Kimyo o’qitish metodikasida masalalardan foydalanish usullari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

49.5 KB

Скачать

Kimyo o’qitish metodikasida masalalardan foydalanish usullari Reja: 1. Kimyoviy masalalar yechishda qo’llanadigan metodlar 2. Kimyo o’qitishda masalalarning ahamiyati va ularning klassifikasiyasi. 3. Kimyoda sifatga doir masalalar yechish tiplari 4. Kimyoda hisoblashga doir masalalar yechish metodikasi 5. Hisoblashga doir masalalarning tiplari

O’rganiladigan asosiy tushunchalar: Kimyo o’qitishda masalalarning a h amiyati va ularning klassifikasiyasi, kimyoda sifatga va hisoblashga doir masalalar yechish tiplari, hisoblashga doir masalalar yechish metodikasi. Kimyoviy masalalar yechish politexnika, o’qitishni turmush bilan bo g ’ lash, kasb tanlash, me h natsevarlik maqsadga intilish, dunyoqarashni shakllanishi, fanlararo aloqadorlikni ta’minlash kabi h ollar katta a h amiyat kasb etadi. Masalalar yechish, o’quvchida rivojlanish funksiyalarida katta rol o’ynaydi. Rivojlanish fikrlashning turli usullari, bilimlarning h aqiqiy qo’llanishi, o’z-o’zini nazorat qilish, ko’nikmalarni h osil qiladi. Eng mu h imi o’quvchida mustaqillikni rivojlantiradi. Masalalar yechish jarayonida tayanch bilimlar tadbiq etiladi va natijada moddalar va kimyoviy jarayonlar h aqidagi bilimlar musta h kamlanadi va takomillashadi. Masala yechish jarayonida muammolar o’z yechimini topadi. Ayniqsa bu h ol sifatga doir masalalar yechishda ko’proq qo’llaniladi. Masala yechish jarayoni abstrakt h olatlardan aniq yechimlarga olib keladi. Amaliyotda esa bu metodologik aspektni o’z boshidan kechiradi va abstrakdan fikrlashga, undan amaliyotga - oddiydan murakkabga beriladi. Masalalar yechish turiga ko’ra masalalar sifatiga va h isoblashga doir bo’ladi. Kimyoda sifatga doir - masalalarning ko’p qo’llanadigan tiplari quyidagilar:

1. Tavsiflangan va kuzatilgan hodisalarni izo h lash. M: Nima sababdan kalsiy karbonat bilan sulfat kislota orasidagi reaksiya kuchli boshlanadi - yu keyin to’xtab qoladi? Yoki nima uchun quruq ammoniy karbonat qizdirilganda boshqa modda hosil bo’ladi? 2. Aniq moddaning xarakteristikasi: xlorid kislota qanday moddalar bilan va nima uchun reaksiyaga kirishadi. 3. Moddalarni bilish: Qaysi probirkada kislota, ishqor, tuz borligini aniqlang. Qaysi probirkada xlorid kislota, sulfat kislota, nitrat kislota berilganini aniqlang. 4. Moddaning sifat tarkibini isbotlash; Ammoniy xlorid tarkibida ammoniy ioni va xlor ioni borligini qanday isbotlaysiz? 5. Aralashmalarni ajratish va toza modda olish: Qanday qilib, uglerod (IV)-oksidi aralashmasidan kislorodni tozalash mumkin? 6. Moddalarni olish: Ma’lum bo’lgan barcha usullar bilan rux xloridni olish. Masalani o g ’ zaki, yozma yoki eksperimental h olda yechish mumkin.. Kimyoda hisoblashga doir masalalar - VII sinf masalalari «massa» tushun-chasiga moslashgan. VIII sinfda esa kimyoda miqdoriy nisbatlarga mos masalalar yechiladi. O’quvchilarda shunday fikr shakllanishi kerakki, moddalar bir - biri bilan qat’iy belgilangan miqdorda birikadilar. Hisoblashga doir masalalar tiplari quyidagilar: VII sinfda formulalar bo’yicha h isoblash: a). moddaning nisbiy molekulyar massasi bo’yicha h isoblash; b). murakkab modda tarkibida element atomlarining massasini aniqlash; v). elementning moddadagi foiz miqdorini aniqlash;

Yechish: Eritmada erigan moddaning foiz miqdorini aniqlash: VIII sinfda formulalar bo’yicha h isoblash: a). aniq miqdordagi moddaning massasini h isoblash; b). gazlarning massasi va h ajmini topish (normal sharoitda); v). gazlarning nisbiy zichligini h isoblash Yechish: Tenglamalar asosida h isoblash a). reaksiyaga kirishgan va h osil bo’lgan modda yoki gazlarning aniq miqdorini h isoblash; b). kimyoviy tenglamalar bo’yicha gazlarning h ajmiy nisbatini h isoblash; v). termokimyoviy tenglamalar asosida h isoblash. IX sinf uchun. Tenglamalar asosida h isoblash: a). reaksiyaga kirishuvchi moddalarning birortasi ortiq olingan taqdirda kimyoviy tenglamalar asosida h isoblash; b). nazariy h isoblashga qaraganda h osil bo’lgan moddaning massa miqdorini aniqlash; v). ma’lum miqdor qo’shimchalari bo’lgan boshlan g ’ ich moddadan reaksiya natijasida h osil bo’lgan moddaning miqdorini aniqlash. X sinf uchun. Formulani topishga doir h isoblash Gazsimon moddalarning molekulyar formulasini elementlar (% da) zichligi va massa miqdori asosida h isoblash. Kimyoviy masalalarni yechishda bir xil metodik uslubni qo’llash kerak. O’quvchilarga masala yechishda tanlashda, o’qituvchi ularni quyidagi maqsadlar asosida tanlashi lozim.

1. Masala yechilishi jarayonida qanday tushuncha qonunlar, nazariyalar, faktlar yoki tayanch bilimlar musta h kamlanadi. Moddalarning qanday kimyoviy xossalari h isobga olinadi. 2. Yechishning qaysi usullari h isobga olinadi. 3. Masala yechilishi jarayonida qanday tafakkur qirralari rivojlanadi. 4. Qanday didaktik funksiyalarni berilgan masala bajaradi. Albatta murakkab masalalar ijodiy yondashishini, aqliy faoliyat ko’rsatishni, mustaqil ishlashni talab qiladi. Iqtidorli o’quvchilar bilan ko’proq ishlab ularga albatta murakkab va muammoli masalalar yechish katta samara beradi. Tayanch tushunchalar Masalalar yechish jarayonida tayanch bilimlar tadbiq etiladi, natijada moddalar va kimyoviy jarayonlar h aqidagi bilimlar musta h kamlanadi va takomillashadi. Masala yechish jarayonida muammolar o’z yechimini topadi.

$Asosiy adabiyotlar 1. И . А . Каримов . Ызбекистон XXI аср быса \ асида : хавфсизликка тахдид , бар = арорлик шартлари ва тара == иёт кафолатлари .T.: Ызбекистон , 1997 2. И.А.Каримов. “Баркамол авлод Ызбекистон тара==иётининг пойдевори”. T . Ызбекистон, 1997 3. Умумий ырта таълим давлат таълим стандарти ва ы=ув дастури. Тошкент, 1999, 3-сoн 4 . И. Н. Борисов. Химия ы=итиш методикаси. Тошкент, 1958. 5. З.Азимова. “Кимё дарсларида ы=увчиларга экологик таълим-тарбия бериш” Т.: 1995. 6. “Хал= таълими журнали” Т.1998-2005 й. 7. Х.Т.Омонов., М.Н.Мирвохидова. “Кимё ы=итиш методикаси” маърузалар матни. 2001 8. В.Н.Верховский. “Мактабда химия эксперименти техникаси ва методикаси” 1-2 том. Т. Ы=итувчи, 1964 9. И. Мирзаев. “Дарс тащлили” Т. Ы=итувчи,1980 10. Л.Н. Глинка. Умумий химия Т.1968 11. Г.Щакимов. “Химиядан олимпиада масалаларини ечиш”.Т.1992. 12. Ёш химик энциклопедик лу\ати – Т. 1990 13. Т.Гулбоев . Таълим жараёнининг таянч билимлари. Т. Фан, 1996 14. www . ziyonet . uz$

Kimyo o’qitish metodikasida masalalardan foydalanish usullari

20.09.2019

0

49.5 KB

Похожие