Ер ости коммуникация ўтказишнинг траншеясиз ёпиқ усуллари тўғрисида умумий маълумот - Архтектура - Рефераты

Ер ости коммуникация ўтказишнинг траншеясиз ёпиқ усуллари тўғрисида умумий маълумот

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

92.98828125 KB

Ер ости коммуникация ўтказишнинг траншеясиз ёпиқ усуллари тўғрисида умумий маълумот Режа: 1. Грунтни қазимасдан титранувчи ва юқори босимда таъсир этувчи кучларга асосланган қурилмалар; 2. Кучли зарбали тўлқин энергиясига асосланган қурилмалар; 3. Қозиқ қоқиш учун машиналар;

Грунтни қазимасдан титранувчи ва юқори босимда таъсир этувчи кучларга асосланган қурилмалар. Бу усулдан мавжуд автомобил p магистраллари ва темир йўллар, бинолар ва иншоотлар остидан коммуникация тармоқлари ўтказишда фойдаланилади. Қувурларни ер остидан ўтказишнинг траншеясиз усулини танлаш қувурнинг диаметрига, узунлигига ва бажарадиган вазифасига, шунингдек, грунтнинг физик-механик хусусиятлари ва гидрологик шароитига, ўтиш жойидаги ер ости иншоотларининг техник ҳолатига ҳамда қувур ўтказишнинг иқтисодий самарадорлигига боғлиқ. Қувурлар ер остидан қуйидаги усулларда ўтказилади: 1. Грунтни қазимасдан титратувчи ва юқори босимда таъсир этувчи қурилмалар, полиспаст ҳамда гидравлик тизимга асосланган домкратлар ёрдамида тешиб, тешик деворлари зичланади. Бунинг учун қувур учига учлик ўрнатилади ва юқорида айтилган қурилмалар ёрдамида грунтга мадаб киритилади. Қувур учликсиз бўлиб, унинг учи очиқ ҳолда ҳам грунтга мадаб киритилиши мумкин. Бунда қувурнинг 1,5  2,0 метр қисми грунтга мажбуран ниқтаб киритилади ва натижада унинг олдида зичланган ядро учлик вазифасини ўтайди. (34-расм)P 34– расм . Грунтни қазимасдан титратувчи ва юқори босимда таъсир этувчи кучларга асосланган қурилмалар схемаси 2. Грунтларда тешик очишда юмшатилган бир қисм грунт қувурлар орқали чиқариб юборилади , қолган қисми эса зичлаштирилади . Бу ҳолатда қувур ( труба ) учи очиқ ёки тешик бўлади . Қувурнинг илгарига силжиши

натижасида ичида тўпланган юмшатилган грунт махсус қурилма билан тозаланади . Бу «мажбурий мадаш» усули дейилади. 3. Ер остига қувур ётқизишдан аввал гидромеханизация ёки пармалаш усуллари ёрдамида грунтларга ишлов бериш усули. Кўндаланг пармалаш кучсиз грунтларда амалга оширилса, унинг ортидан тўғридан-тўғри қувур ўтказилиши мумкин. Мустаҳкам грунтларда эса дастлаб кичикроқ диаметрда тешик пармаланади, сўнгра кучсизланган гурунтларга қувур ўтказилади. Пармалаш пармалаш дастаклари ёрдамида бажарилади, қувурлар эса домкратлар ва тракторлар ёрдамида ўтказилади. Кучли зарбали тўлқин энергиясига асосланган қурилмалар. Детонацион генераторда ҳосил бўладиган кучли зарбали тўлқин энергияси ёрдамида ер ости коммуникацияларни ёпиқ усулда ўтказиш. (35-расм). P 35-расм. Кучли зарбали тўлқин энергияси ёрдамида ер ости коммуникацияларини ёпиқ усулда ўтказиш схемаси Бу усул детонацион генератор қурилмаларида ҳосил бўладиган зарбали тўлқинлар ёрдамида ер ости коммуникацияларини ёпиқ грунтга траншеясиз ишлов беришни горизонтал йўналишда бажаради. Бунда зарбали тўлқинлар детонацион генератор қурилмаларида ёқилғи аралашмаларининг (углерод ёқилғи ва ҳаво) ёниши натижасида олинадиган энергияга асосланган. Детонацион қувурнинг тузилиши ва унда зарбали тўлқиннинг ҳосил бўлиш технологияси қуйидагича:

35-расм. Детонацион тўлқин энергияси ҳосил қилувчи қурилманинг умумий кўриниши 1-рама; 2-детонацион қувур; 3- гидроцилиндр; 4-ёниш камераси; 5-каркас; 6- гидроцилиндр; 7-компрессор; 8-компрессор юритмаси- занжирли узатма; 9-бензин учун асосий бак; 10-бензин учун қўшимча бак; 11-ёнилғи ҳаво аралашмаси учун қувур-ўтказгичлар. Ёнилғи аралашмаси келтирувчи қурилма 1 орқали қувурга келади. Қувурда аланга тўсувчи клапан 2 бўлиб, у ёниш камерасининг 3 аралашма кириш қисмига ўрнатилган. 36–расм у ёниш камерасини янги аралашма билан таъминлайди ва циклнинг ишчи тактида ёниш компонентларини оқим бўйлаб юқорига ўтишига йўл қўймайди. Ёниш камерасида аралашма, электр учқун берувчи қурилма 7 ва иницирлаш тизими 8 орқали бажарилади. Электр учқунни катта тезликдаги газ оқимидан сақлаш учун учқун бериш қурилмаси цилиндрик экран-футоркага 4 жойлаштирилган. Аланга оқимини тезланиши учун детонацион қувур конструкциясига бирин-кетин қилиб ёниш камераси ва турбулизатор 5 жойлаштиришган. Қувур 6 детонацион генераторнинг асосий ишчи хажми бўлиб ёниш содир бўлади. Ёниш маҳсулоти катта босим остида қувурнинг очиқ томонидан чиқиб, зарбали тўлқин билан кетма-кет қисқа муддатли таъсир этади ва бу жараён цикли қайтарилиб грунтга ишлов беради. Грунтга горизонтал ишлов беришда бино ва иншоотлар остидан коммуникация тармоқлари ўтказиш учун дастлаб объектнинг иккала томонидан грунтга ишлов бериш чуқурлигида чуқур қазилади. Сўнгра детонацион генератор қувури ёрдамида горизонтал тешик очилади.

37-расм. Детонацион қувур ва зарбали тўлқин схемаси 1-ёнилғи ҳаво аралашмаси келтирувчи қурилма; 2-аланга тўсувчи клапан; 3- ёниш камераси; 4-экран-футорка; 5- турбулизатор; 6-қувур; 7-учқун берувчи қурилма; 8-иницирлаш тизими; 9-ёниш маҳсулоти; 10- сиқилган ҳаво; 11-зарбали тўлқин. Қозиқ қоқиш учун машина Ерга бетон ва темир-бетон қозиқларни қоқишда қозиқ қоқиш қурилмаларидан фойдаланилади. Грунтнинг хусусияти ва қурилаётган иншоот турига кўра қоқиладиган қозиқ ўлчамлари турлича бўлиши мумкин. Қозиқни қоқиш тезлиги тупроқнинг физик, механик ва кимёвий хусусиятларига, болға вазни ва тушиш баландлигига, вақт бирлигидаги зарбалар сонига боғлиқ. Қозиқ қоқиш қурилмалари: кўтариш ва куч қурилмалари, қозиқ қоқувчи болға ва улар ўрнатиладиган копёрлардан иборат.ЁХА И.Т. 8 8 1 2 3 4 5 6 9 10 11

Копёр ва копёр қурилмалари Қозиқларни тупроққа ботириш ва қоқиш махсус копёр қурилмалари ёки турли машиналарга (экскаватор, трактор) ўрнатилган копёр қурилмалардан фойдаланилади. Бундай қурилмалар қозиқларни ушлаб турувчи ва йўналтирувчи конструкция, қозиқни ботириш ва қозиқ қоқиш механизми (болға, титраб ботирувчи ва бошқалар); двигателp, электрогенератор, компрессор, буғ қозони, кўтариш учун блок ва пўлат арқонли чиғирлардан иборат бўлган куч қурилмаларидан, шунингдек, сув ўтказувчи шланг ва қувурлари бўлган насосдан иборат. Ботириш жараёни қозиқни кўтариш ва жойига ўрнатиш, қозиқни қоқиш механизмини кейинги қоқишни амалга ошириш учун кўтаришдан иборат. Бу ишларни бажаришда қоқиш вақти қоқувчи болға конструкциясига боғлиқ. Копёрлар пўлат релpсларда ва занжирли юрувчиларга, шунингдек, сузувчиларга бўлинади. Оддий копёрлар билан ишлаганда уларни силжитиш стреласини айлантириш қўлда амалга оширилади. Релpсда юрувчи копёрлар (37-расм) платформа 1, кўчувчи рама 2, стрела 3 билан тикловчи таянч 4, стрелани горизонтал ҳолатини ўзгартириш механизми 5, стрелани силжитиш механизми 6 ва катоклар 7 дан иборат. Алмашинувчи қурилмали копёрлар (38-расм) стрела 1, болға учун йўналтирувчи 2, қозиқни ташиш ва ўрнатиш қурилмаси 3, стрелани тебратиш механизми 4, стрелани буриш механизми 6 ва машина 5 дан иборат. Буғ ёки ҳаво ёрдамида ишловчи болғалар икки гуруҳга бўлинади: оддий ҳаракат қилувчи (бир ҳаракатли) ва икки ҳаракатли. Оддий ҳаракат қилувчи 4 5 6 723 1 37-расм. Релpсли копёр схемаси.

буғ ёки ҳаво ёрдамида ишловчи болғалар буғ цилиндридан иборат. Цилиндр асосий зарба берувчи қисм бўлиб, ичида штокли қўзғалмас поршенp жойлашган. Хаво ёки буғ ёрдамида ишловчи болғалар (39-расм) корпус 1, 2 қўзғалмас поршенp 3, шток 4, тақсимлаш поршенлари 5, 6 ва йўналтирувчи рейка 7 дан иборат. Болға қуйидагича ишлайди. Буғ тақсимловчини дастлабки ҳолатида буғ шток бўйлаб ўтиб, поршенp тепасидаги бўшлиқни тўлдиради ва цилиндрни юқорига кўтаради. Бу вақтда тақсимлаш рейкаси автоматик равишда буғ тақсимловчи механизмни оралиқ ҳолатга келтиради ва пастки поршенp цилиндрга ўтадиган буғ йўлини беркитади. Ишлаб бўлган буғ атмосферага чиқади. Цилиндр ўзининг оғирлиги билан пастга тушади. Икки ҳаракатли буғ ва ҳаво ёрдамида ишловчи болғалар (40-расм) анча такомиллашган. Улар корпус 1, поршенp 2, шток 4, боёк 5 ва сандон 6 дан иборат. Болғанинг корпуси буғ цилиндри, буғ цилиндрининг юқори ва пастки қопқоғи болтлар билан тортилган камера ва пастки ҳалқа қопқоғидан иборат. Буғ ёки ҳаво цилиндрни навбат билан пастки ва юқори қисмига берилади. Бунда цилиндрнинг пастга тушишига ўз вазни билан бирга буғ босими ҳам ёрдам беради. Дизелp болғалар асосан копёрларда қўлланилиб, улар силжувчан штангали ва дизелp болғанинг поршени билан қаттиқ маҳкамланган қўзғалмас штангали бўлади. 5 6 4 3 2 1 38-расм. Алмашинувчи жихозли копёрлар схемаси.

Қўзғалмас штангали дизелp болғалар (41-расм) қуйидаги асосий қисмлардан иборат: цилиндр-поршенp блокининг зарбали қисми, зарбали қисмни кўтариб–туширувчи механизм, ёнилғи насоси, ёнилғи беришни созловчи механизм, шарнирли таянчлар, штангани йўналтирувчи юқори траверсадан иборат. Болғани тушириш учун илмоқ 3 дан цилиндр 1 пастга туширилади (I. ҳолат). Цилиндр поршенp 2 устидаги ҳавони қисади (II. III. ҳолат). Цилиндр ўз йўлида ёнилғи насосининг ричагини босади ва форсунка орқали қисилган юқори ҳароратли ҳавога ёнилғи пуркалади (IV. ҳолат). Натижада ҳаво ёнилғи аралашмаси ёниб, ҳосил бўлган босим цилиндрни яна юқори кўтаради (V. холат). Жараён шу тарзда давом этади.Á ó ü ê è ð è ø ò è ð û è ø è Á ó ü ÷è û à ð è ø ò è ð û è ø è 4 3 1 5 2 6 7 3 2 1 4 5 6 òî çà á ó ü òî çà á ó ü 39-расм. Оддий ҳаракатли буғ–ҳаво ёрдамида ишловчи болға схемаси. 40-расм. Икки ҳаракатли буғ–ҳаво ёрдамида ишловчи болға схемаси.

1 2 3 2 7 4 6 Ûèñèø ×àûíàø (вспышка) ×èûàðèø, ñùðèø I II III IV41-расм. Қувурли дизелp-болғанинг ишлаш жараёни схемаси. Қувурли (трубкали) дизелp болғалар ҳам штангали дизелp болғалар каби ишласада, уларни зарба кучи ортиқроқ. Бунинг сабаби шуки, қувурли дизелp болғанинг сиқиш даражаси S штангали дизелp болғадан кичик (мувофиқ равишда S=13  14 ва S=30) ва зарбли қисм анча юқори кўтарилади. Қувурли дизелp болғалар (41-расм) поршенp 1, товон 2, ишчи цилиндр 3, чиқариш тирқиши 4, ёнилғи насоси 5, йўналтирувчи цилиндр 6 ва таянч ҳалқа 7 дан иборат. У қуйидагича ишлайди: болғани ишга тушириш учун поршенp юқорига кўтарилади. Натижада поршенp ҳалқаси ҳаво кирувчи тирқишни очади ва поршенp остидаги бўшлиқ тоза ҳавога тўлади. I ҳолатдан поршенp автоматик равишда илмоқдан чиқади ва пастга ҳаракатланади. Поршенp ҳаво киритувчи тиркишга етмасдан, ёнилғи насосининг дастасини босади. Ёнилғи насоси ҳаракатга келиб, сферик чуқурлашган шаботга ёнилғи беради (II. ҳолат). Поршеннинг кейинги ҳаракатида тирқиш беркитилади, ҳаво ишчи цилиндрда ёниш камерасининг ҳажмигача қисилади (III. ҳолат), сиқиш натижасида ҳаво ўзи ёниш ҳароратигача қизийди. Пастки ўлик нуқтада поршенp шаботга урилади ва зарба қуввати ёнилғи парчаланишига ва қозиқни қоқишга сарф бўлади. Тумансимон ёнилғи ҳаво билан аралашади ва 5

ёнади. Газларнинг кенгайиши натижасида поршенp (IV. ҳолат) юқорига кўтарилади ва жараён янгидан бошланади. Қувурли дизелp болғаларни совитиш учун цилиндрларни ташқи қисми қовурғасимон қилиб тайёрланади. Штангали дизелp болғаларда мажбурий совитиш йўқлиги туфайли ҳарорат +25 0 С дан ўтганда бир соатли ишдан сўнг ярим соат танаффус қилинади. Штангали дизелp болғаларнинг зарба энергияси камроқ. Зарба қисми 240 ва 2500 кг бўлиб, частотаси 50....55 мин -1 бўлганда, зарба энергияси эса мувофиқ равишда 15...150 кЖ га тенг бўлади. Зарба частотаси эса 43...45 мин -1 га тенг. Қувурли дизелp болғалар атрофмуҳит ҳарорати -60 0 С бўлганда ҳам ишлайди.

Адабиётлар: 1. Р.Ж. Тожиев. Қурилиш машиналари Тошкент «Узбекистон» - 2000. 2. Фиделев А.О., Чубук Ю. Ф. Строителгне машин, издание четвертое. Киев «Вусшая школа» - 1979. 3. Бауман В.А. строителне машин справочник в 2 – х томах 4 – издание. Москва «машиностроение» - 1976. 4. Тожиев Р.Ж., Турсунмуродов, К.Т., Услубий қўлланма «Қурилиш машиналир» фанидан Фарғона – 2002.

Похожие

Ер ишлари учун машиналар тўғрисида умумий маълумот

Қурилиш машиналар тўғрисида умумий маълумот

Минорали кранлар тўғрисида умумий маълумот

Транспортловчи машиналар тўғрисида умумий маълумот

Юк кўтариш кўрилмалари тўғрисида умумий маълумот