Kinematik sirtlar - Геометрия - Рефераты

Kinematik sirtlar

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

61 KB

Kinematik sirtlar Reja: 1.Kinematik sirtlar. 2.Ikkinchi tartibli sirtlar 1.Parallel ko'chirish sirtlar. 4.Tsilindrik sirtlar. 5 Naysimon sirtlar 6. Kanals sirtlar 7. Grafik (Topografik) sirtlar

1. Kinematik sirtlar. Chizma geometriyada sirtlariniig kinematik sirtlari deb harash mumkin. Chunki ular biror chizih yoki sirtning fazodagi uchluksiz harakatidan hosil bo'ladi. Yasovchi sirtning uchduksiz xarakatidan hosil bo'lgan sirt deb yasovchi sirt barcha holatlarini hamrab (urama) oluvchi sirt deb harash mumkin. Bunda hosil bo'lgan kinematik sirt yasovchi sirt turli holatlariga urinadi yoki ular handaydir umumiy chizikga ega. Bu chizik sirtning tasnifi deyiladi. Kinematik sirt yasovchisi fazoda ma'lum konun bo'yicha xarakatlanadi. U harakat davomida uz shaklini o'zgartirmasligi hamda harakat jarayonida uzluksiz uzgartirishi mumkin. Yukorida kurib o'tilgan aylanish, chizigi va vint sirtlar ham, kinematik sirtlar jumlasidan kiradi. Bu maruzada kinematik sirtlarning boshha turlarini ko'rib utamiz. 2 Ikkinchi tartibli sirtlar. Yukoridagi ikkinchi tartibli chizihli sirtlar; Tsilindr, konus, giperboloid, paraboloid va bir kavakli giperboloid ko'rib chihilgan edi. Endi holgan ikkinchi tartibli egri chizihli sirtlar: uch ukli ellepsoid, ellitik paraboloid va ikki kovakli giperboloid parni ko'rib utamiz. A) Uch o'hli elleptsiond. Elleptsiond diformattsialanayotgan ABSD ellepsning harakati natijasida olinishi mumkin.(137-chizma). Uning tekisligi h1 tekislikka parallel harakatlanib, o'hlarining uchlari AEBF va CEDF ellipslar bo'ylab siljiydi. Agar bu ellipsoidning AV ,SD va YeF diametrlari o'zaro teng bo'lmasa, ellipioid uch o'hli deyiladi. Agar ulardan ikkitasi teng bo'lib, uchinchisi teng bo'lmasa, hisilgan yoki cho'chilgan aylanish ellipsoida xosil bo'ladi. Agar AB=SD= E π bo'lsa sfera hosil bo'ladi.Ellipsoidani ixtiyoriy tekislik bilan kesganda ellips xosil buladi, xususiy holda aylana hosil bo'lishi mumkin.

chizma chizma b) Elliptik paraboloid. Ellintik paraboloid tekisligi xam tekislikka parallel xolda, o'klarining oxiri AOB va SOD parabolalar bo'ylab sirpanayotgan diformatsiyalanayotgan ellipsning aylana bilan almashtirsak, aylanish paraboloidan hosil bo'ladi. v) Ikki kovakli pallali zlliptik giperboloid. Ikki kavakli elliptik giperboloid cheksiz cho'zilgan ikki hismdan iborat (139-chizma). har bir kovakni hosil hilish uchun, tekisliklari XOU tekislikka parallel diformatsiyalanayotgan ellipsni ikkita giperbola bo'ylab xarakatlantirish lozim. Diformatsiyalanayotgan ellips o'lcham giperbolalar o'lchamiga mos tushadi.

chizma chizma 3. Parallel ko'chirish sirtlari. Parallel kuchirish sirtlari bo'yicha doimo o'z-o'ziga parallel harakatlanishidan hosil bo'lgan sirt parallel ko'chirish sirtlari deyiladi. 140 -chizmada AVS egri chizikli yasovchining berilgan yunalish bo'ylab doimo o'z-o'ziga parallel ravishda ilgarilanma harakatlanishi natijasida hosil bo'lgan sirt ko'rsatilgan. AVS yasovchining xamma nuhtalari xarakat davomida o'ziga o'xshash tekis egri chiziklar hosil hiladi. harakat yo'nalishi m egri chizik ham, bulishi mumkin. Agar m egri chizikni AVS egri chizik bo'ylab harakatlantirilsa, uning nuhtalari ham, uziga o'xshash egri chiziklar xosil hiladi. Bu chiziklar nuhtalarning yo'llari deyilib, sirt ustida tur hogil kiladi. Kinematik sirt yasovchilarining uzluksiz harakati va sirtning o'zining uzluksizligidan kuyidagi muxim xuloga kelib chikadi: Kinematik sirtning

ixtiyoriy nuhtasidan shu sirtda yotuvchi va turkiolalarga kiruvchi ikkita egri chizik o'tkazish mumkin.

4. Tsiklik sirtlar. Markazi biror yo'naltiruvchi chizihha tegishli aylananing xarakatidan hosil bo'lgan sirt tsiklik sirt deyiladi. Bunda xarakatlanayotgan aylana sirt yasovchi deyiladi. Yasovchi aylanalar markazlarininggeometrik o'rni m (m1 m2) tsiklik sirtning markazlar chizihi deb yuritidadi. (141-chizma). Xarakat davomida yasovchi aylananing radiusi o'zgaruvchan va uzgarmas bo'lishi mumkin. Aylana tekisligi markazlar chizihiga perpendikulyardir. 5. Naysimon sirtlar. a) Markazi berilgan m egri chizih bo'ylab surilayotgan o'zgaruvchan radiusni aylanani harakatlantirishdan xosil bo'ladigan tsikliklar naysimon sirtlariga misol bo'la oladi. Agar naysimon sirt yasovchisi aylananing radiusi o'zgarmas bulsa, bunday sirt truba sirt deyiladi. O'hi to'gri chizih bo'lgan truba sirt aylanish tsilindri bo'ladi. (142-chizma). 141-chizma 142- chizma 141 va 142-chizmalardagi tsiklik sirtlar proektsiyalarini yasashda yasash ishlarini sodalashtirsh maksadida, markazi sirtning markazlar chigihi bo'yicha. xarakatlanayotgan sferalarni kamrab oluvchi urinma sirtlar yasalgan. Buning uchun hator sferalarda urinuvchi egri chizih yasalgan. Sferaning

vint chizihi bo'yicha xaratidan vintli truba sirti hosil bo'ladi. Vintsimon trubali sirtga prujina misol bo'la oladi. 14.6. Kanal sirtlar Tsiklik sirtning yana bir turi kanal sirtdir. Kanal sirtining shakli bir tekis uzluksiz o'zgarib boruvchi yopih chizikning xarakatlari xosil buldai 143-chizma 144-chizma 143-chizmada ikkinchi tartibli tsilindr va to'hri burchakli prizma sirtlarini ho'llaydigan mufta vazifasini o'tovchi kanal sirtini yakhol tasviri ko'rsatilgan. Yasovchi sifatidan turtinchi tartibli egri chizik olingan. Uniig tekisligi harakat davomida hamma vaht yo'naltiruvchi 1 o'kka pendikulyar bo'lib holadi. 1 egri chizigi tsilindr bilai ulanish kismida ikkita ustma-ust tushgan ikkinchi tartibli egri chiziklarga (aylanaga) ajratiladi. Grafik (topografik) sirtlar hosil bo'lishi xech handay geometrik konunga bo'ysunmagan sirtlar grafik sirtlar deyiladi, bunday sirtlar shu sirtlarga yotgan bir tipdagi bir necha chizik orhali tasvirlanadi. 144-chizmada grafik sirtiga misol keltirilgan. Tonografiyada er sirtining relevri gorizontal chizihlar or-kali tasvirlanadi. Shunday gorizontallar bilan tasvirlangan sirt topografik sirt deyiladi.

Adabiyotlar 1. Koroev Yu.I. "Nachertatelnaya geometriya" Moskva "stroyizdat" 1987 god. 2. Mixaylenko V.K, Ponomarev L.M. "Injenernaya grafika" Kiev 1985god. 3. Murodov Sh.K. va boshkalar "Chizma geometriya kursi" Toshkent "Ukituvchi" 1988 yil. 4. Murodov Sh.K. "Gidrotexniklar uchun chizma geometriya" Toshkesht "Ukituvchi" 1991 yil. 5. Raxmonov I. "Perspektiva" Toshkent "Ukituvchi" 1973 yil. 6. Sobirov E. "Chizma geometriya kiska kursi" Toshkent Ukituvchi 1993 yil. 7. Frolov S.A. "Nachertatelnaya geometriya" Moskva "Mashinostroenie" 1978 god 8. Xorunov R. "Chizma geometriya kursi" Toshkent "Ukituvchn" 1974 yil. 9.Xorunov R. Akbarov L. "Chizma geometriyadan masa^lalar echish metodlari Toshkent "Ukituvchi" 1995 yil. 10. Chetveruxin N.F. "Nachertatelnaya geomstriya" Moskva "Vsshaya shkola" 1963 god. 11.Kirgizboev Yu. "Chizma geometriya" Toshkent "Ukituvchi" 1976 yil. 12. Kirgizboev Yu. "Chizma geometriyadan masalalar tuplami" Toshkent "Ukituvchi" 1976 yil 13. Tuxtaev A, Abramyan Ya.P, "Injenerlik grafikasidan spravochnik" Toshkent "Ukituvchi" 1994 yil

Похожие

Sirtlar

Sirtlar

Vint sirtlar

Chiziqli sirtlar

Sirtlar tasnifi