Фуқароларнинг мурожаатларини кўриб чиқиш бўйича ишларни ташкил этиш - Юриспруденция - Рефераты

Фуқароларнинг мурожаатларини кўриб чиқиш бўйича ишларни ташкил этиш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

141 KB

Фуқароларнинг мурожаатларини кўриб чиқиш бўйича ишларни ташкил этиш Режа: 1. Прокурор фуқароларни ва юридик шахсларнинг вакиллари ни шахсан қабул қилади. 2. Прокуратура органларида шикоятларни кўриш ва ҳал қилиш 3. Мурожаатларни кўриб чиқиш тартиби ва муддатлари

Фуқароларнинг мурожаатларини кўриб чиқиш бўйича ишларни ташкил этиш Прокуратура органларида Ўзбекистон Республикаси Бош прокуроридан тортиб, туман, шаҳар прокурорларигача, умуман прокуратура органларининг барча прокурор — тергов ходимлари томонидан фуқароларнинг ариза, шикоят ва мурожаатлари бўйича ишлаш юзасидан тегишли чора ва тадбирлар белгиланган. Улар т ом они да н ой нин г, ҳа ф т ан ин г м аъ лум б ир кун ла ри в а к унн ин г м а ъл ум с о а т л а р и қ а б у л в а қ т и қ и л и б б е л г и л а н и б , р а с м и й р а в и ш д а , а л б а т т а , п р о к у р а т у р а и д о р а с и н и н г к и р и ш ж о й и д а к ў р и н а р л и е р д а қ а й с и б и р пр ок ур ор — т ер го в хо дим и қа чо н в а қа йс и в ақ тд а ф уқ ар ол ар ни қ аб ул қилишлиги жадвал асосида кўрсатиб қўйилган. Прокурор ўзига тушган шикоят ёки аризани белгиланган муддатда кўриб чиқиши, зарур чора-тадбирлар кўриши ҳамда ўз қарори тўғрисида аризачига маълум қилиши шарт (Ўзбекистон Республикасининг “Прокуратура тўғрисида”ги Қонуни 32-мод даси). Ҳокимиятнинг тақсимланишини ҳаётга босқичма-босқич татбиқ этилиши муносабати билан, шунингдек, суд ҳокимиятини амалга оширувчи органларнинг ўз фаолиятларидаги мустақилли ги, уларнинг бошқа ҳеч қандай давлат органлари назоратида эмасликлари оқибатида прокурорнинг назорат фаолияти ушбу соҳада ўз аҳамиятини йўқотди ва прокуратура фаолиятининг суд ларда ишларнинг кўрилишида иштирок этиши тариқасидаги махсус йўналиши деб эътироф этила бошлади. Фуқароларнинг ариза ва шикоятларини ҳамда юридик шахс ларнинг мурожаатларини кўриб чиқиш қонуннинг 7-моддасида белгиланган. Унда қайд этилишича, «Прокуратура органлари фу қароларнинг ариза ва шикоятларини ҳамда юридик шахсларнинг мурожаатларини кўриб чиқадилар, уларнинг бузилган ҳуқуқлари ни тиклаш ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш чора-тад бирларини кўрадилар.

Прокурор фуқароларни ва юридик шахсларнинг вакиллари ни шахсан қабул қилади. Прокурор ўзига тушган таклиф, ариза ва шикоятларни тек шириш вазифасини зарур ҳолларда тегишли давлат бошқаруви, назорат ва текшириш органларига, корхона, муассаса ва ташки лотларнинг мансабдор шахсларига топшириш ҳамда улардан текширишга тааллуқли барча материаллар билан бирга текшириш натижаларига доир ёзма ахборот беришларини талаб қил иш ҳуқу қига эга. Фуқароларнинг ариза ва шикоятлари ҳамда юридик шахс ларнинг мурожаатларини кўриб чиқиш натижалари бўйича про курор қарор қабул қилади, бу қарор устидан юқори турувчи про курорга шикоят қилиниши мумкин. Ўзбекистон Республикаси Бош прокурори томонидан фуқа ронинг ариза ва шикояти ёки юридик шахснинг мурожаати юза сиан қарор қабул қилинганидан кейин прокуроратура органлари да улар бўйича иш юритиш тугатилади, янги очилган ҳолатлар бундан мустаснодир». Прокурор ўз зиммасига юкланган вазифани бажара бориб, фуқаронинг ҳуқуқ ва эркинликлари бузилганлиги тўғрисидаги аризалар, шикоятлар ҳамда бошқа маълумотларни кўриб чиқади ва текширади; аризачиларга уларнинг ҳуқуқ ва эркинликларини ҳимоя қилиш тартибини тушунтиради; фуқаронинг ҳуқуқ ва эр кинликлари бузилишининг олдини олиш ва бартараф этиш, қо - нунни бузган шахсларни жавобгарликка тортиш ҳамда етказил ган зарарни қоплаш чора-тадбирларини кўради; Ўзбекистон Рес публикасининг “Прокуратура тўғрисида”ги Қонунининг 22-мод дасида назарда тутилган ваколатлардан фойдаланади. Фуқаронинг ҳуқуқ ва эркинликларининг бузилишини жи ноий хусусиятга эга деб билиш учун асослар мавжуд бўлган тақ дирда прокурор жиноят иши қўзғатади ҳамда уни содир этган шахслар қонунга биноан жиноий жавобгарликка тортилишига доир чораларни кўради.

Фуқаронинг ҳуқуқ ва эркинликларининг бузилиши маъму рий ҳуқуқбузарлик хусусиятига эга бўлган ҳолларда прокурор маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисида иш қўзғатади ёки зудлик би лан ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги маълумотни ва текширув матери алларини маъмурий ҳуқуқбузарликлар тўғрисидаги ишларни кўриб чиқиш ваколатига эга бўлган органга ёки мансабдор шахс га беради. Прокурорнинг ушбу соҳадаги ваколатлари жиноят процес суал қонунчилиги билан (382-388м.), “Прокуратура тўғриси да”ги Қонун (28-м.) ва бошқа ҳуқуқий ҳужжатлар билан тартибга солинган. ЖПКнинг 382- моддасига мувофиқ, прокурор суришти рув ва дастлабки тергов ҳаракатларини юритишда қонунларнинг ижро этилиши устидан назоратни олиб борар экан қуйидаги ва колатларга эга бўлади: содир этилган ёки тайёрланаётган жино ятлар ҳақидаги ариза ва маълумотларни қабул қилиш, рўйхатдан ўтказиш ва ҳал этиш тўғрисидаги қонун талаблари қай даражада ижро этилаётганлигини ҳар ой камида бир марта текширади; су - риштирувчилар ва терговчиларнинг қонунга хилоф ҳамда асоссиз қарорларини бекор қилади; жиноятларни тергов қилиш, эҳтиёт чорасини танлаш, ўзгартириш ёки бекор қилиш, жиноят тавсифи ни белгилаш, ишда айбланувчи тариқасида иштирок этишга жалб қилиш, айрим тергов ҳаракатларини бажариш ва жиноят содир этган шахсларни қидириш тўғрисида ёзма кўрсатмалар беради; тергов юритиш ва эҳтиёт чораси сифатида қўлланилган қамоқда сақлаш муддатини узайтиради; ишларни суриштирув ва дастлаб ки тергов органларига қўшимча тергов ўтказиш тўғрисидаги ўз кўрсатмалари билан қайтаради. Прокурор ушбу соҳадаги ўз зиммасига юклатилган вазифани амалга оширишда илгари Ўзбекистон Республикаси Бош проку рорининг 2004 йил 10 декабр кунги “Фуқаролар ва юридик шахс ларнинг мурожаатлари кўриб чиқилишида қонунийликни таъ минлаш тўғрисида”ги 37-сонли буйруғи талабларига қатъий риоя қилиши шарт ҳисобланади.

Фуқаролар томонидан прокуратура органларига қилинган мурожаат 1 ойлик муддат ичида, қўшимча текширув ўтказиш ва ўрганишни талаб қилмайдиган ҳолларда 15 кунгача бўлган муҳ лат ичида ҳал этилиши лозимлиги белгиланган. Ҳал этилиши прокуратура органларига тааллуқли бўлмаган шикоят ва аризалар 5 кундан кўп бўлмаган муҳлатда тегишли идораларга юборилиб, бу ҳақда муаллифларга хабар қилиниши керак бўлган. Прокуратура органларида ҳар ярим йилда фуқароларнинг мурожаатлари таҳлил қилиниб, умумлаштирилиб, унинг натижа лари ҳайъат мажлисилари ва тезкор йиғилишларда кўриб чиқила ди. Ўзбекистон республикаси Бош прокурорининг “Фуқаролар ва юридик шахсларнинг мурожаатлари кўриб чиқилишида қонунийликни таъминлаш тўғрисида”ги 2004 йил 10 декабрь 37-сон буйруғи қабул қилинган бўлиб, унга кўра, "Ўзбекистон Республикаси прокуратураси органларида фуқаролар ва юридик шахсларнинг мурожаатларини кўриб чиқиш тартиби тўғрисидаги Йўриқнома тасдиқланган ва 2005 йилнинг 1 январ кунидан амал га киритилиши қайд этилган. Б уйруқда қуйидагилар эътироф этилган:  Фуқаролар ва юридик шахсларнинг мурожаат лари кўриб чиқилишида қонунийликни таъминлаш прокуратура органларининг энг муҳим вазифаларидан бири эканлиги;  Мурожаатларни ўз вақтида, ҳар томонлама ва холисона кўриб чиқиб, фуқаролар ва юридик шахсларнинг бузилган ҳуқуқ ларини тиклаш ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш таъмин ланиши;  Ариза ва шикоятларнинг кўриб чиқилишига виждонан муносабатда бўлиш прокуратура ходимларининг хизмат ҳамда инсоний бурчи деб саналиши шартлиги ва ҳар бир ходимнинг бу борадаги масъулияти оширилиши лозимлиги;  Фуқароларнинг мурожаатлари билан ишлашда асосий эътибор уларнинг ижтимоий, иқтисодий, сиёсий ва шахсий ҳуқуқлари ҳамда

эркинликлари бузилаётганлиги тўғрисидаги ҳо латларга қаратилиши кераклиги;  Прокуратура аралашуви талаб қилинадиган ҳолларда фуқароларнинг бузилган ҳуқуқларини тиклаш ва уларнинг ман фаатларини ҳимоя қилиш учун қонуний чоралар кўрилиши за рурлиги;  Тадбиркорлар, деҳқон ва фермерларнинг мурожаатларига алоҳида эътибор қаратилган. Прокурор назорати ҳужжатлари орқали уларнинг бузилган ҳуқуқларини тиклаш ва қонуний ман фаатларини ҳимоя қилишга эришилиши лозимлиги;  Ушлаб турилган, қамоққа олинган, озодликдан маҳрум этилган ҳамда жиноят-ҳуқуқий таъсирнинг бошқа чораларига тортилган шахсларнинг мурожаатлари жазони ижро этувчи орган ёки муассаса маъмурияти томонидан кўриб чиқилиши қонуний лиги устидан доимий назорат олиб борилиши кераклиги;  Зарур ҳолларда келиб тушган ариза ва шикоятларни тек шириш вазифасини тегишли давлат бошқаруви, назорат ва тек шириш органларига, корхона, муассаса ва ташкилотларнинг ман сабдор шахсларига топшириш ҳамда улардан текширишга таал луқли барча материаллар билан бирга текшириш натижаларига доир ёзма ахборот беришларини талаб қилиш борасидаги вако латлардан фойдаланилиши лозимлиги;  Прокуратура органларига мурожаат қилаётган фуқаролар ва юридик шахслар вакилларини қабул қилишга жиддий эътибор қаратилиши шартлиги;  Қ абулга келган фуқароларга қонун талаблари, мурожаат ни ҳал қилиш тартиби ва муддатлари тўғрисида тушунтирилиши лозимлиги;  Ўзбекистон Республикаси «Фуқароларнинг мурожаатлари тўғрисида»ги қонуни талабларининг вазирликлар, давлат қўмита лари, ҳокимият ва бошқарув идоралари ҳамда мансабдор шахслар томонидан бажарилиши аҳволи мунтазам равишда текшириб борилиши лозимлиги;

 Аниқланган қонунбузилишларни бартараф этиш, мансаб дор шахсларнинг жавобгарлиги ва масъулиятини ошириш чора лари кўрилиши кераклиги;  Прокуратура органларида ҳар ярим йилда фуқароларнинг мурожаатларини кўриб чиқиш амалиёти таҳлил этилиб, умум лаштирилиши, унинг натижалари тезкор йиғилишлар ёки ҳайъат мажлисларида кўриб чиқилиши шартлиги . Бош прокуратуранинг фуқаролар мурожаатлари ва хатлар бўлими доимий равишда прокуратура органларида фуқаролар нинг мурожаатлари билан ишлаш аҳволини текшириб борсин, бу борадаги хато ва камчиликларни аниқлаш, прокуратура ходимла рининг масъулиятини ошириш чораларининг кўрилиши лозимли ги қайд этилган. Прокуратура органларида шикоятларни кўриш ва ҳал қилиш ҳам Ўзбекистон Республикасининг «Фуқароларнинг мурожаатлари тўғрисида»ги қонуни талаблари ва бошқа қонун ва қонун ости ҳужжатларида кўрсатилган муддат ва тартибларда амалга оширилади. Шунингдек Бош прокурорнинг 2004 йил 10 декабрдаги 37-сонли буйруғи билан тасдиқланган “Ўзбекистон Республикаси прокуратураси органларида фуқаролар ва юридик шахсларнинг мурожаатларини кўриб чиқиш тартиби тўғрисидаги Йўриқнома асосида амалга оширилади. Унга кўра, п рокурорлар фуқароларнинг ариза ва шикоятларини ҳамда юридик шахсларнинг мурожаатларини кўриб чиқадилар, уларнинг бузилган ҳуқуқларини тиклаш ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш чора- тадбирларини кўрадилар. Мурожаатларни кўриб чиқишда Ўзбекистон Республикаси «Фуқароларнинг мурожаатлари тўғрисида»ги қонунида мустаҳкамланган фуқароларнинг мурожаат этиш ҳукуқининг ихтиёрийлиги, бу ҳуқуқдан фойдаланаётганида камситишга йўл қўйилмаслиги, мурожаатни қабул қилиш ва кўриб чиқишнинг мажбурийлиги ҳамда фуқароларнинг мурожаат этиши муносабати билан уларнинг хавфсизлиги кафолатларини таъминлайдилар.

Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратурасида, Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар, Тошкент шаҳар, Ўзбекистон Республикаси Транспорт, Ҳарбий, шаҳар, туман прокуратураларн ва уларга тенглаштирилган прокуратураларда мурожаатларни кўриб чиқиш, ҳал этиш ҳамда фуқароларни қабул қилиш ягона тартибда мазкур Йўриқномага мувофиқ амалга оширилади. Мурожаатларни қабул қилиш, рўйхатдан ўтказиш, расмийлаштириш, ҳисоб варақаларини юритиш, уларнинг ижросини назорат қилиш, жўнатиш, нусха кўпайтириш ҳамда архивга топшириш тартиби "Ўзбекистон Республикаси прокуратураси органларида иш юритиш ва ҳужжатлар ижросини назорат қилиш тўғрисида''ги Йўриқнома билан белгиланади. Мурожаатларни кўриб чиқиш ҳамда фуқароларни қабул қилиш ишларига умумий раҳбарлик Республика Бош прокуратурасида Бош прокурорнинг ўринбосарларидан бири, вилоят, шаҳар, туман прокуратуралари ва уларга тенглаштирилган прокуратураларда тегишли прокурорлар томонидан амалга оширилади. Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратурасининг фуқаролар мурожаатлари ва хатлар бўлими, вилоят прокурорлари ва уларга тенглаштирилган прокурорларнинг соҳа, бўйича катта ёрдамчилари томонидан бу борадаги ишлар бевосита ташкил этилади ва таъминланади. Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси, Қорақалпоғистон Республикаси, Тошкент шаҳар, вилоятлар прокуратуралари ва уларга тенглаштирилган прокуратураларнинг таркибий тармоқ раҳбарлари, шаҳар, туман прокурорлари ва уларга тенглаштирилган прокурорлар мурожаатларни мазкур Йўриқнома талабларига қатьий риоя этган ҳолда кўриб чиқилиши ва қонуний ҳал қилиниши учун масъулдирлар. Прокуратура органларининг барча ходимлари фуқаролар мурожаатларини ўз вақтида, ҳолисона ва қонуний ҳал этилишига, уларнинг поймол этилган ҳуқуқ ва эркинликлари, қонуний манфаатларини фақат қонунда белгиланган ҳуқуқий воситалар билан ҳимоя қилинишига, қонунни

бузган шахсларни жавобгарликка тортиш ҳамда фуқарога етказилган зарарни қоплаш чора-тадбирларини кўришга жавобгардирлар. Фуқароларнинг шахсий қабулини ташкил этиш ва амалга ошириш, мурожаатларни белгиланган тартибда ва муддатда кўриб чиқиш ва қонуний ҳал қилишга масъулиятсизлик билан ёндашган прокурор-тергов ходимлари интизомий жавобгарликка тортиладилар. Ушбу Йўриқномада қуйидаги асосий тушунчалар қўлланилади: мурожаат — фуқаро, жамоа, мансабдор ва бошқа шахснинг ёзма ёки оғзаки шаклда баён қилинган аризаси, таклиф ёки шикояти; ариза - фуқаронинг ўз ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатларини рўёбга чиқаришда ёрдам кўрсатиш тўғрисидаги илтимоси баён этилган мурожаат; таклиф - фуқаронинг прокуратура органлари фаолиятини такомиллаштиришга доир тавсияларни ўз ичига олган мурожаат; шикоят - фуқаронинг бузилган ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатларини тиклаш тўғрисидаги талаби баён этилган мурожаат; мурожаатнинг дубликати - бир шахс томонидан айнан бир масала юзасидан берилган мурожаатнинг нусхаси; такрорий мурожаат - аввалги мурожаат бўйича қабул қилинган қарордан норози бўлиб, бундай қарорни қабул қилиб жавоб берган прокуратура органига айнан бир шахснинг айнан бир масала юзасидан қайта мурожаати. Йўриқнома қоидалари инсон ва фуқароларнинг ҳуқуқ ҳамда эркинликлари, жамият ва давлатнинг қонун билан қўриқланадиган манфаатларини бузилиши тўғрисидаги маълумотларни ўз ичига оладиган ёзма ёки оғзаки шаклда баён қилинган, шахсан, қонуний вакил ёки алоқа воситалари орқали берилган мурожаатларга тадбиқ этилади. Ўзбекистон Республикаси Президентининг Девони, Олий Мажлис, Олий Мажлиснинг Инсон ҳуқуқлари бўйича вакили, инсон ҳуқуқлари бўйича миллий Марказ, Вазирлар Маҳкамаси, Конституциявий суд, республика

бошқарув идоралари ва жамоат бирлашмалари, Ўзбекистонда аккредитациядан ўтган халқаро ташкилотлар, жамғармалар ҳамда хорижий давлатлар ваколатхоналари, оммавий ахборот воситалари вакилларидан келиб тушган мурожаатлар ҳам Йўриқномага мувофиқ кўриб чиқилади. Жиноятга оид аризалар, хабарлар ва бошқа маълумотлар Ўзбекистон Республикаси Жиноят процессуал кодекси билан белгиланган тартибда кўриб чиқилади. Суриштирув органлари, суриштирувчилар, терговчилар ва прокурорларнинг жиноят ишларининг тергови ҳамда материалларни ҳал қилиш билан боғлиқ ҳаракатлари ва қарорлари, шунингдек, судларнинг қарорлари юзасидан тушган шикоятлар тегишлича жиноят-процессуал, фуқаролик ёки хўжалик процессуал қонунчилигида кўзда тутилган муддат ва тартибда ҳамда ваколатлар доирасида кўриб чиқилади. Мурожаатларни кўриб чиқиш тартиби ва муддатлари Прокуратура органларига келиб тушган мурожатлар иш юритувга қабул қилиниши, қуйи турувчи прокуратура органларга ёки бошқа идораларга юборилиши ёхуд аввалги мурожаатга қўшиб, кўриб чиқилиши мумкин. Мурожаатлар, агар улар қўйилган масалаларни ҳал этиш ваколат доирасига кирмайдиган прокуратура органига юборилган бўлса, ёки юқори турувчи прокуратура органи томонидан мурожаатни қуйи турувчи прокуратура органи кўриб чиқиши мақсадга мувофиқ деб топилса, узоғи билан беш кунлик муддат ичида тегишли органларга юборилади ва бу ҳақда фуқарога хабар қилинади. Агар бир таркибий тармоққа келиб тушган мурожаат бошқа таркибий тармоққа тааллуқли бўлса, ушбу мурожаат тегишли тармоқ бошлиғининг билдиргиси ва прокуратура раҳбариятининг розилиги билан бошқа тармоққа ўтказилади. Мурожаатларни кўриб чиқиши учун бошқа давлат органларига асоссиз равишда бериш ёки қарори ёхуд ҳаракати устидан шикоят қилинаётган

давлат органлари ёки мансабдор шахсларнинг, шу жумладан прокурорларнинг ўзига жўнатиш ман этилади. Тергов ва суриштирув чоғида келиб тушган ариза, шикоятлар ҳамда улар бўйича қабул қилинган қарорлар жиноят ишларига қўшилади. Айблов хулосаси тасдиқлангунга қадар берилган ариза ва шикоятларда келтирилган важларни тўлиқ текширмай, жиноят ишларини судларга юборишга йўл қўйилмайди. Фуқаронинг фамилияси, манзили тўғрисидаги маълумотлар кўрсатилмаган ёки у ҳақда сохта маълумотлар кўрсатилган, шунингдек имзо қўйилмаган ёзма мурожаатлар аноним деб ҳисобланади ва кўриб чиқилмайди. Бундай ҳолларда ариза ёки шикоятнинг аноним эканлиги тўғрисида маълумотнома тузилиб, у бўйича иш юритиш тугатилади. Ҳал этилиши назоратга олинган мурожаат аноним эканлиги аниқланса, мурожаатни юборган органга мурожаат Ўзбекистон Республикаси «Фуқаролар мурожаатлари тўғрисида»ги қонуннинг 6-моддасига асосан кўрилмасдан қолдирилганлиги ҳақида хабар берилади. Агар аноним мурожаатларда тайёрланаётган ёки содир этилган жиноятлар ҳақида маълумотлар бўлса, уларнинг ишончлилигини тезкор йўллар билан аниқлаш учун тегишли ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органларга юборилади. Фуқароларнинг ғайриқонуний хусусиятдаги мурожаатлари юзасидан қонунда белгиланган чоралар кўрилади. Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратурасига келиб тушган қуйидаги мурожаатлар кўриб чиқилишини ташкиллаштириш учун Ўзбекистон Республикаси Бош прокурорига тақдим этилади:  Ўзбекистон Республикаси Президентининг Давлат маслаҳатчиси;  Олий Мажлис;  Олий Мажлиснинг депутатлари ва сенаторлари;  Вазирлар Маҳкамаси;

 Конституциявий суд томонидан назоратга олиниб юборилган мурожаатлар;  Республика миқёсидаги давлат идоралари раҳбарларининг суиистеъмолчиликлари ҳақидаги;  Прокуратура органлари ходимларининг ножўя хатти-ҳаракатлари юзасидан мурожаатлар;  Вилоят ҳокимлари, Қорақалпоғистон Республикаси Жўқорғи Кенгеси ҳамда Вазирлар Кенгаши раисларининг мурожаатлари;  Ўзбекистон Республикаси Бош прокурорининг ўринбосарлари томонидан қабул қилинган қарорлар юзасидан келган мурожаатлар;  прокуратура органлари кадрлари масалалари юзасидан мурожаатлар. Ўзбекистон Республикаси Бош прокурорининг ўринбосарларига қуйидаги мурожаатлар тақдим этилади :  Қайд этилган йўриқноманинг 18-банди 2 хатбошисида қайд этилган Давлат органлари ва мансабдор шахслар томонидан назоратга олинмай юборилган мурожаатлар;  Ўзбекистон Республикаси Президенти Девони;  Олий Мажлисининг инсон ҳуқуқлари бўйича вакили;  Вазирликлар, давлат қўмиталари, "республика миқёсидаги жамоат ташкилотлари ҳамда Ўзбекистон Республикасида аккредитациядан ўтган халқаро ташкилотлар, жамғармалар, хорижий давлатлар ваколатхоналари раҳбарларининг;  шунингдек, Ўзбекистон Телерадиокомпанияси, республика миқёсидагн газета ва журналлар бош муҳаррирлари томонидан юборилган мурожаатлар;  Бош прокуратуранинг таркибий тармоқ раҳбарлари ҳамда вилоят прокурорлари ва уларга тенглаштирилган прокурорларнинг қарорлари юзасидан келиб тушган мурожаатлар.

Бош прокуратуранинг таркибий тармоқ раҳбарларига Бош прокурор ҳамда унинг ўринбосарларига тақдим қилиниши талаб этилмайдиган ҳамда тармоққа тааллуқли масалалар бўйича барча мурожаатлар берилади. Бош прокуратура, вилоят прокуратуралари ва уларга тенглаштирилган прокуратураларга биринчи марта келиб тушган мурожаатлар агар уларни қуйи прокуратура органларида кўриб чиқилганлиги тўғрисида маълумотлар бўлмаса, Фуқаролар мурожаатлари ва хатлар бўлими, прокурорларнпнг соҳа бўйича катта ёрдамчилари томонидан қуйи прокуратураларга юборилади. Биринчи марта келиб тушган, аммо назоратга олинган мурожаатлар текширишни ташкил этиш учун Бош прокуратура, вилоят прокуратуралари ва уларга тенглаштирилган прокуратураларининг тегишли тармоқларига берилади. Вилоят прокурорлари ва уларга тенглаштирилган прокурорларга кўриб чиқиш учун қуйидаги мурожаатлар тақдим этилади:  -Бош прокуратура томонидан назоратга олиниб, текшириш учун юборилган мурожаатлар;  -давлат ҳокимиятининг маҳаллий органлари раҳбарларининг мурожаатлари;  -вилоят прокурорлари ўр и нбосарларининг қарорлари устидан келган мурожаатлар;  -прокуратура органлари кадрлари масалалари ҳамда уларнинг ножўя хатти-ҳаракатлари юзасидан мурожаатлар. Вилоят прокурорлари ва уларга тенглаштирилган прокурорларнинг ўринбосарларига қайд этилган йўриқноманинг 22-бандида қайд этилган мурожаатлардан ташқари барча мурожаатлар берилади. Шаҳар, туман прокуратуралари ва уларга тенглаштирилган прокуратураларга келиб тушган барча мурожаатлар тегишли прокурорларга тақдим этилади.

Мурожаатда бир неча бошқарма ва бўлимларнинг ваколат доирасига тааллуқли масалалар бўлса, ижрочилар орасида биринчи бўлиб қайд этилган тармоқ раҳбари масъул ҳисобланади ва у томонидан мурожаат бўйича тўла ҳажмда текшириш ўтказилиши ташкил этилади. Масъул раҳбар мурожаатнинг нусхаларинн бошқа ижрочиларга топширилиши, мурожаат бўйича ягона топшириқ тайёрланиши мурожаатга тааллуқли ҳужжатларни бошқа ижрочилардан олиб, дастлабки ёки якуний жавоблар юборилишини таъминлайди. Муқаддам айнан шу мазмундаги мурожаат бўйича тўла ва ҳолисона текшириш ўтказилиб, қонуний қарор қабул қилинган ва ваколатли прокурор томонидан жавоб берилган бўлса, бундай мурожаат ҳамда унинг дубликатлари кўриб чиқилмасдан қолдирилади (янги очилган ҳолатлар бундан мустасно). Ўзбекистон Республикаси Бош прокурори томонидан фуқаронинг ариза ва шикояти ёки юридик шахснинг мурожаати юзасидан қарор қабул қилинганидан кейин Ўзбекистон Республикаси "Прокуратура тўғрисида"ги қонуннинг 7-моддасига кўра прокуратура органларида улар бўйича иш юритиш тугатилади (янги очилган ҳолатлар бундан мустасно). Бундай мурожаатлар назоратта олиниб юборилган бўлса, назоратга олган органга мурожаат бўйича прокуратура органларида иш юритиш тугатилганлиги ҳақида маълум қилинади. Мурожаатлар тушган кундан эътиборан бир ойгача бўлган муддат ичида, қўшимча ўрганишни ва текширишни талаб этмайдиган мурожаатлар эса ўн беш кундан кечиктирмай кўриб чиқилади. Ушбу муддат мурожаат келиб тушган кундан бошлаб, муаллифга жавоб юборилган кунгача ҳисобланади. Прокуратура раҳбарияти томонидан мурожаатни кўриб чиқишнинг қисқартирилган муддати белгиланиши мумкин. Мурожаатни кўриб- чиқиш учун текшириш ўтказиш, қўшимча материаллар талаб қилиб олиш ёки бошқа чора чора-тадбирлар кўриш зарур

бўлган ҳолларда, ушбу муддат мурожаат қилинган прокуратура органига қараб тегишлича Ўзбекистон Республикаси Бош прокурори, Бош прокурорнинг ўринбосарларн, вилоят, шаҳар, туман прокурорлари ва уларга тенглаштирилган прокурорлар томонидан истисно тариқасида узоғи билан бир ойга узайтирилиши мумкин ва бу ҳақда мурожаат қилган шахсга ҳамда мурожаатни назоратга олган органга албатта маълум қилинади. Текшириш жараёнида ариза муаллифи томонидан айнан бир масала юзасидан бералган мурожаат аввалги мурожаат билан биргаликда кўриб чиқилади ва натижаси бўйича ягона жавоб берилади. Текширилаётган ёки текширилиши тамомланган мурожаатнинг нусхаси муаллифнинг ўзи ёки бошқа органлардан келиб тушса бундай мурожаат дубликат сифатида расмийлаштирилиб, назорат ишига қўшилади. Мурожаатлар белгиланган муддатларда, тўлиқ, ҳар томонлама ва ҳолисона кўриб чиқилиб, қонуний ҳал қилиниши лозим. Ҳар бир мурожаат бўйича текшириш услуби тегишлича Ўзбекистон Республикаси Бош прокурори, унинг ўринбосарлари, Бош прокуратуранинг таркибий тармоқлари бошлиқлари вилоят прокурорлари ва уларга тенглаштирилган прокурорлар ҳамда уларнинг ўринбосарлари, шаҳар, туман прокурорлари ва уларга тенглаштирилган прокурорлар томонидан устхат (резолюция) қўйиш йўли билан белгиланади. Мурожаатларни ҳал этиш жараёнида хўжалик юритувчи субъектларнинг фаолиятини тафтиш қилиш ёки текшириш зарурати пайдо бўлганида улар қонунда белгиланган тартибга қатъий риоя қиилнган ҳолда ўтказилади. Агар хўжалик юритувчи субъектлар фаолиятини текшириш ва тафтиш ўтказишга тегишли давлат органи томонидан рухсат берилмаса тегишли ҳужжатлар асосида муаллифга 6у ҳақда ёзма равишда маълум қилинади. Мурожаатларни тўлиқ ва ҳолисона ҳал этилишини таъминлаш мақсадида зарур ҳолларда текширишларга тегишли мутахассислар ҳамда

мурожаат муаллифлари ёки уларнинг қонуний вакиллари талаб этилиши мумкин. Жойлардаги прокуратураларда узоқ вақт давомида ўз ечимини топмай келаётган, фуқароларнинг ҳуқуқ ҳамда эркинликларининг жиддий камситилиши, қонунларни қўпол тарзда бузилиши ҳақидаги мурожаатлар, қоида тариқасида, жойларга чиқиб, тегишли мутахассислар ва мурожаат муаллифлари иштрокида текширилади. Мурожаатларда баён қилинган важларни текшириш жараёнида қўшимча маълумотлар, тегишли меъёрий ҳужжатлар, ҳаракати устидан шикоят қилаётган мансабдор ёки бошқа шахсларнинг тушунтиришлари талаб қилиб олинади. Текшириш натижасига кўра маълумотнома тузилиб, мурожаат этган шахснинг ҳуқуқлари ҳамда қонуний манфаатларинн тўла ёки қисман тиклаш чоралари кўрилса - қаноатлантириш, мурожаатда баён қилинган важлар тасдиқланмаса - рад этиш ёки ҳуқуқий масалалар бўйича қонун талабларини тушунтириш тўғрисида тўхтамга келинади. Суд қарорлари устидан берилган мурожаатлар, қоида тариқасида, жиноят, фуқаролик ва хўжалик ишлари чақирилиб, Ўзбекистон Республикаси Бош прокурорининг тегишли соҳавий буйруқларида белгиланган тартибда текширилади ва жавоб берилади. Текшириш якуни бўйича мурожаат этган шахс ёки унинг қонуний вақилининг илтимосномасига биноан текшириш ҳужжатларн билан танишиб чиқиш имконияти таъминланади. Ҳужжатлар билан таништирган прокуратура ходими томонидан бу ҳақда маълумотнома тузилиб, назорат ишига қўшиб қўйилади. Мурожаатлар, агар уларда баён қилинган масалалар қонун талабларига мувофиқ кўриб чиқилган ва муаллифга ёзма шаклда жароб берилган бўлса, ҳал қилинган деб ҳисобланади. Мурожаатларни кўриб чиқиш натижалари бўйича бир тўхтамга келиш ҳамда уларга жавоб хати юбориш Ўзбекистон Республикасн Бош прокурори,

Бош прокурор ўринбосарлари, Бош прокуратуранинг таркибий тармоқ бошлиқлари, вилоят прокурорлари ва уларга тенглаштирилган прокурорлар ҳамда уларнинг ўринбосарлари, шунингдек, мазкур прокуратураларнинг таркибий тармоқ бошлиқлари туман, шаҳар прокурорлари ва уларга тенглаштирилган прокурорлар ҳамда уларнинг ўринбосарлари томонидан амалга оширилади. Мурожаатни қаноатлантирмасдан қолдириш ҳақидаги қарор тегишилиги бўйича фақат Ўзбекистон Республикаси Бош прокурори, Бош прокурор ўринбосарлари, Бош прокуратуранинг таркибий тармоқ бошлиқлари, вилоят прокурорлари ва уларга тенглаштирилган прокурорларнинг ўринбосарлари, шаҳар, туман прокурорлари ва уларга тенглаштирилган прокурорлар томонидан қабул қилинади ва улар томонидан жавоб берилади. Қаноатлантирилмай қолдирилган мурожаатлар юзасидан фуқароларга юқори турувчи прокурорга шикоят бериш ҳуқуқи тушунтирилади. Ҳал этилиши Бош прокурор томонидан назоратга олинган мурожаатлар бўйича фуқароларга жавоблар фақат Бош прокурорга ахборот берилганидан кейингина юборилади. Ҳал этилиши Бош прокурорнинг ўринбосарларн, вилоят прокурорлари ва уларга тенглаштирилган прокурорлар томонидан назоратга олинган мурожаатлар ҳам худди шу тартибда ҳал этилади. Шундай қилиб, юқорида таъкидланганидек, Прокуратура органларида фуқароларни қабул қилишни ташкил этиш прокуратура органлари тизимининг барча бўғинларида ҳамда таркибий тармоқларнда фуқаролар ва юридик шахслар вакиллари ҳар иш куни, белгиланган соатларда улар учун қулай вақтда қабул қилинади. Бош прокуратура, вилоят, шаҳар, туман прокуратуралари ва уларга тенглаштирилган прокуратураларда фуқаролар тегишли прокурорлар томонидан тасдиқланган жадвалга асосан қабул қилинади.

Жадвалларда мазкур прокуратураларнинг, шунингдек, юқори турувчи прокуратура органлари раҳбарларининг қабул кунлари тўғрисидаги маълумотларнинг мавжуд бўлишлиги таъминланади. Бош прокуратура ҳамда вилоят прокуратуралари ва уларга тенглаштирилган прокуратураларда алоҳида "Фуқароларнинг қабул қилиш хоналари" ташкил этилади. Вилоят прокурорлари ва уларга тенглаштирилган прокурорлар ҳафтасига камида икки маротаба, шаҳар, туман прокурорлари ва уларга тенглаштирилган прокурорлар ҳар иш куни фуқароларни қабул қиладилар. Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратурасида, вилоят прокуратуралари ва уларга тенглаштирилган прокуратураларда фуқаролар ва юридик шахслар вакилларининг кундалик кабулларни Фуқаролар мурожаатлари ва хатлар бўлими, прокурорларнинг соҳа бўйича катта ёрдамчилари томонидан тегишли таркибий тармоқлар ходимлари иштирокида амалга оширилади. Ўзбекистон Республикаси Бош прокурори Бош прокурорнинг ўринбосарлари томонидан қабул қилинган қарорлардан норози бўлиб мурожаат этган фуқароларни қабул қилади. Ўзбекистон Республикаси Бош прокурорининг ўринбосарлари томонидан Бош прокуратуранинг таркибий тармоқ бошлиқлари ҳамда вилоят прокурорлари ва уларга тенглаштирилган прокурорларнинг қарорларидан норози бўлиб мурожаат этган фуқароларни қабул қиладилар. Ўзбекистон Республикаси Бош прокурори ва унинг ўринбосарларининг шахсий қабули бошқа ҳолларда ҳам ташкил этилиши мумкин. Бош прокуратуранинг бошқарма ва бўлимлари бошлиқлари томонидан фуқаролар шу тармоққа тааллуқли масала юзасидан қабул қилинади. Вилоят прокурорлари ва уларга тенглаштирилган прокурорлар уларнинг ўринбосарлари, мазкур прокуратуралар таркибий тармоқлари бошлиқлари ҳамда қуйи турувчи прокурорларнинг қарорларидан норози бўлиб мурожаат этган фуқароларни қабул қиладилар.

Фуқароларни қабул қилиш учун фуқаролар мурожаатлари ва хатлар бўлими, прокурорларнинг соҳа бўйича катта ёрдамчилари томонидан рухсатнома ёзиб берилади ва тегишли таркибий тармоқларга маълум қилинади. Фуқароларни таркибий тармоқларда ёхуд прокуратура раҳбарияти томонидан қабул қилиш учун асослар мавжуд бўлмаса, 6у ҳақда уларга тушунтирилади. Бундай ҳолларда ҳам фуқароларнинг мурожаатлари кўриб чиқишлик учун қабул қилинади. Фуқаролар бевосита яшаш, ишлаш ва ўқиш жойларида қабул қилиниши мумкин. Ш ахсий қабулда бўлган фуқаролар томонидан ёзма мурожаат тақдим этилмаса, улардан оғзаки мурожаат қабул қилинганлиги ҳақида маълумотнома тузилади. Маълумотнома оғзаки мурожаат қилган шахс ҳамда фуқарони қабул қилган прокуратура ходими томонидан имзоланади ҳамда мазкур йўриқномада белгиланган тартибда кўриб чиқилади. Ўзбекистон Республикаси Бош прокурори томонидан ҳар ойнинг биринчи жума куни фуқароларни шахсан қабул қилиш вақти кўрсатиб қўйилган. Вилоятлар ва туман шаҳар прокурорларининг ҳам қабул вақтлари жадвали прокуратура органлари идораларининг биносига кириш жойида ( и ч к а р и д а ) к ў р и н а р л и е р г а а л б а т т а о с и б қ ўй и л а д и . Б у н д а н т а ш қ а р и , Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси, Қорақалпоғистон Республикаси прокуратураси, Тошкент шаҳар, вилоятлар ва уларга тенглаштирилган п р о к у р а т у р а л а р д а а л о ҳ и д а н а в б а т ч и п р о к у р о р ў з и ш и д а н т а ш қ а р и навбатчилик кунида прокуратура идораларига ариза, шикоят ва мурожаатлар билан келган фуқароларни қабул қилади, уларнинг ариза ва шикоятларини прокуратура идорасининг тегишли қайд қилиш китобига қайд этиб, аризани мазмунига кўра, тегишли ваколатли прокурор орқали аризани ҳал қилувчи п р о к у р а т у р а х о д и м и г а е т к а з а д и . Т у м а н ( ш а ҳ а р ) п р о к у р а т у р а л а р и д а прокурорнинг ўзи бевосита кун бўйи қабул қилиши ва кечки ва тунги

вақтда навбатчи прокуратура ходими томонидан ариза ва шикоятлар қабул қилиниши ташкил этилган. Прокурорлар бундан ташқари, бевосита корхона, м уассаса ва ташкилотларга, фуқаролар йиғинларига, меҳнат жамоаларига, маҳаллаларга чиқиб, ишчи ва хизматчилар билан, фуқаролар билан бевосита мулоқот ўт ка зи б, ул ар ни нг ар из а, ши ко ят ва м ур ож аа тл ар ин и қа бу л қ или шла ри мумкин. Айнан шундай мулоқотлар мобайнида, баъзи ҳуқуқни муҳофаза қ ил ув чи ор га нл ар т ом он ид ан ж ин оя тл ар ни я ши ри ш, ул ар нин г ўс иш динамикасини сунъий равишда ўзгартириш ҳолатларини аниқлаши ва ўзига берилган ваколатлар доирасида айбдор шахсларни тегишли жавобгарликка тортиш масаласини ҳал қилади. Ариза ва шикоятларни умумлаштириш ва таҳлил қилиш натижасида прокурорлар ўз ваколати доирасидаги ҳудудда жиноятчилик ва қонунийликни қай даражада эканлигини, жиноятчиликни ўсиш динамикасини, прокуратура фаолиятини қай бир йўналишини кўчайтириш лозимлигини белгилаб олади. Йиллик режаларини тузишда ҳам албатта ушбу натижаларни эътиборга олиб, и ш р еж а л а р и н и и шл а б ч и қ а д и . Ҳ у қ у қ н и м у ҳ о ф а з а қ и л у в ч и о р г а н л а р ф а о л и я т и н и м у в о ф и қ л а ш т и р и ш д а ҳ а м б у м а ъ л у м о т л а р д а н , т а ҳ л и л натижаларидан фойдаланади. Жиноятларни олдини олиш, бартараф қилиш ва келгусида шу каби жиноятларни келиб чиқмаслиги учун тегишли чора ва тадбирларни белгилаб олишда фойдаланади. Фуқароларнинг ариза ва шикоятларини ҳамда юридик шахсларнинг мурожаатларини кўриб чиқиш қонуннинг 7 —моддасида белгиланган. Унда қайд этилишича, «Прокуратура органлари фуқароларнинг ариза ва шикоятларини ҳамда юридик шахсларнинг мурожаатларини кўриб чиқадилар, уларнинг б у з и л г а н ҳ у қ у қл а р и н и т и к л а ш в а қ о н у н и й м ан ф а а т л а р и н и ҳ и м о я қ и л и ш чора — тадбирларини кўрадилар.

Прокурор фуқароларни ва юридик шахсларнинг вакилларини шахсан қабул қилади. Прокурор ўзига тушган таклиф , ариза ва шикоятларни текшириш вазифасини зарур ҳолларда тегишли давлат бошқарувчиси, назорат ва текшириш органларига, корхона, муассаса ва ташкилотларнинг мансабдор шахсларига топшириш ҳамда улардан текширишга тааллуқли барча материаллар билан бирга текшириш натижаларига доир ёзма ахборот беришларини талаб этиш ҳуқуқига эга. Фуқароларнинг ариза ва шикоятлари ҳамда юридик шахсларнинг мурожаатларини кўриб чиқиш натижалари бўйича прокурор қарор қабул қилади, бу қарор устидан юқори турувчи прокурорга шикоят қилиниши мумкин. Ўзбекистон Республикаси Бош прокурори томонидан фуқаронинг ариза в а ш и к о я т и ё к и ю р и д и к ш а х с н и н г м у р о ж а а т и ю з а с и д а н қ а р о р қ а б у л қилинганидан кейин прокуратура органларида улар бўйича иш юритиш тутатилади, янги очилган ҳолатлар бундан мустаснодир». Прокурор ўз зиммасига юкланган вазифани бажара бориб, фуқаронинг ҳуқуқ ва эркинликлари бузилганлиги тўғрисидаги аризалар, шикоятлар ҳамда бошқа маълумотларни кўриб чиқади ва текширади; аризачиларга уларнинг ҳуқуқ ва эркинликларини ҳимоя қилиш тартибини тушунтиради; фуқаронинг ҳ уқ уқ в а э рк инл ик ла ри б уз ил иш ини нг ол ди ни оли ш в а б ар та ра ф э ти ш, қонунни бузган шахсларни жавобгарликка тортиш ҳамда етказилган зарарни қоплаш чора — тадбирларини кўради; Ўзбекистон Республикасининг "Прокуратура тўғрисида"ги Қонунини 22 —моддасида назарда тутилган ваколатлардан фойдаланади. Ф у қ а р о н и н г ҳ у қ у қ в а э р к и н л и к л а р и н и н г б у з и л и ш и н и ж и н о и й хусусиятга эга деб билиш учун асослар мавжуд бўлган тақдирда прокурор жиноят иши қўзғатади ҳам да уни содир этган шахслар

қонунга биноан жиноий жавобгарликка тортилишига доир чораларни кўради. Ф у қ а р о н и н г ҳ у қ у қ в а э р к и н л и кл а р и н и н г б у з и л и ш и м а ъ м у р и й ҳуқуқбузарлик хусусиятьига эга бўлган ҳолларда прокурор маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисида иш қўзғатади ёки зудлик билан ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги маълумотни ва текширув материалларини маъмурий ҳуқуқбузарликлар тўғрисидаги ишларни кўриб чиқиш ваколатига эга бўлган органга ёки мансабдор шахсга беради. П р о к у р о р н и н г у ш б у с о ҳ а д а г и в а к о л а т л а р и ж и н о я т п р о ц е с с у а л қонунчилиги билан (382 —388мм.), "Прокуратура тўғрисида"ги Қонун ( 28 м.) ва бошқа ҳуқуқий ҳужжатлар билан тартибга солинган. ЖПКнинг 382 — моддасига мувофиқ, прокурор суриштирув ва дастлабки тергов ҳаракатларини юритишда қонунларнинг ижро этилиши устидан назоратни олиб борар экан қу йи да ги в ак ол ат ла рг а э га бў ла ди : с од ир эт ил га н ё ки т ай ёр ла на ёт га н жиноятлар ҳақидаги ариза ва маълумотларни қабул қилиш, рўйхатдан ўтказиш в а ҳ а л э т и ш т ў ғ р и с и д а г и қ о н у н т а л а б л а р и қ а й д а р а ж а д а и ж р о этилаётганлигини ҳар ой камида бир марта текширади; суриштирувчилар ва терговчиларнинг қонунга хилоф ҳамда асоссиз қарорларини бекор қилади; жиноятларни тергов қилиш, эҳтиёт чорасини танлаш, ўзгартириш ёки бекор қилиш, жиноят тавсифини белгилаш, ишда айбланувчи тариқасида иштирок этишга жалб қилиш, айрим тергов ҳаракатларини бажариш ва жиноят содир этган шахсларни қидириш тўғрисида ёзма кўрсатмалар беради; тергов юритиш в а э ҳ т и ё т ч о р а с и с и ф а т и д а қ ў л л а н и л г а н қ а м о қ д а с а қ л а ш м у д д а т и н и узайтиради; ишларни суриштирув ва дастлабки тергов органларига қўшимча тергов ўтказиш тўғрисидаги ўз кўрсатмалари билан қайтаради.

Фойдаланилган адабиётлар: 1. Абдумаджидов Г.А., Саркисянц Г.П. Правосудие и уголовный процесс Франции., -Т., 1992. 2. Апарова Т.В. Суды и судебный процесс Великобритании. Англия, Уэлься, Шотландия. М.: 1996. 3. Апарова Т.В. Статус судей в Великобритании. /Журнал Российского права. 1999. №7-8. 4. Басков В.И. Прокурор назорати (дарслик, рус тилида) М., ”Бек” нашриёти, 1998. 5. Безнасюк А.С., Рустамов Х.У. Судебная власть: Учебник для вузов. -М.: ЮНИТИ-ДАНА, Закон и право, 2002. 6.Давлетов А. Дж. Прокурор назорати (дарслик, рус тилида). Нукус. Билим.1999. 7.Россия Федерациясида прокурор назорати. (дарслик, рус тилида/ А.А. Чувилёвнинг умумий таҳрири остида/ М. , 2000. 8. Иноғомжонова З.Ф. умумий таҳрири остида Жиноят про цесси (умумий қисм, дарслик, ўзбек тилида) Т.: 2002 й., «Янги аср авлоди».

Похожие

Олий мажлиснинг фуқароларнинг мурожаатларини кўриб чиқиш бўйича фаолияти

Фуқаролар ва юридик шахсларнинг мурожаатларини кўриб чиқиш ҳамда уларнинг қабулини ташкил этиш

Судларда ишларни кўришда прокурорнинг ваколатларини таъминлаш бўйича ишларни ташкил этиш

Фуқаролар мурожаатларини кўриб чиқиш инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилишнинг кафолати

Ижро иши юритиш устидан назорат бўйича ишларни ташкил этиш