Alkinlar nomlanishi va olish usullari - Химия - Рефераты

Alkinlar nomlanishi va olish usullari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

35.2578125 KB

Alkinlar nomlanishi va olish usullari Alkinlarning nomlanishi va izomerlanishi. Uch bog‘ni hosil qilish usullari. sp- gibridlanish tushunchasi asosida uch bog‘ni tushuntirish. Alkinlarning fizik xossalari Molekulasida uch bog‘ tutgan uglevodorodlar alkinlar yoki atsetilen uglevodorodlar deyiladi. Alkinlarning gomologik qatori atsetilendan boshlanadi. Umumiy formulasi CHH 2n-2 . Atsetilen qatori birikmalarida izomerlanish butindan boshlanadi va uch bog‘ning holati bilan farq qiladi. S 5 N 8 dan boshlab esa izomerlanish uglerod skeleti bilan bog‘liq bo‘ladi. Sistematik nomenklaturada atsetilen uglevodorodlarini nomlash uchun to‘yingan uglevodorodlaning - an qo‘shimchasi - in ga almashtiriladi. Uzun zanjir tanlab olinadi va uch bog‘ chetga yaqin tomondan nomerlanadi. Ratsional nomenklaturada nomlash uchun atsetilen gomologlarini atsetilenning hosilasi deb qaraladi: Alkin radikallarini nomlash uchun uning nomiga - il qo‘shimchasi qo‘shiladi:

Oddiy atsetilen birikmalar tabiatda erkin holda uchramaydi. Ammo murakkab poliinlar o‘simliklarning gullarida uchraydi:CH3 (C C)5CH=CH2 C6H5 (C C)2CH=CH-CH2OCOCH3 Atsetilen va uning gomologlari sintez qilib olinadi. Sanoatda atsetilen metan va etandan sintez qilinadi: Metallarning karbidlaridan suv ta’sir ettirib olinadi: CaC 2 + H 2 O  Ca(OH) 2 + CH  CH Mg 2 C 3 + 4H 2 O  CH 3 -C  CH + Mg(OH) 2 Galogenalkanlarga KOH + spirt eritmasini ta’sir ettirib olish: CH 3 -CHBr-CH 2 Br + 2KOH (spirt)  CH 3 -C  CH + 2KBr + 2H 2 O Atsetilenning gomologlari atsetilendan yoki alkilatsetilendan olinadi: H - C  C-H + NaNH 2  N - C  C-Na + NH 3 H-C  C-Na + I-CH 2 CH 3  H - C  C-CH 2 CH 3 + NaI Alkilatsetilenning galogenalkan bilan reaksiyasi PdCl 2 katalizatorligida olib borilsa, atsetilenning yangi gomologi hosil bo‘ladi: CH3C CH + C4H9Br PdCl2 CH3C C-C4H9 + HBr Iotsich kompleksi yordamida olish. Buning uchun atsetilenga Grinyar reaktivi ta’sir qilinadi: 2CH 3 MgI + H - C  C-H  IMg - C  C - MgI + 2CH 4 Sintez qilingan kompleksga galogenalkan qo‘shib qizdiriladi: IMg - C  C - MgI + 2C 2 H 5 I  C 2 H 5 - C  C - C 2 H 5 + 2MgI 2 Etin, propin, butinlar gaz, C 5 H 10 dan boshlab esa suyuq moddalar. Atsetilenning ionlanish energiyasi (IE) 11,4 eV etilenga (10,4 eV) nisbatan katta bo‘lib, bu undagi elektron kuchli bog‘langanligini bildiradi. Atsetilen molekulasi qutblangan

emas, ammo unga biror alkil guruh kiritilsa, u qutblanadi va dipol momentga ega bo‘ladi: H C C 0,35 .D + - +   CH3 Atsetilen birikmalarining d   âà n D 20 lari alkenlarga nisbatan yuqori. C 2 H 2 suvda yaxshi eriydi (1,15:1), atsetonda 25:1 va DMFA 33,5:1. Bosim ostida 1hajm atsetonda 300 hajm S 2 N 2 eriydi. C 2 H 2 tutab yonadi. C 2 H 2 kislorod oqimida yonganda alanganing issiqligi 3150 0 yetadi. U qirqish ishlarida ishlatiladi. Atsetilen termodinamik qarorsiz modda u turtkidan portlaydi.

Adabiyot:1. O.YA.Neyland Organicheskaya ximiya. M.: «Viysshaya shkola». 1990. S. 144-149. 2. A.N.Nesmeyanov, N.A.Nesmeyanov Nachala organicheskoy ximii. Kniga 1. M.: 1969. S. 2 77-279. 3. A.Terney Sovremennaya organicheskaya ximiya. T. 1. M.: «Mir», 1991. S. 355- 3 62. 4. R.Morrison, R.Boyd Organicheskaya ximiya. M.: «Mir». 1974. S.229-234. 5. Z. Gauptman, YU. Grefe, X. Remane Organicheskaya ximiya. M.: «Ximiya». 1979. S.249-251. 6. Q.N. Axmedov, X.Y. Yo‘ldoshev Organik kimyo usullari. I-qism. T.: «Universitet». 1998. 55-57 b.

Похожие

Alkenlar izomerlanishi nomlanishi olish usullari

Alkenlar va alkinlar

Vodorod va uni olish usullari

Aminlar tuzilishi va olish usullari

Alkanlarni olish usullari va xossalari