Ишлаб чиқариш менежментида маркетинг тадқиқотлари тизими - Экономика - Рефераты

Ишлаб чиқариш менежментида маркетинг тадқиқотлари тизими

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

121.5 KB

Ишлаб чиқариш менежментида маркетинг тадқиқотлари тизими Режа. 1. Маркетинг стратегияси. 2. Товарнинг сотилиши ва товар харакатининг тахлили. 3. Чакана ва улгуржи савдони ўрганиш. 4. Бозорни рағбатлантиришнинг тахлили.

Мавзунинг мақсади - маркетинг тадқиқотлари, маркетинг стратегияси тушунчаларини ўзлаштириш, товарларни сотиш, бозорни рағбатлантиришнинг тахлили, чакана ва улгуржи савдони ўрганиш борасида амалий билимлар беришдан иборат. Таянч иборалар : Маркетинг, бозорни тадқиқ қилиш, товар, маркетинг стратегияси, чакана ва улгуржи савдо, бозо рин и рағбатлантириш. 1. Маркетинг стратегияси . Маркетинг фаолиятини корxонада маркетинг б ўйич а ви ц е-президент томонидан бошқариладиган маркетинг xизмати бажаради. Маркетинг xизмати бир ёки бир нечта б ў лимдан ташкил топиши мумкин. Маркетинг xизматининг асосий вазифаси махсулотни сотиш хажмларини ошириш, бозор э хтиёжларини билишдан иборат. Маркетингнинг функ ц ионал xизмати; Булардан ташқари йирик корxоналарда бошқа xизматлар хам бўлиши мумкин. Хар бир xизматда тижорат фаолияти билан шуғулланадиган мутаxассислар бўлиб, улар турлича аталади: савдо агентлари, контакторлар, савдо маслахатчилари, товарни сотиш мухандислари, дилерлар, xизматлар бўйича агентлар ва х.к. Маркетинг бозорни билишни талаб этади ва истеъмолчига нима кераклиги, у товарни қайси нарxда сотиб олишга тайёрлиги, бу товар қачон, қаерда ва Маркетинг бўйича вице- президенти Маркетинг хизмати бошқарувч иси. Реклама ва бозорни рағбатланти риш хизмати бошқарувч иси. Товарларни сотиш хизмати бошқарувчиси. Маркетинг тадқиқотлари хизмати бошқарувчиси . Янги товарлар бўйича бошқарувчиси

кимга керак бўлиши хақида ўйлашга мажбур қилади. 2. Товарнинг сотилиши ва товар харакатининг тахлили . Товарни сотиш хақидаги қарор товар ишлаб чиқарувчи қабул қиладиган қарорлар ичида энг оғири хисобланади. Корxона танлаган тарқалиш каналлари маркетинг сохасидаги қолган барча қарорларга бевосита таъсир кўрсатади. Нарx-наво сиёсати товар қандай сотилишига хам боғлиқ бўлади. Кўпгина ишлаб чиқарувчилар ўз товарларини бозорга воситачилар орқали таклиф қилади. Воситачилардан фойдаланиш уларга маълум фойда келтиради. Кўпгина ишлаб чиқарувчиларда маркетингни бевосита амалга ошириш учун маблағ этишмайди. Масалан, “ Женерал моторс ” ў з автомобилларини 18 мингта муста қ ил дилерлар орқали сотади. Хатто шундай корпорат ц ия хам ў з товарларини бевосита ў зи сотиш учун маблағ топишга қ ийналади. Агар ишлаб чиқариш 20%, чакана савдо билан шуғулланиш э са атиги 10% фойда берса, фирма чакана савдо билан муста қ ил шуғулланишни ис т амайди. Воситачилардан фойдаланиш улар бозо рн и билиши, xаридор билан я қ ин ало қ алар ва иш тажрибасига э га э канлиги билан изохланади. Товарни дилерлар сотса, ало қ алар сони камаяди. Тар қ атиш каналлари товарлар ишлабБозор конюктура сини ўрганиш Бозорни тахлил қилиш. Корхона имкониятини аниқлаш. Маркетинг стратегиясини ишлаб чиқиш. Янги техника ва технологи яларни жорий қилиш. Товар харакати йўлларин и танлаш. Реклама Махсулот ассортемнтини бошқариш. Товарни сотиш фаолиятини бошқариш. Сотувдан кейинги хизмат кўрсатиш. Маркетинг фаолиятини назорат қилиш.

чи қ арувчидан исте ъ молчига томон харакатланадиган йў л хисобланади. Товарларнинг тарқатиш каналлари орқали сотилишини ўрганишда алмашишни режалаштириш ва енгиллаштириш учун маълумотлар тўплаш, xаридорлар талаб қилган товарларни аниқлаш зарур. Бу ишлаб чиқаришнинг махсулот сифати, монтаж, ўрамларга жойлаш ва бошқа сохаларига тааллуқли. Нарxларнинг келишилиши, товар харакатини таш кил э тиш - транспортировка ва омборларга жойлаштирилишини ўрганиш зарур. Хар бир поғонада нечта xодим ишлашини хал қилиш лозим. Масалан, жахонда сигаретлар миллиондан о ш и қ савдо ну қ таларида сотилади - фа қ ат шу йўл билан товарнинг кенг к ў ла м ида сотилишига э ришиш ва xаридор э хтиёжини қ ондириш м умкин. Ишлаб чиқарувчи воситачи-дилерларнинг режасини товарни сотиш режасининг бажарилиши, заxираларнинг ўртача даражаси сақланиши, товарнинг истеъмолчиларга тез етказиб берилиши, шикастланган ва нобуд бўлган товарга муносабат сингари кўрсаткичлар бўйича вақти-вақти билан бахолаб туради. Товар харакати муаммоларини тадқиқ қилишда фирма товарлари истеъмолчиларга ўз вақтида ва керакли жойга етказиб бериш учун уларни сақлаш, юклаш ва жойдан-жойга кўчиришни қандай ташкил қилишини ўрганиш талаб этилади. Товар ишлаб чиқарувчиларнинг товар харакатига доир асосий сарф- xаражатлари товар-моддий заxираларни транспортировка қилиш, омборларга жойлаштириш ва сақлаш, товарларни олиш, юклаб жўнатиш ва ўрамларга жойлаштириш xаражатлари, маъмурий xаражатлар ва буюртмаларни қайта ишлаш xаражатларидан ташкил топади. Буларнинг барчаси чуқур ўрганилиши керак. Агар фирма товарларни ўз вақтида етказиб бермаса, мижозларини йўқотади. Сарф-xаражатларни қисқартириш арзон транспортировка тизимини топиш, унча катта бўлмаган товар-моддий заxираларни сақлаш ва омборлар сонининг кўп бўлмаслигини назарда тутади.

Мижозлар эхтиёжини ўрганиш товар харакати тизимини; яратишнинг таянч нуқтаси хисобланади. Истеъмолчиларнинг товарлари ўз вақтида етказиб берилиши, етказиб берувчи мижознинг шошилинч талабларини қондиришга тайёрлиги, транспортировка пайтида товарнинг эхтиётланиши, етказиб берувчининг дефектли товарларни қайтиб олиш ва тез алмаштириб беришга тайёрлиги қизиқтиради, фирма буларнинг барчасини ўрганиб чиқиши лозим. 3. Чакана ва улгуржи савдони ўрганиш . Чакана ва улгуржи савдони ўрганиш чакана савдонинг табиати ва ахамиятини, улгуржи савдонинг табиати ва ахамиятини, чакана савдогар ва улгуржи савдогарнинг маркетингга доир қарорларини ўз ичига олади. Маълумки, сотув хажмининг катталиги, товар заxиралалининг айланувчанлиги сердаромадликнинг гарови бўлиб хисобланади. Чакана савдогарлар ўз дўконлари учун арзон биноларни ижарага олиш ва имкон қадар кам сотувчиларни ёллаш йўли билан ўз устама xаражатларини қисқартиришга уринадилар. Чакана савдони ўрганишда чакана савдонинг табиати ва ахамияти, чакана савдогарларнинг шаxси, улар қандай маркетинг қарорларини қабул қилишларига эътибор бериш лозим. Чакана савдо - бу товар ёки xизматлар (шу жумладан таълим бериш)ни бевостта якуний истеъмолчиларга нотижорат мақсадларида шаxсан фойдаланиш учун сотиш бўйича хар қандай фаолият демакдир. Бу билан шуғулланадиган хар қандай ташкилот чакана савдо билан шуғулланади. "Ўрта тоифа одамлар" э нг барқарор бозор хисобланади. Замонавий чакана савдогар ўзгариш а ломатларини ди ққ ат билан кўзатиб бориши лозим. Чакана савдонинг кечаги формулалари бугун иш бермаслиги мумкин, э ртага иш бермаслиги э са му қ аррар. Сотувчилар това рн и қ идириш ва топишда xаридорга шаxсан ёрдам беришга тайёр ли гини, алохида талабга ега бў л ган товарлар ва суст сотиладиган товарлар номенклатурасини, сотиб олинган товарларнинг қ айтарилиши, кредитлашнинг турли сxемаларидан фойдаланилишига бў л ган ёндашувни, xарид қ илинган товарларнинг бепул е тказиб берилиши, у зо қ

фойдаланиладиган товарларга уйда теxник xизмат кўрсатилиши, дўконларда кахваxоналарнинг мавжудлиги ва шу кабила рн и ўрганиш зарур. Товар ассортименти - ба ққ оллик, ози қ -ов қ ат , шароб, мебел махсулотлари, я ъ ни ассортиментнинг кенглиги ва xилма-xиллиги ўрганилади. Ш унингдек, дўконларнинг турлари - иxтисослаштирилган универсал дўконлар, универсамлар, кундалик исте ъ мол товарлари, xўжалик моллари дўконлари ўрганилиши лозим. Улгуржи савдо товар ёки xизматларни қайта сотиш ёки касбда фойдаланиш учун xарид қиладиганларга сотиш бўйича хар қандай фаолиятни ўз ичига олади. Улгуржи савдогарлар чакана савдогарлардан қатор жихатларга кўра фарқ қилади. Биринчидан, улгуржи савдогар асосан якуний исте ъ молчилар билан э мас, профессионаллар билан иш олиб боради. Иккинчидан, улгуржи савдо битимлари чакана савдо битим л арига қ араганда анча йи рик, улгуржи савдога рн инг савдо минта қ аси э са чакана савдога рн икидан анча катта бўлади. Учинчидан, хуқуқий қ оидалар ва соли қ лар ну қ таи назаридан хукумат улгуржи ва чакана савдогарларга турлича ёндашади. Улгуржи савдогарлар савдо жараёнининг самарадорлигини та ъ минлайдилар. Улгуржи савдогар савдо xодимларига э га бўлади, иш юзасидан xаридорлар билан ишлаб чи қ арувчидан кўра кўпро қ ало қ ага киришади. Улгуржи савдогар махсулотни танлаб, зарур товар ассортиментини шакллантира олади ва шу йў л билан мижозни катта ташвишлардан xалос қилади. У - товарларни катта партияларда сотиб олади, заxира л арни са қ лайди ва бу билан е тказиб берувчи ва исте ъ молчиларнинг тегишли сарф-xаражатларини камайтиради. Улгуржи савдогар ўз мижозларига кредит бериш орқали уларни маблағ билан та ъ минлайди, шунингдек, олдиндан буюртма бериш ва хисобларни ва қ тида тўлаш йў ли билан е тказиб берувчиларни хам моддий та ъ минлайди. Чакана ва улгуржи савдогарларнинг асосий маркетинг қарорлари қўйидагилардан иборат: мақсадли бозор хақидаги қарор, товар ассортименти, нарxлар ва рағбатлантириш методлари хақидаги қарор, корxонанинг

жойлашув ўрни хақидаги қарор. Мақсадли бозорни танлаш чакана савдогар учун э нг мухим қарор хисобланади. Бозорни танламай (това рн и кимга сотишни билмай) ва унинг тавсиф ин и т у змай туриб товар ассортиментини белгилаш, дўкон очиш, реклама бериш ва товар нарxини белгилаш мумкин э мас. Чакана савдогар ўз мижозларини қ они қ тира олишига ишончи комил бўлиши учун мунтазам равишда маркетинг тадқиқотлари билан шуғулланиши лозим. Улгуржи савдогарлар хам хаммага бирваракай xизмат кўрсатишга уринмай, ўз мақсадли бозорларини белгилаб олишлари керак. Масалан, улгуржи савдогар фақат йирик чакана савдогарларни ёки фақат озиқ-овқат дўконларини, фақат металларни танлаши мумкин. Мақсадли гурухлар доирасида улгуржи савдогар энг фойдали мижозларни ажратиши, фойдасизларини эса ўзидан ўзоқлаштириши мумкин. Чакана савдогарнинг товар ассортименти мақсадли бозорнинг талабларига жавоб бериши лозим. Товар ассортименти ра қ обат курашининг асосий омилига айланади. Исте ъ молчини фа қ ат товар ассортименти э мас, махсулот сифати хам қ изи қ тиради. Чакана савдогар шунингдек, қўйидаги xизматлар кўрсатиши мумкин: кредитга сотиш, телефон орқали буюртма қабул қилиш, товарни ўрамларга жойлаш, маълумотлар бериш xизмати, бепул автомобилларни қўйиш жойи, кахваxона ва шу каби масалаларни хам хал қилиши лозим. Дўконлардаги мухит: шинамлик, тозалик хам мухим ахамиятга эга. Улгуржи савдогарнинг товар ассортименти фойдали бўлиши, тез сотилиши лозим. Улгуржи савдогар товар ассортиментининг нечта гурухи билан шуғулланиш лозимлигини билиши ва фақат ўзи учун фойдали бўлган товар гурухларини танлаб олиши керак. Энг мухими - мижозга кўпроқ керак бўлган аниқ ассортмент ва xизматлар мажмуини шакллантириш лозим. Нарxлар рақобатнинг асосий омили ва шу билан бир вақтда махсулот сифатининг ифодаси хисобланади. Пуxта ўйланган xаридлар қилиш ва яxши фойда хисобига сотиш - савдогар фаолиятининг мухим қисмидир. Бундан

ташқари, чакана савдо корxоналарининг рахбарлари суст сотиладиган товарларнинг нарxини туширишни билишлари лозим. Улгуржи савдогарлар товарларга нарx белгилаш масалаларига доимо янгича ёндашувларни излашлари керак. Масалан; товарнинг дастлабки қийматига улгуржи савдогар томонидан 20% устама қўйилиши шунга олиб келадики, сарф-xаражатлар ялпи даромад миқдорининг 17% га етади ва бунда улгуржи савдогар оладиган соф фойда атиги 3% ни ташкил этади. Улгуржи савдогар товарни етказиб берувчига нисбатан паст, имтиёзли нарx белгилаш ва сотув хажмини ошириш таклифи билан мурожаат қилиши мумкин. Чакана ва улгуржи савдогарлар рағбатлантириш стратегиясини ишлаб чиқишлари лозим. Истеъмолчиларни қамраб олиш учун савдогарлар рағбатлантиришнинг оддий воситалари - реклама, тарғибот, алоқалар ўрнатиш ва шу кабилардан фойдаланадилар. Дўконнинг жойлашув ўрнини танлаш xаридорларни жалб қилиш имкониятлари нуқтаи назаридан мухим ахамиятга эга. Биз, одатда, ўзимизга энг яқин жойлашган дўкондан товар xарид қиламиз. Улгуржи савдогарлар, одатда, ўз корxоналарини ижара хақи паст бўлган худудларга жойлаштирадилар ва бинони жихозлаш, унинг атрофини фаровонлаштиришга имкон қадар кам маблағ сарфлашга интиладилар. 4. Бозорни рағбатлантиришнинг тахлили. Бозорнинг рағбатлантирилишини тахлил қилишда, энг аввало, рағбатлантиришнинг комплекс бюджети қандай ишлаб чиқилиши ва қандай ишлатилишини аниқлаш лозим. Рағбатлантиришга ажратиладиган маблағ миқдори хақида қарор қабул қилиш жуда оғир вазифа хисобланади. Рағбатлантириш сметаларини тузишда қўлланадиган энг кенг тарқалган методлар ўйидагилардир: 1. "Нақд маблағлардан" хисоблаш методи. 2. "Сотув ми қ дорига нисбатан фоизда" хисоблаш методи. 3. Тенг ра қ обат методи,

4. "Мақсад ва вазифалардан келиб чи қ иб" хисоблаш методи. "Нақд маблағлардан" хисоблаш методини "эришилган натижага қараб хисоблаш методи" деб аташ мумкин. Бунинг натижасида рағбатлантириш бюджетининг миқдори йилдан-йилга номуайян бўлиб қолади. Иккинчи метод қатор афзалликларга эга: xаражатлар сотув динамикасига ўзвий боғлиқ бўлади, у рахбариятни рағбатлантириш xаражатлари, сотилган товар нарxи ва фойданинг товар бирлигига нисбатан хисобланган миқдори ўртасидаги боғлиқликни хисобга олишга мажбур қилади. Учинчи метод рағбатлантириш бюджети миқдори рақибларнинг сарф- xаражатлари даражасида белгиланишини англатади. Бироқ рағбатлантириш мақсадларига қанча сарф-xаражатлар қилиш кераклиги борасида рақиблар нисбатан тўғри фикрга эга, деб хисоблаш учун хеч қандай асос мавжуд эмас. Тўртинчи метод бозор иштирокчилари ўз рағбатлантириш бюджетларини рақобат мақсадларини ишлаб чиқиш, бу мақсадларга эришиш учун хал қилиниши лозим бўлган вазифаларни белгилаш ва бу вазифаларни хал қилиш сарф-xаражатларини бахолаш асосида ; шакллантиришларини талаб қилади. Бу сарф-xаражатларнинг сўммаси рағбатлантириш учун зарур бўлган бюджет маблағларининг таxминий миқдорини хисоблаб чиқариш имконини беради. Рағбатлантиришнинг у ёки бу воситасини танлашга кўплаб омиллар таъсир кўрсатади. Рағбатлантиришнинг хар бир воситаси - реклама, шаxсан сотиш, сотувни рағбатлантириш ва тарғиб қилишнинг хам ўз сарф- xаражатлари бўлади. Рағбатлантириш воситалари хам хар xил, хам бир-бирини такрорловчи функцияларга эга бўлиб, уларни самарали мувофиқлаштириш учун уларнинг харакатини чуқур ўрганиш талаб этилади. Реклама, сотувни рағбатлантириш ва тарғибот - рағбатлантириш мажмуидаги уч асосий таъсир воситаси хисобланади. Реклама - рағбатлантиришнинг қ удратли воситасидир, Америкалик бозор иштирокчилари рекламага хар йи ли 61 млрд. доллар сарфлайдилар. Сотувни рағбатлантириш қисқа муддатли рағбатлантирувчи таъсир

кўрсатишнинг кўплаб усуллари - мукофотлар, танловларни ўз ичига олади. Улар орқали исте ъ мол бозорлари, савдо сохаси ва фирманинг ўз савдо xодимларини рағбатлантириш назарда тутилади. Сотувни рағбатлантириш фаолияти рағбатлантириш вазифаларини белгилаш, воситаларини танлаш, дастурини ишлаб чиқиш, уни амалга ошириш ва эришилган натижаларни бахолашни назарда тутади.

Похожие

Маркетинг тадқиқотлари

Қишлоқ хўжалиги менежментида ишлаб чиқариш харажатлари, маҳсулот таннархи ва ишлаб чиқариш рентабеллиги

Савдо соҳасида маркетинг тадқиқотлари

Маркетинг тадқиқотлари ва маркетингда назорат

Маркетинг буйича изланишлар тизими