Qishloq qaldirg’ochi - Zoologiya - Slaydlar

Qishloq qaldirg’ochi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

172.0205078125 KB

Ko'chirib olish

Qishloq qaldirg’ochi • Qishloq qaldirg’ochi – bu qop-qora elkali, qizg’ish tomoqli, oq qorinli va uzun ayrili dumga ega bo’lgan ixchamgina qush. Osmonda bu qush tim qora bo’lib ko’rinadi. Lekin uning ayrili dumi va silliq uchishidan oson aniqlash mumkin. Simyog’och simlarida o’tirib qaldirg’ochlar ҳar tomonga burilib chig’irlab o’tiradilar. Tong saҳardan ularning chig’irlashi sizni uyog’otib yuborishi mumkin.

Qishloq qaldirg’ochini uzunqanotdan qanday ajratish mumkin? • Uzunqanot qaldirg’ochdan yirikroq, qanotlari ingichka, lekin, nisbatan uzun va qayrilgandir. Qaldirg’ochni uchayotganda qanotlarini bukishidan ҳam ajratish mumkin. Qishloq qaldirg’ochlari asosan shaҳarlarning bir qavatli tumanlari va qishloqlarda, uzunqanotlar esa shaҳarlarning ko’p qavatli tumanlarida uchraydilar.

Yosh qushlarni kattalaridan qanday ajratish mumkin? • Yosh qaldirg’ochlar kattalaridan kichikroqdirlar, ranglari ҳam unchalik yorqin emas va dumi ҳam kaltadir. Agarda uyingizda qaldirg’och uya qurgan bo’lsa siz qaldirg’och oilasi ҳayotini kuzatishingiz mumkin, ya’ni ota-onalar qaldirg’ochlar jo’jalarini kun davomida ko’p marotaba ҳasharotlar tashib boqishini kuzatasiz – bu esdan chiqmaydigan manzaradir.

Qaldirg’ochlar nima bilan oziqlanadilar? • Qaldirg’ochlar asosan ҳavoda uchib yurgan turli ҳasharotlar bilan oziqlanadilar. Ba’zida ular erda yoki devorda o’tirgan, yo bo’lmasa suv yuzasidagi ҳasharotlarni ҳam tutishlari mumkin. Qaldirg’ochlar suvni uchib ketayotib tumshug’i yordamida suv yuzasidan ichadilar.

Qaldirg’och uyasi • Aksariyat ҳollarda qaldirg’ochlar insonga bevosita yaqin joylarga uya quradilar, kam ҳollarda odamlar qatnab turadigan binolarga, ba’zida esa, tashlab ketilgan binolarda ҳam uyalashlari mumkin. Uyalari binoning ichida, bevosita tomning tagidagi devorda, yoki, yog’och ustunlar ostida joylashgan bo’ladi. Yarim oysimon va usti ochiq uyasini qurishda mayda tuproq bo’laklari, o’t poyalaridan foydalanib ularni so’laklari yordamida birlashtiradilar. Qaldirg’ochlar ko’p ҳollarda kelasi yili o’z uyalariga qaytadilar. O’zbekistonda qishloq qaldirg’ochi yiliga ikki marta bola ochadi.

Qishloq qaldirg’ochining O’zbekistonda tarqalishi • O’zbekistonda qishloq qaldirg’ochi tabiy sharoitlarda kam uyalaydi. Ularning ko’pchiligi antropogen landshaftda uyalab, bu erda ularning soni bir necha marta ko’pdir. Qaldirg’ochlarni bu erda oddiy qush deyish mumkin. 1966 yilgacha Toshkentda qishloq qaldirg’ochi eng oddiy qush sanalgan. Keyinchalik, shaҳardagi jadal qurilishlar va uning qayta tiklanishi natijasida u shaҳarning ko’pgina tumanlarida uchramay qoldi. Toshkentda uning soni yildan yilga kamayib bormoqda. Farg’ona vodiysi shaҳarlarida esa uning soni ko’pligicha qolmoqda. Mamlakatmizda insonlarni qaldirg’ochlarga bo’lgan ҳayrixoҳona munosabati tur farovonligiga sezilarli darajada o’z aksini ko’rsatadi va tarbiyaviy aҳamiyatga ҳam egadir.

• O’zbekistonda qaldirg’ochlar odatda mart oyida paydo bo’ladilar. Respublikada uchib o’tishni faol davri aprelning ikkinchi yarmi – va mayning o’rtalarigacha davom etadi. Uyalash ҳududini iyulning oxirlaridan boshlab tark eta boshlaydilar. Maҳalliy qushlardan tashqari qishlash uchun O’zbekistondan Qozoqiston va g’arbiy Sibirda uyalagan qushlar ҳam uchib o’tadilar. Uchib o’tish uzoq davom etib, qushlarning asosiy qismi sentyabr-oktyabr oylarida uchib o’tadilar.

• Qaldirg’ochlar baland bo’lmagan balandlikda kunduz kuni uchib, kuniga 320 km gacha yo’l bosishlari mumkin. Kechasi katta galalar ҳosil qilib dam oladilar, ularning afzal ko’radiga joylari bo’lib ҳar yili shu erda to’xtab dam oladilar. Qishloq qaldirg’ochlari umrining asosiy qismini ҳavoda o’tkazib, suvni ҳam ozuqasini ҳam uchayotib topadilar va asosan uchayotgan ҳasharotlar bilan oziqlanadilar. Ko’p yillar davomida qaldirg’ochlarning uchib ketishi yozni tugashining birinchi belgisi ҳisoblanadi.

E’tiboringiz uchun raxmat!!!

O'xshashlar

Beda o’simligining zararkunandalari va ularning biologiyasi

Mahalliy faunamizdagi qushlarning geografik tarqalishlari

Zararkunandalarga qarshi uyg'unlashgan kurash tizimi

O’rta Osiyo tekislik, suv havzasi, tog’ hududlarida yashovchi umurtqalilarning tuzilishi

Asalari oilasi haqida tushuncha