Súyeklerdiń óz-ara birigiwi – sindesmologiya - Zoologiya - Slaydlar

Súyeklerdiń óz-ara birigiwi – sindesmologiya

Yuklangan vaqt:

28.02.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2094.509765625 KB

Ko'chirib olish

SÚYEKLERDIŃ ÓZ-ARA BIRIGIWI – SINDESMOLOGIYA JOBASI: 1.Súyek buwınları haqqında túsinik 2.Buwınlardıń dúzilisi tipleri 3.Buwındı payda etiwshi organlar 01 01 0102 010203 17 1C0218

Buwın- articulatio súyeklerdiń arasında quwıslıq bolıwı menen xarakterlenedi, háreket etiwshi súyekler buwınlar arqalı birigedi. Hár bir buwında 1) kapsula; 2) sinoviya buwın quwıslıǵın toltırıwshı suyıqlıq; 3) buwın shemirshegi bolıp, súyekti jawıp turadı hám buwındı payda etedi. Jaq hám dize buwınında qosımsha baylanıstan basqa buwın shemirshegi dóńgelegi yaki menisk boladı.

Buwın kapsulası qabatı - capsula articularis eki qabattan turadı. Sırtqı fibroz hám ishki sinovial qabatlar bolıp tabıladı

Kapsulanıń sırtqı qabatı yaki fibrozli membrana- membrana fibrosa súyek ústi qabatı dawamı esaplanıp, súyeklerdiń bir baylanısınan ekinshisine ótedi. Nátiyjede fibroz membrana buwınınıń qosımsha baylanısların payda etedi. Ishki qabat yaki sinovial membrana – membrana synovialis jumsaq biriktiriwshi toqımadan quralǵan, qabatlı dúziliske iye bolıp,qan tamırlar hám nerv elementlerine bay bolıp sinoviya tutqıshı- villi synovialis boladı oǵan sinoviya toplanadı.

Sinoviya – synovia sari reńli jabısqaq suyıqlıq bolıp tómendegi funkciyalardı atqaradı.Súyek buwını ústin maylaydi, súyeklerdiń qajalıwın páseytedi. Buwın shemirshegi ushın azıqlıq ortalıǵı bolǵan limfa tamırlarına bay sinoviya suyıqlıǵı buwın kapsulasına aǵıp ótedi. Sonlıqtan da buwın kapsulası quwısınıń pataslanıwı haywan ómiri ushın qáwipli boladı. Buwın ishi shemirshegi buwın diskisi- discus articularis hám buwın meniskisi –meniscus articularis bolıp bólinedi,olar buwınlardıń ústin tegisleydi hám de buwınlardıń taygaqlıǵın támiyinlep turadı.

3) Buwın shemirshegi - cartilago articularis birikken súyeklerdiń ústińgi qabatın jawıp turadı hám gialin shemirsheginen dúziledi.Ústi tegis,sıypaq bolıp,birikken súyeklerdiń tayǵaq bolıwın tamiyinlep,háreket waqtındaǵı soqqını jeńilletedi.Atlarda, gúyis qaytarıwshı haywanlarda hám az muǵdarda basqa túrdegi haywanlarda sinovial oyıq –fossa synovialis hám kesindi bolıp,ol buwın boslıqlarınıń bolimlerine sinoviya suyıqlıǵın jetkerip beriwshi áhmiyetli xızmetti atqaradı.

Buwın ishi baylanısı (dize buwınıniń quyımshaq tárizli baylanısı hám san súyegi bası baylanısı) mexanikalıq xızmetti atqaradı,buwınlardıń bekkemligin hám olardıń shıǵıp ketiwin saqlaydı. Buwın baylanısı-ligamentum articularis kapsulasız-ligg. extracapsularis bolıwı mumkin,ol buwındı qaptaldan bekkemlep turadı hám qosımsha ishki kapsulası –ligg intracapsularis boladı,ol buwın kapsulasınıń fibrozlı qabatınıń tıgızlanıwın támiyinlep turadı.

Buwın tipleri Buwınlardıń xızmeti olardıń erkin háreketi yaki kósher boylap háreketiniń sanına baylanıslı bolıp,ol óz gezeginde súyeklerdiń buwın ústiniń birigiw forması bolıwı menen xarakterlenedi. Barlıq buwınlar háreket túri boyınsha bir kósherli eki hám kóp kósherli bolıp bólinedi.

Bir kósherli buwında háreket bir kósher dógereginde bolıp ótedi.Buwın ústi forması boyınsha blok, vint tárizli hám aylanbalı bolıp bólinedi.

Blok tárizli buwın (jup buwın) yaki ginglim –art.trochoidea kósher háreket cilindr orayı arqalı bolıp ótedi.Eger buwında tásirli háreket bolmasa onı haqıyqıy ginglim dep ataymiz.Mısalı tuyaqlılarda shıǵanaq buwını.Egerde búgilgen halda buwında qaptaldan shayqalıw háreketi bolsa bul buwın haqıyqıy emes ginglim dep ataladı (barmaq hám bilezik buwını tuyaqlılarda).Blok tárizli buwında buwın múyeshiniń kishireyiwi búgiw- flexio,yaki úlkeyiwi jazdırıw-extensio bolıp ótedi.Bul háreketlerdiń shekleniwi menen qaptal baylanıslar da sheklenedi,al olardıń kúsheyiwi kapsula ishi baylanısı esabınan bolıp ótedi.

Vint tárizli buwın- art . cochlearis jalpaq yaki enine háreket etiwden basqa perpendikulyar kósher boylap háreket bolıwı menen xarakterlenedi ( vinttegi gayka tárizli háreketlenedi).Bunday buwın atlarda hám iytlerde san, asıq buwınında boladı.

Aylanbalı buwın - art. trocholearis buwın ústinde súyektiń qaptalında bolıp aylanıw kósher átirapında bolıp ótedi. Mısalı, iytlerde shıǵanaq súyegi bilek súyegi átirapında aylanadı. Bunday aylanbalı háreket atlant hám epistrofeyanıń tis tárizli ósimtesi átirapında boladı. Eki kósherli buwında háreket eki bir-biri menen perpendikulyar kósherde bolıp ótedi.Bul buwın ekige bólinedi.1) ellipsoid buwın bir súyektiń buwın ústi ellipsoid bolıp basqası oǵan sáykes oyıqtan turadı.Mısalı, bilek-bilezik buwını iytlerde, yaki jelke atlant buwını esaplanadı. 2)Er tárizli buwın yaki súyek ústi iyilgen bir jaǵı bolıp,bir-biri menen perpendikulyar jaylasadı (gúyis qaytarıwshılarda qabırǵa dúńkisi menen omırtqanıń baylanısıwı).

Dıqqatlarıńız ushın raxmet!

O'xshashlar

Aldingʻi ham artqi ayaq buwinlarinin topografiyasin tiri haywanlarda uyreniw

Ishki organlardiń dúzilisi-sindesmologiya as sin’iriw organlarinin’ anatomo-topografiyasi

Quslarda awqat sińiriliwiniń ózine tán qásiyetleri

At hám shoshqalar asqazanında azıq sińiriliw qásiyetleri

Erkin háreket organlari