Ер бағрининг нефтгазлилигини башоратлаш учун нефт ва газнинг ер юзига чиқиши ва унинг аҳамияти - Горное дело - Рефераты

Ер бағрининг нефтгазлилигини башоратлаш учун нефт ва газнинг ер юзига чиқиши ва унинг аҳамияти

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

47.5 KB

Е р бағрининг нефтгазлилигини башоратлаш учун нефт ва газнинг ер юзига чиқиши ва унинг аҳамияти Ўлкавий нефтгазли ҳудудларнинг ва нефтгаз тўпланувчи минтақаларнинг тарқалишини башоратлаш мезонларига нефт ва газнинг ер юзига табиий сизиб чиқиши, бурғи қудуқлар ва тоғ иншоотларида намоён бўлиши киради. Ер юзига чиққан нефтгазнинг тўплами ҳар хил шакл ва ҳажмгаэга бўлади. Ватанимизда ва чет элларда умумий қабул қилинган табиий нефтгазнинг ер юзига чиқиш таснифи йўқ. Аммо И.М.Губкин, Н.В.Вассоевич, Н.А.Еременко ва С.П.Максимов, В.А.Соколов, А.Я.Кремслар алоҳида тузган таснифлари маълум. И.М.Губкин нефтгазнинг ер юзига чиқишининг қуйидаги кўринишларини: асфальт ётқизиқлари; газнинг чиқиши; балчиқли вулқонлар; нефт шимган жинслар; озокерит ва мэнджекли ертомирларни таклиф қилган. Н.Б.Вассоевич таклиф қилган таснифи нефт ва газнинг ер юзига бирламчи ва иккиламчи чиқиши ҳисобга олинган. Н.А.Еременко ва С.П.Максимовлар эса - нефт ва газнинг ер бағрида силжиш шароитларини ҳисобга олганлар. В.А.Соколовнинг таснифи бўйича ер юзига чиққан нефтгазнинг кўринишлари қуйидагича: дарзликлар ва йирик ғоваклар орқали суюқ нефтнинг ер юзига сизиб ва қалқиб чиқиши; майда дарзликлар ҳамда ғоваклар орқали нефт сизиб чиқиб, сўнгра улар ичида қуюлиши ва оксидланиши натижасида ҳосил бўлган кирлар (киры) ва кирлашган (закированные) жинслар; сув билан бирга оз миқдорда ажралган суюқ ва пардасимон нефт.

А.Я.Кремс таклиф қилган нефтгазнинг ер юзига табиий чиқиш таснифи 10 .2-жадвалда берилган. Нефтгазнинг ер юзига чиқиши қандай кўринишда бўлмасин улар ер остидаги катта ёки кичик уюмлар билан боғлиқдир. Бу ҳақиқат қадим замонлардан бери нефт ва газ уюмларини қидиришда амалий қўлланма тариқасида хизмат қилган. Бундай жойларнинг яқинида бурғиланган қудуқлар кўпинча катта конларни очишга олиб келган, яъни Сурахона районидаги ер юзига чиқиб турган газ ёнида бурғиланган қудуқ ёрдамида йирик Сурахона нефт кони очилган. Кубан-Черноморск ҳудудидаги оғир нефт чиқиб турган жойнинг яқинида кавланган бурғи қудуқлар ёрдамида Иль, Калуга ва бошқа конлар очилган. Бундай мисолларни жуда кўп келтириш мумкин. Шу билан бир қаторда дунёдаги кўпгина ўта бой нефтгазли районларда нефтгазнинг ер юзига чиқиб қолиши ёки аломати ҳам учрамайди. Бундан келиб чиқадики, нефтгазнинг ер юзига кўплаб чиқиши билан шу ер бағридаги нефт ва газ миқдорининг ўртасида узвий боғлиқлик ҳамма вақт ҳам бўлмайди. Мисол учун, дунёда энг катта Жануби-ғарбий Тринидаднинг Смоляной кўли ёнидаги ер юзига чиқиб қолган асфальт атрофида кавланган қудуқлар билан жуда оз миқдорли нефт уюми очилган. Шундай қилиб, нефтгазнинг ер юзига чиқмаганлиги шу район нефтгазлилигининг истиқболини ёки улар ер юзига чиқиб қолган жойларнинг юқори истиқболлигини ҳамма вақт ҳам кўрсата олмайди. Шунинг учун нефтгазлиликни башоратлаш учун нефтгаз ҳосил бўлиш жара ёнларини кузатувчи барча омилларни ҳамда ўрганилаётган ҳудуднинг геологик тузилишини ва геологик тарихини биргаликда ўрганмоқ зарур. Эсда тутмоқ лозимки, нефтгазнинг ер юзига чиқиши баъзан шу жойларда нефт ва газнинг катта уюмлари борлигини кўрсатса, баъзан бу уюмларнинг шиддатли бузилишидан далолат беради.

Шунинг учун нефтгаз излов ишлари жараёнида албатта: - ер юзига чиқаётган нефт ва газларни таъминлаб турувчи у ёки бу литологик-стратиграфик қатламлар манбаини; - нефтгазнинг ер юзига чиқиб тарқалишининг геотектоник шароитларини ҳамда уларнинг бирор якка тузилма турларини ёки дизъюнктив бузилишлар тараққий қилган минтақаларни ва ер кесмасидаги жинсларнинг дарзликлари кучайган жойларни; - ер юзига чиқаётган нефт ва газни таъминлаб турувчи манбадан уларнинг силжиш шароитларини ва хусусиятларини аниқлаш зарур. 10.2-жадвал Нефтгазнинг ер юзида табиий намоёнланиш таснифи Нефтгазнинг намоёнланиш гуруҳи Нефтгазнинг намоёнланиш тури Нефтгаз намоёнланишнинг кўринишлари Кўринарли нефт ва газнинг макро- намоёнланиши) Нефт ва газнинг силжиш жараёнлари билан боғлиқ бўлган нефтгазнинг намоёнланиши Юзага чиқиш (суюқ нефтнинг ер юзига чиқиши) Асфальт ётқизиқлар Асфальт ва озокерит ҳосилалари. Углеводород газларининг чиқиши Балчиқли вулқонлар Ўрганилаётган майдоннинг Нефт шимган битумли жинсларнинг ер юзига

геологик тузилиши билан боғлиқ бўлган нефтгазнинг намоёнланиши чиқиб кетиши Кўринмас (нефт ва газнинг микро- намоёнланиши) Эффузия ва диффузия ҳосилалари билан боғлиулган нефтгазнинг намоёнланиши Газли тасвирлаш усули билан аниқланадиган, ер усти қатламларида газсимон ва буғсимон углеводородларнинг микротўплами. Оксидловчи- қайтарувчи потенциал усулининг бактериал ва люминесцент- битумли тасвирлаш ёрдамида аниқланадиган, диффузияланувчи ва эффузияланувчи газсимон ва буғсимон углеводородларнинг ер усти қатлам қатламларида физик- кимёвий-биокимёвий ўзгаришларнинг самарали содир

бўлиши

Т авсия этилган адабиётлар: 1.Прошляков Б.К., Кузнецов В.Г. «Литология и литолого-фациальный анализ». Недра 1981г. 2. Прошляков Б.К., Кузнецов В.Г. «Литология». М. Недра 1991г. 3.Нефт ва газ тупламларини излаш ва кидириш усуллари хамда назарий асослари укув кулланмаси (А.А. Бакировнинг 1987 йилда чиккан дарсликдан проф. З.С. Иброхимовнинг узбек тилига эркин таржимаси). Тошекнт Таш ГТУ, 1996й. 4.Бакиров А.А. «Геологические основы прогнозирования нефтегазоносности недр». М. Недра 1973г. 5. Бакиров А.А. и др. «Геология и геохимия нефти и газа». М. Недра 1982г. 6. Бакиров А.А. и др. «Системные исследования при прогнозировании нефтегазоносности недр». М. Недра 1986г. 7. «Геологические основы рациональной методики поисков нефтяных месторождений». Под ред. А.Г. Алексин и др. М. Недра 1979г. 8. «Теоретические основы и методы поисков и разведки скоплений нефти и газа». Бакиров А.А., Бакиров Э.А. и др. М. Высшая школа 1987г. 9. Л.Б.Рухин. Основы литологии. 1969г.

Похожие

Ер бағрининг нефтгазлилигини башоратлаш мезонлари

Ер бағрининг нефтгазлилигини башоратлаш мақсадида нефт-газ ҳосил бўлиш ва нефт- газ тўпланиш шароитлари

Ер бағрининг нефтгазлилигини башоратлашда тартибий таҳлил услубиининг асослари

Ер бағрининг нефтгазлилигини башоратлашда тартибий тахлилнинг назарий асослари

Ер бағрининг нефтегазлилигини башоратлашнинг назарий асослари