Suyakli baliqlarning umumiy xususiyatlari. Muskul-skelet tizimi, nafas olish organlari - Zoologiya - Slaydlar

Suyakli baliqlarning umumiy xususiyatlari. Muskul-skelet tizimi, nafas olish organlari

Yuklangan vaqt:

31.03.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

101.5576171875 KB

Ko'chirib olish

Suyakli baliqlarning umumiy xususiyatlari. Muskul-skelet tizimi, nafas olish organlari, baliqlarning qon aylanish va ekskretator tizimlarini suv hayvonlari sifatida tashkil etish tamoyillari.

Скелети. Суякли балиқларнинг скелети асосан суядан ташкил топган, лекин тоғай скелет ҳам маълум даражада сақланади. Суяклар ўзларининг чиқиб келишига кўра тоғай - хондрал суяклар ва тери дермал ёки қоплағич суякларга бўлинади. Хондрал суяклар тоғай тўқимасини суяк тўқимасига алмашинишидан ҳосил бўлади. Қоплағич суяк чин теридан ҳосил бўлади ва тоғайлик даврини ўтмайди. Иккала хил суяклар гистологик тузилишига кўра бир-бирига ўхшайди.

Мускул тизими. Тана ва дум мускул тизими тўғри сегментли бўлиб, миосепталар билан бир-биридан ажралган миомерлардан тузилган. Кўндаланг тарғил соматик мускуллари айрим мускул гуруҳларини ҳосил қилади. Кўз, жабра усти, жабра ости ва жуфт сузгич қанотлар мускуллари овқат ҳазм қилиш найини ўраб турган висцерал мускулатура силлиқ мускулдан иборат. Жабра ва жағ ёйидаги силлиқ мускул толалари кўндаланг тарғил толалар билан алмашинади.

Нерв тизими ва сезув органлари. Суякли балиқларнинг бош мияси тоғайли балиқларнинг бош миясига нисбатан катта бўлади. Олдинги мия акулаларникига нисбатан бироз кичик. Унинг асосий массаси тарғил танадан (corpora striata) ташкил топган. Унинг қопқоғида нерв моддасu бўлмайди ва нуқул эпителийдан ташкил топган. Олдинги мия бўшлиғи тўсиқ билан ҳам бўлинмаган. Олдинги миядан кичкина ҳидлов бўлаклари чиқади.

Suyakli baliqlar sistematikasi

Суякли балиқларнинг систематикаси ҳали тўлиқ ечилмаган. Биз Бобринский Н.А., Матвеев Б.С. дарслигидаги систематикани асос қилиб олдик. Ҳозирги замонда яшаётган суякли балиқлар синфи учта кенжа синфга бўлинади: Шўла қанотлилар – Actinopterygii Чўтка қанотлилар - Crossopterygii Икки хил нафас олувчилар – Dipnoi

туркумга 6-7 турни ўз ичига олган кайман балиқлар ёки панцирли чўртан уруғи (Lepidosteus) киради (35-расм). Буларнинг умуртқа танаси олдинги томондан бўртиб чиққан, орқа томондан ботиб кирган, яъни опистоцел типда бўлади. Унинг териси ромб шаклидаги ганоид тангачалардан иборат панцир билан қопланган. Баъзиларининг бўйи 3-4 м га, массаси 150 кг га етади. Йиртқич балиқ ҳисобланади.

Суякдор балиқлар катта туркуми – Teleostei Шўла қанотли балиқларнинг асосий қисми суякдор балиқлар катта туркумига мансуб бўлиб, ҳозирги замонда яшаётган балиқларнинг қарийиб 95 % ни ташкил қилади. Буларнинг териси суяк тангача билан қопланган, думи гомоцеркал типда, қазғичи, ичагида спирал клапани, юрагида артериал конуси бўлмайди. Сузгич қанотлар скелети анча редукцияланган (скелетига қаралсин).

Baliq migratsiyasi. Baliqlarning tijorat ahamiyat

Миграция. Кўпчилик балиқларнинг йиллик ҳаёт циклининг энг асосийси бўлиб миграция – яшаш жойларидан кўчиши ҳисобланади. Миграция пассив ва актив бўлади. Пассив миграцияда балиқлар сувнинг оқимидан фойдаланади. Бу усул билан кам ҳаракатчан пелагик балиқлар, кўпчилик балиқларнинг личинкалари (сельд, илон балиқ, лосос) миграция қилади. Актив миграцияда балиқлар танлаб олган йўналишига қараб ҳаракат қилади, баъзан кучли оқим ва ҳатто шаршараларга қарши юради (лосослар).

Актив миграция урчиш, овқатланиш ва қишлаш миграцияларига бўлинади. Урчиш ёки нерест миграцияси, айниқса, ўткинчи балиқларда хилма-хил ва мураккаб бўлади. Урчиш миграцияси денгиздан (шўр сувдан) дарёга (чучук сувга) кириши ёки анадром миграциясига ва аксинча дарёдан денгизга кириш – катадром миграцияларига бўлинади.

E'tibor uchun raxmat!!!

O'xshashlar

Suyakli baliqlarning umumiy xususiyatlari. Muskul-skelet tizimi, nafas olish organlari, baliqlarning qon aylanish

Nafas olish organlari anatomo-topografiyasi

Suyakli baliqlar sistematikasi

Baliqlarning virusli kasalliklari

Hasharotlarning teri qoplami va muskullarining tuzilishi