At hám shoshqalar asqazanında azıq sińiriliw qásiyetleri - Zoologiya - Slaydlar

At hám shoshqalar asqazanında azıq sińiriliw qásiyetleri

Yuklangan vaqt:

01.03.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1268.5498046875 KB

Ko'chirib olish

Temasi: « At hám shoshqalar asqazanında azıq sińiriliw qásiyetleri »

Reje: 1.At hám shoshqalar as sińiriw organları haqqında túsinik. 2.At hám shoshqalarda as sińiriw organlarınıń ózine tán qásiyetleri. 3.Túrli awıl xojalıq haywanları asqazanında awqat sińiriliwiniń qásiyetleri. 4.Atlar asqazanında shire ajıralıwdıń basqarılıwı. 5.Alınǵan maǵlıwmatlardıń analizi hám juwmaqları.

Gúyis qaytarıwshı haywanlar sharwashılıq tarawında eń tiykarǵı orındı iyelep insanlardı tiykarǵı azıq-awqat deregi gósh, sút hám maylar menen támiyinleydi. Sol sebepli de qánige gúyis qaytarıwshı haywanlar organizminde ótetuǵın processlerdi jaqsı biliwi kerek. Dana xalqimiz naqıllarında «Maldıń suti tilinde» deyiliwi biykarǵa aytılǵan emes, yaǵnıy haywanlar jaqsı, sapalı azıqlar menen azıqlandırılsa ónim kóp hám sapalı boladı.

Haywanlar as sińiriw sistemalarında keshetuǵın processlerdi jaqsı bilgende ǵana jobalardı anıq atqara alıw múmkinshilikleri tuwıladı Haywanlardı jaqsı azıqlandırıp, jaqsı tárbiyalap, ósirip, jaqsı násil alınsa barlıq mútajliklerdi orınlawǵa sharayat jaratıladı.

Sút hám góshtiń sapası, muǵdarı hám de násilshilik jumıslarınıń tabıslı shıǵıwı haywanlardıń azıqlanıwına baylanıslı. Gúyis qaytarıwshı haywanlar otxor haywanlar toparına kirip, azıqtı tiykarınan turpayı azıq-jońıshqa, pishen, sabanlar, ósimliklerdiń dáni, sobıqlılar bolıp tabıladı. Gúyis qaytarıwshı haywanlarda azıq sińiriliwibasqa túrdegi haywanlar asqazanında keshetuǵın sińiriliw processinden túpten parıq etip, olardıń asqazanı tórt kameradan: úlken qarın, tor qarın, qat qarın hám ultabardan yamasa shın (haqıyqıy) asqazannan ibarat esaplanadı.

Bul bólimlerdiń hár birinde keshetuǵın processler ayriqsha bolıp, ol as sińiriw processleriniń quramalılıgınan dárek beredi. Asqazan aldı bólmeleri ishki shılımtal perdesi múyizlenbegen tegis epiteliy menen qaplanıp, shire ajıratıwshı bezi joq.

Ultabar shılımtal perdesi bir kameralı haywanlar asqazanına uqsas dúzilgen bolıp, qosımsha, bas hám qatlam bez kletkaların ıyelewi onı shın asqazan deliniwine sebep boladı. Gúyis qaytarıwshı haywanlar asqazanında azıqkólemin jaqsı túsiniw ushın onıń hár qaysı bólimindegi sińiriliwi hám qızıl óńesh sortı menen tanısıp shıǵıw kerek.

Úlken qarın asqazannıń baslanǵısh hám úlken bólegi bolıp, qarın boslıǵın shep tárepin tolıq hám bólekan ońın iyelep, kólemi qaramallarda 100 - 300, qoy hám eshkilerde 13 - 23 litr bolıp tabıladı. Ishki shillimshiq perdesindegi túrli tárepke jónelgen búrmeler úlken qarın boslig'ining dáliz, dorsal hám ventral xoltalarga hám kaudo - dorsal hám de kaudo - vetral soqır xoltalarga ajratadı. Jas haywanlar úlken qarın shillimshiq perdesinde 0,5 sm, úlken haywanlarda 1 sm keletuǵın so'rg'ichlar bolıp, onıń dúzilisi atqaratuǵın wazıypasına mos bolıp tabıladı.

Tor qarın ekinshi bólim bolıp, kólemi siyirlerde 5 - 10 litrdi, qoy hám eshkilerde 1,5 - 2,0 litr átirapında bolıp tabıladı. Ol úlken hám qat qarın hám de tiyisli jollar menen qızıl óńesh navi menen tutasǵan. Ol domalaq qaltanı eskertip, ishki shılımtal perdesi pal hárre uyasına uqsas tordan ibarat bolǵanı ushın onı tor qarın dep ataladı.

Qabat qarın úshinshi bólim bolıp, kólemi qaramallarda 7 - 18 litr, qoy hám eshkilerde 0,3 - 0,9 litrdi quraydı. Qat qarın tor qarın hám ultabar menen tutasǵan bolıp, ishinde úlken, orta hám kishi betsheler bolıp, bul bólim qaramallarda jaqsı rawajlanǵan.

Úlken qarında azıq sińiriliwi bir qansha usıllar járdeminde úyrenilinip, olarǵa úlken qarınnıń ayırım bólimlerin qalǵan bólimlerinen ajıratıw, olarǵa óz-ara anastomozlar ornatıw, jasalma úlken qarın payda etiw hám nayshalar ornatıw usılları kiredi.

Awızda júzeki shaynap, jutılǵan azıqlar úlken qarınǵa túsedi, onda silekey menen jumsatıladı, bórttiriledi, hár qıylıdaǵı mikroorganizmler qatnasıwında bólekleniw processleri júzege keledi. Úlken qarında azıq sińiriliwinde mikroorganizmlerdiń ornı zárúrli bolıp, olar organikalıq zatlardı bólekleydi, geyparaların sintezleydi.

Ádebiyatlar 1.R.X.Xaitov, B.Z.Zaripov, Z.T.Rajamurodov, "Haywanlar fiziologiyası". Darslik. Toshkent, O’qituvchi-2005 yil. 2.D.E.Eshimov, R.F.Ro’ziqulov, "Hayvonlar fiziologiyası fanidan amaliy laboratoriya mashǵulotlari”. O’quv qo’llanma. Toshkent, Ilm ziyo-2012 yil.

O'xshashlar

As sin’iriw organalar sisteması

Teri, teri payda etiwshi organlar ha’m dem aliw organlarin preparobka etiw

Quslarda awqat sińiriliwiniń ózine tán qásiyetleri

Haywanlardin dene duzilisi ham tirishilik etiw belgileri

Kinologiya hám it kesellikleri