Baxya va baxya katorlar, ulardagi ip sarfi - Биотехнология - Рефераты

Baxya va baxya katorlar, ulardagi ip sarfi

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

464 KB

Baxya va baxya katorlar, ulardagi ip sarfi Режа : 1. Yassi baxyalar va baxya katorlar 2. Yurmalovchi baxya va baxya katorlar 3. Mokili baxyalar va baxya ktorlar 4. Baxyalar xosil etishda tikuv iplarini sarfi 5. Baxyalardagi tikuv tplarini sarfini hisoblash 6. Zanjirli bir ipli baxya

1. Yassi baxyalar va baxya katorlar Yassi bahyalar ikkita, uchta, to’rtta ignalar va bitta yoki bir nechta halqa iluvchilar bilan hosil qilinishi mumkin. Ikki ignali uch ipli yassi bahyalarda (Rasm - 3.2.3., a) ikkita ustki A va B igna iplari mato orasidan o’tadilar, matoni ostki sirtida ostki V ip (halqa iluvchini ipi) ikkala igna ipi boylab igna halqalariga kiradi. Matoni ostki tomonidan bu bahya qator ikkita punktir chizig`i ko’rinishiga ega bo’ladi. Ostki tomonida esa halqa iluvchi ipini halqalari zigzagsimon ko’rinishida bo’ladi va igna ipi halqalari ko’rinar - ko’rinmas bo’ladi. Agar mashinada bitta ignali uch ipli bahya ko’ndalang yo’nalishda katta cho’ziluvchanlikka ega bo’lmasa, buyumlarni pastki qismlarini buklab tikishda qo’llasa bo’ladi. 2. Yurmalovchi baxya va baxya katorlar Yo’rmalovchi bahyalar trikotaj buyumlarini yo’rmalab tikishda keng tarqalgan. Bu esa olinayotgan chokni cho’ziluvchanligi, elastikligi, pishiqligi yaxshi bo’lganligi tufaylidir. Ichki kiyimlarda 60 % gachasini yo’rmalovchi choklar tashkil qiladi. Yo’rmalovchi choklar bilan bir vaqtni o’zida tikilayotgan detallarni chetlarini yo’rmalab qo’shib tikiladi. Mashina turiga boyliq holda yo’rmalovchi bahyalar statechn ы y va overlok bahyalar bir ipli, ikki ipli, uch ipli va ko’p ipli bo’ladi. Statechn ы y bahyalar asosan butun qirg`oqli trikotajlarni tikishda qo’llaniladi. Overlok mashinasi bichilgan buyumlarni tikishda qo’llaniladi. Chok kengligi statechn ы y chokni kenligidan kattaroq. Bu esa chokdan iplarni osilib turishga yo’l qo’ymaydi. Trikotaj buyumlari uchun ko’proq qo’llaniladigani uch ipli overlok bahyalardir (Rasm - 3.2.4.).

Ikki ipli overlok bahyalar (Rasm - 3.2.4.,v) buyumlarni bostirib tikish uchun qo’llaniladi. Bunda igna ipi buyumni o’ng tarafidan tikib kelmasdan trikotaj qatlamini orasidan o’tishi kerak. Ko’p ipli overlok bahyalar (Rasm - 3.2.4., g-e) qir g`oqlari so’kiluvchan trikotaj buyumlarini tikish uchun qo’llaniladi. 3. Mokili baxyalar va baxya ktorlar Mokili bahyalar deb shunga aytiladiki, ularni hosil qilish uchun mashinani ishchi organi - mokki qo’llaniladi. Bundan tashqari ularni punktir bahya qator deb ham aytiladi, chunki bunday bahyalar matoni ikkala tarafida punktir chiziqlarini eslatuvchi bahya qatorini hosil qiladi. Mokkili bahya (Rasm- 4.3.1.) tikilayotgan matoni ikkala tarafida punktir chiziqlarini eslatuvchi bahya qatorini hosil qiladi. Mokili bahya (Rasm- 4.3.1.) tikilayotgan matoni ikkala tarafida joylashgan igna ipi, A va moki ipi, V larni chalishuvidan hosil qilinadi. To’g`ri mokkili bahyada, ustki A ip va ostki B, ip tikilayotgan matoni ichida kesishadilar (M- uchastka). Agar ustki ip ostki ipga qaraganda ko’proq taranglikda bo’lsa, unda bahya tortilayotganda u ostki ipni material tepasiga tortib yuboradi va bahyalar noto’g`ri ko’rinishni oladilar (N - uchastka). Agar aksincha, ostki B ip ustki A ipli matoni ostki yuzasiga tortsa, bu holda ham bahyalar noto’g`ri ko’rinish oladilar (R uchastka). To’g`ri ko’rinishdagi bahyalar so’kilmaydi. noto’g`rilari esa oson so’kiladilar. Chunki mato yuzasida yotgan ipni tortib, oson chiqarib olish mumkin. Mokili bahyalar kam cho’ziluvchan bo’lganligi sababli gazlamali buyumlar tikishda ko’proq qo’llaniladi. Trikotaj ishlab chiqarishda bunday bahyalar ko’p hollarda trikotaj detallarini gazlamali astar bilan qo’shib tikish uchun qo’llaniladi (fufaykalarga plankalarni qo’shib tikish, qo’lqoplarga poyas qo’shish, har xil turdagi bezaklarni tikish, cho’ntaklarni bostirib tikish.

Moki bahya zigzag ko’rinishida hosil qilinishi ham mumkin (Rasm-3.2.3.,b). Zigzagsimon bahyalarda igna matoni bitta chiziqda emas balki yonga siljish bilan teshib o’tadi. Bu bir necha usullar bilan amalga oshiriladi. Masalan: usullarning birida teshishlar orasidagi intervallarda igna gorizontal bo’yicha siljiydi: bunda materialni bahya qator bo’ylab siljishi bilan bir vaqtni o’zida ignani bahya qatorga nisbatan ko’ndalang harakatini mos kelishi evaziga bahyalar zigzagsimon joylashadilar. Zigzagsimon bahyalar buyumlarga bezak berish ishlarida, buyum qirg`oqlarini yo’rmalashda, buyumlarga har xil aplikatsiyalarni, beykalarni bostirib tikishda qo’llaniladi. Ikki ipli mokkili bahyalardan tashqari ko’p ipli mokkili bahyalar ham qo’llaniladi (Rasm-3.2.3.,g,d,e). Ular ikkita, uchta, to’rtta ignalar va bitta mokkilar bilan hosil qilinadilar. Mokkini ipi igna iplaridan hosil qilinayotgan halqalarga navbat bilan kiradi. Ko’p ipli mokili choklar ikki ipligiga qaraganda ancha cho’ziluvchan, so’kilmaydigan bo’lib, maxsus tikish choklar uchun qo’llaniladi.

Rasm. 1. Mokili baxya sxemasi. Rasm - 2. Mokki baxya sxemasi 1- baxya. 2 - baxya zulfi. A- igna ipi, B - Mokki ipi. Rasm - 3. Bir ipli zanjir baxya. 4. Baxyalar xosil etishda tikuv iplarini sarfi Buyum tikishda tikuv iplarini sarfi ham katta ahamiyatga ega, chunki ularni tejamli ishlatish buyumlarni tannarxini kamaytirishga yordam beradi. Ammo, tikuv iplarini tejash bilan bir qatorda tikilayotgan buyumlarni tikishda yassi chokli to’qqiz ipli mashinani qo’llash bilan tikuv iplarini sarfi

oshadi. Lekin bunda chok pishiq bo’ladi va buyumda matoni tejashga erishiladi. Chunki uni detallari bir tekislikda qo’shib (vst ы k) tikiladi. Ishlab chiqarish jarayonida tikuv ipiga talab quyidagi usullar bilan aniqlanadi: 1. Bahyalarni geometrik tuzilishini hisobga olgan holda, bahyadagi tikuv ipi uzunligini nazariy hisoblash yo’li bilan. 2. Urabotka koeffitsientini aniqlagan holda, ishlatilgan iplarni biror bir uzunlik birligida haqiqiy o’lchab va bu erdan tikuv ipi sarfini aniqlash yo’li bilan. 3. Statik ma’lumotlar asosida - ma’lum bir vaqtda davrida sarflangan iplar sonini shu davr ichida ishlab chiqarilgan buyumlar soniga bo’lish yo’li bilan. Bahyani hosil qilish uchun zarur bo’lgan, tikuv ipi uzunligi. Uning turiga tikilayotgan material qalinligi va xossalariga ipni qalinligi va tarangligi darajasiga bog`liq. Tikuv ipini uzunligini hisoblash uchun quyidagi ko’rsatkichlar zarur: 1. Bahya qator chastotasi B r, ya’ni 5 sm chokdagi bahyalar soni yoki bahya qadami A b ; 2. Tikilayotgan trikotajni siqilgan holatdagi umumiy qalinligi T q . 3. Yo’rmalovchi va ko’p ipli choklar uchun chok kengligi K. 4. Tikuv ipining qalinligi f q f N к 092, Bu erda: N - tikuv ipini metrik nomeri. Chokdagi trikotaj qatlamini qaliniligi trikotajdagi iplar soni va qalinligi bo’yicha aniqlanadi (trikotaj ipini qalinligi prof. A.S. Dalidovich formulalari orqali aniqlanadi).

Tikilayotgan trikotaj urilishini turini bilgan holda, kalava ip nomeri bo’yicha uni qisilgan holatidagi qalinligini hisoblash mumkin. Trikotaj qalinligidagi kalava iplar soni orqali esa trikotajni qalinligini hisoblash mumkin. Chokdagi tikuv uzunligini aniqlash uchun, bahyadagi iplar uzunligini chokdagi bahyalar soniga ko’paytirish kerak, ya’ni: L= l * n bu erda: L -chokdagi ip uzunligi (sarfi); l - bahyadagi ip uzunligi (mm); n - chokdagi bahyalar soni (dona); Bahyalar sonin Б D и   5 bu erda: D -chokni boshi va oxirgidagi zanjirni qo’shgan holda, chok uzunligi. Tayyor buyumdagi chok uzunligi - o’lchash bilan keyinchalik zanjirni ikkita uzunligini (chokni boshi va oxiridagi) qo’shish bilan aniqlanadi. Overlokli, yassi zanjirli, mokkili va boshqa choklar uchun bitta zanjirni uzunligi - 3 sm ga teng deb qabul qilinadi. Chokdagi ip uzunligi formulasiga «n» qiymatni qo’yib: L l Б D мм и    5 ( ) Chiziqli birligida keltirilgan tikuv ipi sarfini formula bo’yicha oirlik birligiga aylantiramiz. Q L N г ум  (р)

bu erda: Q - iplar ogirligi,(gr) L - iplar uzunligi, (m) N um - iplar nomerini umumiy yigindisi. Buyumga ketgan iplar sarfini umumiy normasi - nazariy hisoblangan normalardan, hamda tikuv jarayonida yo’qatiladigan iplardan to’planadi: a) chok oxirlarida tikuv iplarini yo’qotishlar, b) galtakdan yoki babinani almashtirishdan tikuv iplarini yo’qotish. v) ip uzilishida tikuv iplarini yo’qotish. 5. Baxyalardagi tikuv tplarini sarfini hisoblash Mokkili ikki ipli bahya. Mokkili ikki ipli bahyada iplar tortilgan holatda bo’ladilar; bir-biri bilan chalishib, ular tikilayotgan matoni siqib, unga bosim hosil qiladilar. Bunda bahya ellips shakliga yaqin bo’lgan shaklni oladi (Rasm - 4.3.2.). Buni bahyani ko’ndalang kesimida ko’rish mumkin. Mokkili bahyani tuzilishidan ko’rinib turibdiki, u o’zini bahyasi 1 dan va qulfi 2 dan tashkil topgan. Bahya 1 dagi ip uzunligini ellips uzunligi deb qabul qilib olib hisoblash mumkin, ya’ni:Р а в эл    ( ) bu erda: R el - ellips perimetri, a - ellipsni katta yarim o’qi, b - ellipsni kichik yarim o’qi. a va b ni aniqlaymiz. (12 - rasm) а А f б к   3 2 ; в Т fк   2 ;

Ј ulf 2 dagi ip uzunligi chamasi 2  f q ga teng bo’ladi, chunki 2 f q ga teng bo’lgan diametrli ikkita yarim aylanalar uzunligiga barobar bo’ladi; Mokkili bahyalarda iplar uzunligi: L MB =  (a+b) + 2  f q a va b qiymatlarini qo’yib: L MB =1,57 (A b +T+2f q ) ni olamiz. 6. Zanjirli bir ipli baxya Zanjirli bir ipli bahyada (Rasm - 4.3.3.) tikuv ipini uzunligi quyidagi qirqimlardan iborat bo’ladi: L ZB = abs + ad + Ne + ek + mk bu kattaliklarni qiymatlarini topamiz. a, b, c ni uzunligini, ellipsni yarim uzunligiga teng deb hisoblab olamiz, ya’niавс а в   1 2( ) bu erda: а А f Б к   2 ; в Т fк   2 ; с аd Т   2; dm ek Аб   mk f f к к      1 2 3 3 2   Bahya uzunligi formulasiga kattaliklarni qo’yib; L а в Т Т А А f ЗБ б б к       1 2 2 2 3 2  ( ) yoki a va b larni o’zini qiymatlariga almashtirsak

L А f Т f Т А f А Т Т А f ЗБ Б к к б к б б к                 2 2 2 2 3 2 0785 2 471 ( ) , ( ) ,Yaxlitlagandan so’ng zanjirli bir ipli bahyada tikuv ipini uzunligini nazariy hisoblash uchun formula kelib chiqadi: L А Т f ЗБ б к    279 179 471 , , ,

Foydalanilgan adabiyotlar 1. Isaev V.V., «Tikuvchilik korxonalari jixozlari» Legkaya i pi щ evaya prom ы shlennost ь 1983 y. 2. Poluxin.V.P., Miloserdn ы y L.K . Konstruktivno-unifitsirovann ы y ryad shveyn ы x mashin klassa 31 s gorizontal ь noy os ь yu chelnoka. - M. Legpromb ы tizdat, 1991.-80 s. 3. Orlovskiy B. V. Osnov ы avtomatizatsii shveynogo proizvodstva. - M. Legpromb ы tizdat, 1988.-247 s. 4. Ermakov A.S . Oborudovanie shveyn ы x predpriyatiy-M.: ProfObrIzdat. 2002 .- 426 s.

Похожие

Biotexnologik jarayonlarning eng muhim biokimyoviy asoslari

Tabiatda azotning aylanishi

Biotexnologik muxitni tanlash va tayyorlash

Mikroorganizmlardan sanoat asosida foydalanishning zamonaviy usullari

Hujayra va to’qima biotexnologiyasi