Мактабгача ёшдаги болаларни расм чизиш фаолиятига ўргатиш (4-амалий машғулот) - Дошкольное и начальное образование - Рефераты

Мактабгача ёшдаги болаларни расм чизиш фаолиятига ўргатиш (4-амалий машғулот)

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

154.8193359375 KB

Мактабгача ёшдаги болаларни расм чизиш фаолиятига ўргатиш (4-амалий машғулот) Алоҳида предметларнинг расмини чизишга ўргатишда шаклларни тасвирлаш жараёнидаги хатоликлар фақатгина боланинг нотўғри тушунчалари ва кўникмаларнинг етарли эмаслиги предметни тўғри идрок этишни билмаслиги билан тушунтирилади. Боланинг тасвирлай олиш қобилияти ҳали яхши ривожланмагани учун унинг олдида фикр юритиб тасвирлаш каби қийинчиликлари ҳам туради. Расмда шакл тўғри контур билан чегаралаб чиқилган, лекин шу билан бирга ишнинг 1-босқичлари чизиқларни тўғри аниқ чизиш ва контурларни (аниқлаш) тасвирий, расмда ишлаш жараёнининг вазифаси бўлиб ҳисобланмайди. Агар умумий шакл топилмаган бўлса, контурни тўғри чизиқ билан чизиб бўлмайди, чунки у ҳар доим ўзгарувчан, шунга қараб уни чизиш ҳам ўзгаради, яъни нитижаси, расмнинг охири йўналиши ҳам ўзгарувчандир. Барча ёш гуруҳлар учун расм чизиш фаолиятига ўргатишнинг асосий умумий вазифалари қуйидагилар: 1.Предметнинг шакли ва тузилишини тасвирлашга, уларнинг кисмларини ўзаро пропорциялашни кўрсатиб беришга, ҳаракат натижасида уларда ўзгатишларда ўргатиш. 2.Тасвирлашнинг образли, ёрқин қисмларни тасвирлашга ўргатиш. 3.Предметнинг рангини, унинг мазмуни ва образ характерини ўзаро бирлаштириб беришга ўргатиш. 4.Бўёқ, рангли қалам ва бошқа материаллар билан чизишда техник кўникмаларни ривожлантириш.

Сюжетли расм чизиш. Сюжетли расм чизишнинг мақсади боланинг атроф- муҳитдан олган таассуротларини ифодалашга ўргатишдир. Сюжетли расм чизиш ўрта гуруҳдан бошлаб киритилган. Бунда ҳам ёнма-ён турган 2-3 та предметни тасвирлаш ўргатилади. Сюжетли тасвирда предметларнинг бир- биридан ажратиш учун унинг ўлчамини, фазодаги ўринларига қараб, предметларнинг катта ёки кичиклигини ўргатиш керак. Мактабгача ёшдаги бола учун предметлар орасидаги фазовий муносабатларни фарқлай олиш жуда қийин. Сюжетли расм чизиш ўргатишнинг умумий вазифалари қуйидагилар:  Мавзунинг мазмунини ифодалашда унинг асосини ажратишга ўргатиш.  Объектлар орасидаги ўзаро алоқани тасвирлашга ўргатиш.  Объектлар орасидаги пропорционал жойлашувни тасвирлашга ва уларнинг фазодаги ўринларини кўрсатишга ўргатиш. Декоратив расм чизиш. Декоратив расм чизиш тасвирий фаолиятнинг бошқа турлари каби болада эстетик туйғуни ривожлантиради. Болаларни халқ амалий санъати намуналари бил ан таништиришда тарбиячи ватанпарварлик руҳини шу санъат асарларини яратаётган одамларнинг меҳнатига ҳурмат каби туйғулар тарбияланади.

Декоратив расм чизиш қуйидаги умумий вазифаларни ўз ичига олади:  Нақшнинг турлича шаклларини боғлиқ ҳолда композицион ҳисни шакллантириш;  Ранг қобилиятларини ривожлантириш;  Халқ амалий санъатининг стилларининг фарқлашга ва уларнинг алоҳида элементларини болаларнинг ўз ижодида фойдаланишга ўргатиш;  Қалам ва мўйқалам билан чизишнинг техник кўникмаларини мустаҳкамлаш. Болаларни декоратив расм чизишга ўргатишда тарбиячи уларда нақш компонентларининг ўзаро боғлиқлигини, рангини, композициясини шакл элементини кўришга ўргатади. Декоратив расм чизишда ранг қобилиятининг ривожланиши асосий масала бўлиб ҳисобланади.Болаларда расм чизиш кўникмаси асосан оғзаки нутқ орқали амалга оширилади. Масалан: бола биронта қиз, уй расмларини чизиб, унга кичик эртак ҳам тўқиши мумкин. Маълум мақсадли расм болага кўрсатилаётганда аниқ мақсадга эга бўлиши керак. Бола кўрсатилаётган расмни кўриб чиза олади. Болаларга ишланган расмлар намунасидан кўрсатиб қуйидагиларга алоҳида эътибор беришларини эслатиш керак. Масалан: предметларнинг пропорционал, симметрик жойланганлиги уйлар, дарахтлар, самолётнинг парвоз қилаётганини чиздириш орқали болаларда таҳлил-синтез усулидан фойдаланиш муҳимдир. Юқорида қайд қилинганидек, қуйидагиларга аҳамият бериш керак:  Мавзунинг мазмуни аниқ бўлишига;  Объектлар орасидаги боғланишга;  Маълум мақсадга йўналтирилган мавзу бўлишига эътибор бериш керак. Бу ёшдаги болаларга рангли қаламлар берилиб мақсад айтилади. Масалан, бола кўк рангда-ўтларни, ҳаво рангда-сув, сариқ рангда-қум кўринишида тасвирлай оладилар. Бунда албатта тарбиячининг билимдонлиги катта маҳорат талаб қилади.

Мактабгача таълим муассасасида трафарет‚ шаблон асосида чизиладиган буюмларни, шаклларни чизишга, қирқиш, елимлашга, ясашга ўргатилади. Трафарет- қалин қоғоз, юпқа картон, тунука, плаcтмассадан тайёрланадиган турли мураккабликдаги нақшни таркиб топтирадиган тирқишлар қилинган плаcтинкадир. Трафаретдан кўп карра такрорланувчи расмлар, ҳарфлар, ёзувларни олишда фойдаланилади. Трафарет орқали мўйқаламда бўёқ берилади. Бу мақсадда махсус мўйқаламлардан фойдаланиш мумкин. Мўйқалам билан бериладиган бўёқ қуюқроқ бўлиши керак, акс ҳолда у трафарет тагига оқиб тушиши мумкин. Кўп рангли расмларни бажаришда бўёқлар белгиланган изчилликда тартиб билан берилади. Трафарет, шаблон тайёрлаш учун тасвирни чизиб олинади ва кесиб олинади, сўнгра қайчини узмасдан қирқишга ҳаракат қилинади. Агар узиб - узиб қирқилса тасвир нотўғри чиқиши мумкин. Трафарет шаблон 2 хил усулда бўлади: 1. Оддий трафарет. 2. Мураккаб трафарет. Оддий трафарет - деб бир қисмдан иборат бўлган тасвирга айтилади. Мураккаб трафарет- деб, 3-4 қисмдан иборат бўлган шаклга айтилади. Ҳар бир бажарилаётган ишга эътибор, меҳр, дид, фаросат талаб этилади. Шаблон - буткул қабул қилинган намунадир. Керамика саноатида лаган, тарелка, чашкаларни тайёрлашда доира шаблон қўлланилади. Доира ва қайтарма шаблондан симметрик шаклдаги моделларни ясашда фойдаланилади. Оддий‚ мураккаб трафарет ва шаблон намуналари: картошка‚ пўкак ва ўчирғичдан ясалган муҳрдан фойдаланиб чизилган расмлар болалар учун қўлайлик яратади.

Мактабгача таълим муассасаларининг катта ва тайёрлов гуруҳларида кўнгил очар соатларини мазмунли ўтказиш учун шаблон, трафарет ёрдамида эртак қаҳрамонларини тайёрланади. Қоғозни бўяшда қуйидаги бўёқ ва мосламалардан фойдаланилади. Акварел бўёқлар - сувда эритилади, тюбиклардаги акварел бўёқлардан фойдаланиш жуда қулай. Мой бўёқларнинг - тайёр аралаштирилганини олиш лозим. Қуюқ пастасимонидан фойдаланиш мумкин. Қуюқ бўёқларнинг - энг яхшилари тоза, очиқ ранглари бадиий бўёқлар дейилиб, герметик ёпиқ идишларда бўлади. Бўёқ танлашда фақат уларнинг рангигагина эмас, балки хусусиятларига ҳам эътибор бериш керак. Қоғозни бўяшда сабзавот меваларни яъни қизил сабзи, сариқ сабзи, лавлаги, ўсма, турп, помидор, мандарин сувларини сиқиш орқали бўёқ тайёрлашимиз мумкин. Уларни қирғичдан ёки майдалаб тўғраш орқали сиқиб олинади. Ҳосил бўлган рангларни алоҳида оғзи беркитиладиган идишларда сақлаш мумкин.

Адабиётлар рўйхати: 1. Такомиллаштирилган “Болажон” таянч дастури. Т.: 2016. 2. Мактабгача таълимга қўйиладиган давлат талаблари. Т.: 2017 3. “Билимдон” дастури. Т.: 2014 4. Амирова. Г.А., Сулаймонов А.П., Джураева Б.Р. Мактабгача таълим муассасаларда аппликация машғулотлари. Т., 2014.

Похожие

Мактабгача ёшдаги болаларни расм чизишга ўргатиш

Мактабгача ёшдаги болаларнинг таълимий машғулотлари (амалий машғулот).docx

МТМнинг ер майдончаси (4-Амалий машғулот)

Мактабгача ёшдаги болаларни мактаб таълимига тайёрлаш технологиялари

Мактабгача ёшда ўйин фаолиятининг хусусиятлари (Амалий машғулот)