Hujayra va to’qima biotexnologiyasi - Биотехнология - Рефераты

Hujayra va to’qima biotexnologiyasi

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

86 KB

Hujayra va to’qima biotexnologiyasi Reja: 1. Xujayra va tukimalarni ustirish. 2. Xujayra va tukimani ustirish. 3. Usimlik tukimasini izolyaciya kilib ustirish texnikasi. 4. Kallus tukimalarni ustirish. 5. Garmonlarga boglik bulmagan usimliklar tukimasi. 6. Xujayrani suyultirilgan xolda ustirish. 7. Xujayrani suyultirilgan xolda ustirish. 8. Xujayrani yakka ustirish. 9. Kallus tukimalar morfogendi.

Xujayra va tukimalarni ustirish Xujayra biotexnologiyasi xujayra, tukima va protoplast Muxitlaridan foydalanishga asoslangan. Sun’iy muxitlarda steril sharoitda ( invitro) xujayra va tukimalarni ustirish biotexnologiyada keng kullanilganligi sababli bu usul «Izolyaciyalangan tukimalar muxiti» deb nom olgan. Izolyaciyalangan xujayra va tukimalarning biotexnologiyadagi axamiyati kuyidagilar: 1. Xalk xujaligining tibbiyot, kosmetika, parfyumeriya soxalariuchun ikkilamchi sanoat maxsulotlarini sintez kila olishi ( alkaloidlar, steroidlar, glikozidlar, garmonlar, efir moylari va boshkalar) . Bu maxsulotlar kattik ( agar-agar) yoki suyuk ( suspenzion) muxitlarda ustirilgan kallus tukimalardan olinadi. 2. Dala ekinlarini mikroplonal kupaytish, ularni xar-xil virus va patogenlarga chidamliligini oshirish. 3. Izolyaciyalangan xujayralardan usimliklar selekciyasida foydalanish. Usimlik tukimasini izolyaciya kilib ustirish texnikasi Sterilizaciyaga kat’iy rioya kilish izolyaciyalangan tukimalar muxiti bilan ishlashning muxim shart-sharoitidir. Chunki okimiga boy muxit mikroorganizmlarning kupayishi uchun eng kulay substrat xisoblanadi, usimliklardan izolyaciyalangan eksplantlar mikroorganizmlar bilan oson zararlanadi. Shuning uchun eksplantni xam, ozika muxitini xam sterilizaciya kilish zarur. Izolyaciyalangan tukimalarning ozika muxitlari vakti- vakti bilan almashtirib turiladi, bu ishlar sterillangan asboblar bilan aseptik xonalarda amalga oshiriladi. Sterillashda, - eksplant va uruglarni 5-20 min: max

sus sterilizaciyalovchi suyukliklarda ushlanadi va kup marta sterillangan suv bilan yuvib tashlanadi. Sterilizaciya vakti esa suyuklikni koncentraciyaga karab xar xil buladi. Odatda uruglar 10-20 min, vegitativ kismlar esa 5-10 min. kuyida sterellovchi suyukliklarning nomlari va sterilizaciya vaktlari keltirilgan: Tekshirish ob’ekti Sterilizaciya vakti, min. Diaci d 0,1%- li Sulem a 0,1%- li Gidro-xlorid (Na,Sa) 5-9 %-li Vodorod Peroksid 10-12 %- li Uruglar: Kuruk Ivitilga ni 15- 20 6-10 10- 15 6-8 15-20 10-15 12-15 6-8 Tukimalar : Ildiz Poya 20- 30 20- 40 15- 25 20- 25 15-20 20-25 - - Barglar 1-3 1-3 3-6 3-5 Jadval 1.1. (R.G. Butenko, 1990) Usimlikning eksplant olinadigan kismi avval sovunli suv bilan shetka yordamida yaxshilab yuviladi, keyin esa 1 necha dakika 70%-li etanol eritmasiga solib kuriladi. Uruglar esa spirtda 1-2 minut ushlanadi.

eksplantni tashki sterilizaciyasi uni fakat tashki infekciyalarda tozalaydi. Lekin eksplantda ichki infekciya bulganda uni antibiotiklar bilan ishlash zarur. Lekin zamburugli yoki bakteriyali shunday infekciyalar borki, ular eksplant ekilganidan keyin 14 kunda ma’lum buladi. Bunday usimliklarni darxol yukotish zarur. Ozika muxitini sterillash avtoklavda +120 0 S xaroratda, 0,75- 1 atm. Bosimda 20 minut davomida utkaziladi. Agar ozik muxiti tarkibida yukori xaroratda parchalanib ketadigan moddalar bulsa, past xaroratli sterilizaciya utkaziladi va ozika 0,22-0,45 mkm.li bakterial fil’trda tozalanadi. Idishlarni kuritgich shkaflarda + 160 0 S xaroratda 2 soat davomida sterilizaciya kilinadi. Ozika muxitlari . Izolyaciyalangan xujayra va tukimalar ustiriladigan muxitda usimlik usishi uchun zarur bulgan barcha makroelementlar (azot, foosfor, kaliy, kal’ciy, magniy, oltingugurt, temir), mikroelementlar (bor, marganec, rux , mis, molibden va boshkalar), xamda vitaminlar, uglevodlar, fitogarmonlar ( yoki ularning sun’iy uxshatmalari) bulishi kerak. Ba’zi bir ozika muxitlari tarkibida gidrolizat nezein va aminokislota saklaydi. Bundan tashkari ozika muxiti tarkibiga temir moddasini xujayraga utishini yaxshilaydigan eDTA (etilendiamintetrauksus kislota) yoki uning natriyli tuzi xam kiradi. Uglevodlar- ozik muxitining almashtirib bulmaydigan kismi xisoblanadi. Izolyaciyalangan xujayralar, ayniksa tukimalar avtotrof usulda oziklanish xususiyatiga ega bulmaydi. Shuning uchun uglevod sifatida kupincha saxaroza yoki glyukozaning 2-3% koncentraciyasi ishlatiladi. Fitogarmonlar- xujayraning dedifferencirovkasi va indukcion bulinishi uchun zarur bulgan moddalar.Kallus tukimalar olish uchun ozik muxiti

tarkibida « auksinlar», ya’ni xujayralarni bulinishga tayyorlovchi, « citokininlar»- xujayra bulinishini tezlatuvchi moddalar bulishi lozim. Ozik muxitlarida auksinlar sifatida 2,4- dixlorfenoksiuksus kislota (2,4- D), indelil-3 –uksus kislota (IUK), d –naftiluksus kislotalari ishlatiladi. Yumshok, tez usuvchi kallus tukima olish uchun kupincha 2,4-D ishlatiladi, buning sababi u IUK ga nisbatan 30 barobar kuchli ta’sir kiladi. Citokininlardan esa sun’iy ozika muxitlarida kinetin, 6-benzilaminopurin (6-BAP), zeatin va boshkalar ishlatiladi. 6-BAP va zeatin garmoni yukori aktivlikka ega bulib izolyaciya kilingan tukimani kinetinga nisbatan indukcion usishni ta’minlaydi. Usimliklar tukimalarini izolyaciya xolatda ustirish muxiti birinchi marta 1962 yilda T. Murasiga va F. Skuga tomonidan tuzilgan bulib, bir-birida ammoniy va nitrat azotlarining nisbati bilan fark kiladi. Ana shu ozika muxiti komponentlari 26 ozika muxitidan iborat bulib, xar-xildagi koncentraciyalardan iborat. Xozirgi vaktda eng kup kullaniladigan va tuzilgan ozik moddalar koncentraciyasi 4 xilda: ya’ni, Murasiga- Skuga; Gamborga; Shenka- Xil’debradta va Gres-Xoff-Dou koncentraciyalari mavjud. (Ana shu koncentraciyalar amaliy va mustakil ishlarda urganiladi). Ana shu eritmalar agar- agar muxitini kattik muxitiga kushiladi, ushbu agar-agogrlar polisaxaridlardan iborat bulib, dengiz suv utlaridan olinadi. Makro va mikroelementlar eritmasi yukori koncentraciyada tayyorlanib xolodil’niklarda saklanadi va kup marta onalik eritma sifatida ishlatiladi. Ustirish sharoiti. Izolyaciya kilingan xujayra yoki tukimalarni ustirish uchun anik ustirish sharoiti yaratish kerak. Kupchilik kallus tukimalar uchun yoruglik kerak bulmaydi, chunki, ularda yashil xloroplastlar bulmaganligi sababli geterotrof usulda oziklanadi.

Kallus tukimalarni morfogenez tukimalarga aylantirish uchun ularni keyingi davrida yoruglik berilishi shart, yoruglik 1000-4000 lk bulishi kerak. Izolyaciya kilingan meristimatik tukimalarni ustirish va kupaytirish xam yoruglikda olib boriladi. Yoruglik xona yoki termostatdagi yoruglik ekinlarni turiga muvofik 1000-10.000 lk mikdorda bulishi kerak. Ustiriladigan muxitni yoruglik davri xam xisobga olinishi kerak. Usimliklar sun’iy izolyaciya xolatda ustirilayotganda namlik 60-70% bulishi kerak. Agarda xavo kuruk bulsa usimlik kurib koladi. Xonadagi namlikni oshirish uchun birok idishga suv solib kuyilishi kerak. Kupchilik ustiriladigan tukimalar uchun optimal xarorat 25-26, o tropik ekinlar uchun 29-30 o bulishi kerak. Agarda ustirilayotgan muxit indukcion ( tez usish) morfogenez xususiyatiga ega bulsa xaroratni 18-20 o S kamaytirsa xam buladi. eng kulay yoruglik, xarorat va namlikni sun’iy kamera yaratish yuli bilan tashkil etish mumkin. Kallus tukimalarni ustirish Sun’iy izolyaciya xolatda ustirilayotgan tukimalar kallus yoki shishib chikkan xolatda buladi. Kallus tukimalar (kavarik) usimliklar shikastlanganda kuprok xosil buladi. Kallus tukimalar asosan ok yoki sarikrok, ochish-yashil buladi. Ayrim xollarda utkir yashil xolatda buladi. Karamtir-malla rang karriganda xosil buladi. Agarda muxit karrigan bulsa, yoshartirish uchun antioksidantlar kushiladi. Kallus tukimalar anik anatomik tuzilishga ega bulmasada govak, urtacha zichlikda va zich xolatda buladi. Kallus tukimalarni ustirishda muxitda auksinlar va citokininlar bulishi shart. Auksinlar xujayralarni bulinishiga tayyorlaydi, citokininlar esa

xujayralarni bulinishini tashkil etadi. Agarda muxitga fitogarmonsiz usimlikni bir bulak tanasi, bargi, ildizini joylashtirilsa uning xujayralari bulinmaydi va kallus tukimalar xosil bulmaydi. Xar bir xujayra bulinish, kengayish va differenciaciyalanish ( etilish) xususiyatiga ega buladi. Xujayraning usishini yakuniy fazasi ikkilamchi xujayra pustini kalinlashishi va bulinish kobiliyatini yukolishidir. Bir xildagi fitogarmonlarning xam ta’siri fiziologik xususiyatlarga karab xar xil buladi. Xujayralar etilib tayyor bulganidan sung, yana kaytadan bulinishga utishida genlar katta rol’ uynaydi. Ayrim genlarni aktivlashib, boshkasini aktivligini pasayishi xujayrani oksil tarkibiga boglik. Kaytadan (dedifferencirovka) tiklanib bulinish kobiliyatiga ega bulishda kator biokimyoviy va citologik uzgarishlar sodir bulib, zaxira moddalardan foydalanish, maxsus xujayra kismlarini buzilishi natijasida sodir buladi. 6-12 soatdan sung, ya’ni , xujayradagi bulinish kuchi ( indukciya) natijasida xujayra pusti yumshoklashadi, shishinadi, enin ribosomlar soni oshadi, yadroning soni va kattaligi oshadi. Ana shu uzgarishlar 48-72 soatda sodir buladi. Kallus tukimalarni uziga xos rivojlanish cikli buladi, xujayrani kayta etilishi bilan alokasi yuk. Kallus tukimalar uzini rivojlanish cikli, rivojlanishi, bulinishi kengayishi, etilishi mavjud bulib keyin xujayrani karrish va ulishi sodir buladi. Kallus tukimalarni karrish sodir bulmasligi uchun 4-6 xaftadan sung yangi va toza ozika muxitiga utkaziladi. Ana shu ish passirovanie ya’ni kayta ekish deb ataladi. Doimiy kayta-kayta toza muxitga kuchirish yuli bilan kallus tukimalarni bir necha un yillar mobaynida ustirish mumkin. Kallus xujayralarni xususiyatlari

Usimliklarning tukimalaridan ajratib olingan kallus tukimalar uzining dastlabki fiziologik va biokimyoviy xususiyatlarini saklab koladi. Menalet: sovukka chidamli usimliklardan ajratib olingan kallus xujayralar uzining sovukka chidamliligini uzok saklay oladi. Shu bilan bir katorda kallus xujayralarda uziga xos bulgan oksillar buladi, xamda, oksil biroz kamayadi. R.Gotre tomonidan bundan 60 yil ilgari sabzidan ajratib olingan kallus tukimalarni yangi-yangi muxitga utkazilishi natijasida xozirgacha usmokda. Kallus tukimalar energiya almashinuvida kislorodni kamrok iste’mol kiladi. Kallus tukimalarda meristima juda kuchsiz rivojlangan buladi. Kallus tukimalarda nafas olish xarakteri uzgarishi bilan birga, shakarga kislorodsiz parchalanishi oshadi. Kallus tukimalar genetikasi. Uzok vaktlar mobaynida kallus xujayralar genetik jixatdan bir xil. 60 yillarda kallus xujayralar genetikasi xar xil bulishi aniklandi. Ulardagi xromosomalar soni xar xilda buladi. Sun’iy ustirilayotgan xujayralar genetik doimiy bulmaydi. Uning sabablari genetik material xar xil buladi. Usimlik mmukimasi sun’iy ozika muxitiga kiritilganda alokasi buziladi.Unga kuprok ozika muxitidan fitogarmonlar ta’sir etadi. Ana shu moddalar muxitga mutagen ta’sir etadi. Ayniksa 2,4-D kuchli mutagen modda xisoblanadi.

Garmonlarga boglik bulmagan usimliklar tukimalari Kallus xujayralar ozika muxitida garmonlar mavjud bulgan takdirdagina bulinib kupaya oladi. Birok uzok vakt sun’iy ustirilishi natijasida garmonsiz usa olishi xususiyati paydo buladi. Ana shunday xujayralar « moslashgan» xujayralar deyiladi. Ana shunday xujayralarni kupchilik xollarda kimyoviy « shishlar» deb atalgan. Bunday xujayralar yaxshi kupaymaydi. Barcha kallus tukimalar 4 marta kuchirilib ekilgandan keyin uzining kupayish xususiyatiga yukota boshlaydi. Kimyoviy usimlik « shishadan tashkari kelib chikishi usimliklardan iborat bulgan « ishlari xam mavjud buladi. Bunday shishlar bakteriyalar, viruslar genetik ta’sirotlar vositasida yuzaga keladi. Ayniksa usimliklarni turlar aro durragay chatishtirishda bunday xolatlar kuprok uchraydi. Usimliklarning « shishlarini» umumiy xususiyati garmonlarga boglik bulmasligidir. Ularning kallus tukimalardan farki xam ana shundadir. Moslashgan tukimalar xuddi shisha tukimalar kabi uzlarining garmonlarini ishlab chikaradi va kushimcha sun’iy garmonlar kushilishiga muxtoj bulmaydi. Tukimalarni sun’iy garmonlarga muxtoj bulmasligi genlar aktivligini oshishi va boshka fiziologik jarayonlarni kuchayishi natijasida sodir buladi. XX asrning 40 yillarida F.Uayt shogirdi Braunning kursatishicha, muxitdagi agrobakteriyalar nobud bulganda xam, xarorat oshganda xam bunday tukimalar uzining « shishinish » xususiyatini yukotmaydi. Shunday kilib, «moslashgan» va shishingan» tukimalar uzlaridan garmonlar ishlab chikish xususiyatiga ega buladilar. Bunday « moslashgan» tukimalardan normal usimlik ustirish kiyin.

Xujayrani suyultirilgan xolda ustirish Suyultirilgan xoldagi xujayrani kallus tukimalarni suyuk muxitga joylashtirib avtomatik aralashtirish yuli bilan olish mumkin. Masalan: nentikazani barg, tana, ildiz va boshka organlar tukimalaridan fermentlar vositasida olish mumkin. Boshlanishida kallus tukima xosil bulib, keyin undagi xujayra va xujayra agregatlari ajratiladi, natijada xujayra suspenziyasi olinadi. 100 ml xujayra suspenziyasi olish uchun 2-3 gramm kallus tukima kerak buladi. Xujayra suspenziya uchun zaruriy sharoit muxitni doimiy aralashtirilishi xisoblanadi. Agarda olingan xujayra suspenziyasi aralashtirilmasdan turilsa, kallus tukimasiga aylanadi. Suspenziya xujayralari auksinlar va citoninlar kabi fitogarmonlar vositasida bulinadi. Umuman suspenziya xujayralari kallus xujayralari sharoitiga uxshash buladi. Suspenziya 2,4-D muxitidagi govvak kalluslardan oson olinadi. Muxitdan kal’ciy ionlari ajratilsa juda yaxshi suspenziyalanadi. Agarda muxitga pektinaza fermenti kiritilsa suspenziya olinishi yanada osonlashadi. Suspenziya xujayrasini xayotchanligi uning buyalish darajasi bilan aniklanadi. Tirik xujayralar buyalmaydi, ulik xujayralarga rang oson kiradi. Xujayra suyultirilgan xolda ustirilganda xar bir agregati 10-12 xujayradan kam bulmasligi kerak. Shuning uchun katta agregatlardan kutilish uchun fil’trlaniladi. Sanoatda suyultirilgan xujayralar 20.000 va undan xam kuprok bulgan fermentyorlarda olinadi.

Xujayrani yakka ustirish Genetik, fiziologik tekshirishlar va xujayra selekciyasini amalda kullanilishi uchun yakka xolatdagi xujayrani ustirish muxim axamiyat kasb etadi. Yakka xujayraning avlodini olishda kallus xujayralarni genetik jixatdan bir xil bulmasligining sabablarini aniklashda xam xujayralarni yakka xolatda ustirish muxim axamiyatga ega. Usimliklar tukimasidan olingan xujayra suspenziyasi (suyuklik ichidagi yakka-yakka xujayralar) dan yakka xujayra ajratib olish xujayraning pustlogi tiklanganidan sung ajratib olinadi. Suspenziya ( suyuk) muxitdan bir xujayrali frakciyani ajratib olish, kolbadagi muxitni 15-30 minut mobaynida tinitish yuli bilan xam ajratib olish mumkin. Agarda tinitish imkoniyati bulmasa fermentaciya, centrafigalash va fil’trlash usullari kullaniladi. Yakka xujayrani bulinishini tezlatish (indukciya) uchun tez bulinayotgan xujayra suspenziyasi ( suyukligi) kushiladi. Yakka xujayralarni bulinishini tezlatishda kondincionerlovchi faktorlar xam fitogarmonlar urnini bosadi. Kondicionirlovchi faktorlar issikka chidamli, suv eriydigan, kichik molekulyar moddalar bulib, fitogarmonlar bilan almashinmaydi. Kallus tukimalar morfogenezi Xujayralarni dediffencirovkasidan (kayta etilishi) sung Rivojlanishini bir necha yullari mavjud. Birinchi yuli – bir butun usimlikni ikkinchi marta regeneraciyasi ( ikkinchi marta kayta etilishi). Ikkinchi yuli- xujayrani ikkinchi marta kayta etilish (tiklanish) kobiliyatini yukotib, muxitda garmonsiz usib, shishga aylanishi. Uchinchi yuli- Kallus xujayralarni normal rivojlanishi, keyin karrishi va ulishi. Kishlok xujaligi biotexnologiyasida bir butun usimliklardan olingan ayrim xujayralar muxim axamiyat kasb etadi.

Kallus tukimalar morfogenezi deganda takomillashmagan xujayra massasidan takomillashgan strukturani xosil bulishi tushuniladi. Kallus tukimalarni embrianal davrini dastlabki paytida mustak xosil buladi, xamda usuv kurtagi paydo bulib undan bir butun usimlik paydo buladi. Xar bir usimlik kismi ajratilib olinganda uzining asosiy xususiyatini saklaydi. Kallus xujayralar kayta differencirovka bulganda xar doim xam marfogenez va regeneraciyalanmaydi. Ayrim xollarda fakatgina tukima xosil kiladi, xolos. Kallus tukimalarni differenciaciyalanishida ( etilishida) morfogenezining asosini xar xildagi genlar tashkil etadi. Ana shu jarayonda xam fitogarmonlar xal etuvchi rol’ uynaydi. Kallus tukimalarni ustirishini morfogenez xolatini sun’iy boshkarish mumkin. Usimliklarni klonal mikrokupayishi. Urugli usimliklarga: urug bilan va vegetativ kupayish xususiyatlari xosdir. Xar ikkala kupayish xam ijobiy, xam salbiy xususiyatlarga ega. Urug bilan kupayish usulining naliligi genetik bir tekis bulmasligi va uzok muddatlilik xususiyatlardir. Vegetativ kupayishda onalik usimlikning genotip xususiyati saklanadi va vegetaciya davri kiskaradi. Birok kupchilik daraxtsimon daraxtlarda vegetativ kupayish oxirigacha xal etilmagan masaladir. Chunki kupchilik daraxtlarni vegetativ massasidan kupayish kiyin, uzok, kiyin va samarasiz. Shu sababli usimlikshunoslikda principial yangi vegetativ kupaytirish- klonal mikrokupaytirish (genetik uxshash materialni jinsiy bulmagan, usulda probirkada ustirish)

Ushbu usul tradicion vegetativ kupaytirishga nisbatan bir kancha abzalliklarga ega: 1. Genetik bir xil material olish. 2. Usimliklarni virus kasalliklaridan ozod etish. 3. Tez kupayish xususiyati. 4. Selekcion davri kiskartirish. 5. Daraxsimon usimliklarni xosilsiz davri kiskartirilib, tez xosilga kiritish. 6. Oson kupayishga utish. 7. Erni iktisod kilib yil davomida usimlikni kupaytirish. 8. Daraxtlarni kupaytirishni avtomatlashtirish. Daraxtni biron tukimasi probirkada maxsus ozika rejimidasun’iy ustirilib, undan barg, poya, ildiz xosil bulib shoxalaganidan sung kalamchalar olinadi. Ana shu kalamchalar tablicalarda ustirib kupaytiriladi. Bu ish kuzda boshlanib baxorgacha plonal mikrokupaytirish yuli bilan arzon, tez, sifatli, chidamli kuchatlar baxolrgacha etishtirilib dalalarga baxorda ekilsa tabiiy vegetativ kupaytirishga nisbatan 10-100 marta ijobiy galabaga erishish mumkin. Usimliklar selekciyasida xujayra va tukimalarni izolyaciya xolatda ustirish Xujayra texnologiyasidagi yunalishlardan biri usimliklarni yangi shakl va navlarini yaratishda selekcion ishlarni tezlatishdan iboratdir. Xujayra va tukimalarni sun’iy izolyaciya xolatda ustirishda otalik va onalik gametalarini bir-biriga tugri kelmasligi tartaraf etiladi. Ikkinchidan esa tradicion selekciya ishlariga boglik bulmasdan izolyaciyada ustirilayotgan protoplastlar kushilib jinsiz duragay avlod yuzaga keladi.

Xujayra va mukimalarni su’iy ustirishdagi selekciya ishlarida gametalar bir-biriga tugri kelmaganda, xar xil muddatlar etilganda ularning otalanish jarayoni sun’iy boshkariladi. Ya’ni, xar xil sharoit va muddatlarda ustirilib otalanish davri boshkariladi, ya’ni, bir vaktda otalanish davriga tugrilanadi. embrional muxitni murgagi xali engilmagan davrda olinib etilguncha sun’iy ustiriladi. Usimlik xujayrasi, tukimasi va ayrim organlarini ajratib olib sun’iy ustirish biotexnologik kator muammolarni xal etilishida keng kullanilmokda. Selekciya ishlarrida xujayra va tukimalarni izolyaciya xolatda ustirilganida yadro DNK juda xam nozik kayta tiklanish sodir buladi. Xozirgi vaktda xujayra selekciyasida izolyaciya sharoitida ustirilayotgan usimlik xujayrasida mutaciya xosil kilinib yangi navlar yaratilmokda. Xujayra selekciyasida kuyidagi usullar kullaniladi: 1. Tugridan-tugri selekciya, bunda anik mutant xujayra yashab koladi. 2. Negativ selekciya, metabolitik passiv va keyin aktivlashtirish zarur bulgan xujayra. 3. Yoppasiga selekciya, bunda barcha xujayralar yigindisi katnashadi. 4. Taxminiy selekciya, bunda xromotogrrrrafiya , radioimmun taxlil, Mikrospektrofotometriya va boshka usullar bilan biokimyoviy usullar kullaniladi. Ana shu turtala usullar orasida tugridan-tugri selekciya usuli keng tarkalgan.

Adabiyotlar: 1. Butenko R.G. Kul’tura pleton rasteniy i biotexnologiya. M. Nauka, 1986 2. Kalinin F.L. i drugie. Texnologiya mikroklopal’nogo razmnojeniya rasteniy Kiev. Naukova dumna, 1992 3. Sheveluxa V.S. Rost rasteniy i ego regulyaciya vontogenaze.-M. Kolos 1992 4. Sheveluxa V.S. i drugie s/x biotexnologiya Moskva «Viusshaya shkola» 1998 5. Agol V.I. i drugie Molekulyarnaya biologiya. Viusshaya shkola 1989 6. Ayala F. Kayger DJ.Sovremennaya genetika M. Mir. 1986 7. Ris.e. Stenberg M. ot pletok k atomam M. Mir. T. Z. 1985.

Похожие

Hujayra injenerligi

Qishloq xo‘jalik biotexnologiya fanining maqsadi, vazifalari,ob’ekti va tadqiqot uslublari

Mikrobiologiya va biotexnologiyaning qisqacha rivojlanish tarixi

Biotexnologiya asoslari

Biotexnologik muxitni tanlash va tayyorlash