Бошқарув қарорларини асослаш, қабул қилиш ва уларнинг бажарилишини ташкил этиш жараёнларининг тахлили - Экономика - Рефераты

Бошқарув қарорларини асослаш, қабул қилиш ва уларнинг бажарилишини ташкил этиш жараёнларининг тахлили

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

102 KB

Бошқарув қарорларини асослаш, қабул қилиш ва уларнинг бажарилишини ташкил этиш жараёнларининг тахлили Режа. 1. Бошқарув қарорлари таркиби, мохияти ва турларининг тахлили. 2. Бошқарув қарорларини асослаш ва қабул қилиш методларининг тахлили. 3. Қарорларни асослаш, қабул қилиш ва уларни бажариш жараёнларининг тахлили.

Мавзунинг мақсади - бошқарув қарорларининг турлари, уларни қабул қилиш ва бажаришни ташкил этиш, уларнинг мохиятини ўзлаштириш, қарорларни асослаш, қабул қилиш ва бажарилишини ташкил этишнинг тахлили борасида маълум кўникмалар хосил қилишдан иборат. Таянч иборалар: Бошқарув қарори, туркумлаш, қарорнинг объективлиги, қарорни асослаш методлари, қарорни қабул қилиш ва ресурс билан таъминлаш босқичи, қарорнинг адреслилиги. 1. Бошқарув қарорлари таркиби, мохияти ва турларининг тахлили . Қарорларни асослаш, қабул қилиш ва бажарилишини ташкил этиш бошқарув жараёнининг асосий мазмуни хисобланади. Қарор фақат ресурслар билан таъминланган ва унинг бажарилиши ташкил этилган тақдирдагина реалдир. Бошқарув қарорларининг қабул қилиниши ва бажарилиши жараёнининг тахлили қўйидагилардан ташкил топади: қабул қилинувчи қарорларнинг таркиби ва мазмунини ўрганиш; қарорларни асослашда қўлланувчи методларнинг мақсадга мувофиқлигини бахолаш; қарорларни асослаш ва қабул қилиш жараёнларини такомиллаштириш имкониятларини аниқлаш. Бошқарув истиқболли бўлиши керак. Қарорларнинг истиқболлилик жихатларидан бири уларнинг изчиллиги хисобланади. Қабул қилинган қарор қай даражада истиқболли эканлигини тахлил қилиш учун қабул қилинган ва бажарилган истиқболли, жорий ва оператив қарорларнинг нисбати аниқланади. Бу маълумотлар бир нечта рахбарнинг маълум даврдаги фаолиятини ўрганиш натижасида олиниши мумкин. Қарорларнинг изчиллигини аниқлаш учун "мақсадлар дараxти" методи қўлланиши мумкин. Бунда қарорларнинг идеал тизими амалда қабул қилинган қарорлар таркибига таққосланади. Бошқарув ишлаб чиқариш жараёнини олдиндан белгилаши ва йўналтириши лозим, бинобарин, қарорларнинг асосий қисми қўйилган мақсадлардан келиб чиқувчи, олдиндан белгиланган дастур сифатида ишлаб чиқилиши керак.

Бошқарув қарорлари и лм ий асосланган ва объектив бўлиши зарур. Тахлил жараёнида бу объектив асосланган ва рахбар иродаси билан қабул қ илинган қарорлар сонининг нисбатини ўрганиш орқали аниқланиши мумкин. Бир нечта вариант орасидан танлаб олинган ва тегишли мутаxассислар томонидан кўриб чи қ илган қарорлар илмий асосланган қарорлар хисобланади. Барча теxник, иқтисодий ва ижтимоий ўзгаришларнинг хисобга олиниши қабул қ илинувчи қарорларнинг объективлигини ифодаловчи мухим о м илдир. Бошқарув қарорлари хуқуқий нормативлар, тармо қ қ оидалари, методик кўрсатмаларга мос келиши керак. Бу мослик даражаси белгиланган қ онун- қ оидаларга жавоб бермаганлиги учун бекор қ илинган қарорлар салмоғи билан аниқланади. Хар бир қарор ресурс билан та ъ минланган бўлиши лозим. Тахлил жараёнида қарорларнинг ресурс билан та ъ минланганлиги даражаси керакли ресурслар мавжуд бўлмагани туфайли бажарилмаган қарорлар сонининг ўз ва қ тида бажарилган қарорлар сонига нисбатини аниқлаш йў ли билан хисоблаб чи қ арилиши мумкин. Қабул қилинган қарорлар тахлили қарорларнинг ўз вақтида қабул қилинганлигини хамда уларнинг иқтисодий ва ижтимоий самарадорлигини ўрганишни хам назарда тутади. 2. Бошқарув қарорларини асослаш ва қабул қилиш методларининг тахлили. Бошқарув аппаратининг иш амалиётида қарорларни асослашнинг дастурий-мақсадли, оптималлаштириш, тахлилий хисоб-китоб, тизимли ва тажрибавий методлари қўлланади. Хар қандай бошқарув қарори маълум мақсадларга эришиш учун қабул қилинади. Қарорларни асослашнинг дастурий-мақсадли методларини қўллаш ушбу қарорнинг бажарилиши натижасида эришилиши лозим бўлган мақсадни муфассал ишлаб чиқишни англатади. Бундай мақсад, одатда, рахбар ташкилот томонидан белгиланади. Мақсад белгиланганидан кейин унга эришиш дастури ишлаб чиқилади. Бу дастур бошқарувнинг алохида бўлинмалари учун "мақсадлар дараxти"ни ишлаб чиқиш, зарур ресурслар ва

уларни олиш манбаларини аниқлаш, ижрочииар ва ижро муддатларини белгилаш хамда тахлил жараёнида қарорларни асослаш усулларини аниқлашни назарда тутади. Қарорларни асослашнинг оптималлаштирилиши операцияларни ўрганиш методларини қўллашга асосланади. Улар чизиқли дастурлаштириш, омилли тахлил, оммавий xизмат кўрсатиш назарияси, математик статистика, эхтимоллик назариясининг турли методларини ўз ичига олади. Тахлил қилинаётган жараёнларнинг xусусияти ва вужудга келган алоқа шаклларидан келиб чиқиб оптималлаштириш методларидан бири танланади. Агар жараён учун чизиқли алоқалар xос бўлса, чизиқли дастурлаштириш методлари, чизиқсиз алоқаларда эса - чизиқсиз дастурлаштириш методлари қўланади. Ноаниқлик кучайганида, яъни қарор тасодифийлик даражаси юқори бўлган жараёнга тааллуқли бўлса, оммавий xизмат кўрсатиш назарияси қўлланади. Ўрганилаётган функцияга таъсир қилувчи омииларнинг барқарор мажмуига, бироқ омиллар ўзгаришининг ўзгарувчан (эхтимолий) даражасига эга бўлган қарорларни асослаш учун корелляцион-регрессив тахлил методидан фойдаланилади. Бу методларнинг барчаси операцияларни тадқиқ қилиш орқали амалга оширилади. Тахлилий хисоб-китоб методи бошқарув объекти фаолияти натижаларининг тахлили билан объектни қарор қабул қилинаётган сохада ривожлантиришнинг прогноз хисоб-китобларини уйғунлаштиришга асосланади. Бу асослаш методи кенг қўлланади. Тахлилий хисоб-китоб методи тактик қарорларни асослашнинг асосий методи хисобланади. Омилли метод тахлилий хисоб-китоб методининг турларидан бири бўлиб, у натижаларига қатор омиллар таъсир кўрсатадиган ишлаб чиқариш жараёнларини ривожлантириш йўлларини аниқлаш учун қўлланади. Тизимли методлар асосида э кспертлар н инг манти қ ий фикрлашлари ва тажрибаси ётади. Бу метод бошқарув xодимларининг фаолиятини бахолашда кенг қ ўлланади. Тизимли методлар жумласига “ а қ лга хужум методи ” хам ки р ади. Бу

методда қабул қ илинаётган қарорларнинг вариантлари коллегиал равишда мухокама қ илинади. Қарорларни ишлаб чиқишнинг тажрибавий методлари рахбар xодимлар ва мутаxассисларнинг шаxсий тажрибаси, вазиятлар ва уларни хал қилиш усулларини умумлаштиришга асосланади. 3. Қарорларни асослаш, қабул қилиш ва уларни бажариш жараёнларининг тахлили. Қарорларни асослаш асосан бошқарув аппаратининг иxтисослаштирилган функционал бўлинмалари томонидан қатъий изчилликда амалга оширилади. Қарорларни асослашнинг биринчи босқичи асос маълумотларни олиш хисобланади, ундан кейин ишни тахлилий ишлаб чиқиш босқичи келади. Ишлаб чиқиш босқичи иқтисодий-теxник хисоб-китоблар, лойихалаш- конструкторлик ишлари, моделлар, ижтимоий-псиxологик асослашлар мажмуидан иборат бўлади. Бу операциялар юқори малакали мутаxассисларни жалб қилишни талаб этади. Қарор қабул қилиш босқичи ишнинг фаол ва энг масъулиятли қисми хисобланади. Қарорни асослаш қай даражада пуxта ва мукаммал амалга оширилган бўлмасин, уни қабул қилиш босқичида қарорнинг энг самарали варианти танлаб олинади. Қарор тасдиқланганидан кейин бажариш мажбурий бўлган кўрсатмага айланади. Қарор қабул қилиш процедураси қарорнинг лойихасини уни тайёрлаган бўлинма доирасида мухокама қилиш; қарорнинг олдиндан танланган вариантларини ёндош функционал бўлинмаларининг рахбарлари билан мухокама қилиш; қарор лойихасини жамоат ташкилотлари вакиллари ва бутун жамоа билан мухокама қилиш; қарорнинг ресурс таъминотини текшириш; қарор лойихасини ташқи манфаатдор ташкилотлар билан келишиш; қарорнинг маъқўлланган лойихасини тасдиқлаш учун тақдим этишдан иборат бўлади. Тўғри, бу мураккаб жараёндан қарорларнинг барча турлари хам ўтавермайди, кўпгина жорий қарорлар учун процедура қисқартирилади.

Қарор қабул қилиш жараёнининг тахлили, энг аввало, мавжуд қарор қабул қилиш протседураларини ушбу тоифа қарорлар учун белгиланган намунавий процедураларга таққослашдан иборат бўлади. Бунда информацион чекинишларни аниқлаш айниқса мухимдир. Иш амалиётида асоссиз келишишлар, экспертизалар, қарор лойихаларини кўриб чиқиш босқичларининг чўзилиши, сўровларга ўз вақтида жавоб бермаслик холлари жуда кўп учрайди. Бу қарор қабул қилиш жараёнининг алохида операцияларини бажариш вақтининг чўзилишига олиб келади. Хар бир қарор қайси поғона рахбариятининг ваколатларига тегишли бўлса, ўша рахбарият миқёсида қабул қилиниши лозим. насида ки м тайёрлайди ва ки м қабул

Фойдаланиладиган адабиётлар 1. Ўзбекистон Республикаси Конститусияси. Т .2001. 2. Ўзбекистон Республикасининг «К адрлар тайёрлаш миллий дастури » . Тошкент.2000.. 3. Каримов И.А. Ўзбекистон иқтисодий ислохотларни чуқурлаштириш йўлидан. Тошкент, "Ўзбекистон", 1995. 4. Каримов И.А. Ўзбекистон XXI аср бўсағасида. Xавфсизликка тахдид, барқарорлик шартлари ва тараққиёт кафолатлари. Тошкент, "Ўзбекистон", 1997. 5 . А6 чук Б.А. Ме нежмент . Санкт-Петербург , 2002. 6 . Большаков А.С.Михайилов В.И. Современн ый менеджмент : теория ипрактика. П. 2001. 7 . Фатхутдинов М. Производственный менеджмент. М. «Экономика».2001. 8. Герасименко В.В. Основы менджмента. М. ТЕИС,2000. 9.Гершикова И.Н.Менджмент. М. ЮНИТИ,2002. 10.Зайнутдинов Ш.Н. Амалий менежмент.Т.2003. 11. Зайнутдинов Ш.Н, Исмоилова Т.С. Ташкилот назарияси. Т.2002. 12.Папкин А.И. Основы практического менеджмента. М, ЮНИТИ,2002. 13. Ғуломов С.С. Менежмент асослари. Т Шарқ.2002. 14. Ғуломов С.С. Тадбиркорлик ва кичик бизнес. Т.2002. 15. Шарифхужаев М, Абдуллаев Ё. Менежмент.2001. 16. Абдурахмонов Қ.Х. Мехнат иқтисодиёти.2004. 17. Ишмухамедов А.Э, Асқарова М.Т.Ўзбекистон миллий иқтисодиёти.2002. www.ziyonet.uz www.nur.uz

Похожие

Бошқарув қарорларини қабул қилиш

Бошқарув қарорларини қабул қилиш

Меҳмонхоналарда қабул қилиш ва жойлаштиришни ташкил этиш

Меҳмонларни қабул қилиш ва жойлаштирув хизмати кўрсатилишини ташкил этиш

Меҳмонларни қабул қилиш, жойлаштириш хизматини ташкил этиш ва унинг технологияси