Neft moylari va ularni sinflash - Горное дело - Рефераты

Neft moylari va ularni sinflash

Загружено в:

13.11.2023

Скачано:

0

Размер:

19.6708984375 KB

Neft moylari va ularni sinflash Reja: 1. Neftning distilyat va qoldiq moylarini tozalash usuliga ko’ra guruhlari. 2. Mineral surkov moylarini vazifasiga ko’ra turlari.

Neft moylari yuqori temperatura (300 – 600 0 C) da qaynovchi fraksiyalar bo’lib, ularning tarkibida parafinlar, naftenlar, aromatik va ularning suyuq uglevodorodli aralashmalari, oltingugurt, azot va kislorodning birikmalari hamda juda kam miqdorda metallar (vannadiy, nikel, temir, mis) ham bo’ladi. Neft moylari distillyatli, qoldiq va kompaundirlangan moylarga bo’linadi. Olinish yo’li va sifatiga ko’ra oq moylar, izolyatsiya, konservatsion va surkov moylariga bo’linadi. Neftning distilyat va qoldiq moylari tozalash usuliga ko’ra mineral surkov moylari quyidagi moylarga bo’linadi: 1. Ishqorda tozalangan, ya`ni ishqor yordamida moy distilyati tarkibidan naften kislotalar ajratiladi; 2. Kislota - ishqorli tozalangan, bunda distilyatli moylar sulfat kislota bilan ishlov berilib, uning tarkibidan smolali moddalar va to’yinmagan uglevodorodlar ajratiladi. Keyin sulfat kislota qoldiqlarini yuvish uchun ishqor qo’llaniladi. 3. Kislota – kontaktli tozalangan, ya`ni distilyat va qoldiq neft moylari sulfat kislotada ishlov berish orqali olingan moyda keyingi tozalash jarayonida oqartiruvchi qum tuproqda yuqori temperaturada sulfat kislota qoldiqlari parchalanishi va ajratilishi uchun o’tkaziladi; 4. Selektiv tozalangan, bu moylar selektiv erituvchilar yordamida tozalangan bo’lib, uning tarkibidagi keraksiz (noo’rin) uglevodorodlar va smolali moddalarni eritib olish bilan tozalangandir. Mineral surkov moylari vazifasiga ko’ra quyidagi moylarga bo’linadi: 1. Industrial moylari; 2. Ichki yonuv dvigatel moylari; 3. Bug’ mashina moylari; 4. Mahsus moylar. Industrial moylar – fabrika, zavodlarda va qishloq xo’jaligi mashina va mehanizmlarini moylash uchun qo’llaniladi. Industrial moylar umumiy sinflanishiga ko’ra quyidagilarga bo’linadi: 17-jadval

Yngil qovushqoqlikdagi 50 0 С da 3.9 dan - 8.5 sst gacha O’rta qovushqoqlikdagi 50 0 С da 12.0 dan - 57.0 sst gacha Og’ir qovushqoqlikdagi 50 0 С da 57.0 dan ва 9 dan (100 0 С da) sst Yengil industrial moylar – guruhiga velosit va vazelin moyi kiradi. Velosit moyi yengil kuchlanishli va aylanishlar soni katta mehanizmlarni moylash uchun qo’llaniladi. Masalan, trikotaj mashinalari, ip, gazlama va jun ishlab chiqarish mehanizmlari. Vazelin moyi 50 0 C dagi qovushqoqligi 5.0 – 8.5 sst bo’lib, parfyumeriyada, chari ishlab chiqarishda va nazorat o’lchov asboblari, turli o’lchagichlarni moylash uchun qo’llaniladi. O’rta industrial moylar guruhiga veretyon va mashina moylari kiradi. Veretyon moylari vazifasi va qovushqoqligiga ko’ra veretyon 2 va veretyon 3 ga bo’linadi. Veretyon 2 – 50 0 C dagi qovushqoqligi, 11.8 – 14.0 sst bo’lib, kam quvvatli elektromotorlari moylashda ishlatiladi. Veretyon 3 - 50 0 C dagi qovushqoqligi 19 – 23 sst bo’lib, u materiallarga ishlov berish sanoatidagi turli mehanizm (chilangarlik, silliqlash, teshik ochuvchi, kesuvchi va boshqalar) larni moylashda qo’llaniladi. Mashina moylari qovushqoqligiga ko’ra L va S markalarga bo’linadi. L markadagi moy turli mashina detallarini moylash uchun qo’llaniladi. S marka esa katta kuchlanish va kichik tezlikda ishlovchi mehanizmlarda qo’llaniladi. Og’ir industrial moylar guruhiga kislota – kontaktli usulda tozalangan distillyat moyi – silindr 2 kiradi. Silindr 2 moyi yuqori temperaturalarda ishlovchi katta kuchlanishli va kichik tezlikdagi mehanizmlarni moylash uchun qo’llaniladi. Silindr 2 moyi qovushqoqligi 100 0 C da 9.6 – 14.0 sst. Ichki yonuv dvigatellar uchun moylar qo’llanilishiga ko’ra: 1) aviatsiya; 2) avtomobil; 3) traktor; 4) dizel; 5) mator moylariga bo’linadi. Aviatsiya moylari qishki va yozgi qovushqoqligi 14 sst, yoz mavsumida MK – 22 va MK – 20 markada bo’lib, 100 0 C dagi qovushqoqliklari 22 va 20 sst teng. MS markadagi moy ancha kuchli va sifatli moy talab aviamotorlarda ishlatiladi.

Avtomobil va traktor moylari barcha turdagi avtomobil, traktor va motocikllar dvigatellarida ishlatiladi. Avtotraktor moylari (avtollar) qovushqoqligi bo’yicha avtol 4, avtol, avtol 10 va avtol 18 ga bo’linadi. Selektiv tozalashdan olingan avtollar (AS – 5 va AS – 9.5 marka) faqat karbyuratorli dvigatellarga mo’ljallangan. Dizel moylari qattiq (og’ir) sharoitda ishlovchi tez yurar dizellarda qo’llaniladi. Motor moylari qo’zg’almas dizel va neftli, gazli dvigatellarda qo’llaniladi. Motor moylari M (45 – 50sst, 50 0 C) va T (62 – 68 sst, 50 0 C) markalarga bo’linadi. Bu moylar qo’llanilishi asosan dvigatel quvvatiga bog’liq. Yuqori quvvatli dvigatellarga T markasi, biroz past quvvatlilarida M markadagi motor moyi qo’llaniladi. Bug’ mashina moylari- asosan slindr moyi deb ataladi va bug’ mashinalari detallarini moylash uchun qo’llaniladi. Bug’ mashinalari bug’ tavsifiga bog’liq bo’lib, ular yordamida ishlashiga ko’ra to’yingan bug’da ishlovchi va qayta qizdirilgan bug’da ishlovchi mashinalarga bo’linadi. To’yingan bug’da ishlovchi mashinalar uchun silindr 2, viskozin 3 va nigrol L navli moylar qo’llaniladi. Qayta qizdirilgan bug’da ishlovchi mashinalarda vaport, cilindr 6 va vapor gidron navli moylar qo’llaniladi. Mahsus moylar guruhiga transformator, turbina, kompressor, parfyumeriya va medicina moylari kiradi. Transformator moylari transformator o’zagi va o’ramlarini sovitish va himoyalash (izolyatsiya) uchun qo’llaniladi. Turbina moylari bug’li va suvli turbina podshibniklarini moylash uchun, shuningdek. Bug’li trubgeneratorlar boshqarish tizimini to’ldirish uchun qo’llaniladi. Turbina moylari quyidagilarga bo’linadi: 1) Turbina L marka (20 – 23 stt. 50 0 C) – kichik va o’rta quvvatdagi bug’li turbinalarni moylash uchun qo’llaniladi. 2) Turbina UT marka (28 – 32 stt, 50 0 C) – aylanishlar soni minutiga 2000 –

3000 bo’lgan kuchli bug’li turbinalar uchun qo’llaniladi. 3) Turbina T marka (44 – 48 stt, 50 0 C) 4) turboreduktor moyi (55 – 59sst, 50 0 C) parahod qurilmalarini moylash uchun ishlatiladi. Kompressor moylari ikkiga bo’linadi. 1) Kompressor M marka (9.5 – 14sst, 100 0 C) – havo haydovchi va ikki bosqichda havoni siquvchi kompressorlarni moylash uchun ishlatiladi. 2) Kompressor T marka (14 – 20 sst, 100 0 C) – yuqori bosim (40 dan 225at) dagi ko’p bosqichli kompressorlarda ishlatiladi. Parfimeriya va medicina moylari o’ziga hos rang va hidga ega. Parfyumeriya moylari qovushqoqligi 50 0 C da 15 – 20stt, medicina moylari 50 0 C da 28 – 31stt. Bu moylar “oq” moylar nomi bilan ham yuritiladi.

Adabiyotlar: 1. Черножуков Н.И. Технология переработки нефти и газа, ч. 3; Учеб. для вузов. М., Химия, 1978. 424с. 2. Рудин М.Г., Драбкин А.Е. Краткий справочник нефтепереработчика. Л.: Химия, 1980-328с .

Похожие

Neft va gazni qayta ishlash korxonalarining jihozlarini sinflash hamda hisoblash usullari

Neft va gaz zahiralarini hisoblash

Neft va gaz konlarini qidirish

Neft va gaz uyumlarini ishlatish tizimlari

Neft va gaz uyumlarining energetik tavsifi