logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Zoologiya
  4. Umurtqasizlar zoologiyasi

Umurtqasizlar zoologiyasi

Yuklangan vaqt:

31.03.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2519.2978515625 KB
Ko'chirib olish
Umurtqasizlar zoologiyasi XVIII va XIX asr boshlarida hayvonot dunyosining xilma-xilligi va tuzilishini har tomonlama o‘rganish va zoologik sistemani rivojlantirishga Spalantsani, Byuffon, Sent- Iler, J.B. Lamark, J. Kyuve kabi G‘arbiy Yevropa olimlari va shuningdek Lomonosov, Pallas, Volf, K. Ber va F. Rule kabi olimlar katta hissa qo‘shdilar. Text TextHayvonot dunyosining zamonaviy sistemasini shved naturalisti K.Lin- ney yaratgan. Uni "Tabiat sistemasi" deb atashimiz mumkin va (1735) asarida 4200 turdan ortiqroq (jumladan 1222 tur umurtqali va 1936 tur umurtqasiz) hayvonlarga tavsif bergan. BIR HUJAYRALILAR — tanasi bitta hujayradan iborat organizmlar. Prokariotlar va eukariotlarga boʻlinadi. Prokariotlar (bakteriyalar, viruslar va koʻkyashil suv oʻtlari, yaʼni sianobakteriyalar) da yadrosi boʻlmaydi. Eukariotlar (bir hujayrali yashil va boshqa suv utlari, bir hujayrali hayvonlar) esa mitotik usulda boʻlinadigan hujayra yadrosiga ega. Bir hujayralilar orasida sodda tuzilgan (xlorellalar, amyobalar) bilan bir qatorda juda murakkab tuzilganlari (atsetabulyarilar, infuzoriyalar) ham bor. Koʻpchilik Bir hujayralilar koloniya hosil qiladi. Bir hujayralilardan koʻp xujayrali organizmlar kelib chiqqan. Yashil evglena - Euglena virides - hujayra duksimon yupqa pellikula bilan qoplangan; - tanasi oldingi uchida bitta uzun xivchini borl; - sitoplazmada yirik yadro,tayoqchasimon yashil xro- motoforalar,qisqaruvchi vakuolasi,qizil kozchasi bor; motoforalar,qisqaruvchi vakuolasi,qizil kozchasi bor; - xivchinini parmaga oxshatib aylantirib, suvda suzadi. - yorugda fotosintez orqali organik modda – paramila sintezlaydi; sintezlaydi; - qorongida suvda erigan organik moddalar bilan geterotrof oziqlanadi; geterotrof oziqlanadi; - ayrim turlari ikki xil (avtotrof,geterotrof) oziqlanadi; - ikki xil usulda oziqlanish miksotrof (aralash) deyiladi. Volvokssimonlar (Volvocophyceae) — yashil suv oʻtlari sinfi. Yakka hujayra (donaliyella, xlamidomonada) yoki koloniya (volvoks, pandorina, eudofina) boʻlib oʻsadi, oʻsuv davrida harakatchan. Hujayrasida kosasimon pirenoidli xloroplast, qizil "koʻzcha", qisqaruvchi vakuol, 2 (baʼzan 4,8) ta xivchin boʻladi. Yashil suvoʻtlar — tuban oʻsimliklar boʻlimi (tipi). Hujayrasida yashil xlorofill mavjud. Yashil suvoʻtlarda yuksak oʻsimliklar tarkibidagi kabi pigmentlar bor. Bir hujayrali, kolonial va koʻp hujayrali, baʼzilari hujayrasiz tuzilishga ega. Alvelotalar tipi 3 ta kenja tipga bo‘linadi. Bular: Dinoflagellyatalar, Kipriklilar va Sporalilar kenja tiplaridir. Bularning barcha vakillarida ribasoma DNK va pellikulalari tarkibida al’veolalar bo‘ladi. Dinoflagellata kenja tipiga 4000 dan ortiqroq tur kirib bu turlarning 2000 ortig‘ida ho‘jayra tarkibida xloraplast bo‘lishi xarakterlidir. Shuning uchun Dinoflagellyatalar ikki guruhga fotoavtotrof va geteroavtotroflarga ajratiladi. SPORALILAR (Sporozoa) — bir hujayralilar kenja dunyosiga mansub gʻayvonlar tipi. Xivchinlilardan kelib chiqqan. Sporalilar turli hayvonlar va odamning hujayra, toʻqima va organlarida parazitlik qilib, ogʻir kasalliklarni keltirib chiqaradi. Sporalilar tipiga 400 dan ortiq tur kiradi. Sporalilar tipi fegarinalar va koksidiyasimonlar sinflariga ajratiladi Foraminiferalar - Foraminifera turkumi. Foraminiferalar turkumiga dengiz va okeanlarda hayot kechiruvchi mingdan ko‘ proq sarkodalilar kiradi (4-rasm). Ayrim vakillari O‘rta Osiyoning sho‘ rlangan yer osti va quduq suvlarida ham uchraydi. Foraminiferalar dengizlarda har xil chuqurlikda, qirg‘oqning litoral zonasidan boshlab eng chuqur abissal qismigacha tarqalgan. Lekin asosiy ko‘pchilik turlari 200-300 metr chuqurlikda yashab bentos tarkibiga kiradi Nursimonlar, nurlilar - soxta oyoqlilar sinfiga mansub bir hujayrali hayvonlar kenja sinfi E'tiboriz uchun katta raxmat

O'xshashlar

Ignatanlilar tipi - Echinodermata
Xelitseralilar (Chelicerata) kenja tipi
Yumshoq tanlilar tipi – Mollusca
Neodermata taksoni Sо‘rg‘ichlilar (Trematoda) Orthonectida Dicemida va Nemertea tiplari
Ikkilamchi tana bo’shliqli yoki halqali chuvalchanglar tipi – Annelida