logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Zoologiya
  4. Qisqichbaqasimonlar (Crustacea) kenja tipi

Qisqichbaqasimonlar (Crustacea) kenja tipi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2656.7568359375 KB
Ko'chirib olish
Qisqichbaqasimonlar (Crustacea) kenja tipi Subtitle here Reja: 1. Qisqichbaqasimonlar (Crustacea) kenja tipi umumiy tavsifi. 2. Remipedia va Cehpalocarida sinfi. 3. Jabraoyoqlilar (Anostraca) va Bargoyoqlilar (Phyllopoda) sinfi. 4. Yuksak qisqichbaqasimonlar (Malacostraca) sinfi. Qisqichbaqasimonlar (Crustacea) Qisqichbaqasimonlar (Crustacea) kenja tipi umumiy tavsifi. Qisqichbaqasimonlar kehja tipiga krablar, krevetkalar, daryo qisqichbaqalari, langustlar, omarlar, namkashlar va boshqa mayda qisqichbaqasimonlar kirib, yer yuzida 42 000 dan ortiq turi tarqalgan. Gidrosferada tarqalgan zooplanktonning 80 % qisdichbaqasimonlarga tog’ri keladi va ozuqa zanjirida asosiy bo’g’in hisoblanadi. Qisqichbaqasimonlar mondibulatalar tarkibiga kirib, ularni birinchi bosh segmentiga antenalar borligi bilan harakterlanadi. Uchinchi bosh segmentdan yuqori jag’ – mondibulalar (qisqichbaqasimonlar ilmiy nomi shu so’zdan olingan) to’rtinchi bosh qismi segmentidan pastki jag’ maksillar rivojlangan. Qisqichbaqasimonlarni aksaryati ayrim jinsli hayvonlardir. Lekin germofradit turlari ham mavjud (moylov oyoqlilar va remipodiyalar). Aksaryat turlari ichki urug’lanish bilan ko’payadi. Spermatofor yordamida urug’lanadi, urug’langan tuxumidan ”nauplius” lichinka chiqadi. Jabralilar hozirgi davrda eng keng tarqalgan bo‘lib, nafas olish organi jabrasi oyoqlar bilan tutashganligi xarakterlidir va bitta sinfi mavjud. Nauplius bir necha marta po’st tashlab rivojlanadi va voyaga yetadi. Qisqichbaqasimonlar (Crustacea) kenja tipi - vakillari okean va dengizlarning sohil, pelagial va abissal zonalarida, xilma-xil sho‘r va chuchuk suv havzalarida, g‘or ko‘llarida va quruqlikda yashaydi. Bularning xitinlashgan kutikula bilan qoplangan tanasi uch qismdan iborat. 1. Bosh 2. Ko‘krak 3. Qorin qismlardan iborat. Aksari avlodlarida oyoq ko‘p, ular xilma-xil vazifalarni bajarishga moslashgan. Sinfning hamma turlarida antenna va antenulla deb nomlanuvchi ikki juft mo‘ylovlar (teri va hid biluvchi organlarning) bo‘lishi xarakterlidir. Suvda yashovchilarida oyoqlar bilan tutashgan maxsus nafas olish organlari jabralar rivojlangan, ba’zilarida esa bu organ burtmalar, kurakchalar, o‘simtalar shaklida bo‘ladi. Bir qancha turlarida esa jabralar yo‘qolib teri orqali nafas oladi. Qisqichbaqasimonlar kenja tipi – 6 ta sinfga bo‘linadi. 6. Jag‘oyoqlilar (Maxillopoda) катта sinfi. Copepoda sinfi.1. Remipedia sinfi. 2. Cehpalocarida sinfi. 3. Jabraoyoqlilar (Anostraca) sinfi. 4. Bargoyoqlilar (Phyllopoda) sinfi. 5. Yuksak qisqichbaqasimonlar (Malacostraca) sinfi. Remipediyalar ( Remipedia ) - Remipediyalar ilk bor 1981 – yilda kashf qilingan bo’lib, ularni yer yuzida 10 ta turi uchraydi. Ular Bagam orollari, G’arbiy Hindiston hamda Yukaton yarim orolida aosan suv osti g’orlarida tarqalgan. Remipediyalar tanasi tashqi tomondan polixetalarga o’xshab ketib, uzunligi 15-45 mm keladi. Gavdasi 38 tagacha segmentlardan tuzilgan va har bir segmentda juft parapodiyalar bor. Germofrodit organizmlar. Urg’ochilik gonofor 7-segmentda, erkaklik gonofori 14-segmentda ochilgan. Spemmatozoidlarida xivchinlar mavjud. Spemmatozoidlar yordamida urug’lanadi. Hanuzgacha laboratoriya sharoitida ko’paytirib bo’lmaydi. Embrion lichinka rivojlanishi noma’lum. Ko’z mavjud emas. Sefalokaridlar (Cephalocarida) -Sefalokaridiyalar dengiz tubi (bentos)ning yuzida yashab,suv ostida cho’kkan oziq zarralari bilan oziqlanadi. Sefalokaridiyalar 1953 – yilda topilgan. Ularning hozirgi kunda 9 ta turi bo’lib qumli va toshloq suv tubida (1150 m huqurlikkacha) yashaydi. Sefalokaridiyalar juda kichik qisqichbaqasimonlar bo’lib, uzunligi 4mm dan oshmaydi. Uzunchoq chuvalchangsimon tanasi 19 ta segmentdan tuzulgan. Ko’krak segmentlari (9 ta) bir juftdan parapodiyalar bo’lib, parapodiyalar 2 qismga: endopodit– yurishga, ekzopodit – suzishga xizmat qiladi. Qorin segmentlarida parapodiyalar rivojlanmagan. Jabraoyoqli qisqichbaqasimonlar (Apostraca) - Bu takson vakillari yer yuzining ichki suv havzalarida tarqalgan bo’lib, asosan chuchuk suvlarda uchraydi. Bular relikt qisqichbaqasimonlar bo’lib, ular vaqtinchalik suv havzalarida (baliqlar bo’lmagan) yashaydi. Ularni vaqtinchalik suv havzalarida chuchuk(sho’rlangan ) ko’l va hovuzlarda 200 dan ortiq turi qayd qilingan. Tana uzunligi 10 sm gacha boradi. Gavdasi tuzilishi krevetkalarga o’xshab ketib 27 ta segmentdan tuzilgan. Bargoyoqli qisqichbaqasimonlar (Phyllopoda) - Bargoyoqlilar yoki fillopodalarga bugungi kunda yer yuziga tarqalgan 800 dan ortiq chuchuk suv qisqichbaqasimonlari kiradi. Metodik jihatdan ularni 2 guruhga ajrayish oson, yani “mayday ” va “yirik” fillopodalar. Kattalari 20 mm dan 10 sm gacha boradi. Ular vaqtinchalik suv suv havzalarini relikt, efimer hayvonlari bo’lib baliqlar bo’lmagan muhitda yashaydi. Ularning doimiy bo’lmagan suv havzalarida yashab kelishi o’ziga xos hayotiy adaptatsiyalarni hosil qilgan. Jumladan barg oyoqlilarning rivojlanish sikli suv havzalarining qurishi bilan tuxum hosil qilishi bilan to’xtaydi va kelgusi qulay sharoit hosil bo’lganda tuxumdan lichinka rivojlanadi. Yuksak qisqichbaqasimonlar (Malacostraca) sinfi. Yuksak qisqichbaqasimonlar Malacostraca Bu takson qisqichbaqasimonlarni eng yuqori darajada takomillashgan 23 000 dan ortiq turni birlashtiradi. Hamma turlarida tana 3 ta tagma va 19 ta segmentdan ( bosh - 5 ta, ko’krak – 8 ta, qorincha – 6 ta ) tuzilgan. Yuksak yoki oliy qisqichbaqasimonlar okean, dengiz va chuchuk suvlarda nihoyatda keng tarqalgan bo‘lib, boshqa qisqichbaqalarga nisbatan yirik bo‘lishi xarakterlidir. Ba’zilar nam yoki quruq joylarda ham yashaydi. Tanasi segmentlarining doimiyligi (ko‘krak qismi 8 bo‘g‘imdan qorin qismi 6-7 bo‘g‘imdan) va qorincha qismida oyoqlar joylashganligi xarakterlidir. Jinsiy dimorfizm shakllangan. Yuksak qisqichbaqasimonlar 7 ta yirik turkumga bo’linadi. Bular ichida eng yirik turkumga bo’linadi. O’n oyoqlilarni (Decapoda) 1000 dan ortiq, Izapodalar (Izapoda) 4000 dan ortiq turlari bor. Qisqichbaqaning tanasi: Bosh (6 bo‘g‘im) Ko‘krak (8 bo‘g‘im) Qorin (7 bo‘g‘im) Adabiyоtlar: 1. G.G.Abrikosov va boshqalar. «Zoologiya» 1 - 2 jilt. T: 1966. 2. V.F.Natali «Umurtqasiz hayvonlar zoologiyasi». T: 1966. 3. S.P. Naimov. «Umrtqali hayvonlar zoologiyasi» 1995 y. 4. O Mavlonov .Sh.Xurramov «Umirqasizlar zoologiyasi» T. 1988 y. 5. E.I.Lukin «Zoologiya» Moskva 1989

O'xshashlar

Xelitseralilar (Chelicerata) kenja tipi
Traxeyalilar (Tracheata) kenja tipi
Parazit qisqichbaqasimonlar va o’rgimchaksimonlar
Tuban qisqichbaqasimonlar (Eutomastraca) ning sistematikasi, biologiyasi va ekologiyasi
Yassi chuvalchanglar tipi