Milliy taom tayyorlash texnologiyasi 5-sinf - Техника и технология - Учебники (по школьные предметы)

Milliy taom tayyorlash texnologiyasi 5-sinf

Загружено в:

19.04.2023

Скачано:

0

Размер:

2248.5 KB

5-sinf texnologiya darsligi asosida 31-mavzu: Milliy taom tayyorlash texnologiyasi

Milliy taomlar haqida nimalarni bilasiz? Ularni sanab bering. O‘zbek pazandachiligida yuzga yaqin suyuq va quyuq ovqat turlari mavjud. Taomlar go‘sht va sabzavotlardan, go‘sht va don-dundan, go‘sht va xamir oshlardan iborat lazzatli, to‘qtutar, yevropacha shu xil ovqatlarga nisbatan ancha quyuqroq va koloriyali qilib tayyorlanadi. O‘zbek pazandachiligida suyuq ovqatlar ikki xil texnologik usulda tayyorlanadi: qaynatma va qovurma suyuq ovqatlar. Qaynatmasi go‘sht, sabzavot qaynatilgan sho‘rvalar asosida va sutga biron don yoki ugra (makaron mahsulotlari) solib pishiriladigan suyuq oshlardir.

O‘zbek milliy taomlarining aksariyati qovurish usuli orqali tayyorlanadi. Qovurganda ham obdan qizartirib, masalliqlarni bir-biriga yaxshilab qorishtirib, yog‘da jazlab qovuriladi. Masalliqlarning uzoq pishadiganlari yog‘ga avval solinib, tez pishadiganlari keyin qo‘shiladi. Maromida jazlangach, suv quyib qaynatiladi. Suyuq taomlarda sabzavotlarning barcha xili: sabzi, sholg‘om, piyoz, pomidor, kartoshka, karam keng qo‘llaniladi. Turp, lavlagi, baqlajon suyuq ovqatlarda kam ishlatiladi. Suyuq ovqatlar don va un mahsulotlarining barcha turidan tayyorlanadi. Taomga lazzat va bezak berish maqsadida oshko‘klardan foydalaniladi.

Qaynatma sho‘rva tayyorlash texnologiyasi Kerakli jihozlar: qozon, chovli, cho‘mich, pichoq, taxtakach, qoshiq, sanchqi, kosa. Masalliqlar: 0,5 kg go‘sht, 1–2 dona qizil sabzi, 2 dona pomidor, 2–3 dona piyoz, 2–3 dona kartoshka. Shuningdek, tuz va ziravorlar, ko‘katlar kerak bo‘ladi.

Qo‘y go‘shtining yog‘liroq (to‘sh, qovurg‘a) qismlaridan 0,5 kg olib, uni xo‘randalar soniga qarab bo‘laklab olasiz. Kastrulkaga 3 litrcha suv quyib, go‘shtni solasiz-da, qaynab chiqqandan keyin olovni pasaytirasiz. Go‘shtdan so‘ng 1–2 dona archilgan butun sabzi, 2 dona yuvilgan butun pomidor, 2–3 dona to‘g‘ralgan piyoz solib, 25–30 daqiqagacha miltillatib qaynatiladi.

So‘ng 2–3 dona kartoshka archib, butunligicha, kattaroq bo‘lsa 2–3 ga bo‘lib solasiz va pishirishni oxiriga yetkazasiz. Kartoshka pishgach, olovni o‘chirasiz. Tuz sho‘rva pishishidan 5 daqiqa oldin solinadi. Tayyor sho‘rvani dasturxonga tortishda kosalarga quyib, yuziga to‘g‘ralgan oshko‘k sepiladi. Go‘sht va sabzavotlarni chovlida suzib olib, har bir xo‘randa uchun likoplarga teng taqsimlaysiz. Yoki bitta laganga solib keltirsangiz ham bo‘ladi. Sho‘rva birinchi ovqat, go‘sht va sabzavotlar esa ikkinchi ovqat sifatida iste’mol qilinadi.

Qovurma mastava tayyorlash texnologiyasi Kerakli jihozlar: qozon, kapgir, cho‘mich, pichoq, taxtakach, qoshiq, sanchqi, kosa. Kerakli masalliqlar: 500 g go‘sht, 100 g qo‘y yog‘i, 2 dona piyoz, 2 dona sabzi, 2–3 dona pomidor, 2 dona kartoshka, 1 piyola guruch. Ta’bga ko‘ra tuz va ziravor, ko‘katlar kerak bo‘ladi. 500 g go‘shtni olib, mayda-mayda qilib to‘g‘raysiz, 100 g qo‘y yog‘ini to‘g‘rab, qizitilgan qozonga solasiz, eritasiz va jizzasini olib dog‘laysiz. Bunga go‘shtni solib jazlaysiz.

Go‘sht o‘rniga qiymadan ham foydalansa bo‘ladi. 2 bosh piyozni mayda to‘g‘rab, go‘sht bilan qovurasiz, so‘ngra 2 dona sabzini kichik kubik shaklida, 2–3 dona pomidorni tilik qilib to‘g‘rab solasiz va tez-tez kovlab turasiz. Pomidorning seli chiqqach, 2 dona kartoshkani archib, kichik kubik shaklida to‘g‘rab solasiz. So‘ngra qozonga 3 litrcha suv quyib, miltillatib qaynatasiz, ta’bga ko‘ra tuz, ziravorlar solinadi.

Bir piyola guruchni tozalab, yaxshilab yuvib, qozonga solasiz va juda eziltirib yubormay pishirasiz. Tayyor bo‘lish muddati guruchni solganingizdan keyin 15 daqiqa. Taom tayyor bo‘lgach, olovni o‘chirib, 5–7 daqiqa tindirib qo‘yasiz. Dasturxonga tortishda yuziga faslga qarab yalpiz, rayhon, kashnich, ko‘kpiyoz to‘g‘rab sepasiz, alohida idishda qatiq beriladi.

Diqqat qiling! Taomga ko‘katlarni solishdan oldin yaxshilab sovuq suvda, so‘ngra qaynatib sovutilgan suvda chaying!

Qiziqarli ma’lumot Sabzi har xil ko‘rinishda, shakl va ranglarda bo‘ladi. Sabzini suvda pishirish, qovurish, yopish yoki xomligicha ham isteʼmol qilish mumkin. Sabzi 87 foiz suvdan iborat. Sabzi deyarli 2000 yildan beri yetishtirilar ekan. Tarixchilar sabzini dastlab А fg‘onistondan kelgan deb hisoblashadi. Uning xushbo‘y barglari va urug‘idan taom va shifobaxsh giyohlar tayyorlashda ishlatilgan. Gretsiyada sabzi barglaridan saraton kasalligini davolashda foydalanishgan. Dastlabki sabzilar siyohrang, oq, sariq, qizil va qora rangda bo‘lgan ekan. Barchamiz ko‘nikib qolgan xushbo‘y hidli qizg‘ishrang sabzi Gollandiya olimlari tomonidan ixtiro qilingan. Eng uzun sabzi Janubiy Uelsda yetishtirilgan. Uning uzunligi 5,84 metr bo‘lib, Ginnesning rekordlar kitobiga kiritilgan. Eng og‘ir sabzi 8,61 kilogramm bo‘lib, 1988-yilda А lyaskada yetishtirilgan.

Похожие

Buterbrod. Buterbrod tayyorlash texnologiyasi. Issiq va yaxna ichimliklar 5-sinf

Pazandachilik xonasi. Sabzavotlarga ishlov berish texnologiyasi. Salat tayyorlash 5-sinf

Modellashtirish va andaza tayyorlash 5-sinf

Gazlamani bichishga tayyorlash va bichish 5-sinf

Xalq hunarmandchiligi texnologiyasi. Kashtachilik tarixi haqida ma'lumot 5-sinf