Минорали кранлар тўғрисида умумий маълумот - Архтектура - Рефераты

Минорали кранлар тўғрисида умумий маълумот

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

439.826171875 KB

Минорали кранлар тўғрисида умумий маълумот Режа: 1. Минорали буриладиган минорали кранлар; 2. Минорали бурилмайдиган минорали кранлар; 3. Ўзи кўтарилувчи кранлар.

Минорали кранлар - стреласи вертикал миноранинг юқори қисмига маҳкамланган машина бўлиб, у конструкцияларни силжитиш ва монтаж қилишда фойдаланилади. Минорали краннинг ишчи ҳаракати юкни кўтариб- тушириш, стрела қулочини ўзгартириш, юкли стрелани буриш ва кранни релpс бўйлаб ҳаракатлантиришдан иборат. Кранларнинг хизмат кўрсатиш майдони нинг катталиги улардан қурилиш ишларида кенг фойдаланиш имконини беради. Хизмат кўрсатиш майдонининг узунлиги релpсли йўл узунлиги ва эни стрела қулочининг икки баробарига тенг қилиб олинади. Минорали кранларнинг турлари ва асосий кўрсаткичлари қурилиш ишлари технологияси бўйича аниқланади. Уларнинг асосий кўрсаткичлари юк кўтариш қобилияти, стреланинг минимал ва максимал қулочи, илмоқни кўтариш ва тушириш ба ландликлари, ишчи ҳаракатлар тезлиги, ташқи ўлчамлари, вазни, қувват ва таянчларидаги зўриқишлар қийматларидир. Фуқаро қурилишида юк кўтариш қобилияти 3-10 т., стрела қулочи 25 м, илмоқни кўтарилиши 50 метргача бўлган, кўп қаватли уйларни қуришда мос равишда юк кўтариш қобилияти 6,3...12,5 т., қулочи 45 м ва илмоқнинг кўта - рилиши 150 м бўлган минорали кранлар қўлланилади. Саноат қурилишида мисол учун электростанциялар, сув иншоотлари қурилишида ва шу каби йирик қурилишларда юк кўтариш қобилияти 80 тонна ва юк моменти 15000 кнм, стрела қулочи 25…45 м ва кўтариш баландлиги 50...80 м бўлган махсус монтаж кранлари қўлланилади.

à) 12 11 2 12 13 1 á) 13 â) 9 10 8 ã) 14 14 å) 15 ä) 9 8 7 6 3 4 5 æ) 9 14 1560 - расм. Минораси бурилувчи минорали кранлар а - кўтарилувчи стрелали кран схемаси; б - тўрт каррали полиспастли стрелада юк кўтарувчи пўлат арқон захираси схемаси; в - худди шунинг ўзи икки каррали полиспастда; г- горизонтал ва оғма синиқ ўқли балка стрела схемаси; д- горизонтал стреладаги тортиш пўлат арқони захираси схемаси; е - худди шунинг ўзи юк арқонида; ж - худди шунинг ўзи оғма си ниқ ўқли балка

стрелада. 1 - стрела; 2 - кран минораси; 3 - бурилиш платформаси механизми; 4 - бурилиш платформаси; 5 - юриш қисми; 6 – таянч–бурилиш қурилмаси; 7 - мувозанатловчи юк; 8 - юк чиғири; 9- стрела чиғири; 10 - стрела полиспасти; 11 - кабина; 12 - арқонли тортқи; 13 - юк полиспасти; 14 - электрореверсив чиғир; 15 - каретка. Минорали кранлар қуйидаги турларга бўлинади: релpсли йўлда ҳаракат - ланувчи, стационар, ўзи кўтарилувчи. Стрела қулочининг ўзгариши бўйича эса кўтарилувчи стрелали ва горизонтал балкали стрелалиларга бўлинади. Минора конструкцияси бўйича эса минораси буриладиган ва бурилмайдиган кранлар ишлаб чиқарилади. Минораси буриладиган минорали кранлар. Кран минораси 2 (60-расм) бурилиш платформаси 4 га маҳкамланадиган ва бурилиш платформаси эса юриш қисми 5 га таянувчи таянч–бурилиш қурилмаси 6 орқали маҳкамланади. Бурилиш платформасига мувозанатловчи юк 7, юк 8 ва стрела 9 чиғирлари ҳамда бурилиш платформасини айлантирувчи механизм 3 жойлашган. Стрела 1 минорага шарнирли маҳкамланган бўлиб, пўлат арқонли тортқилар 12 орқали тортиб олинади. Пўлат арқонлар эса йўналтирувчи блоклар орқали стрела полиспастига уланади. Юкни кўтариб– тушириш эса юк полиспасти 13 ҳамда юк чиғири ва осма илмоқ ёрдамида амалга оширилади. Кран эса кабина 11 дан бошқарилади. Юк кўтариш қобилиятига кўра кранларда бир, икки, уч ва кўп каррали якка ва иккилан ган полиспастлар қўлланилади. Ил моқ осмаси юк илмоғи, траверса, ўқ ва блоклардан иборат. Юкнинг қулочини стреланинг қиялигини (60-расм, а) ёки юк аравачасини горизонтал стрела бўйлаб (60-расм, б ) ҳаракатлантириб ўзгартирилади. Горизонтал балка стрелали кранларда юк аравачаси стрела бўйлаб электрореверсив чиғир 14 орқали ҳаракатланади. Горизонтал стрелали кранни юк кўтариш баландлиги қия стрелалиникидан паст, лекин кам энергия талаб қилади ва монтажи осон. Стреласи қия жойлашган кранларда қулоч ўзгарти рилганда юк ўзининг ҳолатини хам ўзгартиради. Бу

камчиликни йўқотиш учун стрела қулочини ўзгариши билан юкни горизонтал силжитишни таъминлаш талаб қилинади. 60-расм б ва е да 4 ва 2 каррали полиспастларида юк арқонининг ҳаракат схемаси келтирилган. Бу ҳолатда, 60-расм, ж да кўрсатилгандек, юк каретаси қия стрела бўйлаб юкнинг горизонтал йўлини ва баландлигини сақлаган ҳол да ҳаракат қилади. Таянч–бурилиш қисми пастда жойлашган кранларда кран бурилганда юриш қисмидан бошқа ҳамма қисми биргаликда бурилгани учун, оғир юк кўтариш ва баланд биноларга юк кўтаришда кранга оғирлик кўпроқ тушади. Бу эса хавфли ҳолатга олиб келади. Шунинг учун ҳам 10 тоннадан ортиқ юк кўтарадиган минорали кранлар минораси бурилмайдиган ва фақат юқори қисми буриладиган қилиб ишлаб чиқарилади. Минораси бурилмайдиган минорали кранлар. Кран минораси 1 таянч қисми рамаси ёки портал 2 орқали кранни релpс бўйлаб ҳаракат қилдирувчи аравача 3 устига ўрнатилади. Таянч қисмига кранни ишчи ва салт режимларда устуворлигини таъминлаш учун мувозанатловчи юк 4 ўрнатилади. Бурилиш каллаги 12 таянч–бурилиш курилмаси 6 орқали миноранинг юқори секциясига таянади. Стрела 14 ва мувозанатловчи консол 7 бурилиш каллагига шарнирли бириктирилган ва тортқи 10 орқали ушлаб турилади. Мувозанатловчи консолда юк чиғири 9, мувозанатловчи юкни силжитувчи чиғир 11 ва краннинг юқори қисмини мувозанатловчи юк 8 жойлашган. Стрелани пастки чизиғи бўйлаб юк каретаси 15 стрела ичида жойлашган тортувчи куч чиғири 13 орқали ҳаракат қилади. Минорани кўтариш монтаж тутгичи 5 ёрдамида амалга оширилади. Юкни кўтариш учун икки каррали (61-расм, д) ёки тўрт каррали (61- расм, г) юк полиспастлари ишлатилади. 61-расмлар, б,в ларда силжиш механизми ва юк кареткасида пўлат арқонни ўраш схемаси кўрсатилган. Бурилмайдиган минорали кран КБ-674А нинг ўндан ортиқ тури бўлиб, улар минора баландлиги, стрела узунлиги ва юк характеристикалари билан фарқ қилиб фуқаро ва саноат қурилишида кенг қўлланилади.

61 – расм. Минораси бурилмайдиган минорали кранлар а – кран ва пўлат арқон захираси схемаси; б – мувозанатловчи юкни силжитиш механизми; в – аравачани силжитиш механизми; г – тўрт каррали полиспастда юк кўтариш; д – худди шунинг ўзи икки каррали полиспастда; е – юк кўтариш графиги. 1 – кран минораси; 2 – портал; 3 – аравача; 4 – балласт; 5 – тутгич; 6 – бурилиш қурилмаси; 7 – консол; 8 – мувозанатловчи юк; 9 – юк чиғири; 10 – тортгич; 11 – силжитувчи чиғир; 12 – бурилиш каллаги;13 – юк каретасини тортувчи чиғири; 14 – стрела; 15 – юк каретаси. Қўйма (стационар) минорали кранлар (62–расм). Улар баланд (150 м ва ундан юқори) иншоотларни қуришда ишлатилади. Стационар кранлар бурилувчи каллак, горизонтал стрела ва унда ҳаракатланувчи юк каретасидан

иборат. Бундай кранлар махсус фундаментга ёки бино фундаментининг бир қисмига ўрнатилади. Минора баландлигининг узунлиги 2,5...7 метр бўлган секцияларни пастдан ёки юқоридан қўшиш йўли билан орттирилади. Юк ил - моғининг кўтарилиш баландлиги нисбатан катта бўлган стационар ва минораси бурилмайдиган кранларда минорани узайтириш юқоридан амалга оширилади. Минорага қўшимча секция ўрнатишда юқоридан охирги иккита секция монтаж тутгичи 2 га қотирилади ва ўзаро бир–биридан ажратилади. Щртадаги секция 4 олдиндан илмоқ осмаси ёрдамида кўтарилади ва силжувчи рама 3 га осилади.

62 – расм. Қўйма (стационар) кран а – кран схемаси; б – иккита электрореверсив чиғирда юк арқонини ўраш схемаси; в – кранни бинога бириктирилиши; г – монтаж полиспасти арқонини ўралиш схемаси. 1 – маҳкамловчи қурилма; 2– тутгич; 3 – рама; 4 – секция; 5, 6, 7 – барабан. Монтаж полиспасти арқонини ўралиш схемаси 62-расм, г да келтирилган. Монтаж чиғири 7 орқали кранни юқори қисмига каллаг, стрела ва мувозанатловчи консол кўтарилади. Натижада ўртада бўшлиқ хосил бўлади. Дастаки чиғир орқали қўшимча секция ана шу бўшлиққа ўрнатилади. Кран минораси рама 1 ёрдамида бино деворига маҳкамланади (62-расм, в).

63-расм Узи кўтарилувчи кран схемаси Портал билан жиҳозланган минорали кранларнинг минорасини узайтириш жараёни пастки қисмдан секция қўшиш билан олиб борилади. Бундай усул содда, аммо ўта кучли чиғирлардан фойдаланишни талаб қилади. Узи кўтарилувчи кранлар. Юк кўтариш қобилияти 15 тоннагача, юк моменти эса 3300 кНм гача бўлади. Краннинг вертикал силжиши қуйидаги тартибда амалга ошади (63– расм). Кран минораси 1 чиқарма таянчлари бўлган таянч балкаси 3 га таянади. Булардан ташқари кран вертикал силжувчи обойма 2 ва чиқарма таянч 4 билан жиҳозланган. Махсус чиғир 5 ёрдамида обойма таянчдан ечилади, икки қаватга кўтарилади ва яна таянчга ўрнатилади. Сўнгра минора ва таянч

балкалари ўзининг таянчларидан ечилиб икки қаватга кўтарилади ва бино каркасига ўрнатилади. Кранни пастга тушириш, яъни демонтаж қилиш тескари тартибда олиб борилади. Щзи кўтариладиган кранлар металл каркасли биноларда қўлланилади. Қурилиш кранларининг иш унумдорлиги . Қурилиш кранларининг ўртача иш унумдорлиги (т/соат) машина бир соатда кўтараётган юкнинг массаси билан характерланади. П э =60 Q k юк k в /t ц , бу ерда: П э - соатлик эксплуатацион иш унумдорлиги т/соат; Q - юк кўтариш қобилияти, т; k юк - крандан юк кўтариш қобилияти бўйича фойдаланиш коэффициенти; k В - крандан вақт бўйича фойдаланиш коэффици енти; t ц - циклнинг давомийлиги t ц = t m + t до , бу ерда: t m - машина вақтининг циклдаги ўртача давомийлиги; t до – қўлда бажа риладиган жараёнларининг давомийлиги. Цикл вақти юк кўтариш баландлиги, бурилиш бурчаги, юк габаритлари ва шу каби кўрсаткичларга боғлиқ. Краннинг йиллик иш унумдорлиги қуйидаги ифода билан аниқланади. П эй =П э Т k в , бу ерда: Т - краннинг йил давомидаги иш вақти, соат; k в - смена вақтидан фойдаланиш коэффициенти, бу вақт ўртача 0,85 га тенг. Краннинг устуворлиги. Эркин турган краннинг устуворлик даражаси унинг устуворлик коэффициенти орқали аниқланади. Бу коэффициент ушлаб турувчи моментнинг ағдарувчи моментга нисбатига тенг. Кран ишчи қурил - маларини турли ҳолатларида уларнинг оғирлик марказлари координатлари ўзгариб туради. Бу эса ағдарувчи ва ушлаб турувчи моментларнинг ўзгаришига сабаб бўлади. Устуворлик коэффициентлари ва уларни аниқлаш усуллари давлат техник назорат идоралари томонидан белгиланади ва тар - тибга солиб турилади. Кранларда юкли (иш вақтидаги) ва хусусий (салт ҳола -

тида) устуворлик тушунчалари мавжуд. Юкли устуворлик коэффициенти қуйидагича аниқланади: К ю =(М G - S М ин -М ш )/М Q ³ 1.15 , бу ерда: M G = С g [( b + c ) c ъ s a – h 1 sin a ] – кран қисмлари оғирлик кучидан ағда - рилиш қиррасига нисбатан ҳосил бўлган момент; S М ин =М ин.юк +М ин.кр.юк +М м.қ – юкнинг, кран тўхтаётганда ҳосил бўлувчи кран ва юкнинг инерция кучлари ва кранни юк билан айланишида ҳосил бўлувчи марказдан қочма кучлардан ҳо сил бўлувчи моментлар йиғиндиси; М ш = W кр a + W юк L – ишчи ҳолатда кран ва юкка шамол кучи таъсиридан ҳосил бўлувчи момент; M Q = Qg ( A – b ) - юкнинг номинал оғирлигидан ағдарилиш қиррасига нисбатан ҳосил бўлувчи момент. Юксиз ҳолатдаги краннинг устуворлик коэффициенти қуйидагича аниқла нади: К с =М / с /M / ш ³ 1,15, бу ерда: М' с - кран массасидан ағдарилиш қиррасига нисбатан ҳосил бўлувчи момент; M' ш - салт ҳолатда шамол таъсиридан ҳосил бўлаётган момент. Стрелали автомобилp, пневмоғилдиракли ва гусеницали ўзи юрар кран - ларни бўйлама ва кўндаланг қияликдаги йўллардан юришида ҳам унинг устуворлиги текширилади. Бу ҳолатда устуворлик коэффициенти 1,4 дан ошмаслиги керак.

Адабиётлар: 1. Р.Ж. Тожиев. Қурилиш машиналари Тошкент «Узбекистон» - 2000. 2. Фиделев А.О., Чубук Ю. Ф. Строителне машин, издание четвертое. Киев «Вусшая школа» - 1979. 3. Бауман В.А. строителне машин справочник в 2 – х томах 4 – издание. Москва «машиностроение» - 1976. 4. Тожиев Р.Ж., Турсунмуродов, К.Т., Услубий қўлланма «Қурилиш машиналир» фанидан Фарғона – 2002.

Похожие

Стрелали ўзи юрар монтаж кранлар тўғрисида умумий маълумот

Қурилиш машиналар тўғрисида умумий маълумот

Транспортловчи машиналар тўғрисида умумий маълумот

Юк кўтариш кўрилмалари тўғрисида умумий маълумот

Ер ишлари учун машиналар тўғрисида умумий маълумот