Ахборот хавфсизлиги инцидентларини бошқариш сиёсати. Ахборот хавфсизлиги инцидентларини бошқариш жараёни - Информатика и ИТ - Рефераты

Ахборот хавфсизлиги инцидентларини бошқариш сиёсати. Ахборот хавфсизлиги инцидентларини бошқариш жараёни

Загружено в:

04.03.2024

Скачано:

0

Размер:

178.5 KB

Ахборот хавфсизлиги инцидентларини бошқариш сиёсати. Ахборот хавфсизлиги инцидентларини бошқариш жараёни Режа: 1. Ахборот хавфсизлиги инцидентларини бошқаришда ташкилот ва муассасаларда инцидентларга қарши курашиш сиёсатини ишлаб чиқиш. 2. Ахборот хавфсизлиги инцидентлари структураси. Тезкор жавоб қайтариш. 3. Ахборот хавфсизлиги инцидентларининг классификацияси.

Ахборот хавфсизлиги инцидентларини бошқаришда ташкилот ва муассасаларда инцидентларга қарши курашиш сиёсатини ишлаб чиқиш Ахборот хавфсизлиги инцидентлари бошқариш сиёсатини (АХИБС) шакллантириш муаммоларини ечишда муҳим вазифа АХИ бошқариш муолажаси детализацияси ва АХ инцидентлари бошқаруви формаллашган моделини қуриш билан боғлиқ. АХИ бошқарув муолажасини изоҳлаш учун PCDA модели - жараёнларни узлуксиз яхшилаш классик моделидан фойдаланилади. АХИБС ни формал намойиши учун қуйидаги вазифа ечимларини кўриб чиқувчи комплекс ёндашув танланган: • Ахборот хавфсизлиги инцидентлари ҳисоблаш, маълум қилиш ва аниқлаш. • Ахборот хавфсизлиги инцидентларига реакция, олдини олиш учун керакли воситалар қўлланилиши ва етказилган зарарни тиклаш ва камайтириш. • Ахборот хавфсизлигини бутунлигича таъминлаш жараёнини яхшилаш ва олдини олувчи ҳимоя чораларини режалаштириш мақсадида содир бўлган инцидентларни таҳлиллаш. Формаллашган модел назарий-кўплик ва мантқий шаклларда намойиш этилади. Таклиф этилаётган АХИБС формаллашган модели компанияга етказиладиган зарар ҳақида огоҳлантирмайди, бироқ уни ташкил этиш орқали ташкилотнинг мавжуд ҳимоя тизимини самарадорлигини ошириш ва қайта зарар кўриш эҳтимолини камайтиришга эришиш мумкин. Ахборот хозирги кунда ташкилотнинг рақобатбардошлигини таъминловчи асосий ресурслардан бири бўлиб, ташкилот ҳимоя масаларини ҳам актуаллаштиради. Ахборотни ҳимоялаш тизимидаги заифликлар молиявий йўқотишларга, тижорий операцияларга зарар етказишга ва натижада компанияни “бозор учун кураш”дан чиқариб юборилишига олиб келиши мумкин. Шундай экан замонавий компанияларнинг биринчи стратегик вазифаси тизимда содир бўлувчи ахборот хавфсизлиги инцидентларини бошкариш имконияти мавжуд ахборотни самарали ҳимоялаш тизимини яратиш ҳисобланади.

ГОСТ Р 18044-2007 “Ахборот технологиялари. Хавфсизликни таъминлаш воситалари ва методлари”га асосан, “ахборот хавфсизлиги инциденти - АХ таҳдид яратилиши ва бизнес-операциялар ўзаро келишиш эҳтимолий қиймати билан боғлиқ бир ёки бир неча кутилмаган АХ ҳодисаларини пайдо бўлишидир”. Уларнинг натижаси ахборотни фош этилиши ёки ўзгартирилиши, ўчирилиши ёки ахборотни фойдаланмайдиган қилиб қўйувчи бошқа ҳодисалар ва ташкилот активларига зарар етказилиши ёки ўғирланиши бўлиши мумкин. Инцидент сифатида аниқланган, лекин бу ҳақда хабар қилинмаган АХ инцидентларини ўрганиб чиқиш мумкин эмас ва бу инцидентларини олдини олиш учун ҳимоя чораларини кўришнинг иложи йўқ. Бунга қарамасдан ташкилотда АХИ содир бўлганлик эҳтимоли уч асосий факторга мос бўлиши керак: • АХИ ҳақидаги хабар бир вақтнинг ўзида бир нечта манбалардан келади (фойдаланувчилар, IDS , журнал файллари); • IDS кўплаб қайтарилувчи ҳодисалар ҳақида сигнал беради; • Автоматлаштирилган тизимлар журнал файллар таҳлили инцидент ҳодисаси бўлиш имконияти ҳақида тизим администратори хулосаси учун асос бўлади. ГОСТ Р 53114-2008 “Ахборот ҳимояси. Ташкилотда ахборот хавфсизлигини таъминлаш. Асосий термин ва атамалар”га асосан ташкилотнинг ахборот хавфсизлиги бошқаруви “қўлланма бўйича координацияланган ҳаракат ва ташкилотнинг ички ва ташқи муҳит ўзгарувчи шартларига мос АХ ни ташкилотда таъминлашни бошқаришдир”. Жорий ГОСТга асосан ташкилот ахборот хавфсизлигини бошқариш сиёсати бизнес, ташкилот, унинг активлари ва технологиялари характеристикасига асосида аниқланиши керак: • АХ соҳасидаги ҳаракатлар асосий принципи ва йўналиши, мақсадларини ўз ичига олувчи коцепциядан иборат;

• Хавфсизликни таъминлаш бўйича шартли мажбуриятларни, маъмурий- ҳуқуқий талабларни ҳамда бизнес талабларни эътиборга олади; • АХ бошқарувига амал қилувчи ва бу бўйича ишлаб чиқилувчи ташкилот бошқарув таҳдидлари стратегиясига риоя этади; • Таҳдидларни баҳолаш критерияларини ўрнатади; • Ташкилот раҳбарияти тасдиқлайди. Ташкилотда АХ бошқариш тизими ташкилот жорий ривожланиш умумий шартларини шакллантирувчи асосий факторлар, компания фаолияти характерини ҳисобга олган ҳолда амалга оширилувчи, ички ва ташқи хавфларни олдини олишга йўналтирилган, аниқ бир ташкилотда ахборот хавфсизлик инцидентларини бошқариш сиёсати каби аниқланувчи ташкилот АХИ бошқарув сиёсати шаклида намойиш этилади. Бунда АХИБС ни самарали амалга ошириш учун ташкилот мониторинги, қўллаш ва узлуксиз ҳужжатлаштириш тизимини эксплутация қилиш ва функционал планда таъминланиши, тадбиқ қилиниши, ишлаб чиқилиши керак. Натижали АХИБС га эришиш учун керакли режалаштиришдан сўнг кўрилган муолажа сиёсатларни, қатор тайёрланган ҳаракатларни ва қуйидагиларни ўз ичига олувчи ҳаракатларни бажариш керак: 1. АХ инциденти бошқариш сиёсатини ишлаб чиқиш ва шакллантириш, яна юқори рахбариятдан бу сиёсат тасдиғини олиш; 2. АХ инцидентлар бошқариш тизимини батафсил ҳужжатлаштириш ва ишлаб чиқиш. ГОСТ Р 18044-2007 «Ахборот технологиялари. Хавфсизликни таъминлаш воситалари ва методлари. Ахборот хавфсизлиги инцидентлари бошқаруви»га биноан, АХ инцидентлари бошқариш тизимларини ҳужжатлаштириш АХ инцидентлар классификацияси учун жиддийлик шкаласи ва ҳужжатлаштирилган муолажалари ва маълумотлар фойдаланиш муолажаларга ҳаволалар билан боғлиқ ҳаракатларга мос ва бизнесни узлуксизлигини таъминлаш плани, тармоқ захираланиши ва сервислар тизими АХ инцидентлари ва ҳодисалари ҳақидаги ҳисоботлар шаклларидан иборат бўлиши керак; 3. кириш, чиқиш ёки ҳужум қилинаётган тизимда, сервисда ва (ёки)

маълумотлар тармоғида жойлашган оқим мониторинги тадбиқ қилиш; 4. Иккиланувчи муолажани активлаштириш элементлари ва тармоқ ва (ёки) сервис, тизим хавфсизлик сиёсатига биноан бизнес узлуксиз режалаштириши бўйича ҳаракатлар; 5. Мониторингни олиб бориш ва ташкилот ички тартибли тафтиши ёки суд ишлари учун эҳтиёж бўлган ҳолатларда далилларни электрон шаклда ҳимояланган ҳолда сақлашни ташкил этиш; 6. АХ инцидентлари ҳақида тафсилотларни ташкилот ходимларига ва бошқа шахсларга ёки ташкилотларга юбориш; 7. АХ инцидентлари бошқариш тизимини, унинг жараёнларини ва муолажаларини синовдан ўтқазиш; 8. Бошқарув сиёсатини янгилаш ва АХ таҳдидлар таҳлили, АХ корпоратив сиёсатлари, тизим, сервислар учун ва (ёки) АХ инцидентлар бошқарувида ҳаволалар ишлаши учун тармоқлар АХ махсус сиёсати ва АХ инцидентлар бошқаруви тизими чиқиш маълумотлари контексида бу сиёсатларни давомий кўриб чиқишни таъминлаш; 9. АХ инцидентига қарши ҳаракат гуруҳи (АХИҚҲГ) персоналига мос дастурий билим ўргатиш; 10. АХ инцидент бошқариш тизимини (ва АХИҚҲГ фаолиятини) техник ва бошқа воситалар билан қўллаб-қувватлаш; 11. АХ инцидентларини бошқариш ҳақида хабардорликни таъминлаш дастурларини лойиҳалаш ва ишлаб чиқиш, ташкилотнинг барча персоналини бу дастур билан таништириш. Ахборот хавфсизлиги инцидентлари структураси. Тезкор жавоб қайтариш ГОСТ Р ИСО/МЭК 27001-2006 «Ахборот технологиялари. Хавфсизликни таъминлаш воситалари ва методлари. Ахборот хавфсизлиги бошқариш тизимлари. Талаблар»га асосан хусусий сиёсат ахборот хавфсизлиги ҳолати мониторингиумумий бошқариш принципларини ўрнатиши ва ташкилот АХ инцидентлари бошқарувини амалга ошириш учун натижалардан фойдаланиши

керак. Бу ташкилотнинг барча технологик жараёнларига тадбиқ этилиши керак ва ташкилот барча ходимлари томонидан бажарилиши учун мажбурийдир. Жорий хусусий сиёсат талабларини амалга оширувчи ва бажарувчи ташкилотнинг АХ ни таъминлаш бўйича тадбирлар ташкилот тартиб- қоидаларига биноан ички норматив ҳужжатларида тасдиқланади. Хавфсизлик инцидентларига қарши чоралар ва бошқариш изоҳларни талаб этади: • хавфсизлик билан боғлиқ инцидентлар қайта ишловида ҳар бир ташкилотнинг роли ва фаолияти; • хавфсизлик соҳасида инцидентлар белгиларини таниб олиниши ва кузатилиш муолажалари; • хавфсизлик инцидентлари қайта ишлови муолажалари ва қарши ҳаракат усуллари; • хавфсизлик соҳасидаги инцидентлар қайта ишловидан кейинги чораларни қабул расм. Ахборот хавфсизлиги инцидентлари бошқаруви муолажалари Таҳдид ва инцидентларга қарши ҳаракатлар ва уни олдини олиш. Ахборот хавфсизлиги бузилиш ва хавфларга самарали қарши ҳаракатлар миллий ахборот ташкилотлари, жавобгар органлар ва ҳуқуқий институтлар, ҳамда хавфсизлик авариялари инспексия ўтказувчи ва зарани баҳоловчи ташкилотлар орасида ҳамкорлик қилишни талаб этади. Бундан ташқари техник заифликларни

таҳлилловчи ва техник қарши чораларни белгиловчи ташкилотлар билан ҳамкорлик ўрнатиш жуда муҳимдир. Ахборот хавфсизлиги инцидентларини олдини олиш. Ахборот хавфсизлигида авария ва бузилишларни олдини олиш мониторинг, ўрганиш ва ўзгаришларни бошқаришдан иборат. Миллий (компютер инцидентларига қарчи ҳаракат хизмати) CSIRT мониторинг бўйича асосий ташкилот ҳисобланади. Критик ҳудуд ахборот сиёсати билан мавжуд маълумот мониторинги мослигини таъминлашни тақазо этади. Шундай қилиб, ахборот сиёсати мониторингини масштабини муҳокама қилиш зарур. Бундан ташқари хусусий ва давлат ташкилоти ходимларини, яна кенг оммани ахборот хавфсизлиги таъминлаш бўйича сиёсат билан хабардор қилиш муҳим. Хавфсизлик масалалари бўйича ахборотга таъсир ўтказувчи ахлоқ формалари ва баъзи ахборот ёндашувларини ўзгартириш керак бўлади. Ахборот хавфсизлигига ўитиш ва ўзгаришларни бошқариш US SP 800-16 (Ахборот технологиялари хавфсизлигини таъминлаш соҳасида кадрларни тайёрлаш бўйича талаблар) ҳужжатида аниқлаштирилган. жадвал. Ахборот хавфсизлиги соҳасида авария ва бузилишларни олдини олишда ҳамкорлик (мисол). жадвал. Сектор Координициялаш Давлат ташкилотлари • Мониторинг бўйича агент: тармоқни узлуксиз мониторинги ва хавфсизликка таҳдидларни олдиндан аниқлаш • Йиғиш бўйича агент: хавфсизлик бўйича сайтлар ва ҳалқаро ташкилотлар билан ахборот алмашинуви • Ўқув муассаси: ахборот соҳасида авариялар ва бузилишларга қарши тезкор ҳаракат имконияти ва қобилиятини ривожлантириш учун даврий моделли ўқитиш Хусусий ташкилотлар • Интернет хизматини етказувчи, хавфсзлик назорати ва антивирус дастурлари ишлаб чиқиш бўйича компания: трафик статистикаларини бериш, ҳужум турлари бўйича ахборот ва «червлар»/вируслар ҳақида маълумот

Ҳалқаро ташкилотлар • Ҳужум турлари бўйича ахборот ва «червлар»/вируслар ҳақида маълумот ва шу турдаги хабарлар Ахборот хавфсизлиги инцидентларининг классификацияси Ҳар бир инцидент кўплаб белгилар бўйича классификацияланиши мумкин: • инцидентни пайдо бўлиш сабаби (чегаравий қийматга эришиш, аппарат ишдан чиқиши ва бошқалар); • инцидент ҳаракатга олиб келувчи объект (ахборот активи, тизим ёки тизимоститизим ва бошқалар); • инцидент муҳимлиги; • инцидент манбаи; • даврийлик (аввл бўлган ёки биринчи бўлиши); • зарар (инцидент содир бўлиш моддий жиҳатдан). Инцидентларни бошқариш жараёни . Инцидент тизим (реал ёки потенциал) иш фаолиятига зарар етказиши сабабли жараён бошқарувини у ташкил этгани мақсадга мувофиқ. У қуйидагилардан иборат (расм):

расм. Инцидентларни бошқариш жараёни схемаси • Инцидент ҳисобланувчи ҳодисаларни аниқлаш. Бу барчасини жорий ҳолатни бузувчи хавфлар ва ишчи ҳолатини аниқлаб, мавжуд тизим таҳлил қилиб амалга ошириш матиққа тўғри келади. • АХИ содир бўлиш фактларини аниқлаш. Тизим мониторингини амалга ошириб, ҳодисаларни таҳлил қилиб ва йиғиб инцидентларни аниқлаймиз. • Инцидент ҳақида жавобгар шахсни хабардор қилиш. Бу ерда ҳисобот формати, хабардор қилиш методи ва яна инцидент ҳақида хабар қилувчи шахсни алоқа маълумоти зарур. • Инцидент сабаби ва оқибатини бартараф этиш тартиби. Аслида бу жараён олдинги этап билан бир вақтда бошланиши кера. • Инцидентни текшириш тартиби. Бу ерда инцидент сабаби, инцидент содир бўлишига айбдор, йиғиш тартиби ва далилларни сақланиши. Бу этапда жавобгарликка тортиш ҳақида қарор қабул қилинади. • Ахлоқий чоралар кўриш. • Керакли тўғриловчи ва олдини олувчи чоралар амалга оширилади. Инцидентларни бошқариш жараёнида жорий жараённи нормал ишлашини таъминлаш учун ваколатлар, ресурслар ва мажбуриятларга эга шахс бўлиши керак. Инцидентларни бошқариш жараён эгасига қуйидаги ресурс ва ваколатлар берилади: • тизимни мониторинг қилиш имкониятлари; • инцидентлар текшируви; • ахборотни етказиб бурувчи ва юқори эҳтимоллик билан қарши ҳаракат имконияти билан содир бўлган инцидентлар бўйича бўлимлардан ахборот олиш имконияти; • форс-мажор инцидент оқибатларини тўғрилаш бўйича ваколатли керакли органларни мутахассисларни жалб қилиш; • тўғриловчи чоралар яратиш имконияти.

Ахборот хавфсизлиги инцидентларини бошқариш жараёнлари автоматлашган ва тўлиқ интеграллашган бўлиши лозим (расм). Инцидентларни бошқариш жараёнини амалга оширишнинг қийинчилиги Инцидентларни бошқариш жараёни баъзи қийинчиликлар билан боғлиқ: • Жараёнда ролларни аниқлаштириш. Агарда жараён эгалик бўлимида роллар етарлича аниқламтириб олинмаган бўлса, жалб қилинувчи бўлимда ҳар доим савол пайдо бўлади: ким ва қандай қарши ҳаракат қилиши ва қандай чоралар қўриши керак? Бусиз инцидентга тезкор қарши ҳаракат ва унинг текшируви қийинлашади. • Турли манъбалардан маълумот йиғиш. Улкан кўплаб ҳимоя воситалари ва бутун тизим ўзининг турли форматли журналини олиб боради. Ҳужум векториниқуриш имконияти билан ҳодисалар корреляцияини ўтказишда барча ҳодисаларни кўриб чиқишни тақазо этади. • Ресурсларни чекланганлиги. Ресурслар (кадрлар ва технологик) пул туради ва агарда кадрлар ресурси жараёнлар автоматизацияси орқали ечилса, керакли инфраструктурасиз бунинг иложи йўқ. • Жорий тўсиқлар аҳамиятли, аммо ечимлидир. Ўлардан исталгани турли ташкилий тадбирлар орқали бартараф этилиши мумкин. расм. Ахборот хавфсизлиги инцидентларини бошқариш жараёнларининг вазифалари

Адабиётлар : 1. BS 25999-1:2006 Бизнес узлуксизлигини бошқариш – 1- қисм : Амалиёт қоидалари 2. BS ISO / IEC 27001:2005 Информацион технологиялар. Хавфсизликни таъминлаш усуллари. Ахборот хавфсизлигининг бошқариш тизимлари. Талаблар 3. Joe Fichera and Steven Bolt. «Network Intrusion Analysis: Methodologies, Tools, and Techniques for Incident Analysis and Response». 2012. 4. Серия «Вопросы управления информационной безопасностью». Часть 2: Управление рисками информационной безопасности: Учебное пособие для вузов / Н.Г. Милославская, М.Ю. Сенаторов, А.И. Толстой. – М.: Горячая линия–Телеком, 2012. 5. Серия «Вопросы управления информационной безопасностью». Часть 3: Управление инцидентами информационной безопасности и непрерывность бизнеса: Учебное пособие для вузов / Н.Г. Милославская, М.Ю. Сенаторов, А.И. Толстой. – М.: Горячая линия–Телеком, 2012.

Похожие

Ахборот хавфсизлиги инцидентларини бошқариш дастурлари

Ахборот хавфсизлиги инцидентларини бошқариш тизими

Ахборот хавфсизлиги инцидентларини тергов этиш. Ахборот хавфсизлиги инцидентлари даллиларини сақлаш

Ахборот хавфсизлиги инцидентларини бошқаришда норматив базалар

Ахборот хавфсизлиги инцидентларини назорат этувчи воситаларнинг таҳлили