Транспортловчи машиналар тўғрисида умумий маълумот - Архтектура - Рефераты

Транспортловчи машиналар тўғрисида умумий маълумот

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

405.943359375 KB

Транспортловчи машиналар тўғрисида умумий маълумот Режа: 1. Пневматик транспорт қурилмалари; 2. Ортиш-тушириш машиналари; 3. Бир чўмичли юклагичлар; 4. Узлуксиз юк ташиш машиналари.

Пневматик транспорт қурилмалари Пневматик тарнспорт қурилмалари цемент, қум, қиринди ва майда материалларни сиқилган ёки сийрак босимда горизонтал ва тик йўналишда ташиш учун ишлати лади. Бу қурилма юкларни тушириш, ортиш ва ташиш ишларида қўлла нилганда иш унумдорлиги сезиларли ошади ва материалларни ифлосланишдан сақлайди. Қурилма тўлиқ автоматлашган ва материал кам исрофланган ҳолда қувурлар ичида ҳаракатланади, шунинг учун бу қурилмаларнинг иш унумдорлиги жуда юқори. Қурилиш материалларини ташиш учун ўрта диаметрли қувурлардан фойдаланилади. Пневматик ташишнинг икки - сўриш ва пуркаш тури бор. Пневма тик қурилма қуйидаги камчиликларга эга: электр қуввати ва ҳавони кўп сарфлайди, ўткир қиррали материалларни ташишда қурилма мослама қисмлари тез емирилади, ёпишқоқ ва нам материалларни таший олмайди. Сўриш усулида материал ташиш қувурига берилади ва у вакуум на сос ҳосил қилган ҳавонинг сийракланиши ҳисобига силжийди. 48-расм. Хаво билан транспортировка қилиш қурилмаси схемаси.

а - сўрувчи, б - пурковчи. 1 - сопло, 2, 14 - қувур ўтказгич, 3,15 - тиндириш камераси, 4,12,16 - за твор, 5 - бункер, 6,18 - фил p тр, 7 - труба, 8 - вакуум насос, 9 - ҳаво қабул қилувчи, 10 - компрессор, 11-электродвигател p , 13 - юклагич, 17 - бункер. Сўрувчи қурилмаларда (48,а,б-расм) материал вакуум-насос 8, ҳосил қилган ҳаво босимида сопло 1 қувур 2 орқали ажратувчи камера 3 га тушади. Материал затвор 4 орқали бункер 5 га ва ҳаво эса қисман материал билан биргаликда фил p тр 6 га тушади. Фи л p тр ҳавони материалдан ажратиб вакуум-насосга ва ундан қувур 7 орқали атмосфе рага чиқариб юборади. Бундай қурилма материалларни қисқа масофага ташиш учун қўлланилади, бу қурилмаларда босим 0,03  0,04 мПа бўлади. Сўрувчи қурилманинг сопло қисмида ҳаво босими паст, вакуум-насосда эса юқоридир. Пурковчи қурилмаларда (48, б-расм) ташилувчи материал юклагич 13 дан жипс затвор 12 орқали сиқилган ҳаво ёрдамида қувур 14 га ту шади. Ъаво қабул қилувчи 9 орқали сўрилган ҳаво компрессор 10 орқали фил p трланиб ҳаво тўпловчи қу рилма 11 га келади. Сиқилган ҳаво билан материал қувурдан ажратиб турувчи камера 15 ва шлюзли затвор 16 орқали бункер 17 га келади. Ажратилган ҳаво тозалагич 18 да тозаланиб атмосферага чиқарилади. Ъайдовчи компрессорларда сиқилган ҳавони босими 0,8 мПа ва ҳавонинг иш унумдорлиги 100 м 3 /мин гача боради. Пневматик винтли насос . Хайдовчи қурилмаларда пневматик насос кенг қўлланилади (49-расм). Материал қабул қилувчи бункер 2 дан айланиб турувчи шнек 3 орқали аралаштирувчи камера 7 га узатилади. Шнек айланма ҳаракатни электродвигателp 1 дан олади. Шнекнинг охирги қисмида сиқилган ҳаво билан материал зичлик даражаси клапан 6 ёрдамида бошқарилади. Ком - прессор сиқилган ҳавони аралаштирувчи камерага шнек ва қувур орқали узатади. Компрессор ёрдамида сиқилган ҳаво ва материал аралаштирувчи камерадан қувур 8 га ҳайдалади. Цилиндрик сирт 5 нинг ичига мустаҳ - камликни ошириш учун гилpза 4 жойлаштирилади ва гилpза ейилганда

алмаштириш мумкин. Пневматик винтли насоснинг камчилиги винт би лан гилpзанинг тез ейилишидир. Насосда ҳаво тезлиги ва босим кучи ма териал заррачаларини муаллақ кўтариб туришга етарли бўлиши шарт. Винтли насоснинг юк ташиш қисмида ҳаво тезлиги винт тезлиги дан юқори бўлиши керак. Винтнинг тезлиги материал оғирлигига, шак лига ва ўлчамига боғлиқ. 0,4  0,6 мПа босим кучига эга винтли насослар материални 2 км масофага ташиши мумкин. Пневматик юк тушириш қурилмалари. Бундай қурилмаларнинг берк темир йўл вагонларидан кукунсимон материалларни сўрувчи ва сўрувчи - ҳай довчи (қўшма) турлари бор, буларнинг ишлаш тартиби бир-бирига ўхшаш. 1 2 3 4 5 6 7 8 49- расм . Хаво винтли насос Пневматик юк тушириш ва ортиш қурилмаларининг бир - биридан фарқи сўрувчи юк тушириш қурилмасида механик насосдан фойдаланилади ва қўшма юк тушириш - хайдаш қурилмасида эса пневматик транспорт қўлланилади . Сўрувчи юк тушириш қурилмаси (50- расм ) махсус мослама 1, эгилув чан юк ташиш қувури 2, ажратиш камераси 3, пневмавинтли насос 4, аралашти - рувчи камера 5 ва вакуум - насос 6 дан иборат .

1 2 3 4 5 650-расм. Цементни ҳаво ёрдамида туширувчи қурилма Сўрувчи пневматик қурилмалар иккита ғилдирак устига ўрнатилади. Ъар бир ғилдирак алоҳида аҳамиятга эга. Қурилманинг тележкасига цементни титратиш учун диск ва сўрувчи сопло ўрнатилган. Материал қувур 2 орқали ажратувчи камера 3 га тушади ва ҳаводан цемент ажратилади. Ажратилган материал затвордан пастга шнекка тушади ва 10  12 м масофагача ташилади. Цементдан ҳавони ажратгич–тозалагичлар ёрдамида ҳаво яна тозаланади ва атмосферага чиқарилади. Тозалагич ҳавони ташқарида камера ичига сўриш ва силкитиш механизми ёрдамида тозаланади. Сўрувчи ҳайдовчи пневматик қурилмаларнинг иш жараёни ҳам сўрувчи қурилмаларга ўхшаш, бу қурилмаларнинг фарқи шундаки, ҳаво билан материални пуркайди. Бу қурилмалар пневмовинтли насос 4, аралаштирувчи камера 5 дан иборат (50–расм) бўлиб, сиқилган ҳаво аралаштирувчи камерага алоҳида компрессор орқали келади. Бу қурилма билан юкларни 50 м масофагача ташиш мумкин. Ишчи босим кучи 0,15  10 мПа етганда юкни туширувчи кран 8 очилади, Бу машиналарнинг иш унумдорлиги 3, 5, 8, 13 ва 22 т гача бўлиб, баландлиги 25 м гача бўлган омборларга це метни ҳайдайди. Ортиш–тушириш машиналари. Юк ортиш-тушириш машиналари сочилувчан, майда бўлакли ва до нали юкларни ортиш–тушириш ишла рини бажаришда қўлланилади. Юклагичлар узлуксиз ва даврий ишлай диган, юриш қисмининг тузилиши бўйича

гусеницали ва ғилдиракли бўлади. Улар автомобиллар, тракторлар ва шатакловчилар базасида иш лаб чиқарилади. Юкларни ортиш–тушириш машиналари бажарадиган вазифасига кўра икки хил бўлади: донали юклар учун ортиш-тушириш автомобиллари, сочилувчан материаллар учун бир ёки кўп чўмичли юклагичлар. Автоюклагичлар. Автомобил p базасида ишлаб чиқариладиган ав тоюклагич юк билан ҳаракатланиш тезлиги 1,5–2 км/соат, юксиз эса 40 км/соат. Автоюклагичлар 1,5–5 т юк кўтара олади. Автоюклагичнинг ички ёнув двигателли, электродвигателли ва аккумуляторли турлари мавжуд. Автоюклагичда қуйидаги алмаштириладиган ишчи қисмлари бор: паншаха, қамрагич, чўмич, грейфер, кран стреласи ва хоказо. Булар кўпинча юк автомобиллари узеллари асосида тайёрланади ва автоюклагичлар дейилади. Паншахали автоюклагич (51, а–расм) юриш қисмида раманинг ол динги 12 ва орқа 11 кўприкларига ўрнатилган бўлади. Бу юклагичларнинг бошқа автомобиллардан фарқи бошқарувчи ғилдирак машинанинг орқа сида бўлади, бу машинанинг ўтувчанлиги, манёврлилигини оширади. Етакловчи кўприкда қўш ғилдираклар жойлаштирилган бўлиб, бунга асосий сабаб юк кўтаришда кўприкка юк кўп тушади, бу машина нинг олд қисми ҳисобланадн. Автоюклагичнинг кўтариш қисми (51, б–расм) вертикал рамага ўрнатилган шарнирли рама 2, ички қўзғалувчан рама 4, каретка 8 ва қамров паншахаси 5 дан иборат. Юкларни турғун кўтариб тушириш учун ғилдиракли цилиндрлар ёрдамида юкни кўтарувчи рама вертикал ўққа нисбатан 12  –16  олдинга ва 3  –4  орқага эгилиши мумкин. Қўзғалувчи рама гидравлик цилиндр 1 таъсирида юқорига ва пастга ҳаракат ланади. Цилиндр пастидаги кўндаланг рамага таянади. Поршен p 3 ва шток 10 юқоридаги қўзғалувчи рама 6 га маҳкамланган. Салт юрувчи занжирли полис паста билан юкли каретка бир вақтда ҳаракатла нади. Юқоридаги ҳаракатланувчи рама 6 га занжир 9 ва юлдузча 7 ўрнатилган.

Занжирнинг бир учи юк кўтарувчи каретага маҳкамланган, бу эса гидроцилиндр штокига нисбатан юкли карета икки баравар тез ҳаракатланишини таъминлайди. Насос орқали суюқлик юзига таъсир этилган босим кучи цилиндрдаги штокни илгарилама ҳаракат қилишини таъминлайди. Автоюклагичлар 3–5 т оғирликдаги юкларни 6 м баланд ликка кўта ради. Насосдан 51-расм. Паншахали автоюклагич. а–умумий кўриниши, б–кинематик схемаси. 1–гидроцилиндр, 2–шарнирли рама, 3– поршен p , 4–ички қўзғалувчан рама, 5–қамров паншаҳаси, 6–рама, 7–

юлдузча, 8–юк кареткаси, 9– занжир, 10–шток, 11–орқа кўприк, 12–олдинги кўприк. Бир чўмичли юклагичлар . Бир чўмичли юклагичлар юриш қисмига кўра ғилдиракли ва занжирли бўлиб, даврий машиналар туркумига ки риб, сочилувчан ва донали материалларни юклаш учун ишлатилади. Бир чўмичли юклагичлар юк кўтарувчанлиги бўйича енгил (0,5 т гача), ўрта (0,6  4,0 т гача), оғир (4,0  10,0 т гача) ва ўта оғир (10 т.дан ортиқ) турларга бўли нади. Юклагичлар ҳаракат қурилмалари турига қараб гусеницали ва пневмоғилдиракли бўлади. Бир чўмичли юклагичлар тракторлар базасига ўрнатилади. Гусеницали юклагичларга қараганда ғилдиракли юклагичлар анча манёвр чанлиги, ўтувчанлиги ва ҳаракат тезлигининг юқори эканлиги билан аж ралиб туради. Юклагичлар ишчи қисмига қараб олд томонидан юклагич (фронтал), ён томонидан юклагич (ярим бурилувчи) ва ўзининг устидан ошириб ташловчи юклагичли юклагичларга бўлинади. Юритмасига қараб электр юритмали ва ички ёнув двигателли бўлади. Олд томондан (фронтал) юклагич . Машина базасига (52–расм) мустаҳкам шарнир орқали рама 1 га ўрнатилади. Юклагичнинг асосий ишчи қисми якка чўмич бўлиб, у стрела олдига жойлашган.

52–расм. Олдтомондан юкловчи бир чўмичли юклагич Фронтал юклагичларнинг асосий қисмлари ишчи қисм, стрела, ри чагли механизм ва икки томонли ҳаракатланувчи гидроцилиндрдан ибо рат. Юклагичнинг ишчи қисми – чўмич 1, ричагли механизм билан бошқарилувчи стрела 4 га ўрнатилган, икки жуфт коромисла 3, бурувчи тортгич 2, чўмични ҳаракатга келтирувчи ва бурувчи иккита гидроцилиндр 5 дан тузилган. Стрелани кўтариб ва тушириш иккита гидроцилиндр 7 билан бажарилади. Якка чўмичли юклагичлар иш жараёни давомида чўмични сочилувчан юклар уюмига ботириб олиб, кўтарувчи стрела ёрдамида кўтариб уни бўшатиладиган жойга олиб боради ва тўкади. Узлуксиз юк ташиш машиналари. Қурилишда узлуксиз юк ташиш машиналари юк ташиш хусусияти бўйича тасмали ёки занжирли, конвейерлар ҳамда винтли ёки чўмичли элеваторларга бўлинади. Тасмали конвейер . Тасмали конвейерлар сочилувчан, майда бўлакли, донадор ва ўрта донали материалларни 16  -22  ва махсус тасма ли лар (кўндаланг кесими ёйсимон) учун 30  -35  қияликда ва горизон тал йўна лишда

юкларни ташиш учун хизмат ҳилади. Уларнинг юк ташиш масо фаси 5, 10, 15 м дан бир неча минг метргача, иш унумдорлиги соатига 50 дан бир неча минг тоннагача бўлади. Тасмали юк ташиш машинала рининг қўзғалмас ва қўзғалувчи, яъни бир иш май донидан иккинчи иш майдонига қўзғалувчи турлари мавжуд. Тасмали юк ташиш машиналари (53, а-расм) асосан юк ташувчи узлуксиз тасма 4 етак ловчи 6 ва етакланувчи 2 барабан, электродвигателp 10 ва юритма 9 дан тузилган. Тасма билан ҳаракатланувчи барабан орасидаги ишқала ниш кучини ошириш учун тасманинг салт юриш тармоғига таранглаш қурил маси 1 ўрнатилган. Тортиш кучини ошириш учун тасма билан узатувчи барабан илашиш бурчаги  ни оширадиган созловчи барабан 7 ўрнатилган. Машинанинг устки юк ташиш қисмида тасма билан юкни кўтариб туриш учун таянч роликлар 5 ва пастки қисмида ушлаб турувчи роликлар 8 ўрнатилган, ташиладиган юкларни юкловчи қурилма 3 машинанинг юклаш қисмига ўрнатилган. Тасманинг иш сиртига ёпишган зарралардан тозалаб туриш учун унга резина (курак) қирғич ёки синтетик материаллардан тароқ қўйи лади. Юк ташиш машинаси тўхтаганда юкли тасма ўз-ўзидан орқага ҳа ра - катланмаслиги учун узатма барабани валида тўхтатувчи қурилма ўрнатилган. Тўғри юзага тўкилган материал конуссимон шакл ҳосил қилади, бу тинч ҳолатдаги материалнинг оғиш бурчаги ҳисобланади. Агар материал ҳаракатланаётган сиртга жойлаштирилса, у ҳолда силкиниш ва тебра нишлар натижасида материал ёйилади ва бурчак кичраяди. Материал нинг тасмага ишқаланиш коэффициенти бункерлар, новлар, тасмалар деворларининг оғиш бурчагига қараб олинади. Ишқаланиш коэффици енти f = tg  , бунда  - ишқаланиш бурчаги.

53-расм Тасмали конвейер. а-тузилиш схемаси, б-роликли таянчлар, в-юритма барабанидаги кучлар схемаси. 1-таранглаш қурилмаси, 2-етакланувчи барабан, 3-юклаш қурилмаси, 4- тасма, 5-та янч роликлар, 6-етакловчи барабан, 7- созловчи барабан, 8- ушлаб турувчи роликлар, 9-юритма, 10-электродвигателp. Юк ташувчи машиналарнинг тасмаси бир вақтда ҳам тортувчи, ҳам юк кўтарувчи қисм вазифасини бажаради. Ишлаб чиқариладиган тасмалар нинг эни 0,4  3,0 м ва тасма тезлиги 0,8  6.3 м/с гача бўлади. Ишлаб чиқа - риладиган резиналанган тасмаларнинг қоплама қатламлари сони 3  12 гача бўлади. Узлуксиз юк ташувчи машиналарнинг бир соатдаги иш унумдор лиги (т/соат): Q = 3600 F V , бу ерда: F - материалнинг кўндаланг кесим юзи, м 2 ;  - материалнинг зичлиги, т/м 3 ; V - тасманинг тезлиги, м/с. Керакли тасманинг эни (м)

B R Q V  , бу ерда: R - новсимон тасмалар учун материал кўндаланг кесим юзининг ўзгарувчи коэффициенти, одатда, R =0,04-0,05. Донали материаллар учун тасманинг эни: B = 2 Q max + 0,2 m , бу ерда: Q max - материал донасининг энг катта ўлчами.

Адабиётлар: 1. Р.Ж. Тожиев. Қурилиш машиналари Тошкент «Узбекистон» - 2000. 2. Фиделев А.О., Чубук Ю. Ф. Строителне машин, издание четвертое. Киев «Вусшая школа» - 1979. 3. Бауман В.А. строителне машин справочник в 2 – х томах 4 – издание. Москва «машиностроение» - 1976. 4. Тожиев Р.Ж., Турсунмуродов, К.Т., Услубий қўлланма «Қурилиш машиналир» фанидан Фарғона – 2002.

Похожие

Қурилиш машиналар тўғрисида умумий маълумот

Ер ишлари учун машиналар тўғрисида умумий маълумот

Минорали кранлар тўғрисида умумий маълумот

Юк кўтариш кўрилмалари тўғрисида умумий маълумот

Стрелали ўзи юрар монтаж кранлар тўғрисида умумий маълумот