Ахборот тизимларинингяшаш даври - Информатика и ИТ - Рефераты

Ахборот тизимларинингяшаш даври

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

83 KB

Ахборот тизимларинингяшаш даври Reja: 1.Лойиҳа тушунчаси 2.Лойиҳаларнинг туркумланиши 3.Лойиҳаларни бошқариш ҳақида умумий маълумотлар 4.Лойиҳа тури 5.Ресурслар

К орпоратив ахборот тизимларини ишлаб чикиш , одатда аниқ бир корхона учун бажарилади. Корхонанинг ўз предмети соҳасидаги фаолияти хусусиятлари сўзсиз олганда, ахборот тизимига таъсир этади, лекин шу билан бирга турли корхонанинг тизими умуман бутунлигича ўхшашликлари кўп. Ҳар бир ташкилот, ўз фаолиятининг қандайлигига боғлиқсиз равишда, бир нечта қисм бўлинмалардан иборат бўлади. У лар ўз навб а тида у ёки бу тур фаолиятини амалга оширади. Бу вазият амалда барча корхоналар учун уларнинг фаолияти нима билан шуғулланишидан қатъий назар тўғридир. Ҳар бир ташкилотни ўзаро фаолият кўрсатувчи элементлар(бўлинмалар) мажмуасидан иборат деб қараш мумкин, бу бўлинмаларнинг ҳар бири етарлича мураккаб тизимига эга бўлиши мумкин. Бўлимлар аро боғланиш ҳам етарлича мураккаб бўлиши мумкин.Умуман олганда, корхона бўлимлари орасида учта боғликликни ажратиш мумкин: 1) Функционал алоқалар – ҳар бир бўлинма корхонанинг ягона бизнес- жараён атрофида аниқ бир ишларни бажаради; 2) Ахборот алоқалари – бўлинмалар ахборотлар билан алмашади(хужжат, факс, хат ва ҳакозолар); 3) Ташқи алоқалар – баъзи бўлинмалар ташқи тизимлар билан ўзаро фаолиятда бўлади, улар ҳам функционал ва ҳам ахборот кўринишида бўлиши мумкин. Турли корхоналарнинг умумтизимлари КАТЗ қуришнинг бирор ягона принципларини шакллантиради. Умумий ҳолда, ахборот тизимларини ишлаб чиқиш жараёнини икки тамонлама кўриш мумкин: 1) Ишлаб чиқувчилар (ёки гуруҳи)фаолиятининг мазмуни бўйича – бу берилган ҳолда ишлаб чиқиш жараёнининг статистик аспекти кўрилади.Улар ишнинг асосий оқими терминида таърифланади(хатланади). Бунга бажарувчилар, иш, ишлар кетма-кетлиги ва ҳ.золар киради;

2) Ишлаб чиқилаётган тизим яшаш даврининг вақти ва стадиялари бўйича – бу берилган ҳолда ишлаб чиқиш жараёнининг динамик ташкили кўрилади. Улар цикл, стадия, итерация ва этаплар терминида таърифланади(хатланади). Лойиҳаларни бошқариш ҳақида умумий маълумотлар Корхона ахборот тизимлари бирор лойиҳа сифатида ишлаб чиқилади. Лойиҳани бошқаришнинг кўпгина ҳусусиятлари ва лойиҳани ишлаб чиқиш фазалари (яшаш даврининг фазалари) умумий ҳисобланиб, фақатгина предмет соҳасига боғлқсиз бўлиб қолмай, балки лойиҳа характерига ҳам боғлиқсиздир (бу лойиҳа инженер ёки иқтисодийми аҳамияти йўқ ). Шунинг учун лойиҳа бошқаришнинг бир қатор умумий саволларини бошиданоқ кўриб чиқиш мақсадга мувофиқдир. Лойиҳа тушунчаси Лойиҳа – бу бошиданоқ аниқланган мақсад билан маълум бир вақтга нисбатан чегараланган алоҳида тизимнинг мақсадга йўналтирилган ўзгаришидир. Буларга етишиш лойиҳа якунланишини билдиради, ҳамда муддат, натижа, таваккалчилик, восита ва ресурслар ишлатилиша чегарасида, ташкилий тизимга қўйилган талаблар ҳам киради. Изоҳ ---------------------------------------------------------------------------------------------------- Одатда қийинроқ тушуниш учун (хусусан у лойиҳа бўладими) бир қийматлимаъно киритиш мушкул ишдир, яъни бунда киритилаётган тушунчанинг барча параметрларини тўла қамраб ололмайди. Демак юқорида келтирилган таърифимиз ягоналиги ва тўлақонликка даъвогар бўла олмайди. ---------------------------------------------------------------------------------------------------- - Бошқариш объекти сифатида лойиҳанинг асосий фарқланувчи белгиларини ажратиб кўрсатиш мумкин:

1) Ўзгарувчанлик – лойиҳа мақсади терминидаги таърифида мавжуд тизимни бирор мақсадга йўналтирилган холда янги ҳолатга ўтказиш; 2) Мақсадга эришишнинг чегараланганлиги; 3) Бюджет чегараланганлиги; 4) Талаб этилган ресурслар чегараланганлиги; 5) Лойиҳа амалга оширилаётган корхона учун янгилик; 6) Комплекслилик – лойиҳани ўсиши ва ривожига тўғридан-тўғри ёки четдан таъсир этувчи кўп сонли омилларнинг борлиги; 7) Ҳуқуқий ва ташкилий таъминот – лойиҳани амалга ошириш вақтидаги ўзига хос ташкилий тузулмани яратиш. Лойиҳаларни режалаштириш ва уларни бошқаришни кўраётиб, бу ерда бирор динамик объектни бошқариш ҳақида гап кетаётганлигини тушуниб етиш зарурдир. Шунинг учун, лойиҳа бошқариш тизими етарлича таъсирчан бўлиши керак, чунки модификация имконияти туғилганда ишчи дастурда глобал ўзгаришлар бўлиши керак эмас. Лойиҳа тизимли режада “қора қути ” каби тасвирланиши мумкин. Унинг кириш қисмида техник талаблар ва молиявий шартлар жойлашади, чиқиш қисмида эса – кутилаётган натижа (расм 2.1). Ишларни бажариш зарур ресурслар борлиги билан таъминланади: 1) материаллар ; 2) ускуналар; 3) Одамий ресурслар. Расм 2.1 Лойиҳани “қора қути ” кўринишида тасвирланиши

Бу расмда: Управление – бошқариш. Технические требование – техник талаблар. Условия финансирования – молиявий шартлар. Возмущающие воздействия – таъсирлар. Результат – натижа. Иш самараси лойиҳа бажариш жараёнини бошқариш ҳисобига амалга оширилади. Улар ресурсларни тақсимлаш, ресурсларни тақсимлаш, иш катма-кетлиги бажарилишининг координциялаш ва ички ҳамда ташқи таъсирларни компенсенциялашларни таъминлайди. Бошқариш тизими назариясига нисбатан қараганда, дойиҳани бошқариш объекти десак, у кузатишга ва бошқаришга мойил бўлиши керак, яъни баъзи характеристикалари ажратилиши, қайсиларки унда лойиҳа бажарилиши доим назоратда бўлиши керак(кузатув хоссаси). Бундан ташқари, лойиҳа бажарилишига ўз вақтида таъсир механизми зарур(бошқарув хоссаси). Бошқарилиш хоссаси предмет соҳанинг аниқмаслик ва ўзгарувчанлик шароитида айниқса долзарбдир. Улар ахюорот тизимлари бўйича лойиҳалар билан ,лойиҳалар билан бирга бўлади(предмет соҳанинг тўла соҳталаштирилган таърифини олишнинг очилганроқ муаммолари кейинроқ хал этилади.). Лойиҳани мақсадги мувофиқлиги ва юзага чиқариш, амалга оширишнинг таҳлили учун, ҳамда лойиҳада қўйилган мақсадларга етишиш даражаларини якуний баҳолаш учун ва далилий нитижаларни мавжуд қатор лойиҳа характеристикаларини режалаштириш учун солиштириш бажарилади. Буларнинг техник-иқтисодий кўрсаткичлардан муҳимларига қуйидагилар киради: 1) иш ҳажми; 2) бажарилиш муддати; 3) таннарх; 4) лойиҳани амалга оширишни таъминловчи иқтисодий самара; 5) лойиҳанинг ихтимоий ва жамоавий аҳамияти. Лойиҳаларнинг туркумланиши

Лойиҳалар иловалар, таркиб, предмет соҳа, масштаб, кўпга етарли, қатнашувчилар таркиби,мураккаблик даражаси, натижаларнинг аҳамияти ва ҳакозоларни қўллаш соҳаси бўйича сезиларли фарқланади. Лойиҳалар турли белгилари бўйича туркумланиши мумкин. Улардан асосийларини келтирамиз. 1) Лойиҳа синфи лойиҳа таркиби ва тузилмаси бўйича аниқланади ва уларни одатда қуйидагича ажратилади. 1.1 монолойиҳа (кўриниши ва масштаби бўйича ҳоҳлаган турдаги алоҳида лойиҳа); 1.2 мультилойиҳа (қатор монолойиҳа ва мультилойиҳа бошқарувидан ташкил топган комплекс лойиҳа); 2) Лойиҳа тури лойиҳа юзага чиқадиган асосий фаолият доираси бўйича аниқланади. Унда лойиҳанинг ўзи юзага чиқади. Лойиҳанинг беш асосий турини ажратиш мумкин: 2.1 техникавий; 2.2 ташкилий; 2.3 иқтисодий; 2.4 ижтимоий; 2.5 аралаш. Изоҳ- -------------------------------------------------------------------------------------------- -------- Ахборот тизимларини яратиш кўпроқ техник лойиҳага тегишли бўлади. Бундай лойиҳаларнинг икки хусусиятга эга. Биринчидан, лойиҳанинг мақсадлари аниқ таърифланган, лекин мақсаднинг баъзи қисмлари кичик натижаларга эришганда ўзгартирилиши мумкин. Иккинчидан, лойиҳанинг якунланиши ва чўзилиш муддати олдиндан аниқланади, албатта яна баъзи тузатма ва ўзгартиришлар олинаётган натижаларга нисбатан лойиҳанинг оралиқ натижалари ва умумий ўсишига таъсир этади.

3) Лойиҳа масштаби бюджет ўлчови ва қатнашувчилар сони билан аниқланади: 3.1 майда лойиҳа; 3.2 кичик лойиҳа; 3.3 ўрта лойиҳа; 3.4 йирик лойиҳа. Лойиҳа масштабини конкретроқ шаклда ҳам кўриш мумкин – соҳавий, корпоратив, тасарруфдаги лойиҳа, бир ташкилотнинг лойиҳалари ва ҳакозо. Таянч иборалар Тизим -ТЗ Стандарт - СТ Профил-ПФ Дастурий таъминот-ДТ Ахборот тизим и - АТЗ Дастур - ДР Яшаш даври - ЯД Хужжат - ХЖ Лойиҳа - ЛҲ Инструмент - ИНС Эксплуатация - ЭКС Модел - МЛ Моделлаштиришнинг универсал тили – МУТ Корпоратив ахборот тизимлари - КАТЗ Архитектура – АХ Анализ – Таҳрир – ТР Ишлаб чиқиш – ИЧ Диаграмма - ДМ Сервер – СВ Фактор – Омил Яратиш – ЯТ Характеристика – Тафсиянома Диагноз – Ташғиз Маълумотларни бошқариш тизими - МББТ Каскад модели – КМ Спирал модели - СМ Маълумотлар базаси – МБ Репозитарий - РП Объектга-мўлжаланган дастурлаш- ОМД

Похожие

Ахборот тизимлари яшаш даври моделлари

Ахборот тизими яшаш даври мобайнида юзага келадиган жараёнлар

Ахборот хавфсизлиги инцидентларига жавоб қайтаришнинг ҳаёт даври процедураси

Ахборот технологиялари

Ахборот тизимлари