. Хўжаликлардаги техникаларни таъмирлаш устахоналарида техник назоратни ташкил қилишнинг уч хил шакли қўлланилади. Боғлиқ (алокадор) назорат- бунда назоратчи цех, бўлим ёки участка бошлиги га бўйсунади. Маҳсус таъмирлаш корхоналарида назоратчи бундай назоратни цех, бўлим ёки участкани ичида ўтказади. Умумий таъмирлаш корхоналарида эса бундай назоратни механик ва участка мастерлари, маҳсулот сифатига жавоб берувчи шахслар ҳамда таъмирловчи ишчилар ўтказадилар. Боғлиқ назоратда унинг сифати кўпроқ таъмирлаш корхонасининг рахбарига боғлиқ бўлади. Хўжалик МТУ ларида техник назоратни ташкил қилиш турлари Боғлиқ (алокадор) назорат Ярим боғлиқ назорат Мустакил назорат

Ярим боғлиқ назоратда - техник назорат бўлими б ошлиги корхона рахбарларига ёки нохия қишлоқ хўжалиги давлат хўжаликлари марказий таъмирлаш устахоналарида мухандис- назоратчи хўжалик бошлигига қисман бўйсунади. Ярим боғлиқ назорат таъмир корхоналаридаги асосий назорат тури бў лишига қарамай боғлиқ назоратни инкор этмайди. Мустакил назорат ишни бундай ташкил этиш шаклида ТНБ (ОТК) ишчилари юқори ташкилотларга бўйсунади ва назорат ўтказилиши таъмирлаш корхонаси назоратчиларига боғлиқ бўлмайди. Хўжалик таъмирлаш устахоналарида мустакил назорат ишлари туман агросаноати ташкилотлари томонидан доимо ўтказилиб туради. Таъмирлаш корхоналарида эса вилоят, ўлка ва жумхурият агросаноат комплекси ёки “Узкишлоктаъминоти таъмирлаш“ бирлашма мутахассислари томонидан доимий ўтказилиб турилади. Таъмирлаш сифатини назорат қилишни ташкил этиш. “ Узқишлоқхўжтаъминот таъмирлаш” тизими таъмирлаш корхоналарида детал, йиғма қисм ва машиналар таъмирига техник талабларни кузатувчи маҳсус гурух ёки техник назорат бўлими ТНБ (ОТК) жавобгардир, жамоа ва давлат хўжаликларида эса бунга мухандис- назоратчи масъулдир. ТНБ махсус асбоблар ва технологик ускуналарни техник холатини, таъмир сифати ва янги деталлар тайёрланишини, таъмирлаш учун келтирилган қўшимча қисмлар ва материаллар сифатини; таъмирланган қисмлар, агрегат ва машиналар сифати ва бутунлигини текширади. Бундан ташқари, ТНБ ишчилари таъмирлаш корхонаси айби билан содир бўлган нуқсонларга эътирозларни кузатиш ва қондиришда қатнашишлари шарт. Улар маҳсулотни сифатсиз таъмирлаган ишчини аниқлашда, назорат - ўлчагич асбобларининг техник ҳолатини текширишда ва уни давлат текширувига ўз вақтида тайёрлаш, машиналарнинг техник паспортида

ўтказилган таъмир хақида ёзилган ёзувларнинг тўғрилигини назорат қилишда қатнашадилар. Таъмирланган детал йиғма қисм ва машиналар корхонанинг техник назорат бўлими таъмир сифати ва таъмирланган маҳсулотнинг хизмат муддатига берилган кафолат кониқарлилиги хақидаги актни қабул қилгандан кейингина давлат ва жамоа хўжаликларига берилади. Хўжаликлар устахоналарида таъмирланган деталлар ва машиналар йиғиш бирикмаларининг жамао хўжалиги, директори б у йруғи билан шу лавозимга қўйилган мухандис-назоратчи томонидан текширилади. Мухандис-назоратчи куйидаги вазифаларни бажаради: Технологик қ у рилмаларнинг техник холатини текширади, текширув ўлчов асбобларининг ва мосламаларнинг носозлигини ўз вақтида бартараф қилади. Таъмирлаш устахонасига келтирилган эхтиёт қисм ва материалларни қайта текшириб кўради деталларни ва йиғма бирикмаларни таъмирлашда техник талабларга амал қилганини, иш жойига қараб таъмир сифатини назорат қилади. Таъмирланган деталларни бирикма ва машиналарни қабул қилади. Қабул қилишда ва топширишда таъмирланганлиги тўғрисидаги актнинг, машина техник паспортининг тўғри тўлдирилганлигини текширади. Шунингдек мухандис-назоратчи қатор хўжаликларга чиқиб акт далолатнома ва авариялар тўғрисидаги актларни расмийлаштириб бориши, қишлоқ хўжалик техникасини сақлашни тўғри ташкил этиши, машиналар ва унинг деталларини таъмирлаш сифатини ошириш усулларини ишлаб чиқиши ва жорий этиши керак. Хўжалик устахоналарида таъмирланган деталлар йиғиш бирикмалари ва машиналар мухандис- назоратчи қабул қилиб олиб таъмирдан чиққанлиги тўғрисидаги далолатнома тўлдирилгандан кейингина йиғилади. Техник назорат гурухининг рахбари таъмирланган машина ёки йиғиш бирикмалари давлат стандарти шартлари ёки техник талабларига жавоб бермаса, уни

қабул қилиш ва таркатишни тўхтатиб қўйиш хукукига эга. Ташкилот раҳбари юқори ташкилотга хабар қилган ҳолда техник назорат рахбарининг кўрсатмасини ёзма буйруқ билан рад қилиши мумкин. Техник назорат раҳбари машина ва агрегатларни таъмир учун қабул қилиш ҳамда таъмирдан чиқариш тўғрисидаги хужжатларнинг ўз вақтида қабул қилинмаганлиги ва нотўғри расмийлаштирилганлигига, яроқли деталларни яроқсизга чиқарилганлиги ва техник талабларга жавоб бермайдиган деталларни машинага қўйилганлигига жавоб беради. Илгор таъмирлаш корхоналарида маҳсулотни фақат яроқли чиқаришга қаратилган тизим кенг таркалмокда. Бу тизимни ташкил қилишдан асосий мақсад оддий ишчидан тортиб то раҳбар ташкилотчигача ҳар кимнинг ўзини назорат қилиши ва чиқарилаётган маҳсулот учун катъий жавобгарликни хис қилишидан иборат. Бунда бажарувчи таъмирланган ёки тайёрланган маҳсулоти учун моддий ва маънавий жавобгарликни ҳис қилади. Маҳсулотни нуқсонсиз ишлаб чиқариш тизимининг маъноси шундаки, техник талаблар даражасида таъмирланган ёки тайёрлагандагина тайёр маҳсулотни ТНБ га такдим этади. Таъмирланган ёки тайёрланган детал ТНБ нинг хатто биттагина талабига жавоб бермаса ҳам маҳсулотлар ишчига қайта текшириш учун юборилади ва у нуқсонларни қўшимча тўловсиз бартараф қилади. Маҳсулотларни нуқсонсиз ишлаб чиқариш тизими ишчиларнинг малакаси юқори бўлган ва технологик тартибга катъий риоя қилингандагина унумли бўлади. Назоратчининг иш жойини ташкил килиш. “Узкишх ў жтаъминоттаъмирлаш” тизимига қарашли таъмирлаш корхоналарида техник назорат бўйича иш жойини ташкил қилиш ишлаб чиқариш дастурига ва таъмирлаш объектига боғлиқ. Хўжаликларнинг таъмирлаш устахоналарида мухандис-назоратчининг жиҳозланган иш жойи

бўлиши, унда ёзув столи, деталларни назорат қилиш учун стол ва маҳсус мосламалар деталлар ва йиғма бирикмалар учун шкаф бўлиши керак.

Фойдаланилган адабиётлар : 1. Омаров А., Қаюмов А. Машинасозлик технологияси. -Тошкент: Фан 2003. -380б 2. Ф.П. Гурин ва бошқалар. Автомобилсозлик технологияси. /С.М. Қодиров тахрири остида таржима қилинган -Тошкент:ТАДИ. 2001.-250б 3. Ф.В. Гурин, В.Д.Клепиков, В.В.Рейн. Технология автотракторостроения. - М.: Машиностроение, 1981.-295с. 4. В.Ф. Гурин, М.Ф. Гурин. Технология автомобилестроения –М.: Машиностроение, 1986. -286с 5. А.А. Маталин. Технология машиностроения -М.: Машиностроение, 1985. – 496с. 6. Г.Н. Мельникова, Дальский А.М. Технология машиностроения. I и II часть. -М: МГТУ им. Н.Э. Баумана. 1998. Iчасть-563с, IIчасть-640с 7. Абдусатторорв Т., Лебедев О.В., Ахмедов Б.Ш. Транспорт машинасозлиги технологияси. –Тошкент: 2003 й.-115б 8. Справочник технолога машиностроителя../ под редакцией Р.К. Мирзорякова и др. -М.: Машиностроене, 1985г.Том 1-451с. и 2-423с

Похожие

Машиналар ишончлилиги ва таъмирлаш фанининг мақсади ва структураси

Машиналарнинг технологик жараёндаги ўрни ва аҳамияти

Машиналарни ишончлилик кўрсаткичларини синаш ва сифатини оширишнинг асосий омиллари

Машиналар ишончлилиги асослари

Технологик жиҳозларни таъмирлашдаги мосламалар