logo
  1. Главная страница
  2. Рефераты
  3. Химия
  4. HyperChem programmasining imkoniyatlari. Bu programmadan turli hisob-kitob ishlarida foydalanish

HyperChem programmasining imkoniyatlari. Bu programmadan turli hisob-kitob ishlarida foydalanish

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

51.5 KB
Скачать
HyperChem programmasining imkoniyatlari. Bu programmadan turli hisob-kitob ishlarida foydalanish R e j a : 1. HyperChem ananaviy programmalar 2. Sunoiy intkllektni programmalashtirida foydalanib turli hisob- kitoblar . 3. Fakt va qoida 4. Soddalashtirish. 1. HyperChem programmasining ananaviy programmalar Sunoiy intellektning (SI) intellektual harakterdagi masalalarning yechqilish usullarini EHM yordamida o’rganuvchi fanning hayotda rivojlanib borishidan ekspert sistemalar (ES) vujudga keldi. Sunoyiy bu 40 yildan ko’proq tarixiy rivojlanish jarayonini boshidan kechirgandir. Paydo bo’lishidanoq teoremani avtomatik isbotlash, mashina tarjimasi (bir mashina tilidan boshqa tilga o’girish ), tasvirlarni o’rganish va analiz qilish, robotlar ishini planlashtirish, shyinlar algoritmi va strategiyasi kabi yechimini kutayotgan masalalarni qamrab olgandiki, bu masalalarning xilma-xil yechimi usullarini topish hozirgacha diat markazimizda turibdi . ES -bu ma’lum bir sohada qo’yilgan masalani yechishda ekspert sifatida ish yurituvchi programmalar to’plamidir. ESlarga maslaxat berish, analiz qilish, konsulptatsiya berish, diagnoz qo’yishdek nozik masalalar yo’qlatilgan. ESlarni sanoat korxonalarida qo’llash ish unumini va mutaxassislarning malakasini oshirish imkonini beradi. Bilimlarni to’plash va uzoq vaqt saqlash HyperChemlarning eng katta yutuq hisoblanadi. Insonlardan farq qilib, ESlar harqanday axborotlarga nisbatan obektiv bo’lishadi, bu esa shtkazilayotgan tajriba sifatini oshiradi, juda ko’p bilimlarni talab qilib ishlanayotgan masalalarda xatolikning yuzaga kelishini kamaytiradi. ES larni yaratqilishida bir qator qiyinchiliklar vujudga keladi. Bu eng avvalo foydalanuvchining ishlab chiqiladigan sistemaga qanday talab qo’yilishini bilimaganligidan kelib chiqadi. Shuningdek psihologik tartibda, ya’ni bilimlar bazasini yaratishda ekspert “mashina meni o’rnimni egallashi mumkin” degan asnoda ish tutib, bilimlar bazasini keng bo’lishiga intilmasdan, balki bunga qarshilik qilishi mumkin. Lekin bu ko’rishlar asossizdir, chunki ES fikr yuritish qobiliyatiga ega emasdir, bu esa ularni bilimlarini oshirish mumkin emasligini ko’rsatadi. Oxirgi vaqtlarda so’z- so’zini ortirib, bilim olish imkoniyatiga ega bo’lgan sistemalar ishlab chiqish ustida ishlar olib borilmoda. ES lar bilimlar bazasi (sistemaning faktlarni so’zida salovchi bo’limi), chiqish ostsistemasi (masalani yechish uchun ko’llaniqladigan oidalar), tushuntirish, bilim olish ostsistemasi va dialogik protsessordan iborat. \ Rasm.1.1. Ekspert sistema elementlari. Bilamizki, kompyuter dasturi, ani qo’yilgan masalani yechishga mshljallangan bo’ladi. Bu dasturni boshqarib, masalani yechishga tadbi etish uchun o’nga so’zgartirishlar kiritish kerak bo’ladi, buning uchun uni diat bilan tekshirish kerak bo’ladi. Uni diat bilan tekshirish esa, ko’p vaqt talab iladi, o’nga so’zgartirishlar kiritishda esa, ko’p xatoliklarga yshl shyiladi . Sunoiy intellekt bo’lsa, kompyuterni so’zicha fikrlash imkonini beradi. Sunoiy intellekt programmalarni shshishni osonlashtiradi va sunoiy intellekt sistemasiga so’zini-so’zi o’rganish imkoniyatini va kelgusida yangi foydali informatsiyalar yiish imkonini beradi. Inson so’zi uchun ani bo’lgan faktlarni esdan chiarmagan holda va so’zini fikrlash holat ini so’zgartirmagan holda bilimlarini yiishi mumkin. Sunoiy intellekt sistemasi ham xuddi Shu asosda ishlaydi. Ekspert Bilimlarni bazasi : faktlar kuzatishlar analizlar C h iqish ost sistemasi Foydalanuvchi interfeysiFoydalanuvchi 1. Sunoiy intkllektni programmalashtirishga ta’siri Sunoiy intellekt usullarida programma alohida qismlari bir-biriga yuqori darajada bog’liq bo’lib, ularning harbiri biror masalani yechish uchun qadam bo’ladi. Shu holni, alohida ko’rib chiqaylik. Programmani bir-biriga bog’liqsiz qismlarini, inson xotirasidagi alohida informatsiyalar bilan ta’minslash mumkin. Biron bir masalani yechishda inson miyasi so’zida bor bilimning hammasini ishga solmasdan, shu masalaga ta’luqli bilimlarnigina ishga soladi. Ma’lum bir masalani yechish uchun, anoanaviy usl bilan ham dastur (programma) tuzish mumkin yoki sunoiy ietellekt usulida ham dastur tuzish mumkin. Va‘olanki, sunoiy intellekt usulini shllash masalani yechishni ancha yengillashtirar va tezlashtirar ekan. Tuzilgan dasturlarni ikkisini ham alo‘ida olingan ismi ani bir ishni bajaradi, biro Sunoiy intellektda tuzilgani alo‘ida xususiyatga ega. U harakter jixatidan inson intellektiga yain, ya’ni ozgina so’zgartirishlar yoki ozgina ism informatsiya dasturni butun strukturasini so’zgartirmaydi. Bu holat (gibkost) dasturlash jarayonida yuori effekt beradi, dasturlash “ tushunish” yoki “fikr” qilish imkoniyatini beradi. Sunoiy intellekt masalani yechish jarayonida inson fikriga tayanadi. Inson miyasini ishlash printsipi juda murakkab jarayon bo’lib olimlar bu iyin intellekt mexanizmini o’rganishmoqda. Lekin, sunoiy intellekt dasturini tuzish uchun mavjud bilimlar yetarli. Inson faoliyatida fikrlash asosiy shrin egallaydi. Ertalab soat jiringlaganda inson miyasi shliga soat shniroini bosishga buyru beradi. Bu avtomatik reaktsiya emas, balki, miyaning ani bir masalani yechish uchun bergan javobidir. Masad- bu inson fikrlari jarayonini ani oxirgi natijasidir. Oldingi misolda, masadga erishish bilan (budilpnik jiringlashi bilan) inson miyasiga yangi masad shyiladi, misol tariasida: vannaga kirish, tishlarni tozalash, kiyinish, saharlik qilish, avtobus bekatiga chiqish va ‘okozo. Bularni ‘ammasi yiqilib asosiy masadga erishishga keladi - ya’ni, ishga so’z vaqtida yetib kelish. Oxirgi natijaga erishish, fikri bu Shunchalik hol emas, u atoiy asoslangandir. Asosiy masadga boruvchi harbir adam so’zining lokalp masadiga ega. Inson miyasi, u murakkab intellektual masala yechadimi, yoki oddiy jismoniy ish iladimi, baribir asosiy masad uchun yshnaltirilgan bo’ladi. Maqsad, insonni sho’zlashga majbur etadi. Maqsad qo’yidagicha bo’lishi mumkin: 1. Npyu-York bilan Boston orasidagi eng isa masofani aniqlash. 2. Tuflini boini boylashni o’rganish. 3. Bolani arifmetika fanini muvaffaiyatli o’rganishi uchun yo’l topish. Sunoiy intellekt sistemasini yaratishda qo’yilgan masadni doim yodda salash kerak. Fakt va qoida Inson miyasi-bu bilimlarning maskanidir. Yangi bilimlarni o’rganish va uni amalda qo’llash bu insonga xos xususiyatdir. Umuman, intellekt fakt va qoidalarni to’plashini ma’lum bir maqsadga erishish uchun qo’llashdir. Misollar keltiramiz: 1-misol. Факт №1. Yoqilgan plita- issi qoida №1. Agar yoilgan plitaga qo’l qo’yilsa, u h о lda qo’l kuyadi. 2-misol. Fakt №2. Vaqt cho’qqisida (v chas pik) yo’lda Mashina yo’q bo’ladi. qoida №2. Agar vaqt cho’qqisida yo’lni kesib o’tilsa, u holda mashina ostiga tushish mumkin. 3- misol. Fakt №3 а . Tinch, qorong’u ko’cha xavfli. Fakt №3 в . Politsiya kishilarni jinoyatchilardan qo’riqlaydi. . №3 б . Agar tinch, qorong’u ko’chada politsiyachini ko’rsangiz, u holda o’zingizni behavotir xis etishingiz mumkin. Soddalashtirish Inson miyasi eng sodda masalani yechganda ‘am, uni xal qilish uchun juda katta ‘ajmdagi informatsiya kerak bo’ladi. Misol: Kishi ertalab ishga borish uchun uyidan ko’chaga chiqdi. U ko’chani kesib, qarama-qarshi tamonga o’tishdan oldin, uni miyasiga turli informatsiyalar tushadi. Ya’ni ko’chadagi mashinalar tezligi, qarama-qarshi tomondagi trotuargacha bo’lgan masofa va svetafor signallari va boshqalar. Shu bilan bir paytda miya kshchani kesib shtishga boli bo’lmagan informatsiyalarni ham miyadan shtkazadi, Misol: obi-‘avo sharoiti, ranglar va mashinalarning har- xil modellari, ko’chadagi daraxtlarning turlari va balandliklari, ko’chaga yaqin joylashgan turli xil uylar va hakozo, bulardan tashqari kishi yanada turibdi, qaerga borayapdi, yo’lda kimlarni uchratadi, bularni ham miyasidan shtkazadi. Agar kishi Shu va Shu kabi yo’lni kesib shtish uchun kerakli va keraksiz informatsiyalarni analiz qilib boraversa, trotuardan o’tish uchun oylab yoki yillab turib qolishi mumkin. Bunchalik, juda ko’p fakt va qoidalar ichidan masalaga to’g’ridan – to’g’ri mos keluvchi holni tez tanlash mumkin. Kishi miyasida konkret holat uchun tashqari yo’l tanlash uchun, boshqaruvchi murakkab sistema mavjuddir. Bunday tanlovga soddalashtirish deyiladi. Soddalashtirish mexanizmi konkret holat uchun kerak bo’lmagan fikrlarga barxam beradi. Masalan: Daraxtni ortiqcha shoxlarini kesib tashlasak, uni yuqoriga o’tishishi tezlashganidek, bu yerda ham orticha keraksiz fikrlarni olib tashlasak, masadga tezroq erishamiz. Agar kishi biror holatga duch kelsa, soddalashtirish mexanizmi maqsadga erishish uchun uning miyasini faqat kerakli qoidalargagina yo'naltirishga majbur etadi. Ixchamlashtirish mexanizmi sxemasini ko’rib chiqaylik: Ма q сад Ихчамлаштириш Агар А ъолат бщлса, у Агар В ъолат бщлса, у ъолда А ъолат учун ъолда В ъолат учун ыоида танланади ыоида танланади А ъолат учун ыоида В ъолат учун ыоида Агар......... у ъолда Агар......... у ъолда Bu yerda ixchamlash mexanzmi A yoki B holat uchun oida tanlash uchun ishlatilayapdi. Mexanizm ishini biror korxona raxbari ish yuritishi bilan taqqoslash mumkin, ma’lumki, korxonada harbir ishchi so’z joyiga qo’yilgan . Agar biror ishni tezda bajarish kerak bo’lsa, raxbar kimga va achon buyurishni biladi. Agarda xodimlarga tashqari ko’rsatma berilmasa, ularni bir ismi bekor o’tirib olishi mumkin va ishni ma’lum isimlari bajarilmay, asosiy masad bajarilmasligi mumkin. Juda katta ish ilingan bo’lishi mumkin, oniarli natija ysh, ya’ni masadga erishilmagan. Ixchamlash mexanizmisiz inson miyasi ham ishlamay oladi, xuddi raxbarsiz korxona kabi. Biron bir ishni bajarish uchun, kishi miyasi, ixchamlash mexanizmi orali kishida bor bilimlarni, fakt va oidalarni analiz qilib keraklisini oladi va masadga erishiladi. Tayanch so’zlar: Inson uy fikrlari, inson intellekti, suoniy intellekt, dasturlar, inson ekspert, anoanaviy programmalar,ekspert sistema,bilim, fakt, qoida, soddalashtirish. Sunoiy intellekt nima ? Sunoiy intellekt - bu inson shu fikrini kompyuterda aks ettiruvchi programmalar sistemasidir. Bu kabi sistemalar yaratish uchun, aniq bir masalani yechuvchi kishining fikr jarayonini o’rganish va shu asosda kompyuter tushunadigan tilda programma tuziladi. Адабиётлар руйхати 1. Т.Кларк, Компьютерная химия, М., Мир, 1990. 2. В.И.Минкин, Б.Я.Симкин, Р.М.Миняев, Теория строения молекул, М., Вьюшая школа, 1979. 3. В.Ф.Травенъ, Электронная структура и свойства органических молекул, М., Химия, 1989. 4. С.И.Рахмонкулова, IВМ РС, шахсий компьютерида ишлаш, "Шарк" НМК- S.PRINT, Тошкент, 1998. 5. М.А. Турабекова, М.Г.Левкович, Математическое моделирование строения химических соединений и их реакционной способности, Т.,Университет, 2008, 136 с.

Похожие

ChemOficce programmasining imkoniyatlari. Bu programmadan turli hisob-kitob ishlarda foydalanish
Zamonaviy kompyuter tizimlari imkoniyatlari. Kimyoviy tatqiqotlarda kompyutirlarni qo’llash
Kimyo o’qitish metodikasida masalalardan foydalanish usullari
Kimyo o’qitish usullari, vositalarni tanlash va qo’llash qoidalari
Qishloq xo’jalik korxonalari moliyasini umumiy ta’rifi