Pazandachilik xonasi. Sabzavotlarga ishlov berish texnologiyasi. Salat tayyorlash 5-sinf - Техника и технология - Учебники (по школьные предметы)

Pazandachilik xonasi. Sabzavotlarga ishlov berish texnologiyasi. Salat tayyorlash 5-sinf

Загружено в:

19.04.2023

Скачано:

0

Размер:

3058 KB

L/O/G/O5-sinf texnologiya darsligi asosida 28-mavzu:Pazandachilik xonasi. Sabzavotlarga ishlov berish texnologiyasi. Salat tayyorlash

Oshxona – taom tayyorlash uchun maxsus jihozlangan xona. Zamonaviy oshxonada, asosan, gaz plita, idish-tovoq yuvish uchun maxsus moslama, muzlatkich, ish stoli, idish-tovoqlarni saqlash uchun oshxona jihozi, idish-tovoqlar, quruq mahsulotlar bo‘ladi. Oshxonada turli xil idish-tovoqlar ishlatiladi. Idish- tovoqlar ishlatilishiga qarab chinni, temir, plastmassa, shisha ko‘rinishida bo‘ladi.

Taom tayyorlashdan oldin oshxonada ish o‘rnini to‘g‘ri tashkil qilib olish kerak bo‘ladi. Buning uchun kerakli mahsulotlar hisobini olish, mahsulotlar hajmiga qarab, oshxona jihozlarini tanlab olish maʼqul bo‘ladi. Oshxona stolida mahsulotlarga birinchi ishlov berish jarayonida o‘ng tomonda oshxona jihozlari, chap tomonda kerakli mahsulotlarni tartibli joylashtirish kerak. O‘rtaga to‘g‘rash taxtasini qulay o‘rnatish kerak bo‘ladi. To‘g‘rash taxtasi bilan stol orasidagi masofa bir tirsak kengligini tashkil etadi.

Oshxonada ishni sifatli va ozoda tashkil etish qulay kiyinishga ham bog‘liq. Kiyim yengi, etagi hamda har xil taqinchoqlar taom tayyorlash jarayoniga salbiy taʼsir ko‘rsatmasligi kerak. А ksincha, taom yog‘lari, mahsulot ranglarining kiyimga tegishi natijasida dog‘ qoldirishi mumkin. Buning uchun maxsus oshxona fartugi, ro‘moli, qo‘lbog‘ini taqib, sanitariya-gigiyena hamda texnika xavfsizligi qoidalariga rioya qilish tavsiya etiladi.

Diqqat qiling! Oshxona jihozlarini belgilangan joyda tartibli va ozoda saqlang.

Oshxona jihozlaridan foydalanishda sanitariya- gigiyena qoidalari 1. Ish boshlashdan oldin oshxona fartugini, ro‘molini o‘rab oling. 2. Tirnoqlarni o‘stirmang, qo‘llarni yaxshilab sovunlab yuving. 3. Ovqat tayyorlaganda toza idish va jihozlardan foydalaning. 4. Taom tayyorlashda maxsus raqamlangan taxtakach va pichoqdan foydalaning (sabzavot uchun, go‘sht mahsuloti uchun, baliq mahsuloti uchun, non uchun). 5. Taom tayyorlab bo‘lgandan keyin oshxona idish- tovoqlari va jihozlarining tozaligiga e’tibor qiling.

Oshxona jihozlaridan foydalanishda texnika xavfsizligi qoidalari Amaliy mashg‘ulotni o‘qituvchining ruxsati bilan boshlashni unutmang. 1. Elektr plitasi hamda isitkichlaridan foydalanganda: – elektr jihozlarining izolatsiyalanganligiga va ishga yaroqliligiga ishonch hosil qiling; – elektr jihozlarini faqat quruq qo‘l bilan o‘chirib-yoqish kerak; – elektr isitish jihozlariga suv, suyuq mahsulotlar sachrashidan ehtiyot bo‘ling.

2. Gaz plitasidan foydalanganda: – gaz plitasining burash, yoqish moslamalarini ishlatishdan avval gaz isini tekshirib ko‘ring. 3. Ovqat pishirish jarayonida oshxonani shamollatib turing. 4. Mahsulotlarga ishlov berishda taxtakachlardan foydalaning. 5. Pichoq bilan ishlashda qo‘llarga ehtiyot bo‘ling. 6. Sanchqi, tig‘li buyumlarni bandi tomoni bilan uzating. 7. Gaz plitasi ustidagi qaynoq idishlarni maxsus ushlagich bilan oling. 8. Ishni tugatganingizdan so‘ng ish joyini tozalang hamda elektr jihozlarni o‘chirishni unutmang.

Sabzavotlarga ishlov berish texnologiyasi Sabzavotlar inson organizmi uchun zarur oziqa hisoblanadi. Ular tarkibida kerakli barcha mineral moddalar mujassam. Sabzavotlarning xushbo‘y hidi, shakli, rangi taomni yanada lazzatli qiladi hamda ishtahani ochadi. Sabzavotlar tibbiy va tabiiy davolash xususiyatlariga ham ega. Turli salat va taomlarga aksariyat hollarda ko‘katlar qo‘shiladi. Ko‘katlar qo‘shilgan taom va salatlar mineral modda va vitaminlarga boy bo‘ladi. Sabzavotlar yetishtirilishiga qarab piyozli, mevali, ildizmevali, tuganak mevali, bargli, gulli va boshqa guruhlarga bo‘linadi. Piyozli sabzavotlarning piyozboshi va barglari ovqatga ishlatiladi. Sabzavotlarga pomidor, bodring, qovoq, qovun, tarvuz va boshqalar kiradi. Kartoshka tuganak mevali, sholg‘om, lavlagi, sabzi, petrushka, rediskalar ildizmevali sanaladi. Barglilarga esa karam, salat bargi, ismaloq, jag‘jag‘ kabilar kiradi. Sabzavotlarni qorong‘i, salqin, mo‘tadil havoda saqlash tavsiya etiladi. Ularga taom yoki salat tayyorlashdan avval birlamchi ishlov beriladi. Saralash→ yuvish→ archish→ qayta yuvish→ to‘g‘rash.

S а bz а v о tl а rni to‘g‘r а sh usull а ri

Salat tayyorlash Salatlar sabzavotlardan tayyorlangan yaxna taomlar bo‘lib, ovqatga qo‘shib iste’mol qilinadi. Salatlar yurtimizda azaldan asosan turp, bodring, pomidor, piyoz, oshko‘klardan tayyorlangan. XIX asrning o‘rtalariga kelib, rus pazandachiligi ta’sirida rediska, bulg‘or qalampiri, sabzi, karamlardan ham salatlar tayyorlangan. Hozirda jahon pazandachiligi tajribasiga tayanib, salatlarning turi ko‘payib ketgan. Sabzavotli salatlar uglevodlarga boy bo‘lib, go‘sht, baliq, tuxum mahsulotlarini qo‘shish orqali oziqaviy qiymati oshadi. Salatlar ishtahaochar bo‘lgani sabab, taom tortishdan oldin beriladi. Salat uchun maxsus tarelka, sanchqi, qoshiq qo‘yiladi.

1-amaliy mashg‘ulot “ Lazzat” salati Kerakli mahsulotlar: barra bodring – 2 dona, pishirilgan tovuq go‘shti – 200 g, tuxum – 4 dona, mayonez – 100 ml, shivit, tuz (ta’bga ko‘ra) va qora murch (ta’bga ko‘ra). Tayyorlanishi: bodringni yaxshilab yuvib, yarim oy shaklida kesamiz. Pishirilgan tovuq go‘shtini va tuxumni kubik shaklida to‘g‘raymiz. Shivit ko‘kati mayda qilib to‘g‘raladi. Barchasini ta’mga ko‘ra tuzlaymiz va mayonez bilan yaxshilab aralashtiramiz. Tuxum biroz kattaroq shaklda kesiladi.

“ Cherri” salati Kerakli mahsulotlar: mol go‘shti – 150 g, cherri pomidorlari – 5 dona, tuxum – 4 dona, salat bargi (ta’bga ko‘ra), zaytun yog‘i – 1 choy qoshiq, sirka – 1 choy qoshiq, sarimsoqpiyoz – 1 dona, tuz (ta’bga ko‘ra), qora murch (ta’bga ko‘ra). Tayyorlanishi: pishirilgan mol go‘shtini somoncha shaklida to‘g‘raymiz. Salat bargidan bir necha dona ajratib olamiz. Salat qaylasi uchun zaytun yog‘iga sirka, tuz, qora murch solib, unga ezilgan sarimsoqpiyozni qo‘shamiz va barchasini aralashtiramiz. To‘g‘ralgan go‘shtni va salat bargini tayyorlab olgan qaylamiz bilan aralashtiramiz.

Pishirilgan bedana tuxumini va cherri pomidorlarini ikki bo‘lakka bo‘lib olamiz. Likopchaga qaylali ko‘kat va go‘sht aralashmasini solib, ustiga tuxum va cherri pomidorlarini terib chiqamiz.

Qiziqarli ma’lumot Pomidor so‘zi italyan tilidan tarjima qilinganda “ oltin olma ” degan ma’noni bildiradi. XVI asrning yarmida pomidor dekorativ o‘simlik sifatida parvarish qilingan. 1692-yili Yevropada ilk marotaba taom sifatida iste’mol qilingan. Pomidor juda foydali poliz ekini bo‘lib, unda B vitamini, kaliy, kalsiy, fosfor, magniy, temir, yod moddalari mavjud. Pomidor xolesterin miqdorini kamaytirib, gemoglobin va immunitetni ko‘tarishga xizmat qiladi. Dunyoda pomidorlarning 10 000 dan ortiq turlari mavjud. Ularning nafaqat qizil, siyohrang va sariq, balki qora rangdagi turi ham bor. Har yili dunyoda 60 million tonnadan ortiq pomidor yetishtiriladi. Pomidorning 95 foizini suv tashkil qiladi.

Похожие

Yumshoq simlarga ishlov berish 5-sinf

Metallga ishlov berish ustaxonasining tuzilishi 5-sinf

Oxirgi ishlov berish va bezash 5-sinf

Yog‘ochga ishlov berish ustaxonasining tuzilishi 5-sinf

Milliy taom tayyorlash texnologiyasi 5-sinf