Sirtlar. Umumiy ma'lumotlar - Геометрия - Рефераты

Sirtlar. Umumiy ma'lumotlar

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

52.5 KB

Sirtlar. Umumiy ma'lumotlar Reja: 1. Sirtning hosil bo'lishi va ularning Monj chizmasida berilishi hamda texnikada ho'llanishi. 2. Sirtlarning analitik usulda berilishi. 3. Sirtlarning kinematik usulda berilishi. 4. Sirtlarning karkas usulida berilishi.

1.Sirtning hosil bo'lishi va ularning Monj chizmasida berilishi xamda texnikada ho'llanishi. hozirgi vahtda sirt hosil hilishning turli usullari ma'lum. Lekin chizma gsometriyada grafik tasvirlashning hulayligi hisobga olinib sirtni biror chizik yoki sirtning fazoda uzluksiz harakatlanishi davomida holdirgan izi deb haraladi. Ikkita jismning bir-biriga tegib turgan soxasi shu jismning sirti deyiladi. harakatlanib sirt hosil hiluvchi n chizik yasovchi deyiladi. Yasovchi chizikning harakatini belgilovchi m chiziklar yo'naltiruvchilar deyiladi. chizma hamma sirtlar yasovchilarning turiga karab ikki sinfga bo'linadi. 1. Chizikli sirt - yasovchilari to'gri chizih deyilgan sirtlar. Masalan tsilindr, konus. 2. Chizihsiz sirt - tugri chizihniig harakatidan hosil bo'lishi mumkin bo'lmagan sirtlar M: shar, ellipsioid. Sirtlar hosil bo'lish xarakteriga harab konuniy va honunsiz sirtlarga bo'linadi. Sirtning hosil bo'lishi biror konunga asoslangan bo'lsa, bunday sirt honuniy sirt deyiladi. M. Doiraviy tsilindr va konus, sfera sirtlari. Sirtning hosil bulishi hech kanday honunga asoslanmagan bo'lsa, bunday sirt konunsiz sirt deyiladi. Bunga topografik va Empirik sirtlar kiradi. Konuniy sirtlar analitik yoki grak usulda berilishi mumkin.honunsiz sirtlar fakat grafik va jadval usulida beriladi. Konuniy sirtlar o'z navbatida algebraik va transtsindent sirtlarga bo'linadi. Algebraik tenglamalar bilan ifodalangan sirt

algebrik, transtsendent tenglamalar bilan ifodalangan sirt transtsendent sirt deyiladi. Algebrik sirtlarning tartibi va klassi mavjud. Ularning tartibi sirtni ifodalovchi tenglamaning darajasiga, klassi esa sirt tangentsial tenglamasining darajagiga teng. Sirtlarning berilish usullari. Chizma geometriyada sirtlar asosan: analitik, kinematik va karkas usullarida beriladi. 2 Sirtlariing analitik usulida berilishi. Geometrik sirtni berilgan barchasi bitta xususiyatga ega bo'lgan nuktalarning to'plami (geometrik urni) sifatida talkin hilinadi. Sirtdagi biror ixtiyoriy A nuhtaning x,u,z kordinatalar orasisidagi boglanish orkali beriladi. Undagi hamma nuhtalarga tegishli xususiyatni ifodalovchi tenglama sirtining tenglamasi deyiladi. Uch o'lchamli fozoda sirt uch xil analitik usulda beriladi. 1. Umumiy ko'rinishidagi oshkormas funktsiya shakldagi tenglamasi orhali huyidagicha beriladi: F (x,y,z)=0 115-chizmadagi sfera sirtida yotgan A nuktaning x,u,z. kordinatalari orasidagi bohlanishlar aniklaydigan tsnglama sferani tenglamasini ifodalaydi va u huyidagi ko'rinishda yoziladi. X 2 +y 2 +z 2 -R 2 =0 2.Sirtni funktsiyaning grafigi sifatida aniklaydigan oshkor kurinishida berish mumkin.

chizma Sferaning tenglamasi z applikataga nisbatan ko'rinishda bo'ladi. 3. Parametrlar orhali huyidagicha beriladi. Sirtni r=r (u, v) vektorlar orkali ifodalab; uni huyidagicha yozish mumkin. x=x(u,v), y=y(u,v), z=z(u,z) Bu tenglamalardan u va V parametrlar bo'lib, ular (u,v) tekislikning ma'lum kismini uzluksiz bosib o'tadi. Sferaning parametrik tenglamasi kenglik va uzunlik parametrlari orhali kuyidagicha yoziladi: (116-chizma). X=Rcoshcosh, y=coshsinh, z=sinh chizma Sirtlarning analitik usulda berilishi ularning chizmalarini maxsus elektron xisoblash va chizish mashinalari yordamida yasash, sirtlarning differentsial

geometrik xossalarini tekshirish, sirtlarning yoyilmalarini anik bajarish imkoniyatlarini beradi. 3 Sirtlarning kinematik usulda berilishi. Kinematik harakatning oddiy asosiy turlari: ilgarilanma aylanma va ikki harakatning yigindisi vintsimon harakatdir. Ta'rif. Yasovchining kinematik harakatlarning biri natijasida xosil bo'lgan sirt kinematik sirt deyiladi. Shuningdek xarakatning turiga harab, ilgarilanma harakat natijasida hosil bo'lgan sirt tekis parallel ko'chirish sirti, aylanma harakatdan hosil bo'lgan sirt aylanish sirti va vintsimon xarakat natijasida xosil bo'lgan sirt vint sirti deb ataladi. Biror chizihning fazodahi uzluksiz harakatidan kinematik sirtlar xosil bo'ladi. Unda sirtning o'zi xam, uzluksiz bo'ladi. Kinematik sirtlarning shakli uning yasovchisining shakliga va fazodagi harakat honuniga bohlik bo'ladi. har bir kinematik sirt yasovchisining shakli va uning fazodagi harakat honuni beriladi. 4 Sirtlarning karkas usulida berilishi. Ba'zi bir sirtlarni anih geometrik honuniyatlar asosida berib bo'lmaydi. Bunday sirtlar shu sirt ustida yotuvchi bir nechta nuktalar yoki chizihlar bilan beriladi. Sirtni uning ustidagi bir necha nuhtalar yoki chizihlar bilan berilishi uning karkas usulida berilishi deyiladi. Sirt ustida tanlangan chizihlar tuplami sirtning karkaslari deyiladi. Amalda sirtlarni xosil hilishning asosiy usullaridan biri ularni uzluksiz karkaslar orhali yasashdir. Sirtlar nuhtasi karkas yoki chizihni karkas shaklida berilishi mumkin. Sirt nuhtali karkas bilan berilgan bu nuktalar tuplami shunday tanlanishi kerakki,

uning asosan sirtning va uning xar bir bo'lagining ko'rinishi va shaklini tasavvur kilish mumkin bo'lsin. Sirt nuhtali karkas bilan berilgan, nuhtalar bir-biri bilan kesmalar orhali tutashtirilishi va tutashtirilmasligi mumkin. с hizma 117-chitada F sirt A,B,S,D,.. va A 1 B 1 , S 1 , D 1 , nuhtalar karkasi bilan berilgan. Bu nuhtalarni kesmalar orhali tutashtirsak, uchburchaklar to'gri hosil bo'ladi. Bu uchburchaklar to'plamini triangulyatsiya to'ri deb yuritiladi. Uchburchaklar to'plamidagi har bir kesmani biror uzunlikning kirralari deb habul hilinsa, nuhtalar karkasidan tuzilgan ko'pyohlik F sirtning ichiga chizilgan bo'ladi va sirtning ko'rinishi hamda shakli hahida to'la ma'lumot beradi.

Adabiyotlar 1. Koroev Yu.I. "Nachertatelnaya geometriya" Moskva "stroyizdat" 1987 god. 2. Mixaylenko V.K, Ponomarev L.M. "Injenernaya grafika" Kiev 1985god. 3. Murodov Sh.K. va boshkalar "Chizma geometriya kursi" Toshkent "Ukituvchi" 1988 yil. 4. Murodov Sh.K. "Gidrotexniklar uchun chizma geometriya" Toshkesht "Ukituvchi" 1991 yil. 5. Raxmonov I. "Perspektiva" Toshkent "Ukituvchi" 1973 yil. 6. Sobirov E. "Chizma geometriya kiska kursi" Toshkent Ukituvchi 1993 yil. 7. Frolov S.A. "Nachertatelnaya geometriya" Moskva "Mashinostroenie" 1978 god 8. Xorunov R. "Chizma geometriya kursi" Toshkent "Ukituvchn" 1974 yil. 9.Xorunov R. Akbarov L. "Chizma geometriyadan masa^lalar echish metodlari Toshkent "Ukituvchi" 1995 yil. 10. Chetveruxin N.F. "Nachertatelnaya geomstriya" Moskva "Vsshaya shkola" 1963 god. 11.Kirgizboev Yu. "Chizma geometriya" Toshkent "Ukituvchi" 1976 yil. 12. Kirgizboev Yu. "Chizma geometriyadan masalalar tuplami" Toshkent "Ukituvchi" 1976 yil 13. Tuxtaev A, Abramyan Ya.P, "Injenerlik grafikasidan spravochnik" Toshkent "Ukituvchi" 1994 yil

Похожие

Sirtlar

Sirtlar

Vint sirtlar

Kinematik sirtlar

Chiziqli sirtlar