Ижтимоий муносабатлар ижтимоий тузумнинг таркибий қисми сифатида - Юриспруденция - Рефераты

Ижтимоий муносабатлар ижтимоий тузумнинг таркибий қисми сифатида

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

88.5 KB

www.arxiv.uz Ижтимоий муносабатлар ижтимоий тузумнинг таркибий қисми сифатида Режа: 1. Ижтим оий муносабатлар тушунчаси. Ижтимоий тизим. 2. Сармоя ва меҳнат орасидаги муносабатлар. 3. Миллатлараро муносабатлар: миллий ҳудудий мухторият; дини, тили ва миллатидан қатъий назар тенг ҳуқуқлилик; жамоа ва озчилик ҳуқуқлари ҳимояланишнинг кафолати; ҳалқ ва миллатларнинг ўз тақдирини ўзи белгилаш ҳуқуқи. 4. Оила ва никоҳнинг ҳимояланиши ва рағбатлантирилиши (Россия Конституцияси 38-модда, Япония Конституцияси 24-модда) Экология сохасидаги давлат сиёсати, соғлиқни сақлаш ва ижтимоий таъминот, атроф муҳитни сақлаш, табиий бойликлардан оқилона фойдаланиш, маданий ва тарихий ёдгорликларни асраш, инсон хаёти ва соғлиғини сақлаш, кам таъминланган ижтимоий гуруҳларини ижтимоий химоя қилиш (ижтимоий ёрдам ва ижтимоий суғурта). 5. Истеoмолчиларнинг давлат томонидан ҳимояланиши (Испания конституцияси 51-м).

www.arxiv.uz Ижтимоий муносабатлар – бу инсонлар ва уларнинг бирлашмалари ўртасидаги муносабатларни тартибга солувчи умумий хулқ-атвор қоидаси бўлиб, шахс ва жамият ўртасидаги муносабатларни тартибга солади. Ижтимоий тузум ва ижтимоий муносабатлар ҳақида фикр билдирган ва таҳлил қилган мутафаккир олимлар Руссо, Монтескье, Чиркин, Параменко, Ароновский кабилар бу масалаларга катта эътибор қаратишган. Уларнинг фикрича, ижтимоий муносабатлар ижтимоий тузумнинг таркибий қисми сифатида жамият тараққиётида муҳим аҳамият касб этади. Ижтимоий муносабатлар жамиятда инсонлар ўртасидаги муносабатларни тартибга солишда муҳим роль ўйнайди. Ижтимоий муносабатлар бир неча турларга бўлинади, улар қуйидагилар:  а ҳ лоқий муносабатлар;  жамоа ўртасидаги муносабатлар;  миллий урф-одатлар;  сиёсий муносабатлар;  ҳуқуқий муносабатлар;  диний муносабатлар. Ижтимоий муносабатларни ҳуқуқий йўлга солишнинг конституцион принциплари: Ишчилар ва иш берувчилар ўртасидаги ҳуқуқни белгиловчи муносабат (меҳнат ва алоқа ўртасидаги алоқа); Мустақил иш юритиш жинси, тили, дини, миллатидан қатъий назар; Миллатларнинг ўз-ўзига белгиланган ҳуқуқини тан олиш; Никоҳни ва оилани сақлаб қолиш; Никоҳ эркинликларини бўзилишини таъқиқлаш; Болалар қизиқишлари ҳуқуқларининг кафолатли ҳимояси; Атроф-муҳитни яхшиланиши, жисмоний ва юридик шахсларнинг ўз ишлаб чиқариш ишларида экологик талабларга риоя қилиш; Инсоннинг саломатлиги ва ҳаётининг ҳимояси ва тез тиббий ёрдамнинг

www.arxiv.uz ташкил этилиши; Кам таъминланган ижтимоий гуруҳларни ижтимоий ҳимоя қилиш (ижтимоий ёрдам ва ижтимоий суғурта); Истеъмолчиларнинг давлат томонидан ҳимояланиши. Маънавий-маданий муносабатлар жамиятда бу одам, жамият ва давлат ўртасидаги муносабатлар бўлиб, маънавий-маданий равнаққа хизмат қилади. Бундай муносабатлар маънавий-маданий кўринишларини, жумладан, илм- фан, санъат, таълим, дин ва бошқа жамиятнинг онги фаолиятларини ўз ичига олади. Маънавий-маданий алоқаларнинг ҳуқуқий тартибга солиш конституцион принциплари: Таълим олиш учун ҳуқуқ (асосий таълим масъулияти ва бепул таълим олиш); Жисмоний ва юридик шахслар билан ўқув юртларини яратиш эркинлиги; Илмий ва техник тадқиқотлар ва маданий тараққиёт ҳаракати; Ҳалқларнинг тарихий ва адабий меросини асраб-авайлаш; Виждон эркинлиги кафолати. Сиёсий муносабатлар бу шундай муносабатларни сиёсий ҳокимиятни жамиятда ишлаши билан боғлиқ, жалб этувчи ифода бўлиб, давлат ҳокимиятига хизмат қилади. Сиёсий ҳокимият маълум ижтимоий гуруҳлар ёки алоҳида олинган шахсларнинг сиёсий иродасини, одамларнинг катта гуруҳлари ўртасидаги ижтимоий муносабатларни амалга ошира олиш қобилиятининг ўзига хос шаклидир. Сиёсий ҳокимият ижтимоий гуруҳлараро муносабатга эгалик қилиш ва уларга ўз таъсирини ўтказишдир. Сиёсий ҳокимият яратилишида бошқарувчи партиялар ва уларга яқин бўлган бошқа жамият бирлашмалари иштирок этади. Сиёсий муносабатларнинг ҳуқуқий тартибга солишнинг конституцион принциплари: Сиёсий ҳокимиятнинг кўп образли кўринишлари (сиёсий партиялар, ҳаракатлар);

www.arxiv.uz Барча жамоат ташкилотларининг қонун олдида тенглиги; Сиёсий ҳокимиятнинг демократиявийлиги; Давлат ҳокимияти бирлиги (аҳолининг бир субъектда жойлашиши); Ҳокимиятнинг бўлиниши (қонун чиқарувчи, ижро этувчи ва суд); Сиёсий ҳаракатнинг аниқланган асослари, сиёсий фаолиятнинг усуллари ва бошқарувлари (танланган, қонун чиқарувчи, бюджет). Ҳуқуқий муносабатлар – ҳуқуқ билан боғлиқ бўлган ҳуқуқий соҳадаги муносабатлардир. Улар табиий ҳуқуқ ва мажбуриятлар билан биргаликда вужудга келади. Давлат пайдо бўлиши билан эса уларнинг энг муҳимлари қонун тусини олади. Ҳуқуқ табиий нарса сифатида амалдаги қонун идеали. У билан алоқада бўлган ҳуқуқий муносабатлар эса қонун билан тартибга солиб туриладиган ижтимоий муносабат идеалидир. Ҳуқуқий муносабатлар – давлат томонидан ҳимоя қилинадиган, одатда, қонун нормаларининг кишилар ҳатти-ҳаракатларига таъсири натижасида юзага келадиган ва унинг қатнашчиларида субъектив ҳуқуқлар, юридик мажбуриятлар мавжудлиги билан тавсифланадиган ижтимоий муносабатлардир. Ҳуқуқий муносабатлар қуйидаги бешта белгига эга: Биринчи белги. Ҳуқуқий муносабатлар – ижтимоий муносабатлар, яъни кишилар ўртасидаги фаолият, ҳатти-ҳаракатлар билан узвий боғлиқ бўлган муносабатлардир. Бу одатлар билан моддий буюмлар ўртасидаги алоқалар ҳуқуқий муносабатлар эмас. Бирор нарсанинг эгаси унга нисбатан ҳуқуқлар йиғиндисига эга, бироқ бу ҳуқуқлар бошқа кишилар билан муносабатга киришгандагина жонланади: мулкдор кимгадир нарсани сотиши, совға қилиши ёки фойдаланиб туришга бериши мумкин. Шу билан бирга, улардан ўзининг мулк ҳуқуқига ри оя этишларини талаб қилади. Иккинчи белги. Ҳуқуқий муносабатлар – амалдаги қонунчиликнинг кишилар ҳатти-ҳаракатига таъсир натижасида вужудга келадиган муносабатлардир. Ҳуқуқий муносабатлар қонуний муносабатлардир. Қонун

www.arxiv.uz нормалари борми, демак, ҳуқуқий муносабатлар пайдо бўлади, нормалар бўлмаса, ҳуқуқий муносабатлар ҳам бўлмайди. Учинчи белги. Ҳуқуқий муносабатлар – кишилар ўртасидаги субъектив ҳуқуқ ва юридик мажбуриятлар воситасидаги алоқалардир. Бу алоқаларнинг алоҳида шакли, объектив ҳуқуқ нормаларида мустаҳкамланган ҳуқуқ ва мажбуриятлар орқали намоён бўлади. Тўртинчи белги. Ҳуқуқий муносабатлар – ихтиёрий муносабатлардир. Ҳуқуқий муносабатларнинг вужудга келиши учун ҳуқуқ нормаларидан ташқари, унинг қатнашчиларининг ҳам ихтиёри зарур. Шундай ҳуқуқий муносабатлар борки, уларнинг юзага келиши учун барча қатнашчиларнинг ихтиёри зарур. Масалан, никоҳ ўқилиш учун икки томоннинг розили керак, ҳаридор ва сотувчи келишсагина олди-сотди бўлади ва ҳоказо. Яна шундай ҳуқуқий муносабатлар борки, уларнинг юзага келиши учун субъектлардан бирининг ихтиёри етарли. Масалан, ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар томонидан жиноят иши қўзғатилиши. Бешинчи белги. Ҳуқуқий муносабатлар – давлат томонидан ҳимоя қилинадиган муносабатлардир. Давлат юридик нормалар талабларини бажаришни таъминлаган ҳолда, шу нормалар асосида юзага келувчи муносабатларни ҳам ҳимоя қилади. Давлат томонидан ҳимоя қилинадиган ҳуқуқий муносабатлар ҳар қандай жамият қонунчилигининг асосини ташкил этади. Ҳуқуқий муносабатларни кўпгина асосларга кўра ҳар хил турларга бўлиш мумкин. Ҳуқуқий муносабатларни қуйидаги турларга бўлиш мақсадга мувофиқдир. Тартибга солувчи ҳуқуқий муносабатлар – субъектларнинг қонунга мувофиқ ҳатти-ҳаракатлари, яъни қонун асосида юзага келадиган ва уларга тўлиқ мос келувчи ҳатти-ҳаракатлардир. Бундай ҳуқуқий муносабатлар қонунчилик моҳиятини, унинг асосини ташкил этади, уларнинг мавжудлиги ва ривожидан жамият манфаатдор бўлади. Қонуний асосда юз берадиган конституциявий, мулкий, меҳнат, оила, никоҳ, қонунчилик муносабатлари ва

www.arxiv.uz бошқа ҳуқуқий муносабатларнинг ҳаммаси ҳуқуқий тартибга солинган муносабатлардир. Муҳофаза қилувчи ҳуқуқий муносабатлар – субъектларнинг ноқонуний ҳатти-ҳаракатлари оқибатида, бу ҳатти- ҳаракатларга жамият, давлат ва бошқа фуқароларнинг акс таъсиридир. Муҳофаза қилувчи ҳуқуқий муносабатларнинг мақсади жамиятдаги муносабатларнинг нормал тартибини ҳимоя қилиш, ҳуқуқбўзарни жазолашдир. Муҳофаза қилиш муносабатлари доирасида, жавобгар ўз ҳатти- ҳаракати билан етказилган зарарни қоплайди. Ҳуқуқбўзарга жарима солинади, жиноятчи жиноий жавобгарликка тортилади, ҳукм қилинганлар жазо муддатини ўтайди ва ҳ.к. Ҳуқуқий муносабатларни тармоқларга ажратишда моддий ҳуқуқий ва процессуал ҳуқуқий муносабатларга ажратиш катта аҳамиятга эга. Моддий ҳуқуқий муносабатлар. Моддий ҳуқуқ нормалари асосида вужудга келади. Уларнинг мазмуни – ҳуқуқ субъектлари манфаатларининг предметини ташкил этувчи ҳуқуқ ва мажбуриятлардир. Юридик фаолиятининг моҳияти эса фуқаролик ҳуқуқий, конституциявий-ҳуқуқий, маъмурий-ҳуқуқий ва бошқа моддий-ҳуқуқий муносабатлардан иборат. Процессуал ҳуқуқий муносабатлар. Процессуал нормалар асосида юзага келади ва моддий ҳуқуқий муносабатлардан туғилади. Улар субъектларнинг ҳуқуқ ва мажбуриятларини амалга ошириш, юридик фаолиятни ҳал этиш тартибини назарда тутади. Процессуал ҳуқуқий муносабатларнинг ўзига хослиги яна шундаки, улар процессуал ҳуқуқий нормаларсиз умуман вужудга кела олмайди. Хорижий мамлакатлар ижтимоий тузумида ижтимоий муносабатларнинг барча кўриниши иштирок этар экан, бу аввало, жамиятнинг тартибга солувчи асосий воситаси ҳисобланади. Хорижий мамлакатларнинг давлат қонунчилигида ахлоқ-одоб меъёрлари Ғарбий Европа мамлакатлари учун расмий равишда белгилаб берилмаган. Чунки шахс эркинлиги демократия ғоялари ғарб конституциясини асосини ташкил этади. Ахлоқ нормалари асосий қонунда расмийлашган хорижий

www.arxiv.uz мамлакатлар асосан Осиё мамлакатлари, хусусан, Покистон, Ҳиндистон, Япония ва айниқса, Ислом динининг таъсири кучли ва давлат мафкураси даражасида бўлиб , Араб давлатлари, Эрон ва бошқалар. Ижтимоий тузумнинг ахлоқ нормаларига катта эътибор қаратилган. Албатта, ахлоқ нормаларини ижтимоий тузумда ва ҳатто конституцияда расмий тус берилиши урф-одатлар билан боғлиқ ҳолда бўлади. Баъзи Африка мамлакатларида айниқса, тропик Африкадаги давлатлар ҳозирга қадар ижтимоий тузумда уруғ-қабилавий муносабатларнинг қолдиқларини сақлаб қолганлар. Бу мамлакатлар ўз навбатида давлат ҳаётига ўз таъсирини ўтказган. Хорижий мамлакатлар ижтимоий тузумида одоб, анъана, маросим диний каби нормаларга расмий тус берилмасада, инсонлар томонидан муомаладан чиқмаган. Европа мамлакатларининг асосий қонунчилигида расмийлашмаган, лекин шундай қаттиқ риоя қилинадиган урф-одатлар, маросимлар мавжуд. Масалан, Католик динига бўйсунувчи фуқаролар яшайдиган мамлакатларда (Франция, Испания, Германия ва б.) оила қуриш учун давлат рўйхатидан ўтишдан ташқари албатта, тантаналар билан черковда никоҳдан ўтилади. Бу анъанага айланиб қолган. Лекин Европада жойлашган давлатлар диндан ажратилган бўлса ҳам (Ватикандан ташқари) баъзи диний нормаларни жамият ҳаётидаги ўрни сезиларлидир. Бундай ҳолатни бошқа хорижий мамлакатларда ҳам кўзатиш мумкин. Ислом дини билан боғлиқ мамлакатлар, ислом дини нормалари таъсирида конституцияга ҳам диний нормаларни киритадилар. Масалан, Эрон Ислом Республикасида давлат раҳбари бир вақтнинг ўзида муфтий сифатида фаолият олиб боради. У ислом вазифасини ҳам бажаради. Фатво бериш ҳуқуқига ҳам эга. Бундай диний нормалар ижтимоий тузумга таъсири кўзга ташланиб қолмасдан, балки алоҳида расмий ўринга эга эканлигини кўрамиз. Баъзи хорижий мамлакатларда ижтимоий тузумда маросим нормалари мавжуд. Мана шу маросим нормалари ўзоқ даврлар мобайнида давом этиб келади. Ғарбий Европанинг конституцион монархия давлатлари бўлган

www.arxiv.uz Англия, Дания, Бельгия, Нидерланд ия каби давлатларида тахт эгасига тож кийдириш маросими ушбу давлат фуқаролари иштироки, кўзатуви асосида ўтказилади. Ижтимоий муносабатлар тизимига бундай воқеалар расмий равишда мустаҳкамланган дейиш мумкин. Ижтимоий муносабатларнинг яна бир тури бўлган ҳуқуқ нормаларининг ўрни муҳимдир. Ижтимоий муносабатларнинг ҳуқуқ нормалари ёрдамида тартибга солинадиган қисми ҳуқуқий муносабатларни ташкил этади. Ижтимоий муносабатлар ҳуқуқий шаклга эга бўлиши мумкин, бунда улар ҳуқуқий муносабатлар деб аталади. Ҳар бир хорижий мамлакатларнинг ўз ҳуқуқи тизими шаклланган бўлиб, унда ҳуқуқий муносабатлар мавжуд. Ана шу ҳуқуқий муносабатлар ёрдамида жамиятда фуқароларнинг муносабатлари намоён бўлади. Ҳуқуқий муносабат давлат томонидан қўриқланадиган муносабатдир. Хорижий давлатлар амалиётида ҳуқуқий муносабатлар ёрдамида давлатнинг ва ижтимоий ҳаётдаги тузумнинг роли катта аҳамият касб этади. Ҳуқуқий муносабатлар ижтимоий тузумда тартибни белгилайди. Хорижий мамлакатлар ижтимоий тузумида сиёсий нормаларнинг ўзига яраша ўрни мавжуд. Ҳар бир давлат сиёсий ҳаёти сиёсий муносабатлар билан тартибланади. Бундай сиёсий муносабатлар замирида шахслар ва сиёсий бирлашмаларнинг ҳокимият билан боғлиқ муносабатлари белгиланган. Сиёсий ҳаётда сиёсий партиялар фаолиятисиз тасаввур қилиш мумкин эмас. Хорижий мамлакатларда сиёсий партиялар ижтимоий тузумнинг фаол иштирокчиларидир. Кўплаб давлатларда партиялар тўғрисида алоҳида қонунлар мавжуд. 1967 йил Германияда, 1978 йил Испанияда, 1988 йил Тунисда, 1990 йил Болгарияда, 1991 йил Латвияда ва б. Ижтимоий тузумда сиёсий муносабатларнинг бир кичик кўриниши бўлиб, партиялардан ташқари турли бошқа сиёсий муносабатлар ҳам ижтимоий тизим ҳаётида актив фаолият кўрсатади. Хорижий мамлакатлар ижтимоий тузумида турли жамоат бирлашмалари нормаси мавжуд. Жамоат бирлашмалари профсоюзлар шаклида бўлиб, ишчи ва хизматчиларнинг уюшмаси бўлиши мумкин.

www.arxiv.uz Хорижий давлатларда касаба уюшмалари турли шаклда: цех профсоюзлари, ишлаб чиқариш, концепсионал (христиан динига мансуб ишчилардан иборат) касаба уюшмалари бор. Жамоат бирлашмалари фақатгина касаба уюшмаларидангина иборат эмас. Бундан ташқари, АҚШ, Буюк Британия, Германия каби давлатларда тадбиркорлар уюшмаси, деҳқонлар иттифоқи кабилар мавжуд бўлиб, улар аниқ мақсадни кўзлаган. Хорижий мамлакатларда аёллар ташкилотлари – аёллар ҳақ-ҳуқуқларини ҳимоя қилади. Баъзи давлатларда ёшлар уюшмалари фаолият кўрсатмоқда. Буларнинг барчаси ижтимоий тузумнинг жамиятда барқарор фаолияти тимсолидир. Ҳуқуқнинг асосий вазифаси, ижтимоий муносабатларни ҳуқуқий жиҳатдан тартибга солишдан иборат. Ҳуқуқий тартибга солиш – ҳуқуқ ва бошқа қонуний воситалар ёрдамида ижтимоий муносабатларга таъсир қилишни амалга оширишдир. Ҳуқуқий тартибга солиш – ижтимоий тартибга солишнинг турларидан бири. Бусиз жамият бўлмайди. Ҳуқуқий тартибга солиш – ижтимоий тартибга солишнинг энг муҳим тури. Унинг хусусиятлари ҳуқуқнинг алоҳида ижтимоий ҳодиса сифатидаги хусусиятлари билан боғлиқ. Бунинг негизида эрк ва адолат ғоялари бўлган норматив тартибга солиш ётади. Ҳуқуқий тартибга солинадиган ижтимоий муносабатлар ҳуқуқий тартибга солиш предмети дейилади. Ҳуқуқий жиҳатдан тартибга солишнинг объектив ва субъектив чегаралари бор. Ҳамма ижтимоий муносабатлар ҳам ҳуқуқ билан тартибга солинмайди. Ўз табиати бўйича севги, дўстлик, биродарлик муносабатлари ҳуқуқий жиҳатдан тартибга солинмайди. Эсини йўқотган ёки ожиз деб ҳисобланган руҳий беморлар билан муносабат ҳуқуқий жиҳатдан тартибга солинмайди. Ниҳоят, тартибга солиниши мақсадга мувофиқ бўлмаган ахлоқ нормалари, урф-одат ва бошқа ижтимоий нормалар «бошқариб турадиган» муносабатлар ҳуқуқий жиҳатдан тартибга солинмайди. Кўп муносабатларни (масалан, уйга келиш вақти, ошхона столи атрофидаги ўрин ва бошқаларни ҳуқуқ

www.arxiv.uz нормалари билан тартибга солиш мумкин, лекин буни ҳожати йўқ) қолган ижтимоий муносабатлар ҳуқуқий тартибга солиш предмети бўлиши мумкин ва қонунчиликда мустаҳкамланади. Ҳуқуқий тартибга солиш предмети жуда ўзгарувчандир. У торайиши ҳам, бунда қонунчиликда алоҳида нормалар ёки ижтимоий муносабатларнинг бутун қисми ҳуқуқ томонидан тартибга солинади (масалан, давлатнинг режалаштириш иқтисодиётини тартибга солган хужжатлар), кенгайиши ҳам мумкин. Бу ҳол янги ҳуқуқ нормаларининг келиб чиқишига сабаб бўлган ҳуқуқий таъсир талаб қиладиган янги ижтимоий муносабатларнинг пайдо бўлишидан келиб чиқади. Ижтимоий муносабатлар ҳуқуқий тартибга солиш методи деб аталган ма ъ лум усул (ёки уларнинг йиғиндиси) билан тартибга солинади. У ҳуқуқий тартибга солиш предмети каби ўзгарувчандир. Иқтисодиёт мустаҳкамланган, давлат тузилиши ва жамият тартиби барқарор, демократиялашган, ривожланган и сари ҳуқуқий тартибга солишнинг кескин услублари юмшоқ услубларга алмаштириб борилади. Ҳуқуқий тартибга солиш самарали ёки самарасиз бўлиши мумкин. Буларнинг ҳаммаси қонун нормалари чиқарилишида қўйилган мақсадга етиш даражасига боғлиқ. Ҳуқуқий тартибга солишнинг самараси кўпгина ҳолларга боғлиқ. Уларнинг асосийларига: ҳуқуқшуносликнинг, эрк ва адолат ғояларининг ҳуқуқ тизимига муносиблиги, мамлакатнинг иқтисодий ривожланиш даражаси; мукаммал қонуншуносликнинг борлиги, аҳолининг ҳуқуқий маданият даражаси ва бошқалар киради. Ижтимоий муносабатларни тартибга солиш ҳуқуқий тартибга солиш механизми деб аталган қонуний воситалар йиғиндиси ёрдамида амалга ошади. Бу механизмга ҳуқуқий ташкилотлардан ташқари, ҳуқуқ тизимининг кўп сонли унсурлари киради. Ҳуқуқий тартибга солиш механизмининг асосий унсурларига: ҳуқуқ нормалари, ҳуқуқий муносабатлар, ҳуқуқни амалга ошириш хужжатлари (индивидуал ҳуқуқ актлари), ҳуқуқ принциплари, ҳуқуқий маданият киради. Охирги икки унсур у ёки бу

www.arxiv.uz даражада бошқа унсурларга қўшилиб, ҳуқуқий тартибга солишнинг ҳамма механизми ичидан ўтади. Ижтимоий муносабатларнинг тартибга солиниши ижтимоий муносабатларнинг маълум доирасини ҳуқуқ (ёки бошқа ижтимоий нормалар) ёрдамида тартибга солишдир. Ҳуқуқий нормалар ёрдамида одамларнинг хулқ-атворини тартибга солишдан олдин бу нормаларга эга бўлиш керак. Ҳуқуқий тартибга солишнинг моҳияти шундадир. Ижтимоий муносабатлар жамиятда инсонлар ўртасидаги муносабатларни тартибга солишда муҳим роль ўйнайди.

www.arxiv.uz Адабиётлар: 1. Ўзбекистон Республикаси Конституцияси Т. «Адолат» 2003 й. 2. Каримов И.А. Ўзбекистоннинг ўз истиқлол ва тараққиёт йўли. — Т., “Ўзбекистон”, 1992. 3. Каримов И.А. Ўзбекистон — келажаги буюк давлат. — Т., “Ўзбекистон”, 1992. 4. Каримов И.А. Буюк келажагимизнинг ҳуқуқий кафолати. — Т., “Ўзбекистон”, 1993. 5. Каримов И.А. Ўзбекистон: миллий истиқлол, иқтисод, сиёсат, мафкура. — Т., “Ўзбекистон”, 1993. 6. Каримов И.А. Биздан озод ва обод Ватан қолсин! — Т., “Ўзбекистон”, 1993. 7. Каримов И.А. Буюк келажагимизнинг ҳуқуқий кафолати. — Т., “Ўзбекистон”, 1993. 8. Каримов И.А. Ўзбекистоннинг сиёсий-ижтимоий ва иқтисодий истиқболининг асосий тамойиллари. — Т., “Ўзбекистон”, 1995. 9. Инсон ҳуқуқлари умумжаҳон декларацияси. — Т., “Адолат”, 1992. 10. www.ziyonet.uz

Похожие

Сиёсий ва маънавий- маданий муносабатлар ижтимоий тузумнинг таркибий қисми сифатида

Ижтимоий тузумнинг конституциявий-ҳуқуқий асослари

Ижтимоий тузумнинг конституциявий – хукукий асослари

Ижтимоий муносабатлар тизимида хукукнинг амал килиши

Давлат – фуқаролик-ҳуқуқий муносабатлар субъекти сифатида