Ахборот хавфсизлиги инцидентларига жавоб қайтаришнинг ҳаёт даври процедураси - Информатика и ИТ - Рефераты

Ахборот хавфсизлиги инцидентларига жавоб қайтаришнинг ҳаёт даври процедураси

Загружено в:

04.03.2024

Скачано:

0

Размер:

153.5 KB

Ахборот хавфсизлиги инцидентларига жавоб қайтаришнинг ҳаёт даври процедураси Режа: 1. Инцидентларга жавоб қайтариш процедуралари (тартиби) 2. Ахборот хавфсизлиги инцидентларига жавоб қайтаришнинг зарурий процедуралари 3. Инцидентга жавоб қайтариш режасининг тузилиши 4. Инцидентга жавоб қайтаришни амалга ошириш принциплари 5. Ахборот хавфсизлиги инцидентларига жавоб қайтаришнинг техник ва бошқа томондан қўллаб-қувватланиши

Инцидентларга жавоб қайтариш процедуралари (тартиби) Биз биламизки, компанияда инцидент юзага келган вақтда жамоалар ўзини қандай тутиши ҳақида олдиндан ишлаб чиқилган процедуралар бўлиши керак. Лекин бу қандай процедуралар? Гарчи, турли компаниялар бу процедураларни (ёки босқичларни) турлича талқин этсалар ҳам, лекин аслини олганда улар бир хил вазифани бажарадилар. Инцидентларга жавоб қайтариш - бу динамик жараён ҳисобланади. Унинг айрим босқичлари параллель ҳолда бажарилади, бошқалари эса кетма-кетликда, яъни кейинги босқич олдинги босқич натижаларига боғлиқ бўлган ҳолда бажарилади. Компания воқеа- ҳодисаларнинг тегишли ҳужжатлаштиришларини таъминлаб берувчи методик ёндашувдан фойдаланиши жуда муҳим бўлиб, бу эса инцидентларга жавоб қайтариш жараёнининг кейинги босқичларида ёки мабодо иш судгача борадиган бўлса, ва сиздан стандарт процедураларга риоя қилганмисиз, айрим қадамларни қолдириб кетмагансизми, деб сўраганларида муҳим аҳамият касб этади. Ўтказилган тадбирлар ва бажарилган ишлар ҳақидаги сизнинг қайдларингиз судда мақбул исбот бўлиб хизмат қилиши мумкин. Инцидентларга жавоб қайтариш учун қуйидаги процедуралар тўпламини англаб етиш лозим:

Инцидент оқибатлари тарқалишига қарши таъсир кўрсатиш стратегияси. Инцидент тарқалишига қарши таъсир кўрсатиш процедураси - тартиби ҳар бир аниқ инцидент учун алоҳида қурилади ва унинг турига боғлиқ бўлади. Қарши таъсир кўрсатиш стратегиясининг мезонлари шакллантирилган бўлиши ва жавоб қайтариш жамоасининг барча иштирокчилари учун рухсат этилган бўлиши керак. Стратегияни аниқлашнинг мезонлари қуйидаги асосий позицияларни ўз ичига олади: • Активнинг потенциал шикастланиш (бузилиш) эҳтимоли ёки ўғирланиши; • инцидент гувоҳномаларини сақлашга бўлган талаб; • активга кириш мумкинлиги;

• қарши таъсир кўрсатишни амалга ошириш учун зарур бўлган вақт ва керакли ресурслар; • қарши таъсир кўрсатиш стратегиясининг самарадорлиги (муаммонинг қисман ёки тўлиқ ҳал этилиши); • стратегиянинг амал қилиш муддати (ҳафта, ой, чорак ва ҳ.). Бир талай ҳолларда, ёвуз ниятли кимсани ўрганиш ва инцидентга керакли гувоҳномаларни тўплаш ҳолатларида четга олиб қўйилган (назорат қилинадиган) тўхтатиш стратегияси қўлланилади, бунинг моҳияти бузғунчи ҳатти-ҳаракатини аниқлаш, таҳлил қилиш, классификация қилиш - таснифлаш ва назорат қилиш (таъқиб қилиш) дан иборат бўлади. Ушбу методика юқори даражадаги самарадорлик билан бирга юқори даражадаги хавф-хатарга учраш эҳтимолига ҳам эга, модомики ёвуз ниятли кимса дискредитация (обрўсизлантириш) ресурси - усулидан ташкилотнинг бошқа активларига (фаолларига) ҳужум қилиш мақсадида фойдаланиши мумкин. Ташкилотда жавоб қайтариш жамоасининг юқори малакали экспертлари ва ахборот хавфсизлиги инцидентларига жавоб қайтаришнинг ишлаб чиқилган сиёсати мавжуд бўлган шароитларда назорат қилинаётган тўхтатишнинг эҳтимоли мавжуд. Ахборот хавфсизлиги инцидентларига жавоб қайтаришнинг зарурий процедуралари Инцидентларга жавоб қайтариш процедураси бир неча даврдан иборат бўлиб, ходимларни ўқитиш ва зарур асбобларни тўплашдан бошланади ва инцидентдан чиққунча (текширишни тугатиш ва оқибатларни бартараф этгунча) давом этади. Ташкилот тайёрланиш жараёнида корреляция - ўзаро боғлиқлик тизимини тўғрилаб ва ташкилот ичи ва ташқарисида ахборотлар тарқалиши процедурасини синчиклаб ишлаб чиқиб, шубҳали ҳодисаларнинг потенциал сонини чегаралашга ҳаракат қилади. Тайёрланиш жараёнида ташкилот ахборот хавсизлиги хавф- хатарини баҳолайди. Инцидентларнинг ишлаб чиқиш жараёнини жиддий равишда енгиллаштирадиган энг яхши амалиёт - бу Ахборот Хавфсизлиги Менеджмент Тизимини (АХМТ) жорий этишдир. Инцидентни текшириш ишлари

қолган хавф-хатарларни баҳолаш процедураси ва келгуси ишлар учун амалий жиҳатдан фойда чиқариш билан якунланади. Ёрдамчи жараёнлар структурасида молиявий ташкилотни бошқариш жараёнларини қўллаб қувватланишини таъминловчи ахборот хавфсизлиги инцидентларига жавоб қайтариш процедураларини қўллаш учун раҳбариятнинг қўллаб-қувватлашига мувофиқ равишда ахборот хавфсизлигини таъминлаш муаммосига ёндашувни қайта кўриб чиқиш талаб этилади. Ахборот хавфсизлигини таъминлаш процедурасини жорий этиш механизмлари ташкилот жараёнлари тузилишида етарли даражада катта ҳажмли ҳисобланади.

Инцидентга жавоб қайтариш режасининг тузилиши Ташкилотни инцидентга жавоб қайтариш режасини шакллантириш, у билан таъминлаш ва уни мунтазам равишда тестдан ўтказиш муҳим аҳамият касб этади. Инцидентга жавоб қайтаришнинг яхши тузилган режаси нафақат хавфсизлик тизимини бузиб киришдан келадиган зарарни, балки жамиятнинг салбий фикр- мулоҳазаларини ҳам камайтиради. Хавфсизлик жамоаси нуқтаи назаридан бу бузиб кириш қаердан бажарилганининг аҳамияти йўқ (одатда бу нарса очиқ тизим, масалан Интернет орқали амалга оширилади), энг аҳамиятлиси, у қачон содир бўлгани. Сизнинг тизимингиз заиф, унда дадиллик етишмайди деб бўлмайди; шуни тушуниб етиш муҳимки, етарли вақт ва ресурсларга эга бўлган ҳолда ҳаттоки энг қаттиқ ҳимояланадиган тизим ёки тармоқни ҳам бузиш мумкин. Тизимни бузиш муқаррарлигини англаш ижобий натижага ҳам эга - бу эса хавфсизлик жамоасига потенциал зарарни камайтириш бўйича ҳаракатлар йўналишини танлаш имконини беради. Мавжуд тажрибага суянган ҳолда ва ушбу йўналишга амал қилган ҳолда жамоа фавқулоддаги ҳолатга тез ва ваҳимасиз жавоб қайтариши мумкин. Инцидентга жавоб қайтариш режасини тўрт босқичга бўлиш мумкин: • Воқеа-ҳодиса ривожини тўхтатувчи ёки секинлаштирувчи кечиктириб бўлмайдиган ҳаракатлар; • Инцидентни текшириш; • Тегилмаган, дахлсиз ресурсларни тиклаш; • Мувофиқ каналлар бўйича инцидент ҳақида маълумот бериш. Инцидентга реакция - жавоб аниқ ва тез бўлиши лозим. Амалий жиҳатдан хатоларга йўл қўйиб бўлмайди, шунинг учун бу режани амалиётда текшириб кўриш ва ҳаракатлар бажарилиш тезлигини ўлчаш муҳим аҳамиятга эга. Шунингдек, тезлик аниқлиги ва уни ошириш, ўзлаштириб бўлмайдиган зарарни камайтириш ва тизимнинг аниқ компрометацияси (обрўсизлантирилиши) методологиясини ишлаб чиқиш мумкин.

Инцидентга жавоб қайтариш режаси ўз ичига белгиланган талабларни киргизиши керак, жумладан: • Компания экспертлари жамоаси (Компьютер инцидентларига жавоб қайтариш жамоаси); • Ҳуқуқий жиҳатдан асосланган ва маъқулланган стратегия; • Компаниянинг молиявий томондан қўллаб-қувватлаши; • Раҳбариятнинг юқори даражадаги кўмаги; • Тўғрилиги текширилган ва бажариладиган иш-ҳаракатлар режаси; • Табиий ресурслар, масалан, маълумотлар базасини такрорлайдиган, компьютерларни ва заҳирадаги нусхалаш хизматини тайёр ҳолатга келтирадиган ресурслар. Инцидентга жавоб қайтаришни амалга ошириш принциплари Ташкилот бизнесини узлуксиз бошқариш лойиҳасини амалга ошириш перманент ҳаракатланувчи жараёнлар тўпламини ифодалайди: ташкилотнинг таҳлили, бизнес узлуксизлигини бошқариш стратегиясини қайтадан кўриб чиқиш, бизнес узлуксизлигини бошқариш процедурасини жорий этиш ва қайтадан баҳолаш, бизнес узлуксизлигини бошқаришга кўмаклашиш, яхшилаш ва аудит жараёни. Бизнес узлуксизлигини бошқариш процедурасини жорий этиш ҳолатини таҳлил қилишнинг асосий маълумотлар манбаларидан бири бўлиб, ахборот хавфсизлиги инцидентларига жавоб қайтариш процедураси ҳисобланади. Жаҳон амалиётига мувофиқ айрим энг яхши принципларни шакллантирамиз, қайсики бу принципларга амал қилган ташкилот ахборот хавфсизлиги инцидентларига жавоб қайтаришнинг самарали сиёсати билан таъминланади: Ташкилот раҳбарияти ташкилот ичида ахборот хавфсизлиги инцидентларини текшириш процедурасини тадбиқ этиш учун зарур шарт- шароитларни туғдиришга имкон яратиши керак, чунончи: • инцидентларга жавоб қайтаришнинг расмийлаштирилган сиёсатини яратиш; • инцидентларни қайта ишлаш процедураларини ишлаб чиқиш;

• текшириш жараёнида маълумотларга мурожаат қилишда ҳуқуқий жиҳатларни тартибга солиш; • инцидентларга жавоб қайтариш жамоа таркибини тасдиқлаш; • инцидентлар тергови бўйича жамоанинг умумий мутахассислари (ҳуқуқшунослар, ходимлар, бизнесга кўмаклашувчи хизмат ходимлари, ахборот хавфсизлиги ва ҳ.) билан ташкилот ичидаги алоқаларини яхши йўлга қўйиш; • тергов жамоасининг зоналарни белгилаш бўйича жавобгарлиги, текширув жамоасини ўқитиш ва техник жиҳатдан жиҳозлаш. Ахборот хавфсизлиги инцидентларига жавоб қайтаришнинг техник ва бошқа томондан қўллаб-қувватланиши Қачонки техник ва бошқа кўмаклашувчи зарур воситалар олинган, тайёрланган ва тестдан ўтказилган бўлса, АХ инцидентларига тез ва самарали жавоб қайтаришни амалга ошириш бир мунча осон бўлади. Бу чора- тадбирлар қуйидагиларни ўз ичига олади: • ташкилот активлари деталлари - қисмларига (активларнинг янгиланган рўйхати мавжудлиги афзал) ва бизнес-вазифалар билан боғлиқ маълумотларга киришга рухсат этилади; • бизнес узлуксизлиги таъминланишининг ҳужжатлаштирилган стратегияси ва унга мувофиқ режаларга киришга рухсат этилади; • маълумотлар узатилишининг ҳужжатлаштириш ва босиб чиқарилиш жараёнлари; • АХ инцидентлари воқеа-ҳодисалари тўғрисидаги маълумотлар базасини тезда тўлдириш ва янгилаш, жавоб қайтариш жараёнида маълумотларни таҳлил қилиш ва соддалаштириш учун маълумотларнинг электрон базаси ва техник воситалардан фойдаланиш (гарчи ҳамма тан олган бўлса ҳам, баъзан қўлда қайд этилган ёзувлар ҳам талабга жавоб беради ва ташкилот томонидан фойдаланилади); • АХ инцидентлари воқеа-ҳодисалари тўғрисидаги маълумотлар базаси учун бизнес узлуксизлигини таъминланишнинг адекват чора-тадбирлари.

АХ инцидентларига жавоб қайтариш жараёнини енгиллаштириш ва маълумотлар базаси ва ахборотлар мазмунини таҳлил қилишда, маълумотлар базасини тезда тўлдириш ва янгилашда фойдаланиладиган техник воситалар қуйидагиларга кўмаклашиши керак: • АХ инцидентлари ва воқеа-ҳодисалари тўғрисида ҳисоботларни тезда олиш; • бу воситалар (масалан, электрон манзил, факс, телефон орқали ва ҳ.) учун мос келадиган аввал танлаб олинган ходимларга (бунга тўғри келадиган бегона шахслар) хабар билдириш, яъни ишончли алоқалар маълумотлар базасидан ёрдам сўраган ҳолда (бу база ҳар доим кириш осон бўлиши ва ўз ичига қоғозли ҳужжатлар ва уларнинг нусхаларини киритган бўлиши керак) ва ахборотларни узатиш воситаси хавфсиз усулда (зарурат туғилганда) бўлиши лозим; • Интернет ёки бошқа воситалар орқали амалга оширилган тизимга, сервис ва (ёки) тармоққа ҳужум қилинган вақтда электрон алоқани эшитишга йўл қўймаслик учун баҳоласа бўладиган хавф-хатарларга мувофиқ эҳтиёткорлик чораларига риоя қилиш; • Интернет ёки бошқа воситалар орқали амалга оширилган тизимга, сервис ва (ёки) тармоққа ҳужум қилинган вақтда электрон алоқага киришни сақлаш учун баҳоласа бўладиган хавф-хатарларга мувофиқ эҳтиёткорлик чораларига риоя қилиш; • ахборот тизими, сервис ва (ёки) тармоқлардаги ва барча ишлаб чиқилган маълумотларни тўплаш жараёни; • ўзгаришлар мавжудлигини белгилашда кўмаклашиш учун ва ўша тизим, сервис ва (ёки) тармоқнинг баъзи қисмлари ва маълумотлар ўзгаришларга дуч келса, агар бу баҳоласа бўладиган хавф-хатарларга мос келса, яхлитликнинг криптографик назоратидан фойдаланиш; • архивлаштириш ва тўпланган маълумотларни соддалаштириш (масалан, рўйхатга олиш журналидаги ёзувлар ёки бошқа маълумотномалар

ўрнига рақамли ёзувларни қўллаш ёки CD ёки DVD ROM мосламаларида фақат ўқиш учун мўлжалланган тарқатувчиларни автоном режимда сақлашдан олдин); • АХ инцидентлари ривожланишини намойиш қилувчи, инцидент жараёнига рухсат этувчи ва ахборотлар сақланишини таъминловчи чопламаларга тайёргарлик (масалан, рўйхатга олиш журналлари); • маълумотлар тизими, сервис ва (ёки) тармоқларнинг штатли иш тартибини қуйидагилар ёрдамида тиклаш: • захирага олиб қўйишнинг оптимал - энг қулай процедураси, • захирада турган аниқ ва ишончли нусхалар, • захира нусхаларни тестдан ўтказиш, зарарли дастурларни назорат қилиш, • тизимдаги ва амалий дастурий таъминотдаги бошланғич маълумотларни тарқатувчилар, • бизнес узлуксизлигини таъминлаш режасига мувофиқ тизим ва иловалар учун келишилган ишончли ва янгиланган тузатишлар (“патчлар”). Ҳужум қилинган ахборотлар тизими, сервис ва (ёки) тармоқ аниқ ишламаслиги мумкин. Шунинг учун, АХ инцидентларига жавоб қайтариш учун зарур бўлган техник воситалар иши (дастурий ёки аппарат таъминоти) ташкилотда фойдаланиладиган тизим, сервис ва (ёки) тармоқларга асосланган бўлмаслиги керак. Имкон борича, инцидентларига жавоб қайтарувчи техник воситалар тўлиқ автоном - мустақил бўлиши лозим. Барча техник воситалар синчковлик билан танланган, тўғри жорий қилинган ва мунтазам равишда тестдан ўтказилган бўлиши керак (олинган резерв нусхаларни тестдан ўтказишни киритган ҳолда). Шуни айтиб ўтиш керакки, йўқорида таърифланган техник воситалар, бевосита АХ инцидентларини ва рухсатсиз киришларни аниқлаш ва тегишли шахсларга автоматик равишда хабар беришда техник воситаларни ўз ичига олмайи.

Адабиётлар : 1. BS 25999-1:2006 Бизнес узлуксизлигини бошқариш – 1- қисм : Амалиёт қоидалари 2. BS ISO / IEC 27001:2005 Информацион технологиялар. Хавфсизликни таъминлаш усуллари. Ахборот хавфсизлигининг бошқариш тизимлари. Талаблар 3. Joe Fichera and Steven Bolt. «Network Intrusion Analysis: Methodologies, Tools, and Techniques for Incident Analysis and Response». 2012. 4. Серия «Вопросы управления информационной безопасностью». Часть 2: Управление рисками информационной безопасности: Учебное пособие для вузов / Н.Г. Милославская, М.Ю. Сенаторов, А.И. Толстой. – М.: Горячая линия–Телеком, 2012. 5. Серия «Вопросы управления информационной безопасностью». Часть 3: Управление инцидентами информационной безопасности и непрерывность бизнеса: Учебное пособие для вузов / Н.Г. Милославская, М.Ю. Сенаторов, А.И. Толстой. – М.: Горячая линия–Телеком, 2012.

Похожие

Ахборот хавфсизлиги инцидентларига жавоб қайтариш

Ахборот хавфсизлиги интцидентларига жавоб қайтариш гуруҳи

Ахборот тизимларинингяшаш даври

Ахборот хавфсизлиги инцидентларини бошқариш сиёсати. Ахборот хавфсизлиги инцидентларини бошқариш жараёни

Ахборот хавфсизлиги инцидентларини тергов этиш. Ахборот хавфсизлиги инцидентлари даллиларини сақлаш