Texnika turlari. Texnikaning klassifikatsiyasi va tavsiflari 5-sinf - Техника и технология - Учебники (по школьные предметы)

Texnika turlari. Texnikaning klassifikatsiyasi va tavsiflari 5-sinf

Загружено в:

19.04.2023

Скачано:

0

Размер:

1818 KB

5-sinf texnologiya darsligi asosida 2-mavzu:

Dunyoda turmoq uchun dunyoviy fan va ilm lozimdur, zamona ilmi va fanidan bebahra millat boshqalarga poymol bo‘lur. M. Behbudiy Zamonaviy texnika va texnologiyalarning rivojlanish davrining boshlang‘ich nuqtasi birinchi sanoat inqilobining boshlanishi hisoblanadi. XVIII asrning birinchi yarmida bug‘ dvigatellari va yigirish mashinalarining ixtiro qilinishi qo‘l mehnatini yengillashishi va mashinasozlik ishlab chiqarishiga o‘tish davrini belgilab berdi.

XIX asr oxirida ichki yonish dvigatelining yaratilishi dengiz va temiryo‘l transportining texnik xususiyatlarini sezilarli darajada yaxshilashga imkon berdi. U benzin yoqilg‘isida ishlovchi dvigatelli avtomobilning paydo bo‘lishiga olib keldi.

Elektr energiyasini ishlab chiqarish va undan foydalanish texnologiyasi elektrotexnika sanoatining jadal rivojlanishiga sabab bo‘ldi va hozirgi kungacha davom etmoqda. XX asr boshlarida esa radiotexnika va radioelektronika sohalari rivojlana boshladi. XX asr oxirida bio va nanotexnologiya sohasida izlanishlar boshlandi.

Bu inson faoliyatining ko‘plab sohalarida yana bir inqilobga olib kelmoqda. Masalan, nanotexnologiyada mashina o‘zini o‘zi ta’minlaydi, hech qanday yoqilg‘i iste’mol qilmaydi. Ya’ni, 4 ta g‘ildirak tok ishlab chiqaradi. Ishlab chiqilgan tokni esa bulutus orqali akkumulatorga yuboradi va mashina hech qanday xarajatlarsiz harakatga keladi.

XXI asrda qo‘llaniladigan texnika qaysi sohalarga, tarmoqlarga yoki ishlab chiqarish korxonasiga tegishli bo‘lmasin, ularga kompyuter elementlari kiritilmoqda. Ilm-fan va texnologiyalarning shu darajada rivojlanishiga qaramasdan texnikaning klassifikatsiyasi (tasnifi) hali yaratilmagan.

Hozirgi vaqtda, asosan, uskunalar foydalanish sohasiga ko‘ra klassifikatsiyalanadi, masalan: sanoat uskunalari, transport, maishiy texnika, kompyuter uskunalari, qurilish uskunalari va boshqalar.

Shu jihatdan uskunalar quyidagi turlarga bo‘linadi: 1. Ishlab chiqarish uskunalari. 2. Noishlab chiqarish uskunalari.

Sanoat ishlab chiqarish uskunalari tarkibiga mashinalar, dvigatellar, dastgohlar, asbob-uskunalar, kompyuter uskunalari, qurilish uskunalari, aloqa vositalari, o‘lchash asboblari va boshqalar kiradi. Noishlab chiqarish uskunalariga kommunal va maishiy texnika, ta’lim va madaniyat, sport anjomlari va boshqalar kiradi.

Texnika insonning og‘ir mehnatini yengillashtiradi, uning samaradorligini oshirish bilan birga aqliy va jismoniy mehnat bilan bog‘liq texnologik vazifalarini asta- sekin o‘z zimmasiga oladi.

Texnikaning asosiy maqsadi – odamni og‘ir yoki muntazam ishlarni bajarishdan xalos qilish, hayotini yengillashtirishdan iborat. Hozirda ishlab chiqarilayotgan texnikalar quyidagi xususiyatlarga ega bo‘lishi kerak (2-shakl):

Texnika xususiyatlari 2-shakl 1 2

3 3

Texnologik taraqqiyotning asosi barcha turdagi uskunalarning asosiy xususiyatlarini oshirishdan iborat. Bunday jarayon modernizatsiya deb ataladi. Modernizatsiya, modernizatsiyalash (fransuzcha “moderne” – eng yangi, zamonaviy) – biror narsani yangilash, unga zamonaviy tus berish, uni zamonaviy talablarga muvofiq oʻzgartirish.

Modernizatsiyalashda mashina, turli texnologik qurilmalar, muhim kashfiyotlar texnika taraqqiyoti talablariga muvofiq qayta ishlanadi. Demak, texnikadan moddiy va madaniy boylik yaratishda, energiya hosil qilish, uzatish va bir turdan ikkinchi turga aylantirish, tabiat va jamiyatni rivojlantirish, transport va aloqa, axborotlarni yig‘ish, saqlash, qayta ishlash va uzatish, maishiy xizmat, tibbiyot va mudofaani ta’minlashda keng foydalaniladi.

Похожие

Texnikaning asosiy konstruktiv elementlari. Texnikaning ishchi organlari 5-sinf

Asbob-uskuna va moslama turlari 5-sinf

Tikuv mashinasining turlari va tuzilishi 5-sinf

Asbob-uskuna, moslama va stanok turlari 5-sinf

Mehnat jarayonini tashkil etishda texnika va texnologiyalarning o‘rni va roli 5-sinf